Opracowanie książki w formacie MARC 21/ SOWA2 Materiał pomocniczy do kursu e-learningowego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu CZĘŚĆ 1 Kurs dostępny na: www.wbp.poznan.ekursy.eu
Format MARC 21/ SOWA2 - podstawowe pojęcia Rekord opisu składa się z etykiet pola, wskaźników, pól i podpól. Etykieta pola to trzycyfrowy numer pola - od 001 do 999. Wpisujesz w nie odpowiednie informacje o książce, np. w pole o etykiecie 920 numer ISBN, a w pole o etykiecie 245 tytuł oraz autorów.
Pola, których treść może być zróżnicowana i bardziej złożona są dodatkowo poprzedzone okienkami, w które wpisujemy cyfry nazywane wskaźnikami.
Pole to miejsce, gdzie wpisujesz informacje tworzące opis bibliograficzny.
Etykieta pola Wskaźniki Pole Podpola
Pole 041- język tekstu Podpola a i h są powtarzalne, a więc gdy książka zawiera teksty w kilku językach i różnych tłumaczeniach wpisujesz je wszystkie w jednym polu 041 oddzielając każdy kolejny spacją i odpowiednim podpolem: Zdarza się, że książka zawiera streszczenie w innym języku niż język tekstu. Jeśli występuje samo streszczenie bez tłumaczeń pozostawiasz wskaźnik 0. W polu wymieniasz więc podstawowy język książki (podpole a ), stawiasz spację, podpole b i wpisujesz skrót języka streszczenia, skrót wpisujemy w języku angielskim. Najczęściej spotkasz się z tym w publikacjach naukowych. Np. Jeśli występuje zarówno streszczenie, jak i tłumaczenie pojawi się wskaźnik 1.
080 UKD Numer UKD możesz zapisać w jednym polu 080 - ciągiem, stosując odpowiednie znaki rozdzielające. Np. Ostatnio praktykuje się zasadę i poszczególne elementy UKD wpisuje się w pojedyncze pola. To jaką zasadę przyjmiesz zależy od twojej biblioteki. Pamiętaj jednak o konsekwencji w opisach.
100 hasło formalne osoba (NP) W polu 100 wpisujesz autora książki. Uwaga! Pola 100 nie wypełniamy w przypadku antologii, zbioru prac różnych autorów (najczęściej pod redakcją), prace współwydane różnych autorów opublikowanych pod jednym tytułem. W polu 100 stawiasz wskaźnik 1, gdy wpisujesz autora od nazwiska. Np. Z kolei wskaźnik 0 zastosuj, gdy hasło osobowe zaczyna się od imienia. Na końcu pola 100 są umieszczone 2 pomocne przyciski: pierwszy skieruję Cię do bazy haseł Twojego katalogu, a drugi do Centralnej Kartoteki Haseł Wzorcowych.
W polu 100 oprócz zawsze stosowanego podpola a i często używanego d, może pojawić się autor, w którego wypadku użyjesz jeszcze podpola b lub c lub oba, poniżej: W przypadku, gdy książka ma kilku równorzędnych autorów, ale nie więcej jak trzech. Pierwszego ze strony tytułowej wpisujesz w polu 100, pozostałych w polach 700. Schemat zapisu jest taki sam jak w przypadku pola 100 obowiązują te same wskaźniki i podpola.
245 Strefa tytułu i odpowiedzialności (NP) W polu 245 podajesz tytuł, podtytuł oraz oznaczenie odpowiedzialności tzn. autora, tłumacza, redaktora, autora wstępu, fotografa itp. Dane bierzesz ze strony tytułowej informacje znalezione w innym miejscu zapisujesz w nawiasie kwadratowym. Dane w tym polu zapisujesz w takim samym schemacie, jak kiedyś na papierowych kartach katalogowych: Tomasz Dębski Szlak Piastowski Przewodnik Poznań 2003
W 245 stosujesz 2 wskaźniki. W pierwsze okienko wpiszesz 1, gdy występuje pole 100, tzn. książka ma konkretnego autora lub autorów i nie jest antologią, wyborem, pracą pod redakcją itp. Z kolei jeśli w opisie nie tworzysz pola 100 i książka jest np. pod redakcją w pierwsze okienko wpiszesz 0 Zobacz okładkę poniżej:
Ziemia średzka przewodnik pod redakcją Anny Sobkowiak Poznań 2010
W poprzednich przykładach drugi wskaźnik ma w większości przypadków wartość 0. Sytuacja ulega zmianie w przypadku tytułów obcojęzycznych rozpoczynających się od rodzajnika (np. der, die, das, the, a, le ). W drugie okienko wpisuje się znaki pomijane przy szeregowaniu (od 1 do 9). W drugim okienku wpisujesz 4. Pomijasz w ten sposób cztery znaki, czyli rodzajnik the i spację. Ułatwiasz w ten sposób wyszukiwanie czytelnikowi, który nie zna rodzajnika lub zapomniał o nim. Zobacz jak to wygląda z poziomu wyszukiwania w katalogu.
