XXIV C 1112/13 UZASADNIENIE Pozwem z dnia 5 sierpnia 2013 roku (uzupełnionym pismem z dnia 22 sierpnia 2013 roku k. 64-65) powodowie M. K. i I. K. wnieśli solidarnie o zasądzenie od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. kwoty 118.400 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem spadku wartości nieruchomości wywołanego utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) oraz kwoty 3600 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wydania orzeczenia do dnia zapłaty tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego. Wnieśli ponadto o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadnili, że są właścicielami zabudowanej nieruchomości, która - w następstwie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) - znalazła się w obszarze ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. Żądane odszkodowanie pozostaje w związku z oddziaływaniem lotniska na nieruchomość powodów. Jako podstawę prawną żądań wskazali art. 129 ust. 2 w zw. z art. 136 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska. Pozwane Przedsiębiorstwo Państwowe (...) z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew (k. 73-88) wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł upływ terminu zawitego na dochodzenie przez powodów roszczeń. Uzasadnił, że należąca do nich nieruchomość objęta była ograniczeniami wynikającymi już z Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 roku. Ewentualne skutki w zakresie utraty wartości nieruchomości powstały z datą wejścia w życie rozporządzenia, a wejście w życie uchwały (...) nie spowodowało żadnych nowych ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości. Podobnie, obowiązek dostosowania klimatu akustycznego budynku wynikał już z Rozporządzenia nr (...), w tym zakresie uchwała (...) nie wprowadzała nowych ograniczeń. Takie same są również ograniczenia dotyczące konieczności dostosowania klimatu akustycznego w istniejących lub nowoprojektowanych budynkach. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł brak wykazania szkody, a to spadku wartości nieruchomości, uniemożliwienia lub istotnego ograniczenia możliwości korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób i zgodnie z jej przeznaczeniem. Wskazał też na niezasadność dochodzenia odsetek przed dniem ewentualnego wyroku uwzględniającego powództwo. Pismem procesowym z dnia 3 lipca 2015 roku powodowie zmienili powództwo w ten sposób, że wystąpili z nowym roszczeniem ewentualnym, którego żądanie było tożsame do pierwotnego, lecz opartym na nowej podstawie faktycznej. Powodowie wskazali utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) jako zdarzenie wywołujące szkodę (k. 340-344). Pismem procesowym z dnia 23 czerwca 2017 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 17 lipca 2017 roku (pismo k. 499, oświadczenie w przedmiocie doręczenia k. 514), powodowie zmienili powództwo w ten sposób, że zażądali zasądzenia kwoty 224.960 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem spadku wartości nieruchomości wywołanego utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) oraz kwoty 3600 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wydania orzeczenia do dnia zapłaty tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego. Pozwany wnosił o oddalenie powództwa. Sąd ustalił następujący stan faktyczny: M. K. i I. K. są współwłaścicielami, w ramach ustawowej małżeńskiej wspólności majątkowej, nieruchomości gruntowej przy ul. (...) w W., stanowiącej działkę nr (...) w obrębie ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym o powierzchni 320 m 2, wybudowanym przez nich w 1996 roku, wykorzystywanym na cele mieszkalne
