LKR.410.003.06.2015 P/15/079 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LKR.410.003.06.2015 P/15/079 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/15/079 Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Krakowie Kontrolerzy Jednostka kontrolowana 1. Andrzej Lis, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 93746 z 9 lutego 2015 r. 2. Mariusz Pindral, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 93777 z 17 marca 2015 r. (dowód: akta kontroli str. 1-4) Starostwo Powiatowe w Gorlicach 1, ul. Biecka 3, 38-300 Gorlice Kierownik jednostki kontrolowanej Karol Górski Starosta Powiatu Gorlickiego (dowód: akta kontroli str. 6) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie 2 realizację programu Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce 3 w powiecie gorlickim w latach 2010-2015 4. Projekt został zrealizowany efektywnie i skutecznie. Powiat gorlicki prawidłowo przygotował się do realizacji projektu. Wzięły w nim udział wszystkie technika i zasadnicze szkoły zawodowe, dla których powiat był organem prowadzącym. Na podstawie przeprowadzonych analiz zajęcia zostały dostosowane do branż i zawodów, w których kształciły szkoły zawodowe. Przyjęte do realizacji zadania były zgodne z zainteresowaniami uczniów oraz potrzebami rynku pracy. W okresie realizacji projektu w 5 zespołach wprowadzono 7 nowych kierunków kształcenia. Całkowite koszty realizacji projektu w powiecie wynosiły 6 640,6 tys. zł 5, co stanowiło ok. 4% łącznego budżetu projektu w województwie małopolskim. Koszty realizacji programów rozwojowych przypadające na poszczególne zespoły szkół wynosiły od 6% do 19%. Ogólny średni koszt udziału jednego uczestnika w projekcie do 31 grudnia 2014 r. wynosił 596 zł. W ramach programów rozwojowych szkół największe wydatki poniesiono na kursy podnoszące kwalifikacje oraz zakup wyposażenia. W ramach programów rozwojowych szkół zorganizowano i przeprowadzono takie zadania jak kursy kwalifikacyjne, zajęcia wyrównawcze i dodatkowe, zajęcia z doradztwa zawodowego, staże-wizyty zawodoznawcze oraz staże płatne u przedsiębiorców. Według stanu na 31 grudnia 2014 r. wzięło w nich udział 10 791 6 uczestników, w tym 5 617 kobiet i 5 174 mężczyzn 7. Uczniowie uczestniczyli także w zadaniach Współpraca ponadnarodowa oraz Małopolska Chmura Edukacyjna. Dla 2 zespołów szkół oraz Centrum Kształcenia Praktycznego i Ustawicznego zakupiono nowoczesny sprzęt techno-dydaktyczny. W powiecie osiągnięto założone wskaźniki realizacji projektu. Pomimo spadającej liczby uczniów w szkołach zawodowych powiatu, odsetek uczniów klas pierwszych w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych w stosunku do ogólnej licz- 1 Dalej: Starostwo. 2 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 3 Dalej: program lub projekt. 4 Do 25 maja 2015 r. 5 Koszty poniesione do 31 grudnia 2014 r. oraz koszty planowane na 2015 r. 6 Niektórzy uczniowie brali udział w kilku zadaniach. 7 Odpowiednio 53% i 47%. 1

Opis stanu faktycznego by absolwentów gimnazjów na terenie powiatu pozostawał na zbliżonym poziomie, tj. średnio 58%. Wskaźnik przystępowania uczniów do egzaminów zawodowych zarówno w technikach, jak i zasadniczych szkołach zawodowych podlegał wahaniom w badanym okresie. W technikach różnice wynosiły do 12 punktów procentowych, a w zasadniczych szkołach zawodowych do 8. Wzrastała z kolei zdawalność egzaminów zawodowych, jednakże w porównaniu do średnich zdawalności na terenie województwa małopolskiego wyniki zarówno uczniów zasadniczych szkół zawodowych, jak i techników, kształtowały się poniżej lub na równi ze średnimi wojewódzkimi. III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Zgodność przyjętych celów programu z potrzebami beneficjentów oraz monitorowanie i zarządzanie projektem Przystąpienie powiatu gorlickiego do projektu nastąpiło na podstawie: listu intencyjnego Starosty z grudnia 2009 r., umowy partnerskiej na rzecz realizacji projektu zawartej z Województwem Małopolskim 22 czerwca 2010 r., wniosku o dofinansowanie projektu. W liście intencyjnym wskazano, że beneficjentami projektu będą uczniowie szkół zawodowych z terenu powiatu. Zarząd powiatu uchwalił 8, że projekt realizowany będzie w latach 2010-2014 przez następujące jednostki organizacyjne powiatu: siedem zespołów szkół zawodowych 9, Centrum Kształcenia Praktycznego i Ustawicznego w Gorlicach 10, Starostwo Powiatowe w Gorlicach. W 2010 r. wytypowane zespoły, w których funkcjonowało 7 techników i 5 zasadniczych szkół zawodowych, zgłosiły w ramach projektu propozycję wsparcia 32 zawodów dodatkowymi kwalifikacjami i kompetencjami kluczowymi. Określono również planowaną liczbę uczniów do danej formy wsparcia, planowaną liczbę grup oraz wyposażenie pracowni w dodatkowy sprzęt w ramach cross-financingu. Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu 11 wyjaśnił, że o wyborze wsparcia konkretnych branż zawodowych i zawodów przesądziła diagnoza potrzeb w zakresie dodatkowych kwalifikacji, będąca wynikiem analizy podstawy programowej kształcenia w poszczególnych zawodach. (dowód: akta kontroli str. 8, 10-72, 320-345) W wytypowanych zespołach szkół kształcono w 48 12 zawodach. Projektem objęto 41 zawodów w ramach sześciu branż, tj.: administracyjno-usługowej dziewięć zawodów 13, budowlanej siedem zawodów 14, 8 Uchwała nr 506/230/10 Zarządu Powiatu Gorlickiego z dnia 8 września 2010 r. w sprawie realizacji projektu pn. Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce. 9 Zespół Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II w Gorlicach (ZSE/Gorlice), Zespół Szkół Nr 1 im. Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach (ZS Nr 1/Gorlice), Zespół Szkół Ogólnokształcących w Bobowej (ZSO/Bobowa), Zespół Szkół Technicznych im. Wincentego Pola w Gorlicach (ZST/Gorlice), Zespół Szkół Zawodowych im. Kazimierza Pułaskiego w Gorlicach (ZSZ/Gorlice), Zespół Szkół Zawodowych im. Stanisława Wyspiańskiego w Bobowej (ZSZ/Bobowa, Zespół Szkół Zawodowych im. św. Jadwigi Królowej w Bieczu (ZSZ/Biecz). 10 Dalej: CKPiU 11 Dalej: naczelnik WEKiS. 12 Blacharz samochodowy, cukiernik, elektromechanik, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektryk, fryzjer, kelner, kucharz, kucharz małej gastronomii, malarz-tapeciarz, mechanik pojazdów samochodowych, monter instalacji sanitarnych, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, murarz, murarz-tynkarz, piekarz, posadzkarz, rzeźnikwędliniarz, sprzedawca (2 letnie), sprzedawca, stolarz, ślusarz, technik agrobiznesu, technik budownictwa, technik cyfrowych procesów graficznych, technik ekonomista, technik elektronik, technik elektryk, technik geodeta, technik handlowiec, technik hotelarstwa, technik informatyk, technik kelner, technik mechanik, technik mechatronik, technik obsługi turystycznej, technik ochrony środowiska, technik organizacji reklamy, technik organizacji usług gastronomicznych, technik pojazdów samochodowych, technik teleinformatyk, technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik urządzeń sanitarnych, technik usług fryzjerskich, technik usług pocztowych i telekomunikacyjnych, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik żywienia i usług gastronomicznych, technolog robót wykończeniowych w budownictwie. 13 Fryzjer, sprzedawca, stolarz, technik cyfrowych procesów graficznych, technik ekonomista, technik handlowiec, technik organizacji reklamy, technik usług fryzjerskich, technik usług pocztowych i telekomunikacyjnych. 14 Monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, murarz, murarz tynkarz, posadzkarz, technik budownictwa, technik geodeta, technolog robót wykończeniowych w budownictwie. 2

elektryczno-elektronicznej siedem zawodów 15, mechanicznej i górniczo-hutniczej sześć zawodów 16, rolniczo-leśnej z ochroną środowiska dwa zawody 17, turystyczno-gastronomicznej dziesięć zawodów 18. Projektem nie objęto siedmiu zawodów nauczanych 19, spośród których trzy były zgłoszone do wsparcia w ramach tego projektu 20. Według Systemu Informacji Oświatowej corocznie zmniejszało się zainteresowanie uczniów kształceniem w tych zawodach. (dowód: akta kontroli str. 30-39, 42, 74-76 ) Porównanie zawodów wykazanych w barometrze zawodów 21 dla powiatu gorlickiego, a także dla powiatu tarnowskiego wraz z Tarnowem oraz dla Nowego Sącza (w okresie 2011-2015) z zawodami nauczanymi w tym okresie w szkołach powiatu gorlickiego oraz z zawodami objętymi projektem wykazało, że żaden z nauczanych zawodów nie został odnotowany jako zawód deficytowy. Natomiast corocznie duża nadwyżka poszukujących pracy występowała w czterech zawodach, tj. sprzedawca, technik ekonomista, technik budownictwa, technik mechanik. (dowód: akta kontroli str. 42, 77-99, 171-185) W latach szkolnych 2011/2012 2012/2013 wprowadzono 7 nowych kierunków kształcenia w 5 zespołach szkół, tj.: w ZST/Gorlice (w Zasadniczej Szkole Zawodowej Nr 2) zawód: elektromechanik pojazdów samochodowych (od roku szkolnego 2011/2012), w ZS Nr 1/Gorlice (w Technikum Nr 1) zawody: technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej (od 2011/2012), technik organizacji reklamy (od 2012/2013), w ZSE/Gorlice (w Technikum) zawód: technik hotelarstwa (od 2012/2013), w ZSZ/Bobowa zawody: technik usług fryzjerskich (w Technikum Nr 2 od 2011/2012) a od roku 2012/2013 monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie (w Zasadniczej Szkole Zawodowej) w ZSZ/Biecz zawód: kucharz (w Zasadniczej Szkole Zawodowej od 