Tom Jones The eve that never sleeps London 2003
Tytuł zawsze przejmujemy ze strony tytułowej. Poniżej zamieszczony został najprostszy schemat opisu: tytuł + autor. Wpisujemy wskaźnik 1, gdy książka ma jednego autora. W polu 245 najpierw zapisujesz tytuł, poprzedzasz go podpolem a. Następnie wstawiasz spację, ukośnik i znów spację. Później wywołasz podpole c - odpowiedzialność i wpisujesz autora w kolejności: imię nazwisko (bez przecinka). Pole zawsze kończysz kropką!!! W kolejnym przykładzie oprócz autora i tytułu pojawił się podtytuł. Oddzielasz go od tytułu spacją, dwukropkiem, spacją i zapisujesz po wywołaniu wskaźnika b zawsze z małej litery (wyjątek stanowią nazwy własne). Pozostałe zasady wstawiania podpól są takie same, jak w pierwszym przykładzie.
Andrzej Wróblewski Michalina Kwiatkowska Człowiek, który widział za dużo Słońce Miłość, która nadeszła latem Poznań 2010 Wydawnictwo Dwa Serca Poznań 2012
W tym przykładzie oprócz autora drugą osobą odpowiedzialną jest tłumacz. Autor znalazł się w polu 100, a tłumacz w polu 700. W polu 245 zapisujesz ich obu po podpolu c oddzielając ich od siebie średnikiem i spacjami. Każdą kolejna osobę oddzielasz średnikiem np. autora wstępu, komentarza, pogłowia, opracowania, fotografii, itp. W przypadku, gdy w podpolu c występują dwie osoby pełniące tę samą rolę oddzielasz ich od siebie przecinkiem, gdy zmienia się rodzaj odpowiedzialności stosujesz średnik. Pierwszego autora umieszczasz w polu 100, kolejnych (maksymalnie do 3 autorów) wpisujesz do pól 700. Jeżeli na stronie tytułowej występuje więcej niż trzech równorzędnych autorów po podpolu c zapisujesz pierwszego oraz skrót w nawiasie [et al.] Pamiętaj, że gdy praca jest pod redakcją lub stanowi antologię lub wybór pierwszym wskaźnikiem będzie 0 i nie tworzysz pola 100. Osoby odpowiedzialne zapisujesz w polach 700.
Jane Brown Dzień nad Missisipi Jane Smith Robert Williams Spotkanie w mroku tłumaczył Andrzej Wolny tłumaczył Andrzej Wolny Poznań 2012 Poznań 2007
Autorzy rozdziałów: Brenda Collins Tom Adams Melinda Brown Anthony Smith Psychologia emocji redakcja John Lewis, Michael Jones Tłumaczenie: Maria Kaczor Jan Nowak Tadeusz Chwist Andrzej Konopiński Projekt graficzny: Maryla Ławnicka ISBN 978-83-89524-83-1 Wydawnictwo Psychologiczne Poznań 2005 Copyright by Wydawnictwo Psychologiczne, Poznań 2005
246 Wariant tytułu (P) Zapisujesz tu wariant tytułu. Może to być tytuł równoległy lub okładkowy albo stanowić dodatek do tytułu, po którym czytelnik mógłby wyszukiwać dzieło. W pierwsze okienko wpisujesz wskaźnik 1, gdy chcesz dodać uwagę wyjaśniającą w polu 500. Jeżeli nie planujesz sporządzać uwag w pierwsze okienko wpisujesz cyfrę 3. W drugim okienku określasz rodzaj tytułu, np.: 0 - odmienna forma tytułu właściwego lub dodatek do tytułu; 1 - tytuł równoległy; 3 - inny tytuł; 4 - tytuł okładkowy; 5 - tytuł z dodatkowej strony tytułowej; 6 - tytuł nagłówkowy; 8 - tytuł grzbietowy. Przyjrzyj się przykładom poniżej:
Materiały szkoleniowe do kursu e-learningowego opracowała Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. Treść szkolenia na wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0 (CC-BY-SA). Pewne prawa zastrzeżone na rzecz autorów oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. W materiałach szkoleniowych wykorzystano System SOWA2/MARC21 firmy SOKRATESsoftware.