INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie miasta Białystok

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 085 742-53-78 faks 085 742 21 04 e-mail: sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie miasta Białystok WIOŚ BIAŁYSTOK, grudzień 2012

spis treści WSTĘP... 5 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE... 5 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA... 5 POWIETRZE... 6 PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA... 6 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA... 8 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 8 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 12 PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD... 12 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 13 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 14 WODY PODZIEMNE... 17 PRESJE... 17 STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH... 17 GOSPODARKA ODPADAMI... 18 PRESJE... 18 STAN... 20 PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH... 21 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY... 27 PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU... 27 STAN POMIARY HAŁASU... 27 PRZECIWDZIAŁANIA... 28 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE... 34 PRESJE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO... 34 STAN POMIARY MONITORINGOWE... 35 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI... 36 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH... 37 TRANSPORT... 38 3

spis treści 4

WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat grodzki Białystok jest położony na Nizinie Podlaskiej, w makroregionie Wysoczyzny Białostockiej, nad rzeką Białą - lewym dopływem Supraśli, w centrum Województwa Podlaskiego. Białystok jest stolicą województwa. Z przyległymi gminami tworzy aglomerację białostocką. Pełni funkcję administracyjnego, gospodarczego, naukowego i kulturalnego centrum regionu. Struktura administracyjna i ludność Białystok jest zamieszkiwany przez ponad 294 tys. osób (GUS 2011) Wśród miast wojewódzkich Polski, jest drugim pod względem gęstości zaludnienia (2882) osób/km 2 ), jedenastym pod względem ludności i trzynastym pod względem powierzchni (102,13 km 2 ). Gospodarka W Białymstoku pod koniec 2011 roku zarejestrowanych było 31,3 tys. podmiotów gospodarczych, z czego 98% należało do sektora prywatnego. Dominowały podmioty z grup: handel, naprawa pojazdów samochodowych (28%), budownictwo (11%), transport i gospodarka magazynowa (8%), przemysł (7%). Walory przyrodnicze Około 32% powierzchni miasta zajmują tereny zielone, w tym prawnie chronione stanowią 1,02% (rezerwat Las Zwierzyniecki i Antoniuk ). Aglomeracja bialostocka sąsiaduje z kompleksem leśnym Puszczy Knyszyńskiej i Narwiańskim Parkiem Narodowym. Tereny te są objęte siecią Natura 2000. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę, organy samorządowe i inne instytucje. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska, zgodnie z przysługującymi kompetencjami, może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, 5

wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia, a także znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, wydać decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. W niniejszej informacji o stanie środowiska na terenie powiatu w okresie od października 2011 do listopada 2012 r. przeprowadzono łącznie 163 kontrole w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli, w przypadkach stwierdzanych przekroczeń warunków dopuszczalnych korzystania ze środowiska określanych w decyzjach, wymierzono kary pieniężne za ich naruszenie. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska. PMŚ składa się z 3 podstawowych bloków - zagadnień: emisje, jakość środowiska oraz oceny i prognozy. Jest realizowany głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, którym przypisano funkcję pełnienia wojewódzkiej bazy informacji o stanie środowiska. Program badawczy PMŚ realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególniono 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poniżej. POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu miasta Białystok są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na drogach nr 8, 19 i 65 oraz innych trasach wojewódzkich przebiegających przez aglomerację białostocką. Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO 2 ), dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO- NO 2 ) i benzen (C 6 H 6 ). Emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi także z energetyki cieplnej oraz innych dużych zakładów zlokalizowanych na terenie powiatu. 6

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2011 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem z terenu powiatu m. Białystok wyniosła 153 ton. W latach 2002 2004 odnotowano wzrost emisji a w następnych latach nastąpił jej wyraźny spadek. Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2011 r. wynosiła 901 289 ton. Od 2003 roku notuje się niewielki spadek emisji gazów, choć nadal utrzymuje się ona na wysokim poziomie, a w 2011 roku odnotowano jej wzrost. Emisję z powiatu na tle województwa przedstawiono w tabeli. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie J. m. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ogółem t/r 2 020 1 972 2 176 2 004 1 740 1 748 1 324 1 146 1 096 977 powiat m.białystok ogółem t/r 652 625 850 590 427 451 258 188 178 153 ze spalania paliw t/r 639 608 831 569 406 431 235 174 162 134 węglowo-grafitowe, sadza Emisja zanieczyszczeń gazowych woj.podlaskie t/r 4 4 3 3 3 3 2 1 2 2 ogółem t/r 1 873 814 1 983 537 1 874 115 1 799 787 1 703 946 1 716 244 1 602 796 1 597 587 1 616 560 1 646 078 powiat m.białystok ogółem t/r 1 144 564 1 230 273 1 113 745 1 006 080 891 102 890 516 845 101 832 386 824 946 901 289 ogółem (bez CO2) t/r - - - - 4319 3988 3583 3481 3380 3 503 dwutlenek siarki t/r 3 756 4 056 2 861 2 545 2 108 1 925 1 736 1 456 1 410 1 412 tlenki azotu t/r 1 785 1 952 1 809 1 856 1 718 1 635 1 472 1 652 1 620 1 708 tlenek węgla t/r 579 585 586 529 493 428 372 370 347 322 dwutlenek węgla t/r 1 138 436 1 223 675 1 108 488 1 001 150 886 783 886 528 841 518 828 905 821 566 897 786 ZANIECZYSZCZENIA ZATRZYMANE LUB ZNEUTRALIZOWANE W URZĄDZENIACH DO REDUKCJI woj.podlaskie pyłowe t/r 121 233 137 184 121 810 118 417 116 765 117 089 83 472 68 884 86 589 98 981 powiat m.białystok pyłowe t/r 66131 61298 45807 39162 38889 39185 31185 23250 27147 33433 dane: GUS 7

STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie aglomeracji białostockiej oceny jakości powietrza dokonano na podstawie pomiarów wykonywanych na stacjach pomiarowych zlokalizowanych na terenie strefy oraz szacowania emisji z bazy opłatowej Urzędu Marszałkowskiego. Zgodnie z przepisami aglomeracja jako strefa wymaga dokładniejszego, poszerzonego zakresu pomiarowego i z godnie z tym w mieście Białystok pracują trzy stacje obsługiwane przez WIOŚ. Wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego w 2011 roku wykazała za rok 2011 przekroczenia norm pyłu zawieszonego PM10, benzo(a) pirenu oraz pyłu PM2,5. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary prowadzone na stacji tła wiejskiego, która znajduje się w nadleśnictwie Borsukowizna (gm. Szudziałowo). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2011 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrona roślin, co potwierdzają wyniki badań prowadzone w latach poprzednich (od 2004 r.). PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Wyniki ostatnich kontroli obiektów z terenu powiatu m. Białystok przedstawiono poniżej. PSS SPOŁEM Zakład Przetwórstwa Mięsnego (kontrola: październik/listopad 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są komory wędzarniczo parzelnicze. Zakład posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji wędzenia. W czasie kontroli nie przeprowadzono kontrolnego pomiaru emisji zanieczyszczeń do powietrza - brak możliwości. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im K. Dłuskiego (kontrola: październik/listopad 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są 2 kotły o wydajności cieplnej 1,310 MW każdy oraz 1 o wydajności cieplnej 0,89 MW. Z dniem 31.07.2011 r. została wstrzymana praca spalarni odpadów medycznych. Została ona poddana rozbiórce, a w jej miejsce do dnia 30.12.2012 r. zostanie wybudowana i zainstalowana nowa spalarnia zgodnie z posiadanymi projektami i pozwoleniami. Szpital posiada decyzję ustalającą rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z eksploatowanych kotłów oraz spalarni odpadów medycznych. Szpital nie realizował obowiązku wykonywania ciągłych i okresowych (w I półroczu 2011 r.) pomiarów emisji do powietrza z instalacji spalania odpadów. Ostatnie pomiary okresowe, wykonane w dniu 31.12.2010 r. nie wykazały przekroczeń wielkości emisji w stosunku do wartości określonych w posiadanym pozwoleniu. W wyniku kontroli pouczono o konieczności wykonywania pomiarów emisji do powietrza. INTER-DRUK Grzech, Polkowski, Zdrojewski Sp. J. (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń jest kocioł o mocy 60 kw. Moc nominalna pozwala na zakwalifikowanie go jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Innym źródłem emisji zanieczyszczeń są pyły i gazy wprowadzane do powietrza z instalacji druku offsetowego. Podmiot posiada decyzję na wprowadzanie gazów i pyłów z instalacja druku offsetowego. Kontrola wykazała, że zakład nie zainstalował króćców pomiarowych do celów kontroli dotrzymywania ustalonych rodzajów i ilości gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzania do powietrza. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. PRO 100 Drukarnia Roman Kozłowski (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są dwa kotły: jeden o mocy 93 kw drugi o mocy 48 kw. Moc nominalna pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Innym źródłem emisji zanieczyszczeń są pyły i gazy wprowadzane do powietrza z instalacji druku offsetowego przy wykorzystaniu farb konwencjonalnych jak również lakierów dyspersyjnych na maszynie drukującej. Kontrola wykazała, że podmiot nie posiada uregulowanego stanu formalno- 8

prawnego instalacji druku offsetowego, z którego wprowadzane są do powietrza gazy i pyły Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. PPHU "ICE GROUP" Dariusz Zajko, Mariusz Burba (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest 5 kotłów o łącznej mocy ok. 183 MWt. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane na prowadzenie instalacji w przemyśle energetycznym do spalania paliw o mocy nominalnej ponad 50 MWt (dotyczy Ciepłowni Zachód ). Kontrolowana jednostka wywiązuje się z obowiązku prowadzenia, co najmniej dwukrotnie w ciągu roku, pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z kotłów eksploatowanych w Ciepłowni Zachód. Pomiary wykonane w 2011 r. nie wykazały przekroczeń w stosunku do wartości dopuszczalnych. Sprawozdania z pomiarów emisji zanieczyszczeń do środowiska terminowo zostały przedłożone do WIOŚ. W trakcie kontroli (w dniu 29.11.2011 r.) dokonano kontrolnych pomiarów emisji z eksploatowanych w tym czasie kotłów. Wykazały one przekroczenie wartości dopuszczalnych NO 2 w odniesieniu do wielkości dopuszczalnej, określonej w pozwoleniu zintegrowanym. Wydano decyzję o karze. ENERGO TECH Sp. z o.o. (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są: kotłownia gazowa wyposażona w 2 kotły o łącznej mocy nominalnej 16,00 MWt oraz elektrociepłownia (eksploatowana w sytuacjach awaryjnych), wyposażona w 3 kotły o łącznej mocy cieplnej 37,5 MWt. Firma posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji energetycznego spalania paliw. Zakład wywiązuje się z obowiązku prowadzenia, dwukrotnie w ciągu roku pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów. Wykonane w dniu 14.07.2011 r. pomiary emisji zanieczyszczeń nie wykazały przekroczeń w stosunku do wartości dopuszczalnych. Kontrola wykazała, że wyniki powyższych pomiarów automonitoringowych nie zostały przesłane do WIOŚ. Wydano zarządzenie pokontrolane nakazujące uregulowanie stwierdzonych nieprawidłowości. W trakcie kontroli (w dniu 23.11.2011 r.) przeprowadzono kontrolne pomiary emisji zanieczyszczeń z eksploatowanego w tym czasie kotła brak przekorczeń. Auto-Kras Sp. z o.o. (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń jest eksploatowana na potrzeby technologiczne jedna kabina lakiernicza oraz 2 strefy przygotowawcze. Zakład zgłosił instalację na mocy Ustawy Prawo Ochrony Środowiska. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. ALFAWENT Sp. J. (kontrola: grudzień 2011r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. WYRÓB I SPRZEDAŻ PIECZYWA A.K.J. KARWOWSCY S.J., Piekarnia Kraska (kontrola: grudzień 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są procesy technologiczne oraz kocioł o mocy nominalnej 144 kw. Ze względu na moc cieplną kotła, spółka zwolniona jest z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej i zgłoszenia na mocy Ustawy Prawo Ochrony Środowiska. W trakcie kontroli ustalono, że nie posiada decyzji, określającej ilości i rodzaje substancji dopuszczonych do wprowadzania do powietrza z prowadzonych w piekarni procesów technologicznych (piece piekarnicze). Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. Fabryki Mebli "FORTE" S.A. Oddział Białystok (kontrola: grudzień 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń jest kocioł o mocy 1,67 MWt oraz system wyciągu i transportu trocin z hal produkcyjnych do zbiornika trocin. Część pyłu drzewnego emitowana jest podczas okresowego opróżniania silosu do kontenerów. Kontener po napełnieniu przykrywany jest plandeką z folii i jest to obecnie jedyna metoda ograniczenia emisji pyłu. Według informacji uzyskanych w trakcie kontroli zakład planuje jego przykrycie i montaż rękawa na cały kontener, a docelowo zostanie wykonana lekka konstrukcja na cały samochód/kontener który będzie zapobiegać wtórnej emisji pyłu. Zakład posiada zgłoszenie instalacji dla kotła, a dla instalacji służącej do wyciągu i transportu pyłów i trocin posiada pozwolenie na wprowadzanie pyłów lub gazów do powietrza z instalacji odpylania i transportu pyłów z produkcji mebli i ich elementów do kotłowni. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PGK w Białymstoku, Stolarnia ul. Orzeszkowej (kontrola: styczeń 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są 2 kotły o mocy 80 kw każdy;moc nominalna zainstalowanych kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Innym źródłem emisji zanieczyszczeń do atmosfery są pyły i gazy wprowadzane do powietrza z kabiny lakierniczej. Kontrolowany podmiot posiada decyzję na wprowadzanie gazów i pyłów. Kontrola wykazała, że podmiot nie zainstalował króćców pomiarowych do celów kontroli dotrzymy- 9

