Instrukcja do gry z wykorzystaniem kart edukacyjnych Nauczyciel lub wskazany uczeń pełni funkcję prowadzącego. Jego zadaniem jest odpytywanie uczniów (utrzymane np. w konwencji popularnego teleturnieju Jeden z dziesięciu ). Ze względu na ograniczoną liczbę kart nauczyciel może najpierw przeprowadzić eliminacje do turnieju, w którym podstawę będą stanowić pytania z kart. Gry z wykorzystaniem kart edukacyjnych dla klas 4-6 szkoły podstawowej Jeden z dziesięciu Przygotowały mgr M. Jolanta Trol-Zawiślińska, mgr Karolina Nawrocka, mgr Anna Milewska
Dlaczego zmieniono fragment tekstu I zwrotki : Jeszcze Polska nie umarła na słowa: Jeszcze Polska nie zginęła? Odp.: Umieranie jest procesem naturalnym, mogącym przebiegać bez wyraźnych przyczyn zewnętrznych, a zginąć można tylko i wyłącznie w wyniku obrażeń powstałych wskutek napaści, walki lub wypadku. Słowo umarła mogło sugerować, że mowa tu o wewnętrznych przyczynach prowadzących Rzeczpospolitą do upadku (organizm umiera sam z siebie), dlatego zdecydowano się użyć słowa wyraźnie wskazującego, że upadek Polski nastąpił z przyczyn zewnętrznych w wyniku ulegnięcia wspomnianej w tej samej strofie przemocy. Słowa moc wydarła zastąpiono przemoc wzięła, natomiast szablą odbijemy zamieniono na szablą odbierzemy. Jak wyjaśnisz tę zamianę? Odp.: Przemoc jest dużo bardziej odpowiednim słowem do opisania okoliczności utraty przez Polskę niepodległości(iii rozbiór Polski przez trzech zaborców). Zastąpienie słowa odbijemy wyrazem odbierzemy - jest konsekwencją wyżej omówionej zmiany (umarła na nie zginęła). Oryginalny, napisany przez Józefa Wybickiego refren brzmiał: Marsz, marsz, Dąbrowski, Do Polski z ziemi włoskiej, Za Twoim przewodem Złączem się z narodem. Zmieniono w nim drugi wers na słowa: Z ziemi włoskiej do Polski oraz wyraz złączem na złączym Jak to wyjaśnisz? Odp.: Przede wszystkim zamiany dotyczą kolejności członów w drugim wersie, poczynionej ze względu na konieczność utrzymania rymu. Należy podkreślić, że pierwotnie rym w tym miejscu występował. Bez wątpienia jeszcze długo po śmierci Wybickiego końcówkę -ej niemal powszechnie wymawiano jako -i lub -y (co ma swoje historycznojęzykowe uzasadnienie), toteż wyraz włoskiej wymawiano jako włoski. Bez wątpienia czynił tak również Wybicki, o czym świadczy forma zapisu w oryginalnym rękopisie: włoski. Jednak w wieku XX ta stara wymowa była postrzegana jako błąd, toteż pierwsze dwa wersy przestały się rymować. Zmieniono więc kolejność członów w drugim z nich. Przy okazji tekst stał się bardziej logiczny: naturalny szyk zdania nakazuje mówić, że idzie się skądś dokądś. Jak wyjaśnisz zmianę kolejności wersów we współczesnym tekście III strofki Hymnu ( w pierwowzorze była to II zwrotka)? Tekst oryginalny Jak Czarnecki do Poznania wracał się przez morze dla ojczyzny ratowania po szwedzkim rozbiorze. Tekst współczesny Jak Czarniecki do Poznania Po szwedzkim zaborze Dla ojczyzny ratowania Wrócim się przez morze. Odp.: Strofa w oryginalnym brzmieniu pozbawiona była sensu. Jej początek wyraźnie sugeruje, że będzie miała charakter porównania. Tak się jednak nie dzieje, ponieważ czyn Czarnieckiego nie zostaje zestawiony z żadnym innym elementem. Przez tę niekonsekwencję naruszona została logiczna i składniowa struktura zdania tworzącego ten fragment. Kluczowa okazała się zmiana formy czasownika. Wyraz wracał odnosił się do Czarnieckiego. Po zmianie na wrócim udało się uzyskać drugi człon porównania ( my ), przez co uratowano koncepcję strofy. Zamiana ta pociągnęła jednak za sobą chaos i przemieszanie treści. Tu sytuację uratował zabieg polegający na zamienieniu miejscami drugiego i czwartego wersu. Dzięki temu udało się logicznie uporządkować strofę, gdyż w pierwszym i drugim wersie znalazły się słowa odnoszone do Czarnieckiego, natomiast w dwu kolejnych do zbiorowego podmiotu lirycznego.