2012/2013). Kierunki te zaopiniowała pozytywnie Powiatowa Rada Zatrudnienia w Gorlicach. (dowód: akta kontroli str. 74-76, 187-188, 194-197) W poszczególnych latach szkolnych nie szkolono uczniów w 13 zawodach w pięciu zespołach szkół zawodowych 22. (dowód: akta kontroli str. 74-76, 198) Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że brak naboru na te kierunki kształcenia nie był związany z ich likwidacją, lecz odzwierciedlał preferencje absolwentów gimnazjów, którzy nie wyrazili chęci kształcenia się w tych zawodach. (dowód: akta kontroli str. 198) Odnośnie własnej ewaluacji wewnętrznej projektu Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że wytyczne lidera projektu przewidywały przeprowadzenie takich badań w szkołach: wewnętrznych z zakresu kompetencji kluczowych (testów wejścia-wyjścia) oraz zewnętrznych (dwukrotnie). Badania te wykonano. Natomiast Starostwo przeprowadzało własną ewaluację wyni- 15 Elektryk, technik elektronik, technik elektryk, technik informatyk, technik mechatronik, technik teleinformatyk, technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. 16 Elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, mechanik pojazdów samochodowych, ślusarz, technik mechanik, technik pojazdów samochodowych. 17 Technik agrobiznesu, technik ochrony środowiska. 18 Cukiernik, kelner, kucharz, piekarz, technik hotelarstwa, technik kelner, technik obsługi turystycznej, technik organizacji usług gastronomicznych, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik żywienia i usług gastronomicznych. 19 Blacharz samochodowy, kucharz małej gastronomii, malarz-tapeciarz, monter instalacji sanitarnych, rzeźnik-wędliniarz, sprzedawca (2 letnie), technik urządzeń sanitarnych. 20 Blacharz samochodowy - zgłoszenie przez ZSZ Nr 2 w ZST/Gorlice, kucharz małej gastronomii zgłoszenie przez ZSZ Nr 1 w ZSZ/Gorlice, sprzedawca (2 letnie) zgłoszenie przez ZSZ w ZSZ/Bobowa. 21 Do porównań wykorzystano wyniki zamieszczone na stronach internetowych Małopolskiego Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji w Krakowie http://barometr.obserwatorium.malopolska.pl/tabele/2011#tabs-helper-head. 22 ZS Nr 1/Gorlice technik teleinformatyk, technik elektryk, technik ochrony środowiska, technik cyfrowych procesów graficznych, ZSZ/Biecz technik handlowiec, fryzjer, ślusarz, stolarz, ZSZ/Bobowa technik usług pocztowych i telekomunikacyjnych, technik mechanik, ZST/Gorlice technik mechanik, blacharz samochodowy, ZSZ/Gorlice technik urządzeń sanitarnych. 3

Ustalone nieprawidłowości Uwagi dotyczące badanej działalności ków matur, egzaminów zawodowych oraz edukacyjnej wartości dodanej. Wnioski z tych badań przedstawiano na sesjach Rady Powiatu. (dowód: akta kontroli str. 201) Pracownicy Biura Projektu w Starostwie koordynowali przeprowadzenie: ewaluacji wewnętrznej projektu (w technikach w sześciu zespołach szkół uczestniczących w projekcie) polegającej na analizowaniu wyników w nauce osiągniętych przez uczniów przed udziałem w danych zajęciach i po zakończeniu zajęć z rozwoju kompetencji kluczowych (w roku szkolnym 2010/2011). Od roku szkolnego 2011/2012 ewaluację wewnętrzną prowadzono w każdym roku szkolnym przy użyciu metody zaleconej przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego testu wejścia-wyjścia na sformalizowanym arkuszu. Zmiana sposobu tego badania spowodowana była dużą rozbieżnością opracowań ewaluacji według poprzedniej metody i niemiarodajnymi wynikami. Z analizy jednego ze zbiorczych zestawień ewaluacji wewnętrznej za rok szkolny 2012/2013 wynika, że w każdej z 42 grup biorących udział w dodatkowych zajęciach wyrównawczych (z matematyki, języków obcych) nastąpił wzrost wyników (ocen) nauczania średnio o 1,37 pkt (ocenianych według skali ocen). Przy czym w 15 grupach wzrost ten kształtował się w przedziale od 0,19 do 1, w 17 grupach w przedziale powyżej 1 do 2, a w 10 grupach w przedziale powyżej 2 do 3,4. W sześciu grupach (ocenianych według skali procentowej) wzrost wyników nauczania wynosił średnio 29% i dotyczył całej populacji 4 grup w ZSZ/Bobowa (średnia 24%), jednej grupy w ZSO/Bobowa (31,63%) i jednej grupy w ZS Nr 1/Gorlice (30,56%); ewaluacji zewnętrznej projektu, przeprowadzonej przy pomocy ankiet elektronicznych. Pierwszy etap tej ewaluacji (śródokresowej), zakończony 31 maja 2012 r., przeprowadzono w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych w sześciu zespołach szkół 23 biorących udział w projekcie, wskazanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Badaniem objęto 280 uczniów, z tego z techników 164 uczniów, którzy korzystali z czterech form wsparcia 24, i z zasadniczych szkół zawodowych 118 uczniów, którzy korzystali z pięciu form wsparcia 25. Projektodawca nie przekazał do Starostwa wyników tych badań poinformował, że wymagana ilość ankiet została zebrana i odesłał do Raportu z ewaluacji śródokresowej na stronie internetowej, w którym wyniki przedstawiono zbiorczo. W sprawie wykorzystania wyników tej ewaluacji w szczególności w celu usprawnienia dalszej realizacji projektu, Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że większość wniosków nie dotyczyła realizacji projektu w powiecie gorlickim. (dowód: akta kontroli str. 203-232) Zarząd Powiatu upoważnił zespoły szkół oraz CKPiU do podejmowania wszelkich czynności związanych z realizacją projektu, w tym do zaciągania wieloletnich zobowiązań w zakresie rzeczowo-finansowym. Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że taka organizacja realizacji projektu miała na celu ścisłe powiązanie realizowanych form wsparcia z organizacją szkół oraz zapewnienie stałego nadzoru nad jakością zajęć. Starostowo kontrolowało na bieżąco kwalifikowalność uczestników zajęć, monitorowało realizację projektu na podstawie comiesięcznych sprawozdań składanych przez szkoły, dokonywało wstępnej weryfikacji specyfikacji istotnych warunków zamówienia przygotowanych przez szkoły. Kontrole nie wykazały nieprawidłowości (dowód: akta kontroli str. 10-28, 231-232) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. NIK zwraca uwagę, że w przypadku 5 zawodów, tj. cukiernik, kucharz, sprzedawca, ślusarz, technik ekonomista, liczba bezrobotnych w latach 2010-2014 utrzymuje się na stałym po- 23 ZST/Gorlice (Technikum Nr 4, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2); ZSE/Gorlice (Technikum Nr 3); ZSZ/Gorlice (Zasadnicza Szkoła Zawodowa); ZSZ/Biecz (Technikum, Zasadnicza Szkoła Zawodowa); ZSO/Bobowa (Technikum); ZSZ/Bobowa (Zasadnicza Szkoła Zawodowa). 24 Zajęcia rozwijające kompetencje kluczowe, kursy zawodowe, praktyki/staże/wizyty, doradztwo. 25 Zajęcia rozwijające kompetencje kluczowe, kursy branżowe, kursy zawodowe, praktyki/staże, doradztwo. 4

Uwagi dotyczące Ocena cząstkowa badanej działalności Opis stanu faktycznego ziomie. Analiza danych Powiatowego Urzędu Pracy w Gorlicach (PUP), przedstawianych corocznie w raportach Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie gorlickim 26, wykazała, że w stosunku do ogólnej liczby bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Gorlicach w poszczególnych latach bezrobotni w tych pięciu zawodach stanowili ok. 20%. Z kolei w dwóch zawodach, tj. technik informatyk oraz technik ekonomista, odnotowano corocznie w latach 2010-2013 wysokie wskaźniki bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w PUP w Gorlicach 27 w stosunku do liczby bezrobotnych w danym zawodzie. Wynosiły one, odpowiednio 25%, 17%, 11%, 15% dla technika informatyka oraz 6%, 5%, 6%, 9% dla technika ekonomisty. Ponadto wysokie wskaźniki odnotowano w latach 2011-2013 w zawodzie kelner (11%, 7%, 8%) oraz w latach 2010-2012 w zawodzie technik handlowiec (po 8%). Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 2. Efektywność programu W okresie realizacji projektu kształcenie zawodowe na terenie powiatu gorlickiego prowadzone było w 7 zespołach szkół, w tym w 7 technikach, w 1 technikum uzupełniającym i w 5 zasadniczych szkołach zawodowych, dla których organem założycielskim jest powiat. Projektem objęto uczniów techników oraz zasadniczych szkół zawodowych. (dowód: akta kontroli str. 74-76, 235-238) Do 31 grudnia 2014 r. łączne koszty projektu w powiecie wyniosły 6 532 347 zł, z czego: 5 672 220 zł stanowiły koszty realizacji programów rozwojowych szkół 28, tj. 87% łącznych kosztów, 26 798 zł stanowiły koszty realizacji zadania Małopolska Chmura Edukacyjna, tj. 0,4%, w tym zakup sprzętu 833 329 zł stanowiły koszty zarządzania projektem, tj. 13%. Udział kwoty dofinansowania oraz wkładu własnego wyniósł, odpowiednio, 87,25% i 12,75%. Wydatki poszczególnych szkół biorących udział w projekcie wynosiły od 379 133 zł (ZS nr 1 w Gorlicach) do 1 290 602 zł (CKPiU w Gorlicach), co w stosunku do ogólnej kwoty wydatkowanej na projekt stanowiło, odpowiednio, od 6% do 19%. (dowód: akta kontroli str. 10-28, 42-43, 212-214, 239-251) Koszty realizacji poszczególnych form wsparcia w ramach programów rozwojowych szkół do 31 grudnia 2014 r. wynosiły: kursy podnoszące kwalifikacje 3 090 847 zł, tj. 54% łącznych kosztów PRS. Średni koszt realizacji tego zadania przypadający na jedną szkołę uczestniczącą w projekcie wynosił: 441 550 zł, a w przeliczeniu na jednego ucznia 633 zł; zajęcia wyrównawcze 338 439 zł, tj. 6% łącznych kosztów PRS. Średni koszt realizacji tego zadania przypadający na jedną szkołę wynosił 48 348 zł, a na jednego ucznia 192 zł; zajęcia dodatkowe 121 095 zł, tj. 2% łącznych kosztów PRS. Średni koszt realizacji zadania przypadający na jedną szkołę biorącą udział w zadaniu wynosił 24 219 zł, a na jednego ucznia 225 zł; zajęcia z doradztwa zawodowego 76 963 zł, tj. 1% łącznych kosztów PRS. Średni koszt realizacji tego zadania przypadający na jedną szkołę wynosił 10 995 zł, a na jednego uczestnika szkolenia 92 zł; staże-wizyty zawodoznawcze 481 173 zł, tj. 8% łącznych kosztów PRS. Średni koszt realizacji tego zadania przypadający na jedną szkołę wynosił 68 739 zł, a na jednego uczestnika 189 zł; 26 Raporty zamieszczone są na stronach internetowych PUP w Gorlicach. http://www.pup.gorlice.