wania ustalonych rodzajów i ilości gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzania do powietrza. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. Białostocka Wykończalnia Tkanin (kontrola: styczeń/luty 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są prowadzone w zakładzie procesy technologiczne. Zanieczyszczenia wyprowadzane są do powietrza zespołami wentylacji wyciągowej, bądź też pojedynczymi emitorami z użyciem wentylatorów. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane na eksploatację instalacji do wykończania tkanin wraz z urządzeniami pomocniczymi. Zgodnie z obowiązującym pozwoleniem zintegrowanym Zakład ma obowiązek wykonywania pomiarów emisji substancji gazowych i pyłowych raz na 5 lat. W dniu 21.06.2011 r. przeprowadzone zostały pomiary emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych z emitorów technologicznych instalacji, które nie wykazały przekroczeń wielkości emitowanych substancji w odniesieniu do wartości dopuszczalnych, określonych w pozwoleniu zintegrowanym. Kontrola wykazała, że zakład nie przesyła wyników pomiarów automonitoringowych do WIOŚ. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. AfrosT A.Lemiesz (kontrola: luty 2012 r.) Na terenie firmy znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. SaMASZ Sp. z o.o (kontrola: luty/marzec 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są: procesy technologiczne trzy kotły o łącznej mocy 150 kw. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie go jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Spółka posiada pozwolenie na wprowadzanie pyłów lub gazów do powietrza z instalacji technologicznych zakładu produkującego maszyny rolnicze. Kontrola wykazała, że ze względu na zmianę ilości źródeł emisji, zwiększoną w skali roku produkcję (zużycie farb proszkowych, drutu spawalniczego, elektrod), stan formalnoprawny w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza wymaga uaktualnienia. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. BUDMECH Sp. z o.o. (kontrola: kwiecień/maj 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń jest eksploatowana na potrzeby technologiczne jedna kabina lakiernicza oraz strefa przygotowawcza pojazdów. Kontrola wykazała, że zakład nie posiada decyzji o emisji dopuszczalnej lub zgłoszenia instalacji do organu ochrony środowiska. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. BIELDRUK Drukarnia (kontrola: marzec/kwiecień 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są 2 kotły o łącznej mocy 255 kw. Moc nominalna pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, a także nie podlegającego obowiązkowi zgłoszenia. Innym źródłem emisji zanieczyszczeń są pyły i gazy wprowadzane do powietrza z maszyny drukującej. Podmiot 19 maja 2011 r. zwrócił się z wnioskiem o zgłoszenie instalacji drukarni na wprowadzanie gazów i pyłów z w/w instalacji. W czerwcu 2011 roku urząd po przeanalizowaniu wniosku w sprawie zgłoszenia instalacji uznał, że przedłożone zgłoszenie nie jest prawnie skuteczne i nie powoduje uregulowania stanu formalno prawnego instalacji. Urząd miasta uznał, że wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z drukarni wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Do momentu rozpoczęcia kontroli, kontrolowany podmiot nie uregulował skutecznie stanu formalno prawnego w zakresie emisji gazów lub pyłów do powietrza. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. KOMPANIA PIWOWRSKA S.A. Browar Białystok (kontrola: kwiecień/maj 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń jest: aspiracja układów transportu słodu, tankofermentory, instalacja chłodnicza. Potrzeby grzewcze oraz technologiczne zakładu realizowane są z sieci ciepłowniczej. Zakład wywiązuje się z obowiązku prowadzenia z częstotliwością raz na dwa lata, pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z prowadzonych procesów technologicznych. Ostatnie pomiary emisji zanieczyszczeń wykonane w lipcu 2010 r. nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych w stosunku do wielkości określonych w pozwoleniu zintegrowanym. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Zakłady Przemysłu Sklejek BIAFORM S.A. (kontrola: kwiecień/maj 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są 3 kotły o łącznej mocy cieplnej 9,12 MW oraz procesy technologiczne. Zakład posiada decyzję ustalającą rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z kotłowni i prowadzonych w zakładzie procesów technologicznych. W czasie kontroli (w dniu 11.05.2012 r.) przeprowadzony został kontrolny pomiar emisji zanieczyszczeń do powietrza z kotłowni brak przekroczeń. Ostatnie okresowe pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza z eksploatowanej instalacji spalania paliw przeprowadzone zostały w dniu 21.12.2010 r. nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych. Kontrola wykazała, że od czasu powyższych badań do dnia kontroli zakład nie realizuje obowiązku wykonywania okresowych pomiarów emisji do powietrza z kotłowni. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. 10

