Podobne dokumenty
1/5- Inne... Ł. A... >J. SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI. 1/1 relacja właściwa l. i 5. J - l. 1/2 - dokumenty (sensu slricfo) doł. osoby relalora------

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI >

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora "I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

k.yi S. A S P IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I I. Materiały dokumentacyjne 1/1 relacja właściwa i o. % 5' A-i

1/2. Dokumenty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora. 1/3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące osoby relatora "

Bolesław Formela ps. Romiński. Poseł na sejm II RP w latach

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora ~~ I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

w/tb-loc^c U ffjc SPIS ZAW ARTOŚCI TEC ZK I I. M ateriały dokum entacyjne l/l - relacja właściwa V, 7 1

Punkt 12 W tym domu mieszkał i został aresztowany hm. Jan Bytnar ps. Rudy bohater Szarych Szeregów uwolniony z rąk Gestapo 26.III 1943 r.

Martyrologia Wsi Polskich

Projekt Edukacyjny Gimnazjum Specjalne w Warlubiu. Kto ty jesteś Polak mały

A)...S. J... 1/2 - dokumenty (sensu slricto) dof. osoby relałora. 1/3 - Inne materiały dokumentacyjna dot. osoby ręlatora ^ 2 ) Ą _

BOHATEROWIE NIEPODLEGŁEJ POLSKI NA ZIEMI SIERPECKIEJ. Bracia Henryk, Edward i Felicjan Tułodzieccy

RODZINA JAKUBOWSKICH

Jan Draheim, burmistrz Gębic w latach

\ow-^ SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI. I./l. Relacja U 5 / 1 " ' ^ I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące re la to ra

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

01 tłt l$m 8Suw. SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI. I./ l. Relacja. I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora w 3 A ~ Ą. III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. '

SPIS ZAWARTOŚCI. r n fl * - TECZKI y /.Q $. P. \ $ U..vK? ^ >v ^ ^ ^

KOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

Krystyna Siedlecka. z domu. Cichocka

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

J ' dokumenty (sensu slricło) dot. osoby relafora. 1/3 - inne materiały dokumentacyjne doi. osoby relalora

Nazywam się. Dziś opowiem Wam niespełna osiemnastoletnim życiu.

Fot 1. Por. Józef Dambek Fot 2. Por. Augustyn Wesphal Fot 3. Plut. pchor. Rudolf Bigus

Patroni naszych ulic

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora. I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

S P IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I.,<^ V ^ V ^ L. W.. I/3 - inne m ateriały dokum entacyjne dot. osoby relatora

I./l. Relacja - SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI ... I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora > v.

1 marca Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Ponieważ żyli prawem wilka, historia o nich głucho milczy Zbigniew Herbert

Rębienica (2 km od Gowidlina) (gmina Sierakowice; powiat kartuski)

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora. "I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

Gen. August Emil Fieldorf Nil

PRZEKSZTAŁCENIE ZWIĄZKU WALKI ZBROJNEJ W ARMIĘ KRAJOWĄ

Wspomnienie, w setną rocznicę urodzin, Boczkowski Feliks ( ), mgr praw i ekonomii

IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I... I/2. D okum enty (sensu stricto) d otyczące osoby relatora

Prof. dr hab. Adam Wrzosek organizator i Dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1920/ /1923

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

Znaczek Batalionów Chłopskich [ze zbiorów MHPRL w Warszawie] Oddział BCh w okolicach Opatowa, 1942 r. [ze zbiorów Mauzoleum w Michniowie]

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

Niezwyciężeni

Prof. dr inż. dr h. c. ZBIGNIEW JASICKI

Nadwiślański Oddział Straży Granicznej

SPIS ZAWARTOŚCIĄ, r *

1/3 - Inne materiały dokumentacyjne dot. osoby relatora

Zagłębiowska Chorągiew Szarych Szeregów UL BARBARA w Sosnowcu

- żona Rywka, z d. Szumacher - 4 dzieci: Zalman, Jacob, Masza, Mosze. - żona zginęła w Bełzycach miejsce i czas ukrywania

Muzeum Polskich Formacji Granicznych

Projekt edukacyjny. KAMIENIE PAMIĘCI historie żołnierzy wyklętych realizowany przez Instytut Pamięci Narodowej.