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=20&itemid=45. 27 Dane odnośnie bezrobotnych absolwentów ustalono na podstawie raportów PUP w Gorlicach Podaż absolwentów szkół ponadgimnazjalnych na lokalnym rynku pracy dostępnych na stronach internetowych PUP w Gorlicach. http://www.pup.gorlice.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=20&itemid=45. Ostatni raport pochodzi z 2013 r. 28 Dalej: PRS. 5

Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa Opis stanu faktycznego praktyki zawodowe u przedsiębiorców 355 649 zł, tj. 7% łącznych kosztów PRS. Średni koszt realizacji tego zadania przypadający na jedną szkołę biorącą udział w zadaniu wynosił 71 130 zł, a w przeliczeniu na jednego uczestnika tych zajęć 1 609 zł; zakup wyposażenia dla 1 szkoły oraz CKPiU 799 721 zł, tj. 14% łącznych kosztów PRS; obsługa projektu (wynagrodzenia liderów szkolnych, materiały biurowe) 209 649 zł, tj. 4% łącznych kosztów PRS. Średni koszt realizacji tego zadania przypadający na jedną szkołę wynosił 29 950 zł, a w przeliczeniu na jednego uczestnika 19 zł. Według stanu na 31 grudnia 2014 r. ogólny średni koszt udziału jednego uczestnika w projekcie wynosił 596 zł. (dowód: akta kontroli str. 42-43, 235-238, 252-259) W związku z planowanym przystąpieniem i realizacją projektu pilotażowego Małopolska Chmura Edukacyjna przedłużono realizację projektu do 31 maja 2015 r. W 2015 r. planowano wydatkować 108 203 zł na to zadanie oraz bieżącą koordynację projektem. (dowód: akta kontroli str. 212-214, 239-251, 260-264) Całkowity koszt realizacji projektu w powiecie gorlickim, tj. wydatki poniesione do 31 grudnia 2014 r. oraz wydatki planowane do poniesienia w 2015 r., wynosi 6 640 550 zł, co stanowi 4% łącznego budżetu projektu w województwie małopolskim 29. W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność w badanym obszarze. Projekt został zrealizowany efektywnie. 3. Skuteczność projektu W związku z tym, że Zarząd powiatu upoważnił jednostki do podejmowania wszelkich czynności związanych z realizacją projektu, w tym do zaciągania wieloletnich zobowiązań w zakresie rzeczowo-finansowym, dyrektorzy tych placówek zostali zobowiązani do zapewnienia wymagań jakościowych przy prowadzeniu form wsparcia w ramach projektu. Między innymi szkoły zamawiały kursy i zajęcia pozalekcyjne, dokonywały odbioru tych usług oraz realizowały płatności. Starostwo nadzorowało zapewnienie odpowiedniej jakości tych zajęć przez weryfikowanie na bieżąco dokumentów potwierdzających kwalifikowalność uczestników projektu, tj. regulaminów rekrutacji, dzienników zajęć, list obecności. Na przykład kontrolowano zgodność wykazów uczniów uczestniczących w zajęciach z listami obecności i protokołami rekrutacji, oceniano przebieg projektu na podstawie comiesięcznych sprawozdań z jego realizacji, weryfikowano specyfikacje istotnych warunków zamówienia na organizację, przygotowanie i przeprowadzenie zajęć pozalekcyjnych w projekcie m.in. w zakresie zgodności z wytycznymi dotyczącymi kwalifikowalności wydatków, wnioskiem o dofinansowanie, dokumentacją żądaną od wykonawców potwierdzającą spełnienie udziału oferentów w tych postępowaniach oraz wymaganej przy rozliczaniu usług. Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że dzięki przyjętemu systemowi organizacji projektu dyrektorzy placówek oświatowych mieli możliwość elastycznego dopasowania oferty projektu do zmieniających się warunków na rynku pracy i wzbogacania zajęć na podstawie potrzeb zgłaszanych przez beneficjentów ostatecznych (uczniów). Pracownicy biura projektu w Starostwie byli w stałym kontakcie z dyrektorami oraz osobami zaangażowanymi w realizację projektu, przez co na bieżąco rozwiązywano problemy wynikłe w trakcie jego realizacji. Żadna ze szkół realizujących projekt nie wprowadzała do postępowań przetargowych kryteriów oceny ofert pod kątem wymagań jakościowych, gdyż warunki stawiane wykonawcom m.in. w zakresie doświadczenia oraz kwalifikacji, zapewniały jakość zamawianych usług. Kryteria oceny ofert na podstawie właściwościowości wykonawcy zastosowano w dwóch postępowaniach przetargowych na staże-wizyty zawodoznawcze (w ZSE w Gorlicach oraz ZST w Gorlicach), ogłoszonych w listopadzie 2014 r., tj. po nowelizacji ustawy Prawo Zamówień Publicznych 30. 29 Łączne koszty realizacji w projektu w województwie małopolskim zaplanowano w kwocie 154 mln zł. 30 Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2014, poz. 1232). 6