Fabryka Przyrządów i Uchwytów "Bison-Bial" (kontrola: kwiecień/czerwiec 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza (do czasu rozbiórki obiektów) są urządzenia wykorzystywane w prcesach technologicznych. Fabryka posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji technologicznych. W czasie kontroli ze względu na prowadzone prace rozbiórkowe fabryki nie było możliwości wykonania pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Auchan Polska Sp. z o.o. Piaseczno, Stacja paliw płynnych przy hipermarkecie w Białymstoku (kontrola: maj 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są procesy rozładunkowo-nalewcze. Dla benzyn silnikowych zastosowano system "wahadła gazowego. Firma posiada zgłoszenie dla instalacji mogącej negatywnie oddziaływać na środowisko. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. MPO Spółka z o.o. (kontrola: maj 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są procesy rozładunkowonalewcze. Dla benzyny silnikowej zastosowano system "wahadła gazowego". Firma posiada zgłoszenie dla instalacji mogącej negatywnie oddziaływać na środowisko. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Zakład Stolarstwa Meblowego MEBLOS (kontrola: czerwic 2012 r.). Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są 2 kotły o łącznej mocy 115 kw. W trakcie kontroli eksploatowany był jeden kocioł. Nie stwierdzono intensywnego dymienia z emitora odprowadzającego zanieczyszczenia. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie jej jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Innym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest eksploatowana lakiernia, dla kktórej zakład posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z procesów technologicznych. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości CEDC International Sp. z o.o. Oddział Polmos Białystok (kontrola: czerwiec/lipiec 2012 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są: kotłownia wyposażona w 2 kotły o łącznej mocy cieplnej 3,9 MW; kotłownia na potrzeby instalacji rektyfikacji wyposażona w kocioł o mocy 6,5 MW; kotłownia na potrzeby magazynu wyrobów gotowych wyposażona w kocioł o mocy 160 kw. Całkowita moc nominalna rozpatrywanych źródeł emisji pozwala na zakwalifikowanie zakładu jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe BIPOL (kontrola: czerwiec/lipiec 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są procesy rozładunkowo-nalewcze. Dla benzyny silnikowej zastosowano system "wahadła gazowego". Firma złożyła zgłoszenie wymagane dla instalacji mogącej negatywnie oddziaływać na środowisko. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. NORDFISH Sp. z o. o. (kontrola: czerwiec/lipiec 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są procesy technologiczne, dwa kotły o łącznej mocy 260 kw oraz 9 palników o mocy cieplnej 50 KW każdy. Zakład posiada decyzję określającą rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z procesów technologicznych (komory wędzarniczo-parzelnicze). Ze względu na moc cieplną kotłów c.o. zakład nie ma obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej, ani zgłoszeni instalacji. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. "AUTO HOBBY" Sp. z o.o (kontrola: czerwiec/lipiec 2012 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są procesy technologiczne oraz dwa kotły o łącznej mocy 100 kw. Ze względu na moc cieplną kotłów, zakład zwolniony jest z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej bądź zgłoszenia. Prezydent Miasta Białegostoku przyjął zgłoszenie i nie wniósł sprzeciwu do eksploatowania instalacji do powlekania pracującej w warsztacie blacharsko-lakierniczym. Ze względu na zwiększone zużycie powłok w 2011 r., (przekraczające jedną tonę w ciągu roku) oraz informację uzyskaną w trakcie kontroli o planowanym zużyciu materiałów lakierniczych na podobnym lub wyższym poziomie stan formalnoprawny wymaga uaktualnienia t.j. wystąpienia do Prezydenta Miasta Białegostoku z wnioskiem o uzyskanie decyzji ustalającej rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z procesów technologicznych. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. MISPOL s.a. Zakład produkcyjny nr 5 (kontrola: sieprień 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są 2 kotły: jeden o o wydajności 5 t/h a drugi o wydajność 3,016 MW. Moc nominalna pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Decyzją Prezydenta Miasta Białegostoku przeniesiono prawa i obowiązki w którym przyjęto zgłoszenie i nie wniesiono sprzeciwu do eksploatowania instalacji energetycznej, znajdującej się na terenie Zakładu przy ul. Octowej 1. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. GLOBART print, Sp. J. (kontrola: lipiec/sierpień 2012 r.). Źródłem zanieczyszczeń jest 1 kocioł o mocy 43-56 kw. Moc nominalna kotła pozwala na zakwalifikowanie go jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, a także jako źródła nie podlegającego obowiązkowi zgłoszenia organowi ochrony środowiska. Innym źródłem emisji zanieczyszczeń do atmosfery są pyły i gazy wprowadzane do powietrza z procesów druku na papierze, PCV, folii 11

i drukowania metodą cyfrową. Kontrolowany podmiot posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji drukarni wielkoformatowej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ALDA A. Cecerko (kontrola: październik/listopad 2012 r.) Zorganizowanym źródłem emisji zanieczyszczeń do atmosfery są pyły i gazy wprowadzane do powietrza podczas prowadzenia procesów druku. Kontrola wykazała, że zakład ma nieuregulowany stan formalno prawny w zakresie wprowadzania gazów i pyłów do powietrza. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. Elektrociepłownia Białystok S.A (kontrola: październik/listopad 2012 r.) Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest zespół kotłów (wodnych i parowych) o łącznej mocy ok. 667 MWt oraz urządzenia pomocnicze. Podmiot posiada pozwolenie zintegrowane na eksploatację instalacji energetycznego spalania paliw o mocy cieplnej nominalnej > 50 MW wraz z urządzeniami pomocniczymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. SPECTEL Andrzej Popławski (kontrola: listopad 2011 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. JANEX Zakład Chłodniczo elektryczny (kontrola: listopad 2011 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodnościekową. Aktualnie ponad 97% ludności powiatu korzysta z sieci wodociągowej. Długość czynnej sieci wodociągowej w 2011 roku wynosiła 475,6 km. Zmiany tego wskaźnika w poprzednich latach zaprezentowano w tabeli poniżej. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Powiat m. Białystok 96,8 96,8 96,9 97,0 97,0 97,1 97,1 97,1 97,1 97,2 - dane: GUS Ponad 95% ludności powiatu korzysta z sieci kanalizacyjnej. Jej długość w 2011 roku wynosiła 384,2 km. Zmiany tego wskaźnika w poprzednich latach zaprezentowano w tabeli poniżej. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Powiat m. Białystok 93,8 93,8 94,0 94,2 94,2 94,3 95,2 95,3 95,4 95,6 - dane: GUS Na terenie powiatu funkcjonowały 3 oczyszczalnie ścieków. Oczyszczalnia miejska wyposażona była w system podwyższanego usuwania biogenów. Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków - ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Powiat m. Białystok 2 2 3 3 3 2 3 3 3 4 - komunalne oczyszczalnie 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 - przemysłowe oczyszczalnie 1 1 2 2 2 1 2 2 2 3 - dane: GUS 12

