System certyfikacji Warszawa, 6 września 2017 r.
Art. 64 dyrektywy klasycznej (2014/24/UE) 1. Państwa członkowskie mogą ustanowić lub prowadzić urzędowe wykazy zatwierdzonych wykonawców, dostawców lub usługodawców albo przewidzieć ich certyfikację przez jednostki certyfikujące spełniające wymogi europejskich norm certyfikacji w rozumieniu załącznika VII. Powiadamiają one Komisję oraz pozostałe państwa członkowskie o adresie jednostki certyfikującej albo jednostki odpowiedzialnej za urzędowe wykazy, do których należy przesyłać wnioski. 2. Państwa członkowskie dostosowują do przepisów niniejszej sekcji warunki dokonywania wpisów do urzędowych wykazów, o których mowa w ust. 1, oraz warunki wydawania zaświadczeń przez jednostki certyfikujące. Państwa członkowskie dostosowują także te warunki do przepisów art. 63 w odniesieniu do wniosków o dokonanie wpisu składanych przez wykonawców należących do grupy i powołujących się na zasoby udostępnione im przez inne podmioty należące do tej grupy. W takich przypadkach wykonawcy ci muszą udowodnić organowi sporządzającemu urzędowy wykaz, iż będą mieć te zasoby do dyspozycji przez cały okres ważności zaświadczenia potwierdzającego ich wpis do urzędowego wykazu i że przez ten sam okres podmioty te nadal będą spełniały wymogi kwalifikacji podmiotowej objęte urzędowym wykazem lub zaświadczeniem, na których wykonawcy polegają na potrzeby wpisu do wykazu. 2
Art. 64 dyrektywy klasycznej (2014/24/UE) 3. Wykonawcy wpisani do urzędowych wykazów lub posiadający zaświadczenie mogą na potrzeby każdego zamówienia przedłożyć instytucji zamawiającej zaświadczenie o wpisie wydane przez właściwy organ lub zaświadczenie wystawione przez właściwą jednostkę certyfikującą. W takich zaświadczeniach wskazane są dokumenty, które stanowiły podstawę wpisu wykonawcy do urzędowego wykazu lub uzyskania przez niego certyfikacji, a także klasyfikację ustaloną w tym wykazie. 4. Poświadczony przez właściwy organ wpis do urzędowego wykazu lub zaświadczenie wydane przez jednostkę certyfikującą stanowią podstawę domniemania spełnienia przez dany podmiot wymogów kwalifikacji podmiotowej objętych urzędowym wykazem lub zaświadczeniem. 5. Informacje, które wynikają z wpisu do wykazu urzędowego lub certyfikacji, nie mogą być kwestionowane bez uzasadnienia. Przed udzieleniem zamówienia można każdorazowo wymagać od każdego wpisanego wykonawcy dodatkowego zaświadczenia dotyczącego płatności składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatków. Instytucje zamawiające innych państw członkowskich stosują ust. 3 oraz akapit pierwszy niniejszego ustępu jedynie wobec wykonawców mających siedzibę w państwie członkowskim prowadzącym wykaz urzędowy. 3
Art. 64 dyrektywy klasycznej (2014/24/UE) 6. Wymagania dotyczące dowodu spełniania kryteriów kwalifikacji podmiotowej objętych urzędowym wykazem lub zaświadczeniem muszą być zgodne z art. 60 oraz, w stosownych przypadkach, z art. 62. W przypadku ewentualnego wpisu wykonawców z innych państw członkowskich do wykazu urzędowego lub ich certyfikacji nie wymaga się żadnych dalszych dowodów ani oświadczeń innych niż wymagane od wykonawców krajowych. Wykonawcy mogą w dowolnym momencie zwrócić się o dokonanie wpisu do urzędowego wykazu lub wydanie zaświadczenia. Są oni informowani w odpowiednio krótkim czasie o decyzji organu prowadzącego urzędowy wykaz lub właściwej jednostki certyfikującej. 7. Wykonawcy z innych państw członkowskich nie są zobowiązani do uzyskania takiego wpisu lub certyfikacji w celu udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Instytucje zamawiające uznają równoważne zaświadczenia wydawane przez jednostki mające siedziby w innych państwach członkowskich. Akceptują one również inne równoważne środki dowodowe. 8. Państwa członkowskie udostępniają innym państwom członkowskim, na ich wniosek, wszelkie informacje dotyczące dokumentów przedstawianych w charakterze dowodów na to, że wykonawcy spełniają wymogi dotyczące wpisu do urzędowego wykazu zatwierdzonych wykonawców, bądź dowodów na to, że wykonawcy z innego państwa członkowskiego posiadają równoważne zaświadczenie. 4