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI 1r f c w A...

WYKAZ UROCZYSTOŚCI PATRIOTYCZNYCH W 2018 ROKU

S P IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I. II. M ateriały u zu p e łn ie n ia ją ce relację

Okres PRL Polska Rzeczpospolita Ludowa

ANKIETA BADAWCZA. 5. Fundatorem obiektu było Społeczeństwo Ziemi Olkuskiej.

Polskie Państwo podziemne Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A

ARMIA KRAJOWA W STRUKTURACH POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO

UCHWAŁA NR XXIX/176/2017 RADY GMINY WARLUBIE. z dnia 28 marca 2017 r.

Witold Karpyza ( )

GENERAŁ WŁADYSŁAW EUGENIUSZ SIKORSKI

ks. ppłk. Stanisław Zytkiewicz

SPIS ZAWARTOŚCI «L r } * JLL teczki...

Kto jest kim w filmie Kurier

Foto: Figurka Matki Bożej z Dzieciątkiem nad kroczewskim stawem 1943 r. i Foto: Ks. dr Franciszek Bronisław Zaleski.

Odciski pieczątki propagandowej i struktur terenowych

I/2. Dokumenty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora - /3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące osoby relatora

Ukraińska partyzantka

UCHWAŁA Nr 149/XXXIV/2014 RADY DZIELNICY URSUS M.ST. WARSZAWY z dnia 27 marca 2014 r.

Instytut Pamięci Narodowej - Poznań

Z Dziejów Regionu i Miasta : rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej 2,

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

2. Realizacja tematu lekcji: - rozdanie tekstów źródłowych, - czytanie tekstu i odpowiedzi na pytania do tekstu pod kierunkiem nauczyciela.

Archiwum Pełne Pamięci IPN GD 536/121

' l i i B k P i i Ł...

Partyzanci oddziału ROAK-WiN Tadeusza Bednarskiego Orła, od lewej Orzeł,N.N., Czesław Fundowicz Długi.

SPIS ZAWARTOŚCr TECZKI

TĘCZA KONTRA TĘCZA WIADOMOŚCI LOKALNE GMINY GOWARCZÓW. Wsi Radomskiej BEZPŁATNY BIULETYN INFORMACYJNY NR 3/2016

UNIAMO LE GENERAZIONI-

7a4 Wacław Eustachy Jaxa-Bąkowski

SCI*#. I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora 5

Dworek-Siedziba 11 Listopada 139, Sulejówek, Tel: , Konto: PKO SA I Odział w Sulejówku

Jan Nowak-Jeziorański. Kalendarium życia

V. Nazw iskow e karty inform acyjne k i. VI. Fotografie

SPIS ZAW ARTOŚĆ" TECZK I. I./l. Relacja k, i. a / ' i. ... I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora -

Życie Konstantego Bajko

Szkolny Konkurs Wiedzy o Armii Krajowej

: Krzyż Virtuti Militari -1920, Krzyż Walecznych-1920,

Koło historyczne 1abc

Żołnierze Wyklęci Źródło: Wygenerowano: Piątek, 8 stycznia 2016, 02:46

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

ppłk Łukasz Ciepliński ( ). Data jego śmierci uznana została z datę obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

UCHWAŁA NR XXI/261/2016 RADY MIEJSKIEJ KALISZA z dnia 31 marca 2016 r.

Epitafium dr. Stanisława Jana Ilskiego Puls Miesięcznik Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza, wyd. luty 2008, nr 2.

Dowódcy Kawaleryjscy

'Zcu jitzifo sci KcAjfcc' ;

od 2011 roku, dzień 1 marca został ustanowiony świętem państwowym, poświęconym żołnierzom zbrojnego podziemia antykomunistycznego.

