ODŻYWIANIE dr hab. Paweł Koperski i dr Piotr Bernatowicz
DEFINICJE Odżywianie - jest to proces życiowy polegający na zdobywaniu składników odżywczych (pokarmu) ze środowiska. Każdy organizm (samożywny czy cudzożywny) musi pozyskiwać substancje chemiczne ze środowiska zewnętrznego, które potrzebne są do podtrzymania jego funkcji życiowych. Mogą to być zarówno związki organiczne jak i nieorganiczne (jony, woda, gazy).
DEFINICJE Samożywność - jest to samodzielne przeprowadzanie biosyntezy związków organicznych z prostych nieorganicznych związków węgla (CO 2, węglany) oraz z wody i innych związków/pierwiastków (inne makro- i mikroelementy), wykorzystując do tego celu energię świetlną w procesie fotosyntezy lub energię chemiczną uzyskiwaną z utleniania prostych związków nieorganicznych.
DEFINICJE Cudzożywność - jest to pozyskanie energii do syntezy związków organicznych oraz do podtrzymania procesów życiowych poprzez utlenianie innych związków organicznych pobranych ze środowiska zewnętrznego
DEFINICJE Miksotrofizm (zmiennożywność) - organizmy mogą odżywiać się zarówno cudzożywnie jak i samożywnie, jednocześnie lub w zależności od warunków środowiskowych Euglena zielona Muchołówka
STRATEGIE METABOLICZNE a) źródło węgla - związki organiczne heterotrofia (cudzożywność) - dwutlenek węgla i jony węglanowe autotrofia (samożywność) b) źródło użytecznej biologicznie energii - utlenianie substancji chemicznych chemotrofia - absorpcja światła fototrofia c) donor elektronów (reduktor) - związki organiczne organotrofia - związki nieorganiczne litotrofia d) akceptor elektronów (utleniacz) - tlen oddychanie tlenowe (aerobia) - inne substancje oddychanie beztlenowe (anaerobia) - - substancje nieorganiczne - - substancje organiczne fermentacja
STRATEGIE METABOLICZNE a) źródło węgla - związki organiczne heterotrofia (cudzożywność) - dwutlenek węgla i jony węglanowe autotrofia (samożywność) b) źródło użytecznej biologicznie energii - utlenianie substancji chemicznych chemotrofia - absorpcja światła fototrofia c) donor elektronów (reduktor) - związki organiczne organotrofia - związki nieorganiczne litotrofia d) akceptor elektronów (utleniacz) - tlen oddychanie tlenowe (aerobia) - inne substancje oddychanie beztlenowe (anaerobia) - - substancje nieorganiczne - - substancje organiczne fermentacja
POBIERANIE POKARMU - wchłanianie - pinocytoza - endocytoza endocytoza i pinocytoza
ENDOCYTOZA U ZWIERZĄT Odżywianie się gąbek
FILTRACJA Gąbki całe ciało to filtr Gąbki na dnie morza i schemat ich budowy wewnętrznej
FILTRACJA - Aktywna (czynna) - Pasywna (bierna) Małże i larwa meszki
FILTRACJA - możliwe, że to pierwszy sposób odżywiania się zwierząt tkankowych Charnia (560 milionów lat temu)
FILTRACJA - to częsty sposób ożywiania się w minionych okresach geologicznych Graptolity Ramienionogi Lobopodia
FILTRACJA - to domena nie tylko bezkręgowców Leedsichthys Pterodaustro
MUŁOŻERNOŚĆ - to też stary sposób odżywiania Priapulus Ottoia Skamieniałe ślady żerowania w dnie
ZBIERANIE/ZGRYZANIE - polega na zbieraniu lub zgryzaniu drobnych organizmów je porastających Dickinsonia
ZBIERANIE/ZGRYZANIE - wężowidła ewoluowały w kierunku wyspecjalizowanych szperaczy kopalne wężowidło Ophiarachna nóżki ambukakralne
ZBIERANIE/ZGRYZANIE - ewolucja tarki (radula) u mięczaków (szczególnie u ślimaków) a ewolucyjny sukces tej grupy ząbki na tarce schemat działania tarki
ZBIERANIE/ZGRYZANIE ślady tarki na powierzchni porośniętej przez glony
AKTYWNE DRAPIEŻNICTWO - było najprawdopodobniej przyczyna tak zwanej eksplozji kambryjskiej Shales with fossils in Bruges, Canada
AKTYWNE DRAPIEŻNICTWO W kambrze żyły organizmy nie ustalonych do tej pory pokrewieństwach; ich cechy morfologiczne wskazują na silną presję ze strony drapieżników Opabinia Wiwaxia Hallucigenia
AKTYWNE DRAPIEŻNICTWO Niektóre ze znalezionych skamieniałości noszą ślady ugryzień, nawet częściowo zregenerowanych Pogryzione trylobity
AKTYWNE DRAPIEŻNICTWO Anomalocaris postrach kambryjskich mórz
AKTYWNE DRAPIEŻNICTWO Anomalocaris, czyli pomyłki paleontologów Bezgłowa krewetka Meduza
AKTYWNE DRAPIEŻNICTWO Anomalocaridae zróżnicowana rodzina
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Strunowce (Chordata) to grupa bardzo zróżnicowana pod zwględem sposobów odżywiania Pikaia
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Strunowce to zwierzęta, które mają (na którymś ze etapów rozwoju): - strunę grzbietową - grzbietowo położony centralny układ nerowoy - szczeliny w gardzieli - endostyl - ogon Lancetnik
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Struna grzbietowa Lancetnik
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Centralny układ nerwowy po stronie grzbietowej
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Szczeliny w gardzieli
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Żachwy filtrujące osiadłe strunowce
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Endostyl
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Ogon co to jest?
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Podsumowując: struniwce mają pięć unikalnych cech ale my ich nie mamy
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Zarodek ssaka
EWOLUCJA STRUNOWCÓW Tarczyca to endostyl!
SUKCES KRĘGOWCÓW Ewolucja szczęk
SUKCES KRĘGOWCÓW Szczęki ryb mogą być wysuwane podczas otwierania pyska
SUKCES KRĘGOWCÓW Ssaki roślinożerne - zdolność żucia - fermentacja w przewodzie pokarmowym Części żołądka przeżuwaczy: Rumen żwacz Reticulum - czepiec Omasum - księgi Abomasum - trawieniec
SUKCES KRĘGOWCÓW Łuska plakoidalna - przekrój Ewolucja zębów Łuski plakoidalne Ząb rekina Uzębienie kota Ząb ssaka- przekrój
SUKCES KRĘGOWCÓW Zęby przykład konwergencji ewolucyjnej Tygrys szablozębny Workowaty tygrys szablozębny
JAK SCHWYTAĆ SILNIEJSZEGO? Jad to sposób na złapanie większej od siebie ofiary Kostkomeduza Żmija
WYSSANIE POKARMU Owady i pająki mogą wysysać ofiarę po wcześniejszej iniekcji soków trawiennych drapieżny pluskwiak (Miris striatus) pająk wysysający owada