W 2009 roku ponad 96% mieszkańców miasta korzystało z oczyszczalni ścieków. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Powiat m. Białystok 97,98 99,69 99,71 99,89 99,10 96,57 96,42 96,58 96,9 97,7 - Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków - dane GUS Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Powiat m. Białystok 285 774 291 033 291 300 291 500 292 173 284 051 283 617 284 598 285119 287548 - dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badania i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania na terenie miasta objęły: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych. KLASYFIKACJE WÓD OCENA STANU WÓD 1. Stan wód jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan/potencjał ekologiczny jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny oceniono jako dobry STAN EKOLOGICZNY Jednolitych Części Wód (JCW) powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych 2. Stan ekologiczny wód naturalnych jest definiowany w 5 klasach jako: bardzo dobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły. POTENCJAŁ EKOLOGICZNY określa się dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Klasyfikuje się go na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. STAN CHEMICZNY wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego. Ocena przydatności do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK Na terenie powiatu m. Białystok programem monitoringu rzek jest objęta rzeka Biała. Biała jest lewobrzeżnym dopływem Supraśli o długości 29,9 km i powierzchni zlewni 119 km 2. Bierze swój początek w okolicy m. Protasy i uchodzi do Supraśli poniżej m. Nowe Aleksandrowo. Płynie w kierunku północno zachodnim. Przeciętny spadek koryta wynosi 2,1. W zlewni znajduje się cała aglomeracja białostocka, a sama rzeka przepływa przez Białystok i jest odbiornikiem oczyszczonych ścieków komunalnych oraz wód 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1549) 2 nie uwzględnione w ocenie ze względu na trwające prace nad ich klasyfikacją 13

opadowych z terenu miasta. Stan czystości rzeki jest kontrolowany systematycznie (corocznie) w profilu ujściowym w m. Nowe Aleksandrowo. Ocena jakości wód rzeki Białej ujście Nowe Aleksandrowo (kod jcw: PLRW2000172616899) Ocena potencjału ekologicznego - wody zakwalifikowano do V klasy potencjał zły. O klasyfikacji zadecydował element biologiczny makrobezkręgowce bentosowe (indeks MMI) oraz parametry fizykochemiczne: azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany i fosfor ogólny. Ocena stanu chemicznego jcw wskazała stan poniżej dobrego ze względu na stężenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Ocena stanu wód będąca wypadkową potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jcw wskazała zły stan wód. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Poniżej omówiono rezultaty ostatnich kontroli podmiotów z zakresu gospodarki wodno ściekowej w okresie od września 2011 do listopada 2012 r. Benmar sp. z o.o. (kontrola interwencyjna: wrzesień 2011 r.). Kontrola zastała wszczęta w wyniku zgłoszenia dotyczącego uciążliwości związanej z odprowadzaniem wód opadowych z posesji firmy Benmar Sp. z o.o. przy ul. Serwisowej 12 w Białymstoku na drogę żwirową, która była podmywana przez spływające wody. Drogą dojeżdżali do swoich posesji mieszkańcy wsi Porosły. W dniu 02.09.2011 r. przeprowadzono wizję lokalną w firmie Benmar. W trakcie oględzin zakładu oraz przedmiotowej drogi stwierdzono, iż plac wokół budynków firmy był utwardzony kostką brukową, na posesji zlokalizowano 3 studnie chłonne zbierające wodę deszczową. Ustalono, że istniała możliwość spływu wód opadowych na drogę, poprzez wyłożony kostką brukową wjazd na posesję. Stwierdzono ślady podmywania drogi. W związku z możliwością naruszenia stanu wody na sąsiednim gruncie (żwirowej drodze dojazdowej sąsiadującej z posesją firmy Benmar), zgodnie z art. 29 pkt 3 ustawy Prawo wodne organem właściwym do rozpatrzenia w/w sprawy jest organ samorządowy do którego sprawa została przekazana. Browar Dojlidy Sp. z o.o., (kontrola: kwiecień 2012 r.). Firma pobierała wodę z wodociągu miejskiego na potrzeby: warzenia piwa, do celów socjalnych, sanitarnych (mycie posadzek) oraz do chłodzenia skraplaczy. Ścieki technologiczne oraz socjalno-bytowe odprowadzano do miejskiej kanalizacji sanitarnej. Browar realizował obowiązek prowadzenia badań jakości ścieków odprowadzanych do kanalizacji sanitarnej. Ścieki opadowe i roztopowe z terenu zakładu odprowadzano poprzez rów melioracyjny do rzeki Białej. Separator ścieków opadowych czyszczono raz w roku. Zgodnie z posiadanym pozwoleniem zintegrowanym, 2 razy w roku (w okresie wiosennym i jesiennym) wykonywano badania kontrolne wód opadowych i roztopowych. Nie stwierdzono przekroczeń. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. K. Dłuskiego, ul. Żurawia 14 (kontrola: październik 2011 r.). Szpital posiadał własne ujęcie wody, stanowiące podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę przeznaczoną na cele socjalno-bytowe i gospodarcze. Stan formalnoprawny w zakresie eksploatacji ujęcia był uregulowany, a pobór wody był rejestrowany. Zakład nie przekraczał limitu poboru wody ustalonego w pozwoleniu wodnoprawnym. Dodatkowym źródłem zaopatrzenia była woda pobierana z wodociągu miejskiego. Ścieki odprowadzano do kanalizacji miejskiej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Białymstoku, Ciepłownia ZACHÓD (kontrola: listopad 2011 r.). Podmiot korzystał z własnych ujęć wód podziemnych (na cele technologiczne: uzupełnianie strat wody w sieci cieplnej, chłodzenie urządzeń, na potrzeby instalacji odsiarczania spalin i stacji uzdatniania wody) oraz z wody wodociągowej (cele socjalno-bytowe, cele p.poż.). Stan formalnoprawny w zakresie poboru wód z własnego ujęcia był uregulowany. W wyniku działalności wytwarzano ścieki przemysłowe, socjalno-bytowe i wody opadowe. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzano do miejskiej sieci kanalizacji sanitarnej. Ścieki przemysłowe, powstające podczas regeneracji wymienników jonitowych i odżelaziaczy w stacji uzdatniania oraz podczas płukania wymienników ciepła z węzłów cieplnych (w sezonie letnim), odprowadzano poprzez wewnętrzny układ kanalizacji do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Przed wprowadzeniem do kanalizacji trafiały one do komór neutralizatora ze złożem dolomitowym. Wody opadowe pochodzące z dachów budynków, placów składowych i dróg komunikacyjnych kierowano do zbiornika re- 14