Transkrypt:

F 1

\ 1 I. Materiały dokumentacyjne 1/1 - relacja właściwa k / J 5 5. h ~ 1/2 - dokumenty (sensu stricto) dot. osoby relatora 1/3 - inne materiały dokumentacyjne dot. osoby relatora ' II. Materiały uzupełnieniające relację iii. Inne materiały (zebrane przez relatora ): 111/1- dot. rodziny relatora ' III/2 - dot. ogólnie okresu sprzed 1939 r. ------ III/3 - dot. ogólnie okresu okupacji (1939-1 9 4 5 ) ill/4 - dot. ogólnie okresu po 1945 r.------- - lil/5 Inne...-------- IV. Korespondencja V. Wypisy ze źródeł [tzw.: nazwiskowe karty informacyjne ] ic VI. Fofoorafin Fofnnrafin*J 2

A 3

C 4

^ O 5

u e L 'J 6

w l a t a c h 1^4-0 - 19^5 Urodziłam się 1^ czerwca 19?7 roku w lesrtic+wie ctara Huta kcło Lipinek, nadleśnictwo Warlubie. Ojoi^c letniczy, Stefan Oieslik, ma+ka Maria. Posiadam średnie wykształcanie. Mieszkam w By^nszczł ul. Siedlecka 147 a. Urodziłam si*? w rodzinie o patriotycznej tradyoji. Matka b^ła uczestnikiem strajku szkolnego w latach 1906/07,w okresie międzywojennym należała do Koła Związku Uczestników Strajku Szkolne<?o w Nowem n/w, nr. le^itvmac ji.11p-c. Do chwili śmierci miała na r ~ kach blizny po biciu przez nauczyciela Niemca, również blizna była widoczna na tyle tr>owv. Ojciec w latach miedzvwcjennvch był letniczym w leśnictwie- >ąkowym w Peb-owera. Leśniczy tej leśniczówki- pi*zed wojna - bvł zarazem zastępcą nad leśniczego, ^rzed wojną bvł nim l^niczy Ul - bricht. Na Początku października 19^9 roku ojciec wraz z innymi lennikami nadleśnictw Warlubie, Przewodnik bvli wiezieni w wiezieniu w Powera n/w, skąd wrócili w końcu grudnia I9 z9 roku i objęli dotychczasowe stanowiska letniczych. W latach 19^6-19^9 moi rodzice należeli do konspirachjnej nr? ^anizarji " Przysposobienie Wojskowe Leśników" t^była o^ic^alna nazwa, tajna o kryptonimie "Grunwald. Jej organizatorem i komendantem był Witold ^ielowski nadleśniczy w Przewodniku, a jej członkami leśniczowie trzech nadleśnictw - ^zewodnik, Warlubie, Dąbrowa. Moi r o d z i c e z ru ch em o p o r u b v i i z w ią z a n i 5 4 l a t a 194 0 r o k u. Ja do o r g a n i z a c j i Z g r u p o w a n ia P a r t y z a n c k i e g o ZWZ AK " Ś w i e r k i " w B o r a c h t u c h o l s k i c h z o s t a ł a m p r z y j ę t a - jak o ż o ł n i e r z l i p i ń s k i e g o z a p l e c z a - we w r z e ś n i u 1 9 4 ^ r o k u. W p row ad zającym i m n ie do o r g a n i z a c j i b y l i mój O jr i e c i J a d w ig a B o g d a ń s k a, z a m i e s z k a ł a w n i e c z y n n e j l e ś n i c z ó w c e w J e ż e w n i c y, p r a c o w a ła ia k o p r a c o w n ik u m y sło w y w n i e m i e c k i e j a m in ie w P r z e w o d n ik i:. Byłam łączniczką, ^raca moja polecała na przekazywaniu meldunków do wyznaćzinych punktów kontaktow^rch, miedzy innymi takim punktem było mieszkanie Jadwiari Bogdańskiej w Jeżewnicy. 7

