ZIEMIA DOBRZYŃSKA W CIENIU CZERWONEJ GWIAZDY Rok 1920



Podobne dokumenty
98. rocznica bitwy pod Zadwórzem uroczystości ku czci bohaterów 18 sierpnia 2018

Organizacje kombatanckie i patriotyczne

Organizacje kombatanckie i patriotyczne

Niepodległa polska 100 lat

Zarządzenie nr 3/2016 Prezydenta Miasta Starachowice z dnia 4 I 2016 r. w sprawie organizowania obchodów rocznic, uroczystości i świąt państwowych.

Wystawa plenerowa Powstała, by żyć w 100. rocznicę odzyskania niepodległości Warszawa, 29 maja 20 czerwca 2018

Małopolski Konkurs Tematyczny:

1. Główną przyczyną wybuchu I wojny światowej były konflikty polityczne i gospodarcze między mocarstwami europejskimi

Piłsudski i Dmowski dwie wizje niepodległej Polski. Debata Lublin, 6 września 2018

Pomniki i tablice. Toruń. Zbigniew Kręcicki

POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY POMIĘDZY STOWARZYSZENIEM RODZIN OSADNIKÓW WOJSKOWYCH I CYWILNYCH KRESÓW WSCHODNICH A MINISTREM OBRONY NARODOWEJ

Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą.

NIEPODLEGŁOŚCIOWY APEL PAMIĘCI. do odczytania z okazji Narodowego Święta Niepodległości BOHATEROWIE WALK O NIEPODLEGŁOŚĆ RZECZYPOSPOLITEJ!

Temat: Obchody Święta Niepodległości w Szkole Podstawowej w Obicach. Osoba odpowiedzialna merytorycznie za treść: Mirosława Piwowarska

JÓZEF PIŁSUDSKI ( )

KOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK

Żołnierze Wyklęci Źródło: Wygenerowano: Piątek, 8 stycznia 2016, 02:46

11 listopada 1918 roku

Szanuję swoją historię, Szanuję ją dla siebie, Szanuję ją dla dzieci.

ZARZĄDZENIE NR 1782/2003 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA Z DNIA 12 grudnia 2003 r.

Apel do mieszkańców stolicy

Obchody Święta Wojska Polskiego i 96. rocznicy obrony Płocka [FOTO]

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Armii Krajowej w Pcimiu

Grudniowe spotkanie przedświąteczne integrujące środowiska żołnierskich pokoleń pn. Solidarni z Wojskiem Polskim

Za jej mogiły święte i krwawe...

Wiadomości. Święto Niepodległości w Limanowej

I OBRONY II RZECZYPOSPOLITEJ

OBCHODY NARODOWEGO ŚWIĘTA NIEPODLEGŁOŚCI NA TERENIE GMINY MIELEC [FOTO] :16:23

musimy zatem wiedzieć policzyć dokładnie zawołać po imieniu opatrzyć na drogę Zbigniew Herbert

POPRAWIONE SPRAWOZDANIE

Bitwa, która uratowała niepodległość 98. rocznica Bitwy Warszawskiej

Pomnik stoi po prawej stronie drogi na cmentarz. Pod Orłem jest napis: POLEGŁYM W WALKACH O WOLNOŚĆ POLSKI. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.

Ekspozycje w Galerii Plenerowej Łazienek Królewskich (ogrodzenie od Alei Ujazdowskich) dostępne będą do 30 września 2018 roku. ***

90. ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI

,,Poznajemy przeszłość naszej okolicy"

MŁODZIEŻOWA ENCYKLOPEDIA INTERNETOWA BOHATERÓW KRAJNY POD REDAKCJĄ MICHAŁA KOKOWSKIEGO

PROGRAM STRAŻNICY PAMIĘCI

Pomnik Lotnika. Osiągnięcia polskich lotników w II Rzeczypospolitej

ks. ppłk. Stanisław Zytkiewicz

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROJEKTU PIĘKNA NASZA POLSKA CAŁA

SCENARIUSZ AKADEMII Z OKAZJI ŚWIĘTA NIEPODLEGŁOŚCI 11 LISTOPADA

SCENARIUSZ AKADEMII Z OKAZJI ŚWIĘTA NIEPODLEGŁOŚCI 11 LISTOPADA PATRIOTYCZNE ŚPIEWANIE

Niezwyciężeni

Patriotyczne rymowanki - klasa VII a. Niepodległość - piękne słowo Doceń to dumny patrioto!