(dowód: akta kontroli str. 212-214, 231-233, 265) W ramach zadania projektowego Programy rozwojowe szkół na terenie powiatu gorlickiego do 31 grudnia 2014 r. w powiecie przeprowadzono: 1) 56 rodzajów kursów kwalifikacyjnych 31, w których uczestniczyło łącznie 4 886 uczniów, w tym 2 585 kobiet (53%) i 2 301 mężczyzn, 2) zajęcia wyrównawcze z matematyki i języków obcych, w których uczestniczyło łącznie 1 762 uczniów, w tym 1 004 kobiety (57%) i 758 mężczyzn, 3) zajęcia dodatkowe z języków obcych oraz z nowoczesnych technologii, w których uczestniczyło łącznie 539 uczniów, w tym 330 kobiet (61%) i 209 mężczyzn, 4) zajęcia z doradztwa zawodowego, w których uczestniczyło łącznie 838 uczniów, w tym 476 kobiet (57%) i 362 mężczyzn, 5) staże-wizyty zawodoznawcze, w których uczestniczyło łącznie 2 545 uczniów, w tym 1 097 kobiety (43%) i 1 448 mężczyzn, 6) praktyki zawodowe u pracodawców, w których uczestniczyło łącznie 221 uczniów, w tym 125 kobiet (57%) i 96 mężczyzn. W PRS uczestniczyło łącznie 10 791 uczniów techników oraz zasadniczych szkół zawodowych, w tym 5 617 kobiet (53%) i 5 174 mężczyzn. (dowód: akta kontroli str. 44-71, 267-280) Dla 3 placówek oświatowych 32 zakupiono sprzęt techno-dydaktyczny za kwotę ogółem 820 601 zł, z czego 799 721 zł pochodziło ze środków przeznaczonych na realizację PRS i 20 880 zł ze środków przeznaczonych na Małopolską Chmurę Edukacyjną, tj.: CKPiU wyposażono cztery pracownie: maszyn, aparatów i urządzeń elektrycznych (146,5 tys. zł), elektrotechniki i elektroniki (137,7 tys. zł), instalacji i montażu elektrycznego (113,9 tys. zł), technik komputerowych i AutoCada (95,9 tys. zł) oraz zakupiono wózek podnoszący o napędzie spalinowym (70,1 tys. zł) za łączną kwotę 564 141 zł, co stanowiło 69% łącznych wydatków na wyposażenie, ZSZ/Gorlice wyposażono cztery pracownie: kosztorysowania, normowania i projektowania (73,76 tys. zł), obsługi konsumenta i usług barmańskich (69,78 tys. zł), robót tynkarskich, okładzinowych i posadzkarskich (61,29 tys. zł) i pracownię technologii gastronomicznej (30,75 tys. zł) za łączną kwotę 235 580 zł, co stanowiło 29% łącznych wydatków na wyposażenie, ZSE/Gorlice urządzenia mobilne wyposażone w ekran dotykowy (34 tablety) oraz stację meteorologiczną za łączną kwotę 20 880 zł, co stanowiło 3% łącznych wydatków na wyposażenie. (dowód: akta kontroli str. 212-214, 282-289, 348-349, 367-373) Siedem zespołów szkół realizujących projekt uczestniczyło w czterech formach doradztwa zawodowego 33. Z zajęć korzystało 838 uczniów, uczęszczających do dwóch typów szkół (technika, zasadnicze szkoły zawodowe), kształcących się w 23 zawodach 34, w sześciu branżach 35. 31 Artystyczne elementy dekoracyjne, kurs abc organiatora spotkań biznesowych, kurs archicad, kurs Autocad, kurs Autocad architecture, kurs baristy, kurs barmana, kurs bukieciarstwa, kurs carvingu, kurs chart, kurs cukiernika, kurs dekoracji tortów i ciast, kurs ECCC, kurs ECDL, kurs ECDL CAD, kurs excel w finansach, kurs florystyczny, kurs fryzjerski, kurs karmelu, kurs kelnerski, kurs kierowców wózków jezdniowych, kurs kosmetyczny, kurs kosztorysowania z certyfikatem Rodos, kurs księgowości, kurs kuchni francuskiej, kurs kuchni włoskiej, kurs marcepanu, kurs obsługi i budowy klimatyzacji, kurs obsługi kas fiskalnych, kurs operatora koparko-ładowarki, kurs pilota wycieczek, kurs prawa jazdy kat. B, kurs produkcji pralin i czekoladek, kurs programowania Autocad electrical, kurs programowania i obsługi obrabiarek cnc, kurs projektowania wg eurokodów, kurs przegląd kuchni europejskiej, kurs przegląd kuchni świata, kurs ryby i owoce morza, kurs SEP, kurs sommelierski, kurs spawania metodą MAG lub TIG, kurs stylizacji paznokci, kurs wizażu, kurs zastosowania grafiki komputerowej, nowoczesne aranżacje w podawaniu potraw, nowoczesne metody przygotowania i podawania zakąsek, programowanie sterowników PLC, projektowanie i montaż obwodów drukowanych, warsztaty fotografia-nowoczesne narzędzie informacji i reklamy, wykorzystanie programu magazynowego Subiekt wraz z fakturowaniem, zaawansowany kurs grafiki użytkowej Corel Draw, Photoshop, zakładam i rozliczam firmę agroturystyczną, zakładam i rozliczam firmę hotelarską, zakładam i rozliczam firmę turystyczną, zajęcia z hodowli koni połączone z jazdą konną, zastosowanie specjalistycznego oprogramowania w firmie. 32 CKPiU, ZSE/Gorlice, ZSZ/Gorlice. 33 Doradztwo zawodowe zajęcia w grupach oraz indywidualne planowanie kariery zawodowej, Doradztwo zawodowe w formie wyjazdowej znam miejsce mojej przyszłej pracy, Wyjazdy na targi branżowe/ giełdy, Wizyty studyjne na placach budowy. 34 Cukiernik, elektromechanik, fryzjer, kelner, mechanik pojazdów samochodowych, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, sprzedawca, stolarz, technik pojazdów samochodowych, technik agrobiznesu, technik budownictwa, technik cyfrowych procesów graficznych, technik ekonomista, technik hotelarstwa, technik informatyk, technik kelner, technik 7