(odpis księgi wieczystej k. 20-27; decyzja k. 17; wypis z rejestru gruntów k. 18; wypis z kartoteki budynków k. 19; zeznania M. K. k. 521). W dniu 7 sierpnia 2007 r. Wojewoda (...) wydał rozporządzenie nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. (Dz. Urz. Woj. M.. z 2007 r., nr 156, poz. 4276) na podstawie upoważnienia z art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. W ramach obszaru ograniczonego użytkowania wyróżniono strefę ograniczeń zabudowy mieszkaniowej, zwaną strefą M ( 1 ust. 2). Nieruchomość należąca do powodów znalazła się w całości w obszarze ograniczonego użytkowania, częściowo w strefie M (wyciąg k. 94-95). Rozporządzenie nr (...) Wojewody (...) weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) ( 7), który ukazał się w dniu 10 sierpnia 2007 r. W dniu 22 sierpnia 2008 roku M. K. wystąpił do Przedsiębiorstwa Państwowego (...) o rozpatrzenie wniosku o odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości przy ul. (...), położonej w obszarze ograniczonego użytkowania ustanowionego rozporządzeniem nr (...) Wojewody (...). Pozwany odmówił realizacji roszczenia (pismo k. 476-481). W dniu 24 lipca 2009 roku pełnomocnik M. K. i I. K. zawezwał Przedsiębiorstwo Państwowe (...) do próby ugodowej przed Sądem Rejonowym dla m.st. Warszawy. Przedmiotem ugody miała być zapłata kwoty 176.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości w wyniku wzrostu uciążliwości związanych z funkcjonowaniem (...) im. (...) oraz ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy Rozporządzenia nr (...). Do zawarcia ugody nie doszło (akta dołączone II Co 1116/09). W dniu 20 czerwca 2011 r. Sejmik Województwa (...) wydał uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. (Dz. Urz. Woj. M.. z 2011 r., nr 128, poz. 4086) na podstawie upoważnienia z art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Jako granicę obszaru ograniczonego użytkowania wyznaczono izolinię równoważnego poziomu dźwięku LAeqN 45 db ( 3 uchwały). W obszarze ograniczonego użytkowania wyróżniono dwie strefy ( 4): strefę Z1, której granicę zewnętrzną wyznacza izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 55 db w porze nocy, od wewnątrz granica lotniska, oraz strefę Z2, której granicę wyznacza od zewnątrz izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 50 db w porze nocy, a od wewnątrz granica strefy Z Nieruchomość należąca do powodów znalazła się w obszarze ograniczonego użytkowania w strefie Z2 (informacja k. 91, załączniki do rozporządzenia k. 94-95). Uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) ( 13), który ukazał się w dniu 20 lipca 2011 r. W dniu 19 lipca 2013 roku pełnomocnik M. K. i I. K. wezwał Przedsiębiorstwo Państwowe (...) do zapłaty odszkodowania za konieczność poniesienia nakładów akustycznych oraz spadek wartości nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. (wezwanie k. 52-59). Liczba pasażerów korzystających z lotniska (...) w W. systematycznie rośnie (wydruki k. 44-49). Poziom hałasu generowanego przez lotnisko jest monitorowany przez (...) W.. Nieruchomość powodów znajduje się w obszarze tej części Miasta, w której poziom hałasu przekracza 50 db (mapy akustyczne k. 211-216). Hałas ogranicza korzystanie z nieruchomości zwłaszcza w okresie letnim, utrudnia bowiem korzystanie z ogrodu (zeznania powoda k. 521). Nieruchomość powodów położona jest na terenie o natężeniu hałasu lotniczego wynoszącym 58 db. Natężenie hałasu lotniczego powyżej wartości LDWN 44dB ma wpływ na obniżenie wartości domów mieszkalnych w obszarze ograniczonego użytkowania wokół (...) im. (...) o 1,24% wartości za każdy dodatkowy 1dB hałasu lotniczego powyżej poziomu 44dB. Wartość rynkowa nieruchomości przy ul. (...) z uwzględnieniem negatywnego wpływu hałasu lotniczego wynosi 180.160 zł, natomiast przy pominięciu tego wpływu 405.120 zł (opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 299-324, 433-434).
Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów przede wszystkim dokumentów, które nie były przez strony kwestionowane a również sąd nie znalazł podstaw aby je podważać. Okoliczności dotyczące stanu prawnego nieruchomości, włączenia jej do obszaru ograniczonego użytkowania, występowania powodów do pozwanego o wypłatę odszkodowania oraz zawezwania do próby ugodowej nie były między stronami niesporne. Sąd dał również wiarę opinii biegłej z zakresu wyceny nieruchomości K. M., który to dowód został dopuszczony na okoliczność sporną między stronami a dotyczącą oceny wpływu włączenia nieruchomości do obszaru ograniczonego użytkowania oraz hałasu lotniczego na jej wartość. Opinia biegłej była bardzo szczegółowa, opierała się na analizie statystycznej kilkuset transakcji sprzedaży nieruchomości na obszarze ograniczonego użytkowania oraz poza nim. Obszerność bazy analizowanych danych pozwoliła biegłej na sformułowanie precyzyjnych i rzetelnych wniosków w przedmiocie wpływu szeregu czynników na wartość nieruchomości. Pośród czynników objętych wnioskami biegłej istotne dla rozstrzygnięcia były: wpływ wytyczenia obszaru ograniczonego użytkowania na wartość nieruchomości oraz wpływ hałasu lotniczego na tę wartość. Zastosowane przez biegłą metody statystyczne pozwoliły jej na konkluzję, że jedynie druga ze wskazanych zależności ma charakter istotny. Tok rozumowania przedstawiony w opinii oraz wyjaśnienia do kolejnych etapów opiniowania nie budzą zastrzeżeń Sądu w zakresie poprawności logicznej wnioskowania biegłej. Strony także nie zgłaszały wątpliwości w tym zakresie. Pozwany zakwestionował wyłącznie przyjęcie przez biegłą poziomu 44 db jako poziomu odniesienia przy ocenie wpływu hałasu lotniczego na wartość nieruchomości oraz wykorzystanie metody statystycznej do wyceny wartości nieruchomości. Sąd w tym zakresie podziela treść opinii. Przyjęcie poziomu 44 db wynika wprost z faktu, że obszar ograniczonego użytkowania ustanowiono dla terenów, których granicę zewnętrzną stanowiła izolinia równoważnego poziomu natężenia hałasu lotniczego o wartości LAeqN 45 db (vide uchwała Sejmiku Województwa (...) nr (...)). Zasadność przyjęcia tej wartości jako granicznej potwierdza treść załącznika tabeli 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. z 2014 r. poz. 112). Przekroczenie wartości 45 db kwalifikuje się jako hałas ponadnormatywny, przekraczający standardy ochrony środowiska, wymagający wyznaczenia obszaru ograniczonego użytkowania w związku z art. 113 ust. 1 oraz 135 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Odnośnie do wykorzystania metod statystycznych w analizie wartości nieruchomości, biegła wyjaśniła, że było to konieczne z uwagi na ocenę wpływu na wartość nieruchomości jednej, szczególnej cechy to jest hałasu lotniczego, do czego inne metody nie nadawałyby się. Wnioski biegłej należało uznać za prawidłowe, zaś samą opinię za fachową i rzetelną. Nie budziła ona wątpliwości sądu. Podstawą ustaleń faktycznych były również zeznania powoda, które stanowiły dowód subsydiarny w sprawie, potwierdzający ustalenia dokonane na podstawie dokumentów i opinii biegłej. Sąd oddalił natomiast wniosek dowodowy powodów o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego akustyka. Roszczenie w tym zakresie podlegało oddaleniu co do zasady, zatem badanie wielkości ewentualnej szkody było zbędne. Sąd Okręgowy zważył, co następuje. Powództwo po dokonanych w postępowaniu modyfikacjach podlegało uwzględnieniu w części. Obszar ograniczonego użytkowania tworzy się na podstawie art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2017 r., poz. 519 ze zm.) dla lotniska, jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza jego terenem. Wskazany przepis był podstawą dla wydania rozporządzenia nr (...) Wojewody (...), a później uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. Należy przy tym podkreślić, że Rozporządzenie nr (...) Wojewody (...) obowiązywało do dnia wejścia w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...). Zagadnienie to nie budzi już wątpliwości w orzecznictwie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia
25 czerwca 2015 r., III CZP 34/15; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2016 r., III CZP 62/16). Podzielić należy wyrażane na jego rzecz argumenty, że zmiany art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w tym w drodze ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko nie skutkowały modyfikacją zakresu spraw przekazanych tym przepisem do uregulowania w akcie prawa miejscowego, nie uległy też zmianie wytyczne dotyczące treści tego aktu. Zmiany były wynikiem usuwania usterek powstałych przy włączaniu do systemu prawa wewnętrznego regulacji unijnych, miały charakter redakcyjny, a nie merytoryczny W tej sytuacji nie można uznać, że poprzedni akt wykonawczy utracił moc obowiązującą z dniem wejścia w życie odpowiedniego przepisu upoważniającego. Konsekwencją obowiązywania Rozporządzenia nr (...) do dnia wejścia w życie uchwały nr (...) jest ciągłość utworzonej instytucji obszaru ograniczonego użytkowania. Powództwo w niniejszej sprawie po zmianach wiązało szkodę z faktem ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...). Dla porządku wskazać jednak należy, że późniejsza uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) nie wprowadzała dla nieruchomości powodów żadnych dalszych ograniczeń ponad te, które zostały już uprzednio wprowadzone Rozporządzeniem nr (...). Zgodnie z Rozporządzeniem nr (...) w obszarze ograniczonego użytkowania zabroniono ( 4 ust. 1): przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także pod zabudowę mieszkaniową, zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie M także na cele mieszkaniowe, 3. budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także budynków mieszkalnych, 4. w strefie M dopuszczono zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków ( 5): w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych, w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Zgodnie natomiast z uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) w obszarze ograniczonego użytkowania w strefie Z2 ( 5 pkt 2):
zakazano przeznaczania terenów pod szpitale i domy opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, zakazano lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, 3. zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domów opieki społecznej. Określono wymagania techniczne dotyczące budynków objętych obszarem ograniczonego użytkowania ( 6): w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić odpowiednią izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi do ustawy, w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi do ustawy. Porównanie zakresu ograniczeń przewidzianych w obu aktach prawnych przekonuje, że w przypadku nieruchomości powodów był on szerszy dla nieruchomości położonych w strefie M przewidzianej Rozporządzeniem nr (...), niż w strefie Z2 przewidzianej uchwałą nr (...), co dotyczyło m.in. możliwości zabudowy mieszkaniowej. Natomiast zakresy zastosowania w istniejących budynkach technicznych zabezpieczeń w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w pomieszczeniach w obu aktach prawnych są zbieżne. Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest zatem szkoda jako następstwo wejścia w życie aktu prawa miejscowego. Szkoda taka powstaje, gdy akt prawa miejscowego wprowadza nowe, zwiększa lub przedłuża dotychczasowe ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. W niniejszej sprawie taki skutek wobec nieruchomości powodów mogło mieć Rozporządzenie nr (...), natomiast uchwała nr (...) już nie. W związku z poczynionymi uwagami należało rozważyć, czy powodowie zachowali 2-letni termin do wystąpienia ze swoim roszczeniem, liczony od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, a przewidziany w art. 129 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska. Termin ten ma charakter zawity, co nie budziło wątpliwości stron w postępowaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2008 r., II CSK 216/08). Charakterystyczną cechą terminu zawitego jest to, że wraz z jego upływem roszczenie wygasa. Zachowanie terminu zawitego wymagało od powodów wystąpienia do pozwanego ze swoim roszczeniem w zakreślonym terminie. Wystąpienie może polegać zarówno na wniesieniu pozwu jak i samym wezwaniu obowiązanego do spełnienia roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2012 r., II CSK 254/12). Jak ustalono, powodowie w dniu 24 lipca 2009 roku skierowali do sądu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w przedmiocie odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości w wyniku wzrostu uciążliwości związanych z funkcjonowaniem (...) im. (...) oraz ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. W ocenie Sądu wniosek taki prowadzi do zachowania roszczenia, stanowiąc formę wystąpienia z roszczeniem (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2017 roku, III CZP 7/17). Jednocześnie jednak należy zauważyć, że powodowie zachowali roszczenie wyłącznie w zakresie objętym wnioskiem, tj. co do zmniejszenia wartości nieruchomości. Odszkodowanie za uregulowaną odrębnie w art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska szkodę polegającą na poniesieniu kosztów w celu wypełnienia wymagań technicznych
