1992-2013 kwiecień 2013
Informacja o badaniu Termin badania: 1-4 marca 2013 r. Próba: ogólnopolska, reprezentatywna próba 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS Polska. 2
Podsumowanie! W 2013 r. głównym źródłem problemów uciążliwych, trudnych dla ludzi jest sfera gospodarcza. Za taki problem 89% badanych uznało wysokie ceny, 82% brak pieniędzy, a 76% bezrobocie.!! Bardzo ważnym źródłem uciążliwych problemów jest złe funkcjonowanie państwa i systemu politycznego: biurokracja (76%), złe funkcjonowanie służby zdrowia (75%), niestabilność polityczna w kraju (68%).! Istotnym źródłem problemów uciążliwych są też inni ludzie ich nieżyczliwość i brak tolerancji (71%), czy zanieczyszczenie środowiska naturalnego(62%). Ponad połowa ankietowanych za uciążliwe uważa również choroby w rodzinie (54%), czy brak czasu wolnego (54%).! Zmiany w sferze materialnej od roku 1992 mają różne kierunki. Problemy, za które odpowiedzialne jest państwo i samorządy są częściej odczuwane jako uciążliwa. Wyraźnie częściej uciążliwe są też problemy, których źródłem są sami ludzie. 3
1 Uciążliwości roku 2013
Uciążliwości roku 2013 W 2013 roku, prawie ćwierć wieku po zmianie ustroju gospodarczego i politycznego, głównym źródłem problemów uciążliwych, trudnych dla ludzi (dla badanych i ich rodzin) jest sfera gospodarcza. Za taki problem 89% badanych uznało wysokie ceny, 82% brak pieniędzy, 76% bezrobocie. Niewiele mniej ważnym źródłem uciążliwych problemów jest złe funkcjonowanie państwa i systemu politycznego: biurokracja (76%), złe funkcjonowanie służby zdrowia (75%), czy niestabilność polityczna w kraju (68%). Istotnym źródłem problemów uciążliwych są też inni ludzie ich nieżyczliwość i brak tolerancji (71%). Uciążliwymi dla przynajmniej połowy Polaków jest także zanieczyszczenie środowiska (62%), brak czasu wolnego (54%) i zła komunikacja (50%). 5
Uciążliwości roku 2013 Jak bardzo w życiu codziennym Pana(i) i Pana(i) rodziny są uciążliwe, trudne do rozwiązania, następujące problemy? (łącznie odpowiedzi bardzo i raczej uciążliwe ) Dane w [%] Drożyzna, wysokie ceny Brak pieniędzy Bezrobocie, obawa przed utratą pracy Biurokracja, zła działalność urzędów Złe funkcjonowanie służby zdrowia Nieżyczliwość ludzi, nietolerancja Niestabilność polityczna kraju Zanieczyszczenie środowiska naturalnego Choroby w rodzinie Brak czasu wolnego Zła komunikacja Zagrożenie przestępczością Obawa przed pogorszeniem warunków mieszkaniowych Brak punktów usługowych w pobliżu miejsca zamieszkania Trudna sytuacja mieszkaniowa Złe funkcjonowanie szkolnictwa Brak urządzeń komunalnych np: wodociągu, kanalizacji itp. Kłopoty rodzinne np: konflikty, problemy wychowawcze Zbyt mała ilość kin, teatrów i innych instytucji kulturalnych Brak telefonów, utrudniona łączność telefoniczna 30 43 41 40 38 37 36 36 54 54 50 48 62 76 76 75 71 68 82 89 6
Zróżnicowania społeczne i polityczne Dane w [%] bardzo uciążliwe raczej uciążliwe raczej nieuciążliwe zupełnie nieuciążliwe trudno powiedzieć podstawowe, gimnazjalne 69 24 6 21 zasadnicze zawodowe 63 29 5 1 średnie i pomaturalne 43 45 8 22 licencjat, wyższe 31 53 13 21 Problemy ekonomiczne są uciążliwe, co oczywiste, częściej dla ludzi z dolnych grup wykształcenia i dla ludzi w trudniejszej sytuacji materialnej. Te dwa czynniki są powiązane ze sobą. Przykładowo, wysokie ceny są bardzo uciążliwym problemem dla 69% badanych z wykształceniem podstawowym i 77% badanych w złej sytuacji materialnej oraz dla 31% badanych z wykształceniem wyższym i 18% badanych w dobrej sytuacji materialnej. Preferencje partyjne PO PSL 16 35 40 47 19 10 12 3 4 3 PiS 32 49 13 4 2 SLD 30 47 14 5 4 Ruch Palikota 16 53 28 3 Problemy wynikające ze złego funkcjonowania państwa są odczuwane podobnie