tencyjnego, następnie poprzez separator, odprowadzano do miejskiej kanalizacji deszczowej. Ścieki z obiegu chłodzącego w układzie otwartym (odżużlacze, zraszacze pyłu) odprowadzano do miejskiej sieci kanalizacji deszczowej. Ścieki z obiegu chłodzącego w układzie zamkniętym (pompy obiegowe, mieszające, stabilizujące, wentylatory podmuchu, dozowniki miału, narzutniki miału) gromadzono w zbiorniku przejściowym, a następnie zawracano do zbiorników retencyjnych wody surowej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Białostocka Wykończalnia Tkanin Sp. z o.o. (kontrola: styczeń 2012 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej był uregulowany. Wodę na cele technologiczne, gospodarcze i p.poż pobierano z sieci wodociągowej, będącej własnością Energo-Tech Sp. z o.o. w Białymstoku. Woda do celów socjalno-bytowych (do budynku zakładowej podczyszczalni zlokalizowanej przy ul. Produkcyjnej 103/105 w Białymstoku) była dostarczana z miejskiej sieci wodociągowej. Powstające w zakładzie ścieki kierowano do zakładowej oczyszczalni ścieków, gdzie poddawano je procesom uśredniania i neutralizacji. Z zakładowej oczyszczalni ścieki odprowadzano do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowe HYDRO-DIESEL Sp. J. A.A. Pawelscy (kontrola: luty 2012 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z opomiarowanej studni kopanej i zużywano na potrzeby socjalne i porządkowe. Wodę do picia kupowano. W wyniku działalności spółki powstawały ścieki socjalno-bytowe i deszczowe. Ścieki socjalno-bytowe od stycznia 2012 r. odprowadzano do kanalizacji miejskiej poprzez własne przyłącze. Ścieki opadowe z terenu utwardzonego zakładu odprowadzano do rowu zbierającego wody deszczowe z obiektów i placów. Ścieki te przed wprowadzeniem do rowu nie były oczyszczane. Stan formalnorawny w zakresie odprowadzania wód opadowych z posesji nie był uregulowany. Podczas kontroli trwały prace związane z przyłączeniem ścieków do nowowybudowanej miejskiej kanalizacji deszczowej (kanał przy ul. Serwisowej). Wydano zarządzenie pokontrolne obligujące zakład do podjęcia działań w celu uregulowania podwyższonych (zaległych i bieżących) opłat za korzystanie ze środowiska w zakresie odprowadzania wód opadowych w związku z brakiem pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie tych wód z terenu zakładu do rowu. Fabryka Dywanów Agnella S.A. (kontrola: luty 2012 r.). Wodę pobierano z własnego ujęcia oraz z wodociągu miejskiego. Stan formalnoprawny w zakresie poboru wody z własnego ujęcia był uregulowany. Woda była przeznaczana głównie na cele socjalno-bytowe pracowników oraz na potrzeby farbiarni. Do pomiaru ilości pobieranej wody służyły wodomierze. Pobór na potrzeby farbiarni był odrębnie opomiarowany. Nie stwierdzono przekroczenia limitów poboru wody z własnego ujęcia ustalonych w pozwoleniu wodnoprawnym. Na terenie kontrolowanego obiektu wytwarzano ścieki socjalno-bytowe i przemysłowe. Ścieki technologiczne, odprowadzano do kanalizacji miejskiej po wcześniejszym podczyszczeniu. W pozwoleniu wodnoprawnym zobowiązano Fabrykę Dywanów AGNELLA S.A. do prowadzenia badań ilości i jakości wprowadzanych ścieków do systemu kanalizacyjnego nie rzadziej niż dwa razy w roku. W trakcie kontroli zakład przedłożył raporty z badań ścieków wprowadzanych do urządzeń kanalizacyjnych (w tym ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego). Wyniki badań w powyższym zakresie wykazały przekroczenie dopuszczalnego stężenia cynku w jednym przypadku. Kolejne badania nie wykazały przekroczeń. Wody opadowe odprowadzano poprzez kanalizację deszczową, przebiegającą przez teren zakładu do rzeki Biała. Ze względu na brak urządzenia oczyszczającego wody opadowe spółka naliczała i uiszczała opłaty za korzystanie ze środowiska, podwyższone o 500%. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości. Kontrolowany podmiot prowadził badania jakości stężeń zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych wprowadzanych do urządzeń kanalizacji miejskich, bez pomiarów fenoli lotnych oraz nie przekazywał wyników badań do WIOŚ w Białymstoku. Wydano zarządzenie pokontrolne obligujące zakład do prowadzenia, nie rzadziej niż dwa razy do roku badań ilości i jakości wprowadzanych ścieków do systemu kanalizacyjnego (w zakresie wszystkich substancji określonych w pozwoleniu wodnoprawnym) oraz przekazywania do WIOŚ wyników pomiarów. Fabryka Przyrządów i Uchwytów BISON-BIAL S.A. (kontrola: kwiecień 2012 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z miejskiej sieci wodociągowej i przeznaczano do celów socjalno-bytowych oraz technologicznych. Ilość pobieranej wody ustalano za pomocą wodomierzy. Powstające w zakładzie ścieki socjalnobytowe i przemysłowe odprowadzano do kanalizacji miejskiej. Ścieki technologiczne z instalacji chłodniczej skraplaczy oraz neutralizatora przed odprowadzeniem do sieci kanalizacji miejskiej podczyszczano w osadniku. Stan formalnoprawny w zakresie wprowadzania do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych z zakładu był uregulowany. Firma zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym miała obowiązek prowadzić co najmniej 2 razy w roku badania ilości i jakości ścieków wprowadzanych do systemu kanalizacji oraz do wykonywania przeglądów eksploatacyjnych urządzeń oczyszczających te ścieki. W trakcie kontroli 15