Art. 64 dyrektywy klasycznej (2014/24/UE) W Polskiej ustawie Prawo zamówień publicznych nie dokonano implementacji rozwiązań dotyczących systemu certyfikacji; Certyfikacja przewidziana jest wyłącznie rozwiązaniami dyrektywy klasycznej (nie ma ich dyrektywa sektorowa) niemniej nie stanowi to przeszkody dla stosowania co do zasady takich rozwiązań w zakresie zamówień publicznych (wszystkich). Podstawowym przedmiotem analizy (na bazie materiałów uzyskanych z UZP oraz analizy własnej wybranych systemów prawnych państw UE) była możliwość stosowania certyfikacji jako instrumentu umożliwiającego preferowanie certyfikowanych wykonawców względem pozostałych. 5
Zakres badania Czy system certyfikacji wykonawców opisany w art. 64 dyrektywy 2014/24/UE został wprowadzony do porządku prawnego w Waszym kraju?: Jaka instytucja wystawia certyfikaty: podmiot prywatny/podmiot publiczny? Jak długo jest ważny wystawiony certyfikat? Jaki rodzaj zdolności jest certyfikowany? niezaleganie z podatkami i składkami na ubezpieczenie społeczne sytuacja finansowa i ekonomiczna dane o karalności wiedza i doświadczenie potencjał techniczny (personel, park maszynowy) jakość robót (zgodność z europejskimi normami) inne. 6
Zakres badania W jakim celu stosuje się certyfikację? ograniczenie obciążeń administracyjnych ograniczenie dostępu do przetargów podmiotów niecertyfikowanych preferowanie certyfikowanych wykonawców przy wyborze najkorzystniejszej oferty Jakie korzyści przynosi certyfikacja wykonawcy posiadającemu certyfikat: bez certyfikatu nie można brać udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego nie musi zbierać dokumentów, które normalnie przedstawia się w przetargach na etapie prekwalifikacji uzyskuje dodatkowe punkty posiadanie certyfikatu jest kryterium oceny ofert (uzyskuje dodatkowe punkty przy ocenie jego oferty) inne.? Czy certyfikacja jest popularna i często stosowana, zarówno przez instytucje zamawiające, jak i przez wykonawców? 7
Analizowane systemy europejskie Czechy Cypr Estonia Francja Litwa Słowacja Słowenia 8
Wyniki analizy Nie we wszystkich krajach UE doszło do implementacji art. 64 dyrektywy 2014/24/UE Certyfikacja obejmuje czasem wybrane branże, a czasem wszystkich zamawiających; W większości przypadków certyfikację prowadzą prywatne podmioty. Państwo sprawuje tutaj rolę kontrolną/nadzorczą; W większości przypadków certyfikacja jest dobrowolna (w dwóch krajach jest obowiązkowa w jednym dla każdego wykonawcy, w drugim dla wykonawcy z branży budowlanej), W niektórych krajach w przetargach wymagane są certyfikaty, ale wykonawcy bez takich dokumentów również dopuszczani są do udziału w postępowaniu; Certyfikaty nie zwalniają ze wszystkich dokumentów podmiotowych (niektóre należy przedkładać pomimo posiadania certyfikatu); Certyfikuje się m.in. wiedzę, doświadczenie, potencjał (maszyny, ludzie), jakość robót, brak podstaw do wykluczenia (podatki, ubezpieczenia społeczne), W części krajów systemy certyfikacji mają znaczenie marginalne, a ich popularność ograniczona, 9
Wnioski System certyfikacji służy do usuwania obciążeń administracyjnych i ułatwiania weryfikacji wykonawców; Wobec wdrożenia dokumentu JEDZ system certyfikacji jako narzędzie zmniejszające obciążenia administracyjne może być przydatny tylko w ograniczonym zakresie; System certyfikacji nie może służyć do faworyzowania certyfikowanych wykonawców. Narzędzie to nie może być stosowane jako kryterium oceny ofert. Certyfikacja nie może być środkiem do ograniczenia dostępu do zamówienia; Certyfikacja w ujęciu systemu francuskiego działa w głównej mierze jako element reputacji i potwierdzenia określonego poziomu jakości danego przedsiębiorstwa. 10
Dziękuję za uwagę. r.pr. Mariusz Klink Z-ca Dyrektora Biura Prawnego Tel. 571-370-303 mariusz.klink@plk-sa.pl 11