Treści pisemnych meldunków nie znałam. Meldunki ustne dotyczyły informacji zdobywanych przeze mnie i rodziców z posłuchu telefonicznego i innych źródeł przekazywanych " Grabowi", względnie poszczególnym w sposób zaszyfrowany. grupom dotyczącyfil miejsc i terminów spotkań- podane Ponadto zajmowałam się przygotowywaniem i przewożeniem żywności oraz organizowaniem i zakupem sprzętu codziennego użytku do - wietlenia i wyposażenia ziemianek, do punktów odbioru przez partyzantów, względnie partyzanci odbierali sami. 'Wielokrotnie wysyłana byłam do dr. Nowaka w Osiu po recepty i lekarstwa dla zaopatrzenia partyzantów. U p. Jadwigi Bogańskiej pobierałam tajnie nauczanie z zakresu Szkoły podstawowej i początków średniej w okresie od 1942 roku < do lutego 1945 roku. - Działalność /Dana" - Stefana Gussa. Po raz pierwszy widziałam "Dana" w 1940 roku w okresie sianokosów, gdy przyszedł do mego Ojca w sprawach konspiracyjnych. Następnie co jakiś czas widywałam ^o w domu, mniej więcej do &943 roku Według późniejszych wypowiedzi mego Ojca "Dan" był pierwszym organizatorem konspiracyjnych grup podziemia na naszym t-frenie. - Działalność " Graba " - por. Alojzego ruskiego. Dokładnej daty objęcia dowództwa przez " Graba" nie pamiętam. Przybył nalnasz teren jesienią 1943 roku. Zgrupowaniu "Graba" podlegały oddziały znajdujące się wokół Lipinek - Starej, Huty, Osia, Osieka. Liczebności zgrupowania nie fenałam, Mogę powiedzieć tylko tyle, że wiosna 1944 roku " "Grab" prosił Matkę uszycie 60 szt. biało-czerwonych o - pasek oraz 20 lub 30 proporczyków do przyszycia na kołnies rzach względnie na wyłogach marynarki. V/ okresie lata 1944 roku po wylądowaniu piewwszych grup desant towych "Grab" w w czasie bytności u nas powiedział " Wyją - dowali spadochroniarze rosyjscy i należy się spodziewać, że bę dzie ich więcej. Należy udzielić im pomocy i tak ukierunkować & do lasu, by nie wpadli w ręce Niemców. Wiosna 1944 roku z polecenia " Graba" został podłączony u nas f podsłuch telefoniczny, pozwalający na objęcie podsłuchem leśniczówki, obsadzone przez Niemców i punkty wojskowe np. w -^orowym Młynie. 8

Punkt kontaktowy' AK w Dębowem k/lfpinek ^iedfą od prawej - Stefan Cieślik lwś^iczt, żona Marfa, córeczka, stoją od prawej drtr^ra córka El ż M e ta, Jej brat Benedykt, córeczka Anna. 9