przedstawiono analizy badań. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodnościekowej. Manufaktura Białostocka Purwin spółka jawna (kontrola: czerwiec 2012 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z własnej studni głębinowej i zużywano do celów socjalno-bytowych oraz technologicznych chłodzenia szlifowanych tafli szkła, mycia szkła. Do celów technologicznych wodę wykorzystywano w obiegu zamkniętym. W wyniku działalności zakładu powstawały ścieki socjalno-bytowe oraz produkcyjne odprowadzane do zbiornika bezodpływowego. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. CEDC International Sp. z o.o., oddział Polmos (kontrola: czerwiec 2012 r.). Oddział POLMOS Białystok był zaopatrywany w wodę z własnego ujęcia oraz z miejskiej sieci wodociągowej (do celów socjalnych). Strefy ochrony bezpośredniej wokół studni były zachowane, a teren wygrodzony. Wodę pobieraną ze studni uzdatniano na zakładowej stacji uzdatniania wody. Ścieki socjalne, technologiczne i ścieki ze stacji uzdatniania wody odprowadzano do miejskich urządzeń kanalizacyjnych. Wody opadowe z terenu zakładu po oczyszczeniu w separatorach oraz wody pochłodnicze odprowadzano do miejskiego kanału deszczowego w ul. Elewatorskiej, a następnie wraz z wodami opadowymi z innych terenów odprowadzane do rzeki Horodnianki. Prowadzono przeglądy eksploatacyjne separatorów. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. BIAMET BIS s.c. Barbara Malicka, Tomasz Malicki (kontrola: czerwiec 2012 r.). Woda na potrzeby firmy była pobierana z wodociągu miejskiego i przeznaczana na cele socjalno-bytowe pracowników oraz do procesu produkcji wyrobów jubilerskich ze srebra. Na terenie kontrolowanego obiektu wytwarzano ścieki bytowe, technologiczne i przemysłowe. Ścieki odprowadzano do urządzeń kanalizacji miejskiej. Ścieki technologiczne pochodziły głównie z procesu płukania przy produkcji wyrobów jubilerskich ze srebra. Ścieki przemysłowe pochodziły z galwanizerni, która podczas kontroli nie była eksploatowana. Ścieki z galwanizerni odprowadzano do kanalizacji po wstępnym podczyszczeniu. Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki ściekowej był uregulowany. Kontrolowana jednostka obowiązana była na podstawie pozwolenia wodnoprawnego do prowadzenia, nie rzadziej niż dwa razy w roku badań ilości i jakości wprowadzanych ścieków do systemu kanalizacyjnego. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości. Kontrolowana jednostka nie wykonywała badań jakości i ilości ścieków odprowadzanych do kanalizacji zgodnie z warunkami pozwolenia (badanie jednokrotne). Ponadto firma nie miała aktualnej umowy z Wodociągami Białostockimi na odprowadzanie do kanalizacji miejskiej ścieków. Wydano zarządzenie pokontrolne obligujące zakład do prowadzenie, nie rzadziej niż dwa razy do roku badań ilości i jakości wprowadzanych ścieków do systemu kanalizacyjnego oraz do podpisania umowy z Wodociągami Białostockimi Sp. z o.o. określającej jakość ścieków przemysłowych wprowadzanych do urządzeń kanalizacyjnych. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe BIPOL - Walenty Ciereszko (kontrola: czerwiec 2012 r.). Wodę na cele socjalno-bytowe i ppoż. obiektu pobierano z miejskiej sieci wodociągowej za pośrednictwem firmy MILTRANS Sp. z o.o. W obiekcie powstawały ścieki socjalno-bytowe z budynku odprowadzane do szamba, okresowo opróżnianego na podstawie zgłoszenia telefonicznego. Ścieki opadowe z terenu stacji paliw zbierano poprzez wpusty punktowe, a następnie odprowadzano do kanalizacji deszczowej poprzez działkę należącą do Miltrans Sp. z o.o. Do zbierania wód opadowych zastosowano dwa ciągi odwadniające: wód opadowych ze stanowisk związanych z przeładunkiem paliw oraz wód opadowych niewymagających oczyszczania. Ścieki opadowe z dachu wiaty oraz z terenu stacji paliw (stanowiska nalewcze do zbiorników samochodów) zbierano poprzez 3 wpusty punktowe, a następnie przy pomocy wewnętrznej kanalizacji deszczowej odprowadzano na separator ropopochodnych zintegrowany z osadnikiem szlamu. Pozostałe wody opadowe z dachów budynku oraz innych terenów utwardzonych odprowadzane powierzchniowo. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości: teren przy komorze spustowej nie został uszczelniony i brak było odprowadzenia ścieków opadowych do separatora. Zastosowane wyprofilowanie podjazdów przy nalewakach paliwa do samochodów nie zabezpieczało przed możliwością spływu zanieczyszczonych wód opadowych z pominięciem systemu oczyszczania-separatora, nie prowadzono dokumentacji przeglądów eksploatacyjnych separatora. Wydano zarządzenie pokontrolnre nakładające obowiązek usunięcia nieprawidłowości. Media Sp. z o.o. (kontrola interwencyjna: październik 2012 r.). W związku z pismem Urzędu Miejskiego w Białymstoku dotyczącym zgłoszenia nieszczelności zbiornika bezodpływowego w siedzibie firmy Media Sp. z o.o. w Białymstoku przy ul. Wł. Raginisa 73 podjęto kontrolę sprawdzającą. W dniach 05.10.2012 r. oraz 10.10.2012 r. dokonano wizji lokalnych na posesji przy ul. Raginisa 73, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza. Ścieki komunalne powstające podczas działalności firmy odprowadzano do kanalizacji sanitarnej zgodnie z umową zawartą z Wodociągami Białostockimi Sp. z o.o. Działalność firmy nie powodu- 16