TEMAT: POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918/1919 CELE LEKCJI

Śladami naszych przodków

HARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 2015 ROKU

Wiadomości. Święto Niepodległości w Limanowej

Małopolski Konkurs Tematyczny:

Nowa wystawa IPN Gdańsk z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Włocławek, Gdynia, Bydgoszcz, 7-9 listopada 2018

Nadwiślański Oddział Straży Granicznej

Niezwyciężeni

Rocznica wybuchu II wojny światowej

Publikacje prof. Mirosława Krajewskiego dotyczące Sanktuariów Maryjnych w: Oborach, Pilźnie, Skępem i Trutowie. I. Obory

Podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej

PROGRAM WYCHOWANIA PATRIOTYCZNEGO. SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 14 im. MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO we Włocławku

Pieśni legionów. Pieśni legionów. Wstęp

Temat: Ojczyzna zawsze bliska memu sercu tworzenie kompozycji graficznych.

POWSTANIE WARSZAWSKIE

Patroni naszych ulic

BITWA WARSZAWSKA 1920

70 rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego.

POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE

przez Polskę niepodległości obchodach 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Dokładny program uroczystości w załączniku.

Działania edukacyjne związane z obchodami setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Rok dla Niepodległej

KOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK

A wolność szła przez Kielce

Wymagania edukacyjne dla uczniów klasy VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo

Święto 99. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Obchody w województwie podlaskim

KOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ?

Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)

Podczas uroczystości przypomniano, że Legionowo było jedynym miastem w województwie mazowieckim, w którym wybuchło Powstanie Warszawskie.

Nowy kształt Europy. Historia Polski Klasa VI SP

Z DZIEJÓW OJCZYZNY. Projekt szkolny PAMIĘTAMY O WAŻNYCH WYDARZENIACH HISTORYCZNYCH NASZEJ OJCZYZNY. pod hasłem: Autorzy:

Grzegorz Motyka Rafał Wnuk Tomasz Stryjek Adam F. Baran. Wojna. po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Ârodkowo-Wschodniej w latach

Punkt 12 W tym domu mieszkał i został aresztowany hm. Jan Bytnar ps. Rudy bohater Szarych Szeregów uwolniony z rąk Gestapo 26.III 1943 r.

Od początku okupacji przygotowywano się do wybuchu powstania Zdawano sobie sprawę z planów Stalina dotyczących Polski 27 października 1943 r. gen.

Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek PROJEKT EDUKACYJNY ZREALIZOWANY PRZEZ SZKOLNY KLUB HISTORYCZNY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W KAMIONCE MAŁEJ

Karpacki Oddział Straży Granicznej

Monte Cassino to szczyt wysokości 516m położony w skalistych masywach górskich środkowych Włoch, panujący nad doliną Liri i drogą Neapol-Rzym, na

ZIEMIA DOBRZYŃSKA W CIENIU CZERWONEJ GWIAZDY Rok 1920

Projekt Edukacyjny Gimnazjum Specjalne w Warlubiu. Kto ty jesteś Polak mały

OBSZARY FUNKCJONOWANIE MAZOWIECKICH KLAS WOJSKOWYCH NA PRZYKŁADZIE CXXV LO im. WALDEMARA MILEWICZA w WARSZAWIE

Walki o wzgórze Jabłoniec 1914 piknik i inscenizacja. Część II. Wpisał Administrator Niedziela, 25. Maj :57

K S I Ą Ż K I. Narodowe Święto Niepodległości. 1. Bitwa Warszawska 1920 : materiały edukacyjne. Warszawa, 2011

Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo NIEDOSTETECZNY


Opis wystawy W 90-tą rocznicę Powstania Wielkopolskiego Grupa Leszno

Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo. Niedostateczny

Uroczystości na cmentarzu zakończyły: apel poległych, salwa honorowa oraz złożenie wieńców przed pomnikiem ofiar II Wojny Światowej.