intensywnie we wszystkich kategoriach społecznych. Przykładowo, złe funkcjonowanie urzędów jest równie często uciążliwe dla ludzi ze skrajnych grup wykształcenia, wielkości miejsca zamieszkania i sytuacji materialnej. Tu pewien, niewielki wpływ mają sympatie partyjne: sympatykom PO i Ruchu Palikota biurokracja przeszkadza nieco rzadziej (67 i 69%) niż sympatykom SLD, PiS i PSL (77-82%). Podobnie w przypadku uciążliwości niestabilności politycznej w kraju. Jest ona uciążliwa dla 58% sympatyków PO i dla 70-79% zwolenników pozostałych partii, dla zwolenników PiS najbardziej. 7
2 Zmiana uciążliwości 1992-2013
Zmiana uciążliwości 1992-2013 Od 1992 roku spadła lekko uciążliwość wysokich cen, ale już nie braku pieniędzy. Mocno wzrosła uciążliwość bezrobocia i obawa przed utratą pracy oraz uciążliwość warunków mieszkaniowych. Zmiany w sferze materialnej mają więc różne kierunki. Zdecydowane poprawiła się ocena łączności telefonicznej oraz stosunek do stanu środowiska naturalnego. Niestabilność sytuacji politycznej kraju jest mniej uciążliwa niż była, ale większość problemów, za które odpowiedzialne jest państwo i samorząd jest częściej odczuwana jako uciążliwa. Tak jest z pracą urzędów, służbą zdrowia, komunikacją, szkolnictwem, siecią instytucji kultury. Wyraźnie częściej uciążliwe są problemy, których źródłem są sami ludzie: nieżyczliwość i nietolerancja, zagrożenie przestępczością oraz konflikty w rodzinie i problemy wychowawcze. Do tego bardziej ciąży nam brak czasu wolnego i choroby w rodzinie. W sumie, porównanie ujawnia złożony wzór zmian, ale nie można powiedzieć, że dziś ludziom życie wydaje się łatwiejsze niż ludziom w roku 1992. Jest raczej przeciwnie, a powodem tego mogą być zarówno faktyczne zmiany w Polsce, jak i to, że uformowały się wyższe standardy ocen. 9
Zmiana uciążliwości 1992-2013 Jak bardzo w życiu codziennym Pana(i) i Pana(i) rodziny są uciążliwe, trudne do rozwiązania, następujące problemy? (łącznie odpowiedzi bardzo i raczej uciążliwe ) Dane w [%] Drożyzna, wysokie ceny 89 95 Brak pieniędzy Niestabilność polityczna kraju 68 82 84 82 Zanieczyszczenie środowiska naturalnego Biurokracja, zła działalność urzędów 62 61 76 79 Brak telefonów, utrudniona łączność telefoniczna 30 57 Bezrobocie, obawa przed utratą pracy 57 76 Nieżyczliwość ludzi, nietolerancja Złe funkcjonowanie służby zdrowia 46 49 71 75 2013 1992 10
Zmiana uciążliwości 1992-2013 Jak bardzo w życiu codziennym Pana(i) i Pana(i) rodziny są uciążliwe, trudne do rozwiązania, następujące problemy? (łącznie odpowiedzi bardzo i raczej uciążliwe ) Dane w [%] Brak czasu wolnego Choroby w rodzinie Zagrożenie przestępczością Zła komunikacja Brak punktów usługowych w pobliżu miejsca zamieszkania Brak urządzeń komunalnych np: wodociągu, kanalizacji, sieci gazowej Złe funkcjonowanie szkolnictwa Obawa przed pogorszeniem warunków mieszkaniowych Zbyt mała ilość kin, teatrów i innych instytucji kulturalnych Trudna sytuacja mieszkaniowa Kłopoty rodzinne np: konflikty, problemy wychowawcze 21 38 32 30 29 29 37 37 41 35 37 34 36 36 44 42 40 43 48 50 54 54 2013 1992 11
Zespół badań społecznych OBOP w TNS Polska Urszula Krassowska Account Director Urszula.Krassowska@tnsglobal.com +48 22 598 97 11 Marzena Ciesielska Junior Research Executive Marzena.Ciesielska@tnsglobal.com +48 22 598 97 07 Joanna Skrzyńska Research Executive Joanna.Skrzynska@tnsglobal.com +48 22 598 96 73 Martyna Baran Assistant Martyna.Baran@tnsglobal-temp.com +48 22 598 97 99 Monika Pałasz-Szczęsna Account Manager Monika.Palasz-Szczesna@tnsglobal.com +48 22 598 96 75 Agata Zadrożna Account Manager Agata.Zadrozna@tnsglobal.com +48 22 598 97 14 Profesor Antoni Sułek Uniwersytet Warszawski Stały współpracownik i konsultant TNS Polska 12