4., J ^ j ^ ;. 10

A Cieślik Stefan ps. Leszczyna (1889-1964), członek Grunwaldu, żołnierz Plac. ZW Z-AK Lipinki. Urodzony 21 VIII 1889 w m. Boruszyn pow. Oborniki, syn Marcina i Marii z d. Jórgowskiej. Służbę leśną i prywatną szkołę leśną rozpoczął w dobrach hr. Gorzeńskiego w Tarcach. W y chowywany w rodzinie o tradycjach niepodległościowych, przez krótki okres włączył się w Poznaniu do powstania wielkopolskiego. W iosną 1921, po powrocie Pomorza do Polski, podjął pracę na terenie Nadleśnictwa Przewodnik w Borach Tucholskich. Zdał egzamin państwowy dla leśniczych w Szkole Leśnej w Margoninie, ponieważ władze administracyjne nie uznawały szkół prywatnych z okresu zaboru. Do 1937 pracował w Leśnictwie Stara Huta, a następnie w Leśnictwie Dębowe, gdzie mieszkał z rodziną przez całą okupację. Od 1934 aktywnie działał w Przysposobieniu Wojskowym Leśników. Tuż przed wybuchem II wojny światowej prowadził szkolenia wojskowe w wiejskim Kole PW w Lipinkach. Dnia 1 IX 1939 nie ewakuował się z rodzinami leśników w kierunku W arszawy. Z Witoldem Bielowskim, nadleśniczym w Przewodniku, kierownikiem grupy Grunwald, ukrył broń służbową i prywatną. Później została przekazana oddz. partyzanckim. W październiku 1939 został aresztowany jako zakładnik, z grupą leśników Nadleśnictwa Przewodnik i Warlubie. Trzy tygodnie przebywał w więzieniu w Nowem n. Wisłą. Jeszcze przed aresztowaniem w mieszkaniu S.C. żołnierze Wehrmachtu przeprowadzili rewizję, poszukując broni i odbiorników radiowych. Po zwolnieniu z więzienia, skierowany przez Arbeitsamt do Leśnictwa Dębowe, przez całą okupację pracował jako urzędnik leśny. W 1940 nawiązał z nim kontakt, ukrywający się na tym terenie, Stefan Guss ps. Dan, organizujący w ramach ZWZ oddz. part. Po zaprzysiężeniu Leszczyny przez Dana, Dębowe stało się punktem wywiadu, łączności i zaopatrzenia, kwaterą pobytową dla partyzantów oraz spalonych. W styczniu 1940 ukrywał w leśniczówce (niemiecki leśniczy przebywał tu rzadko) Walerię Hein i jej syna Zygfiyda. W iosną 1942 współdziałał w zorganizowaniu udanego przerzutu Z. Heina do GG. Po przejęciu OP Świerki przez Alojzego Bruskiego ps. Grab współpracował z Grabem i Henrykiem Szymanowiczem ps. Smętek, Marek, jego zcą. W leśniczówce prowadzony był podsłuch rozmów telefonicznych niemieckich leśników, stacjonujących tu grup Jagdkommando, żandarmerii, niemieckich lotników. Informacje wywiadowcze, wiadomości z prowadzonego w leśniczówce nasłuchu radiowego przekazywał m.in. przez łączniczkę Elżbietę Cieślik ps. Amazonka (córka). Utrzymywał też kontakt z Nowakiem, lekarzem w Osiu, dokąd eskortował chorych i rannych partyzantów. Pilotował Nowaka do Dębowego. Współdziałał w zaopatrywaniu oddz. 46 11