Ogłoszenie Otwartego Konkursu Ofert

Skwer przed kinem Muranów - startujemy

Upamiętnienie jubileuszu 650. lecia oraz wojskowej konspiracji niepodległościowej w Łękach Dukielskich.

Karpacki Oddział Straży Granicznej

Autor: Zuzanna Czubek VIB

Koło historyczne 1abc

HARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 2016 ROKU

kampanią wrześniową,

Transkrypt:

ZIEMIA DOBRZYŃSKA W CIENIU CZERWONEJ GWIAZDY Rok 1920

Mapa ziemi dobrzyńskiej z 1914 r. z głównymi miejscami najazdu bolszewickiego w sierpniu 1920 r.

Mirosław Krajewski ZIEMIA DOBRZYŃSKA W CIENIU CZERWONEJ GWIAZDY Rok 1920 2010

Zdjęcia na okładkach: Pogrzeb ofiar inwazji bolszewickiej na wzgórzach szpetalskich w 1920 r. Orzeł z pomnika odsłoniętego w dniu 14 sierpnia 2010 r. w Kikole, (w 90. rocznicę najazdu) Copyright by Mirosław Krajewski 2010 ISBN 978-83-88701-41-2 Publikację wydano przy wsparciu finansowym Kurkowego Bractwa Strzeleckiego Ziemi Dobrzyńskiej Wydawca Wszechnica Edukacyjna i Wydawnicza Verbum ul. Cicha 15, 87-500 Rypin ph./fax 54 280 46 01 liber@mkverbum.pl

1920 rok o, jego barwy i dźwięku nikt nie zapomni z patrzących. Będą podawali sagi z ust do ust w pokolenia o ułanach polskich i polskiej broni. Szalała wieś, szalała młodość, starość, huczały Florianki niepodległe! Florianki, które poznały smak krwi wojennej! Jerzy Pietrkiewicz (1916-2007), Po chłopsku

Plakat rekrutacyjny z lipca 1920 r.

Spis treści S. Śmigiel, J. K. Ardanowski, Słowo wstępne... 9 Wprowadzenie... 11 Rozdział I SAMOOBRONA SPOŁECZEŃSTWA REGIONU W OBLICZU NAJAZDU BOLSZEWICKIEGO... 15 Rozdział II ZAJĘCIE ZIEMI DOBRZYŃSKIEJ PRZEZ SOWIETÓW... 23 1. Sytuacja militarna... 23 2. Wejście bolszewików i okupacja ziemi dobrzyńskiej... 27 3. Próba przejścia wroga na lewy brzeg Wisły w okolicach Bobrownik... 32 4. Zmiana strategii. Próba zdobycia Włocławka i przejścia na drugi brzeg rzeki... 38 5. Bolszewicy w innych miejscowościach ziemi dobrzyńskiej i obszarów przyległych... 53 6. Odwrót armii wroga. Walki na obrzeżach ziemi dobrzyńskiej... 55 7. Straty w walkach pod Szpetalami i we Włocławku... 60 Rozdział III POSTAWY SPOŁECZNO-POLITYCZNE W CZASIE NAJAZDU... 67 1. Sytuacja społeczna w Szpetalu i okolicy w czasie inwazji... 67 2. Stosunek poszczególnych grup społecznych do najeźdźcy. Aktywność sił lewicowych i komunistycznych w czasie najazdu bolszewickiego... 69 3. W szeregach Wojska Polskiego. Udział harcerzy w odparciu nawałnicy... 95 Rozdział IV LECZENIE RAN. PAMIĘĆ O BOHATERACH... 119 Post scriptum... 131

Źródła i literatura... 133 Wykaz zdjęć... 140 Aneks Janina Gawin-Waśniewska, MORITURI TE SALUTANT, AVE PATRIA... 143