dotyczących budynków na obszarze ograniczonego użytkowania, nie zostało objęte wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej. Tym samym roszczenie powodów w tym zakresie wygasło wraz z upływem 2-letniego terminu od dnia wejścia w życie Rozporządzenia nr (...). Dla zachowania terminu zawitego wystarczyło, aby powodowie określili swoje roszczenia rodzajowo, występując z nimi w rozumieniu art. 129 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska. Tymczasem, we wniosku o zawezwanie do próby ugodowej określili wyłącznie jeden rodzaj szkody, której naprawienia żądali. W związku z tym, Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania odszkodowania w kwocie 3600 zł wraz z odsetkami ustawowymi za rewitalizację akustyczną budynku mieszkalnego. Zbędne było prowadzenie postępowania dowodowego w kierunku ustalenia wysokości szkody z tego tytułu, dlatego Sąd oddalił stosowne wnioski dowodowe strony powodowej. Ponadto, powodowie nie mogli skutecznie próbować niweczyć skutek upływu terminu zawitego z powołaniem się na art. 5 k.c., ponieważ upływ terminu zawitego powoduje wygaśnięcie prawa podmiotowego ex lege, a dla skutku tego zachowanie dłużnika jest prawnie obojętne. Instytucja art. 5 k.c. ma natomiast za przedmiot właśnie zachowanie dłużnika, oceniane z perspektywy społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa lub zasad współżycia społecznego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2013 r., III CZP 2/13). W ocenie Sądu zostały spełnione przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości, określone w art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Należy wskazać, że na szkodę powodów składa się nie tylko obniżenie wartości ich nieruchomości w związku z formalnymi ograniczeniami sformułowanymi w Rozporządzeniu nr (...), lecz także wynikające z zawężenia granic własności i ścieśnienia wyłącznego władztwa właściciela względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania. Poza obszarem ograniczonego użytkowania powodowie mogliby bowiem żądać zaniechania immisji w postaci hałasu lotniczego przekraczającego standard ochrony środowiska, natomiast w wyniku objęcia ich nieruchomości w tym obszarze możliwości takiej zostali pozbawieni (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2016 r., II CSK 113/16). Warto przypomnieć, że przesłanką do ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania jest właśnie okoliczność generowania przez położone w jego obrębie lotnisko przekroczeń standardów jakości środowiska (art. 135 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska). Konieczność znoszenia hałasu lotniczego stanowi zatem normalny skutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Skutek ten ma zarazem realną wartość majątkową ujawniającą się w obniżeniu wartości nieruchomości powodów. Wartość tę Sąd ustalił na podstawie opinii biegłej powołanej w sprawie. Nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty pozwanego, że okoliczność hałasu wokół (...) im. (...) istniała również przed wejściem w życie Rozporządzenia nr (...), a powodowie mieli jej świadomość od chwili nabycia nieruchomości. Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania odniosło bezpośredni skutek w postaci modyfikacji zakresu władztwa powodów nad nieruchomością i w tym zakresie także należy upatrywać poniesionej przez nich szkody. Sąd uwzględnił w konsekwencji powództwo w zakresie kwoty 224.960 zł tytułem obniżenia wartości nieruchomości. Sąd zasądził odsetki od kwoty 118.400 zł od dnia 5 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty zgodnie z żądaniem pozwu. Pozwany winien był spełnić żądanie powodów niezwłocznie po wezwaniu (art. 455 k.c.), za które należy uznać zawezwanie do próby ugodowej z dnia 24 lipca 2009 roku, zawierające sprecyzowaną kwotę roszczenia (176.000 zł). Powodowie mieli zatem prawo domagać się odsetek ustawowych od pozostającego w opóźnieniu pozwanego na podstawie art. 481 k.c. W zakresie kwoty 106.560 zł Sąd zasądził odsetki ustawowe od dnia 18 lipca 2017 roku, tj. daty otrzymania przez pozwanego odpisu pisma procesowego zawierającego zmianę powództwa. Datę tę należało bowiem uznać za wezwanie pozwanego do spełnienia świadczenia, obligujące go do niezwłocznego spełnienia świadczenia w tej części. O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c., rozdzielając je stosownie do stopnia uwzględnienia powództwa, który w niniejszej sprawie wyniósł 85% (żądanie uwzględniono do kwoty 224.960 zł z dochodzonych 256.560 zł). Szczegółowe wyliczenie kosztów procesu Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu na podstawie art. 108 1 k.p.c.