Programy doradztwa polegały na mobilizowaniu uczniów do świadomego planowania kariery zawodowej przez przekazywanie wiedzy z zakresu psychologii sukcesu i podstawowych praw rządzących rynkiem pracy; kształtowanie kwalifikacji osobowych (zachęcanie do stałego polepszania wiedzy zawodowej i specjalistycznych umiejętności), interpersonalnych (nabywania umiejętności: efektywnego komunikowania się, pracy zespołowej, koordynowania działań, odporności na stres), kompetencji poznawczych i psychofizycznych. Rezultatem realizacji tych programów było uświadomienie uczniom zmian rynku pracy i ich konsekwencji, nabycie przez nich umiejętności samooceny czynników określających trafność wyboru zawodu, poznanie procedur zakładania działalności gospodarczej. (dowód: akta kontroli str. 44-71, 269-280, 293-294) Starostwo koordynowało projekt przez przygotowanie dokumentów określających zasady współpracy szkół z przedsiębiorcami. Między innymi Rada Powiatu przyjęła uchwałę w sprawie regulaminu wypłaty stypendiów stażowych dla uczniów, przygotowano wzory porozumień z przedsiębiorcami oraz umów z uczniami. Pracownicy Biura projektu w Starostwie uczestniczyli w spotkaniach z przedsiębiorcami (organizowanych przez szkoły) oraz udzielali szkołom wyjaśnień związanych z przebiegiem staży. Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że bezpośrednią współpracę z przedsiębiorcami nawiązywały szkoły. Współpraca miała charakter systematyczny z przedsiębiorcami działającymi na lokalnym rynku pracy. Incydentalny charakter tej współpracy dotyczył przedsiębiorców przyjmujących uczniów na jednodniowe wizyty oraz na praktyki wakacyjne. Realizacja projektu przyczyniła się do wzmocnienia współpracy pomiędzy szkołami i przedsiębiorcami. Siedem zespołów szkół realizujących projekt uczestniczyło w czterech formach współpracy z przedsiębiorstwami 36. Z zajęć korzystało 2 766 uczniów uczęszczających do dwóch typów szkół (technika, zasadnicze szkoły zawodowe), kształcących się w 24 zawodach 37, w sześciu branżach 38. Efektem tej współpracy jest zajęcie I miejsca w dziedzinie fryzjerskokosmetycznej przez ZST w Gorlicach w III edycji konkursu pn. Szkoła dla pracodawców pracodawcy dla szkoły. Celem konkursu było wyłonienie oraz promocja szkół i pracodawców osiągających najwyższą jakość i efektywność we współpracy w kształceniu zawodowym. Ponadto Małopolski Kurator Oświaty zaprosił szkołę do zaprezentowania dobrych praktyk w prowadzeniu preorientacji zawodowej we współpracy z pracodawcami dla innych szkół zawodowych subregionu sądeckiego. W sprawie staży 4-tygodniowych podpisano porozumienia z 87 przedsiębiorcami i z 221 uczniami. Pozostałe formy współpracy (staże-wizyty zawodoznawcze, praktyki wakacyjne) realizowane były we współpracy ze 102 przedsiębiorcami i przy uczestnictwie 2 545 uczniów. Niektórzy przedsiębiorcy włączyli się w organizację konkursów branżowych dla uczniów. (dowód: akta kontroli str. 44-71, 102-103, 144, 150, 269-280, 382-383) Siedem zespołów szkół realizujących projekt uczestniczyło w dwóch formach współpracy ponadnarodowej 39. Z zajęć korzystało 65 uczniów, uczęszczających do dwóch typów szkół (technika, zasadnicze szkoły zawodowe), kształcących się w 13 zawodach 40, w pięciu branżach 41. obsługi turystycznej, technik organizacji usług gastronomicznych, technik teleinformatyk, technik usług fryzjerskich, technik usług pocztowych i telekomunikacyjnych, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik żywienia i usług gastronomicznych. 35 Administracyjno-usługowa, budowlana, elektryczno-elektroniczna, mechaniczna i górniczo-hutnicza, rolniczo-leśna z ochroną środowiska, turystyczno-gastronomiczna. 36 Staże wizyty zawodoznawcze, praktyki wakacyjne, staże płatne 4-tygodniowe, doradztwo zawodowe w formie wyjazdowej znam miejsce mojej przyszłej pracy. 