Słowo wstępne Wasz to bagnet, Wasza szabla, Wasza pierś i krew odparły wszędzie zwycięsko nieprzyjaciół, utrwaliły granice i pozwoliły wszystkim obywatelom Polski spokojnie pracować wewnątrz kraju. Józef Piłsudski Latem 1920 r. na terenie ziemi dobrzyńskiej, podobnie jak na znacznej powierzchni ledwie co wskrzeszonego po latach niewoli Państwa Polskiego, toczyła się wojna. Najazd armii sowieckiej miał zetrzeć z mapy młode państwo i ponieść zarzewie rewolucji na zachód, do krajów Europy Zachodniej. Biedny, wykrwawiony latami walk w okresie pierwszej wojny światowej, naród polski stawił czoła milionowym hordom najeźdźców. Walki trwały na różnych frontach. Stosunkowo mało znane są działania wojenne na zachodnim Mazowszu oraz ziemi dobrzyńskiej. 4. i 15. armie sowieckie, wspierane działaniami 3. Korpusu Konnego Gaj-Chana, próbując powtórzyć manewr generała Paskiewicza z powstania listopadowego, podążały z biegiem Wisły, usiłując ją przekroczyć i zdobyć Warszawę, stolicę Polski, od zachodu. Ciężkie walki toczone z bolszewikami wzdłuż Wisły oraz heroiczna postawa żołnierzy polskich, walczących na przedpolach Warszawy koło Radzymina, wiązały siły marszałka Tuchaczewskiego, główno dowodzącego frontu zachodniego sowieckiej armii, pozwoliły na koncentrację ostatnich rezerw wojskowych naszej Ojczyzny i umożliwiły kontruderzenie znad Wieprza. To skomplikowane logistycznie i ryzykowne przedsięwzięcie doprowadziło do rozerwania frontu sowieckiego i odrzucenia głównych jego sił daleko na wschód. Część wojsk sowieckich, która znacząc swój szlak mordami, gwałtami i okrucieństwami, posuwała się na zachód, dochodząc aż pod Toruń, znalazła się w pułapce, nie mając możliwości odwrotu na wschód. Żołnierzom sowieckim z pomocą pospieszyli Niemcy, pozwalając na przekroczenie granicy Prus Wschodnich i zapewniając transport dziesiątkom tysięcy żołnierzy na Litwę, gdzie już po krótkim czasie dalej walczyli z Polakami. Cóż, takich mieliśmy sąsiadów

Wydarzenia wojny polsko-bolszewickiej, obronienie Polski i Europy przed komunistycznym zalewem były żywe w okresie II Rzeczpospolitej. Po drugiej wojnie światowej jednak starano się wymazać z pamięci narodu ten okres walki z sowieckim imperium. Nie obchodzono uroczystości upamiętniających bezprzykładne polskie bohaterstwo, wymazywano te wydarzenia z podręczników historii. Jeżeli już gdzieś ten okres był przypominany, to próbowano go skompromitować, a winą za wojnę obciążyć władze państwa polskiego i naród polski. Kurkowe Bractwo Strzeleckie Ziemi Dobrzyńskiej pragnie oddać hołd naszym przodkom walczącym i ginącym w obronie Ojczyzny w wojnie polsko-bolszewickiej, szczególnie tym, którzy walczyli z bolszewicką zarazą na ziemi dobrzyńskiej. Pragniemy przybliżyć społeczeństwu ten trudny czas i odświeżyć pamięć o bohaterach 1920 roku. Widomym, materialnym śladem na pokolenia, przypominającym wydarzenia wojny polsko-bolszewickiej, jest pomnik wzniesiony przez Bractwo Kurkowe w miejscowości Kikół. Ważnym elementem budzenia świadomości narodowej i przywracania narodowej pamięci jest także inspirowana przez Bractwo Kurkowe niniejsza publikacja. Wieczna pamięć i sława walczącym o wolność i niepodległość umiłowanej Ojczyzny. Sylwester Śmigiel Starszy Kurkowego Bractwa Strzeleckiego Ziemi Dobrzyńskiej Jan Krzysztof Ardanowski Podstarszy Bractwa Ziemia dobrzyńska, w sierpniu 2010 r. 10