Jaki fałsz historyczny dotyczący Czarnieckiego został zawarty w tekście Józefa Wybickiego przed modyfikacją Hymnu? Odp.: Czarniecki, chociaż miał w czasie swoich licznych wypraw wojennych również morskie epizody, nie wracał do ojczyzny drogą morską. Obecnie II zwrotka(iii według oryginału) Hymnu brzmi: Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę będziem Polakami dał nam przykład Bonaparte jak zwyciężać mamy. Jak rozumiesz słowa tej strofki? Odp.: Przejście wymienionych w tekście rzek oznacza po prostu znalezienie się na terytorium Polski. W strofie tej wyrażona jest wiara w zwycięstwo na wzór tych, jakie odnosił uznawany wówczas za wielkiego i niezwyciężonego wodza Napoleon Bonaparte, pod którego rozkazami służyli legioniści. Co oznacza płacz ojca w zwrotce IV? Dlaczego nie ma mowy na przykład o płaczu Basi? Już tam ojciec do swej Basi mówi zapłakany Odp.: Obraz płaczącej córki nadałby temu fragmentowi niepokojący charakter. Bo jaka byłaby przyczyna płaczu Basi? Zapewne niepokój, że ojcu może na wojnie stać się coś złego. Ojciec płacze, bo oto spełniają się jego najszczytniejsze patriotyczne marzenia o wyswobodzeniu ojczyzny. Płacz ojca nie jest płaczem obawy, lęku, strachu, a wręcz przeciwnie jest wyrazem wzruszenia i radości człowieka, którego marzenia i nadzieje nabierają realnego kształtu. Ojciec jeszcze nie jest pewny, czy ta chwila naprawdę nadchodzi, gdyż używa słowa pono (podobno), ale nawet cień nadziei powoduje w nim niedające się stłumić emocje, będące wyrazem żarliwego patriotyzmu. Jak rozumiesz słowa dwóch ostatnich wersów IV zwrotki Hymnu?: słuchaj jeno, pono nasi biją w tarabany. Odp.: Bicie w tarabany (rodzaj bębnów wojskowych) to wezwanie do walki.