je powstawania ścieków technologicznych. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Pozostałe skontrolowane zakłady w których nie stwierdzono nieprawidłowości to: JANTOM Druk Wielkoformatowy (KONTROLA: WRZESIEWŃ 2011 r.); INTER-DRUK" Grzech, Polkowski, Zdrojewski Sp. J. (kontrola: listopad 2011 r.); Pro 100 Drukarnia Roman Kozłowski (kontrola: listopad 2011 r.); Stolarnia ul. Orzeszkowej 30 (kontrola: styczeń 2012 r.); KEY COMPANY Sp. z o.o. (kontrola: marzec 2012 r.); SANTEA Anna Mazuruk (kontrola: marzec 2012 r.); BIELDRUK Drukarnia (kontrola: marzec 2012 r); PPUH Czyścioch sp. z o.o. (kontrola: marzec 2012 r.); PP-U-H BUDMECH Sp. z o.o. (kontrola: kwiecień 2012 r.); MPO Spółka z o.o. - stacji paliw płynnych przy ul. 27 lipca 62 (kontrola: maj 2012 r.); Auchan Polska Sp. z o.o. stacja paliw płynnych przy ul. Produkcyjnej 84 (kontrola: maj 2012 r.); Usługi Transportowe "SKORPION" Joanna Karczewska, (kontrola: czerwiec 2012 r.); AUTO HOBBY" Sp. z o.o. (kontrola: czerwiec 2012 r.); Kuli-Ver Paweł Kolka (kontrola: czerwiec 2012 r.); Globart-print Sp.j. (kontrola: lipiec 2012 r.); PHU Auto-Kolor, Maciej Żmujdzin (kontrola: lipiec 2012 r.);podlaskie Centrum Rolno-Towarowe S.A. (kontrola: lipiec 2012 r.); AC Sp. z o.o. Wytwórnia Części Samochodowych (kontrola: lipiec 2012 r.); Auto Myjnia SEX (kontrola interwencyjna: lipiec 2012 r.); Spółdzielnia Obrotu Towarowego Przemysłu Mleczarskiego (kontrola: wrzesień 2012 r.); ALDA Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Aleksander Cecerko (kontrola: październik 2012 r.);,,maxi FIRMA HANDLOWA" Jarosław Ejsmont (kontrola: październik 2012 r.). WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: azotany, fosforany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaży paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (są one często przyczyną degradacji zbiorników wodnych). STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH Ocena wód podziemnych jest wykonywana na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143 poz. 896). Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości wód: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych (tła hydrogeochemicznego) b)wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka Klasa II wody dobrej jakości, w których: a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby 17

Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) dokonuje się porównując wartości badanych elementów fizykochemicznych z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonych w załączniku do rozporządzenia. Klasy jakości wód podziemnych: I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd. W 2010 roku badania były prowadzone w JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu wód. Punktów pomiarowych poboru prób w powiecie m. Białystok nie wyznaczono. W 2010 roku PIG prowadził badania stanu chemicznego w ramach monitoringu diagnostycznego w pozostałych JCWPd. Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych w 2010 r. według badań PIG. Nr Miejscowość / Gmina głębokość stropu (m) Wody Użytkowanie terenu Klasa wód wskaźniki w granicach stężeń III klasy jakości 738 m. Białystok 3,3 gruntowe Obszar zabudowany III NO 3, K, Ca Jakość wód w studni nr 738 zakwalifikowano do III klasy wód zadowalającej jakości ze względu na przekroczone stężenia NO 3, K i Ca. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie Białegostoku w 2011 r. wyniosła 125,8 tys. Mg co stanowiło 18% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego. Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku Jednostka terytorialna źródło:gus 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] 164,2 157,3 165,4 136,3 149,0 161,9 167,4 177,2 122,2 125,8 128,3 powiat m. Białystok woj. podlaskie 744,6 807,1 927,5 887,4 927,9 957,4 1057,2 838,3 737,9 713,5 707,6 18

W 2011 r. ilość odpadów przemysłowych poddanych procesom odzysku wyniosła 92,3%. ODPADY KOMUNALNE Do odpadów komunalnych zalicza się odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także inne niezawierające odpadów niebezpiecznych, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Źródłami ich powstawania są obiekty infrastruktury (handel, usługi, rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części socjalnej i itp.). W latach 2005-2011 roczna ilość zebranych zmieszanych odpadów komunalnych na terenie miasta uległa wyraźnemu zmniejszeniu. W 2011 r. zebrano 70697,21Mg odpadów, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 240 kg/mieszkańca/rok 3. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych na terenie miasta Białystok w latach 2005-2011 Łączna ilość zmieszanych odpadów komunalnych z terenu miasta Białystok wynosiła 83 tys. Mg. źródło: GUS Od 1 stycznia 2012 r. zaczęła obowiązywać nowa ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe - ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych z możliwością selektywnego zbierania. Zgodnie z głównymi założeniami nowelizacji przepisów, zmieszane odpady komunalne, odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych oraz targowisk), pozostałości po sortowaniu odpadów komunalnych przeznaczone do składowania należy kierować do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK). Odpady te powinny zostać zagospodarowane w regionie gospodarki odpadami (z wyjątkiem kierowania ich do instalacji zastępczej wyznaczonej w WPGO w sytuacji awaryjnej lub braku RIPOK). Odpady od mieszkańców odbierane będą przez wyłonioną w drodze przetargu firmę. Istnieją dwa modele wyboru instalacji przez gminę ze względu na rodzaj ogłoszonego przetargu. W przypadku przetargu na odbieranie odpadów podmiot odbierający będzie przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalację, do której przekazywał będzie odebrane odpady komunalne (akceptacja instalacji poprzez wybór oferty przez gminę). Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy uiszczają jedną podstawową 3 Masa odpadów w przeliczeniu na mieszkańca zależy od poziomu życia, struktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków 19