part. w żywność, leki, środki opatrunkowe, naftę, odzież. Latem 1944 i na początku stycznia 1945 oddziały własowców z Lipinek, poszukując ukrywających się, przeprowadziły w mieszkaniu S.C. dokładną rewizję. Dnia 11 lub 12 II 1945 został aresztowany przez niemiecką żandarmerię jako zakładnik z podejrzeniem o udział w zamachu na niemieckiego żołnierza. Podczas transportu wycofujących się wojsk niemieckich zbiegł i na kilka godzin przed przechodzącym tam tędy frontem wrócił do domu. Po wojnie, do czasu przejścia na emeryturę w 1957, nadal pracował w Leśnictwie Dębowe. W tym czasie również zorganizował pracę w Nadleśnictwie Przewodnik. Na wakujące etaty zatrudniał młodych partyzantów, ułatwiając im życiowy start. Nie otrzymał od władz bezpieczeństwa pozwolenia na broń jako politycznie niepewny. Zmarł 30 XI 1964 w Bydgoszczy i tu został pochowany. Odznaczony m.in.: Medalem 10-lecia Odzyskania Niepodległości, Medalem 20-lecia Odzyskania Niepodległości, Brązowym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi. Cieślik Pelagia z d. Zdanowska (żona); uczestniczka strajku szkolnego w latach 1906-1907 w Tarnowie Pałuckim (Wlkp.), zaprzysiężona do ZW Z-AK przez Stefana Gussa ps. Dan w 1940, kwatemiczka i organizatorka zaplecza dla oddz. part. ZW Z-AK w Borach Tucholskich. Cieślik Elżbieta ps. Amazonka (córka); od 1940 uczestniczyła razem z Zofią Z im ną Ireną M ielewską w tajnym nauczaniu prowadzonym przez Jadwigę Bogdańską. Zaprzysiężona do AK w 1943, wywiadowczym, łączniczka, organizatorka zaplecza dla oddz. part. Mieszka w Bydgoszczy, autorka opracowań o udziale leśników w konspiracji i historii Lipinek. Zdanowski Augustyn (teść); aresztowany w końcu 1943 za udział dzieci w strajkach szkolnych. Osadzony w obozie w Czechowicach-Dziedzicach, zmarł po kilku miesiącach. APAK, T.: Cieślik E., Cieślik S., Sznajder J. W., Szymanowicz H.; C i e ś 1i k E., Dzieje Lipinek, Bydgoszcz 1993, s. 126, 134; Konspiracyjna działalność w walce z hitlerowskimi Niemcami na terenie gmin Warlubie Lipinki-Nowe 1936 1939, 1942-1945, pr. zbiór. ŚZŻAK Okręg Bydgoszcz, Warlubie 1992, passim; SI. konsp. pom..., cz. 1, s. 38, 130; cz. 5, s. 123. Elżbieta Skerska 12

Spotkanie w Leśnictwie Stara Huta, w Nadleśnictwie Przew odnik, na początku lat 30. XX wieku. W górnym rzędzie stoją od lewej: drugi Stefan Cieślik, piąty Jan M adaler i szósty - Jan Ulbrych. Druga od lewej - Pelagia Cieślik Spotkanie towarzyskie leśnych rodzin w Leśnictwie Stara Huta w Nadleśnictwie Przew odnik, we w rześniu 1928 roku. G ospodarzem byl leśniczy Stefan Cieślik (pierw szy z praw ej) 13

Q 14

i 15

L 16

Cieślik Stefan '<r Bydgoszcz ZWZ, AK i - leśniczy z Dębowego. Współpracował z AK w Lipinkach i z partyzantami. Zob. tom 23 - Stutthof, nr. 90,. Szymanowicz k.woj. 17

/ ^. 18

^ C c t s t c i ^! Cieślik Stefan - urodzony 21 sierpnia 1889 r. Leśniczy w Leśnictwie Dębowe, Nadleśnictwo Przewodnik, obecnie Nadleśnictwo Dąbrowa. Przed wojną czynny członek Przysposobienia Wojskowego Leśników. Od 1940 r. żołnierz Gryfa Pomorskiego i następnie Armii Krajowej. Wraz z żona Pelagią i córką Elżbietą prowadził wywiad oraz zaopatrzenie w żywność i odzież oddziału zgrupowania Świerki" por. Alojzego Bruskiego. Gromadził i zabezpieczał w 1939 r. broń porzuconą w lesie przez wycofujące się wojsko polskie, zatrudniał do pracy w lesie robotników ponad konieczne potrzeby dla uniknięcia wywozu do prac przymusowych do Niemiec. Ponadto organizował i prowadził podsłuch telefoniczny i radiowy, a także ukrywał ludzi zagrożonych aresztowaniem ze strony Niemców. W 1945 r., na tydzień przed wkroczeniem wojsk radzieckich, aresztowany przez Wehrmacht w związku z zabiciem przez partyzantów żołnierza niemieckiego w pobliżu jego domu. W czasie wycofywania się Niemców uciekł z transportu i powrócił do domu. Po wojnie nadal kierował Leśnictwem Dębowe. Przeszedł na emeryturę w 1957 r. Zmarł 30 listopada 1964 r. Pochowany w Bydgoszczy, [źródło: 4, 11, 22, 23] 19

2 20

21

1 22

O 23

24