Ile zwrotek zawierał oryginalny tekst Mazurka Dąbrowskiego? Odp.: Sześć. Usunięto dwie. (Prowadzący może je odczytać jako ciekawostkę). Nie mają one racji bytu w dzisiejszych i powojennych czasach. Niemiec, Moskal nie osiędzie, gdy jąwszy pałasza, hasłem wszystkich zgoda będzie i ojczyzna nasza. Na to wszystkich jedne głosy: Dosyć tej niewoli mamy Racławickie Kosy, Kościuszkę, Bóg pozwoli. Jak sądzisz, czy J. Wybicki pisząc tekst Mazurka Dąbrowskiego miał nadzieje, plany, żeby to był właśnie nasz Hymn Państwowy? Nie. Siła utworu tkwi w słowach, w tym,co wyrażają. Poezja ma trafiać do czytelnika i trafia-nawet po dwóch wiekach. Miał podtrzymywać naród na duchu, zagrzewać, zachęcać do zaciągania się do legionów polskich we Włoszech i zachęcać do walki o niepodległość Polski. W którym roku powstał pierwowzór polskiego hymnu? a. 1797 b. 1830 c. 1914 Jaki tytuł nosił pierwowzór polskiego hymnu? a. Mazurek Dąbrowskiego b. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech c. Marsz, marsz Dąbrowski
Kto jest autorem słów polskiego hymnu? a. Henryk Dąbrowski b. Stefan Czarniecki c. Józef Wybicki Kto jest autorem muzyki do polskiego hymnu? a. Józef Wybicki b. Jan Matejko c. nie ma autora Gdzie został napisany pierwowzór polskiego hymnu? a. Ziemie polskie b. Francja c. Włochy Dlaczego tekst Mazurka Dąbrowskiego został napisany w Regiio dell Emilia we Włoszech? a. Polacy walczyli u boku Napoleona we Włoszech b. Włochy były częścią Polski c. Józef Wybicki mieszkał we Włoszech
Jak brzmi obecny, oficjalny tytuł polskiego hymnu? a. Marsz, marsz Dąbrowski b. Mazurek Dąbrowskiego c. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech Od którego roku ta pieśń jest uznawana za hymn Polski? a. 1815 b. 1914 c. 1927 Kim był Józef Wybicki? a. Dowódca Legionów Polskich b. Twórca polskiego hymnu c. Osobisty kucharz gen. Dąbrowskiego Kim był Napoleon Bonaparte? a. Cesarzem Francuzów b. Królem Polski c. Królem Włoch
Czym były Legiony Polskie we Włoszech? a. Częścią wojska włoskiego b. Częścią wojska francuskiego c. Polską armią we Włoszech utworzoną przez Napoleona W jakich okolicznościach śpiewamy hymn narodowy? a. W trakcie lekcji b. W trakcie ważnych uroczystości c. W trakcie przerw Ile zwrotek liczy polski hymn? a. 4 b. 10 c. 7 Kim był Henryk Dąbrowski? a. Dowódcą Legionów Polskich b. Autorem hymnu Polski c. Wybitnym malarzem pod koniec XVIII wieku
W którym roku powstały Legiony Polskie we Włoszech? a. 1830 b. 1797 c. 1795 Co wyzwala w nas melodia i słowa hymnu? Hymn wyzwala w nas wolę narodowego przetrwania, walki o niepodległość Polski, wyzwala i buduje poczucie dumy, wspólnoty narodowej i tożsamości. Na motywach jakiego tańca oparta jest melodia hymnu? Odp.: Na motywach mazura(tańca szlacheckiego) jednego z naszych tańców narodowych. Jakie jest metrum tańca o nazwie mazur? Metrum mazura - 3/4 "trzy/czwarte. Jest to metrum nieparzyste, które oznacza, że każdy takt utrzymany jest w tym metrum.
W jakiej tonacji jest napisany hymn? Ustawowo w tonacji F-dur. Jaki tytuł nosiła uwertura napisana na motywach melodii Mazurka Dąbrowskiego przez Richarda Wagnera, skomponowana po upadku Powstania Listopadowego? Odp.: Uwertura nosiła tytuł Polonia Dlaczego Mazurek Dąbrowskiego został napisany bardzo prostym językiem? Odp.: Dlatego, żeby każdy Polak, bez względu na swoje wykształcenie mógł go śpiewać i rozumieć. W jakich utworach można odnaleźć motyw Mazurka Dąbrowskiego? Odp.: W Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza(główny bohater po powrocie do domu pragnie usłyszeć kurant zegara, który wygrywa tę melodię)- wiek XIX, w wierszu Edwarda Słonimskiego Ta, co nie zginęła ( wiek XX- po wybuchu I wojny światowej), w uwerturze Polonia Richarda Wagnera.