37 Elektromechanik, elektromechanik pojazdów samochodowych, kelner, mechanik pojazdów samochodowych, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, posadzkarz, sprzedawca, technik agrobiznesu, technik ekonomista, technik elektronik, technik elektryk, technik handlowiec, technik hotelarstwa, technik informatyk, technik mechanik, technik mechatronik, technik obsługi turystycznej, technik organizacji usług gastronomicznych, technik pojazdów samochodowych, technik teleinformatyk, technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik usług fryzjerskich, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik żywienia i usług gastronomicznych. 38 Administracyjno-usługowa, budowlana, elektryczno-elektroniczna, mechaniczna i górniczo-hutnicza, rolniczo-leśna z ochroną środowiska, turystyczno-gastronomiczna. 39 Seminaria tematyczne, wizyty studyjne. 40 Kelner, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, technik budownictwa, technik ekonomista, technik elektryk, technik handlowiec, technik mechatronik, technik obsługi turystycznej, technik organizacji usług gastronomicznych, 8

W ramach tego komponentu szkoły nawiązały współpracę z Francją i Niemcami (w latach 2012-2014), a w 2015 r. z Chorwacją. Współpraca ponadnarodowa miała charakter incydentalny i dotyczyła realizacji projektu. Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że w ramach innych projektów finansowanych ze środków unijnych (Comenius, Leonardo da Vinci) niektóre szkoły 42 nawiązały współpracę z dziewięcioma krajami 43 (w latach 2010-2014). We współpracy ze szkołami partnerskimi z tych krajów wykonywano zadania, których celem było m.in.: wypracowanie jak najefektywniejszych metod walki ze stresem wśród młodzieży, a tym samym polepszenie osiąganych przez nich wyników w nauce, stworzenie platformy interaktywnej dla osób niepełnosprawnych chcących podróżować po Europie, promocja terenów atrakcyjnych pod względem turystycznym, w pobliżu których usytuowane są szkoły partnerskie, rozszerzenie współpracy europejskiej i wymiany w dziedzinie edukacji, wykluczenie społeczne osób szczególnie narażonych na bezrobocie poprzez ciągłe doskonalenie kwalifikacji zawodowych, rozwój europejskich kompetencji takich jak komunikacja w języku angielskim, wzbogacanie języka branżowego, podnoszenie kompetencji informatycznych oraz budowanie postaw przedsiębiorczych. (dowód: akta kontroli str. 44-71, 103, 269-280, 346-347, 377-379) Szkoły realizujące projekt korzystały z materiałów opracowanych przez Projektowe Centrum Wsparcia Edukacji Zawodowej (PCWEZ), tj. z ramowych programów, scenariuszy zajęć oraz pakietów edukacyjnych. Materiały te wykorzystywano na zajęciach z języków obcych, matematyki, informatyki, doradztwa edukacyjno-zawodowego, w których uczestniczyli uczniowie techników kształcących się w sześciu branżach 44. (dowód: akta kontroli str. 103-104, 108) Spośród siedmiu zespołów szkół realizujących projekt ZSE/Gorlice wskazany został do udziału w edukacyjnym projekcie pilotażowym Małopolska Chmura Edukacyjna (MChE). Wytypowanie tej szkoły uzasadniono wieloletnią współpracą z uczelniami wyższymi. (dowód: akta kontroli str. 212-214, 296-297-318) Projekt realizowano w latach 2014-2015 (do 31 maja 2015 r.) we współpracy z sześcioma uczelniami wyższymi 45. Brało w nim udział łącznie 164 uczniów Technikum Nr 3 (50 w zajęciach online, 58 w kołach naukowych i 56 w warsztatach letnich), kształcących się w pięciu zawodach 46, w trzech branżach 47. Zajęcia on-line odbywały się w dwóch obszarach 48, a koła naukowe w dziewięciu obszarach 49. (dowód: akta kontroli str. 42-43, 55, 239, 263-264, 269, 280) W zakresie formuły odwróconych lekcji ZSE współpracował z dwoma uczelniami krakowskimi 50 podczas zajęć on-line. W zajęciach z języka angielskiego wzięło udział docelowo 17 uczniów Technikum Nr 3 (kierunków zawodowych: technik hotelarstwa, technik obsługi turystycznej branża turystyczno-gastronomiczna), a w zajęciach ze społeczeństwa obywatelskiego 33 uczniów (kierunków zawodowych: technik agrobiznesu, technik handlowiec technik pojazdów samochodowych, technik teleinformatyk, technik usług fryzjerskich, technik żywienia i usług gastronomicznych. 41 Administracyjno-usługowa, budowlana, elektryczno-elektroniczna, mechaniczna i górniczo-hutnicza, turystycznogastronomiczna. 42 ZSE/Gorlice, ZST/Gorlice, ZSZ/Biecz, ZSZ/Bobowa. 43 Bułgaria, Czechy, Niemcy, Rumunia, Słowenia, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania, Włochy. 44 Administracyjno-usługowa, budowlana, elektryczno-elektroniczna, mechaniczna i górniczo-hutnicza, rolniczo-leśna z ochroną środowiska, turystyczno-gastronomiczna. 45 Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (AGH) koła fizyka i informatyka (obszary fizyka i informatyka), Politechnika Krakowska (PK) - koła budownictwo i chemia (obszary budownictwo i chemia), Uniwersytet Jagielloński (UJ) koła biologia i matematyka (obszary biologia i matematyka), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (UEK) koła przedsiębiorczość, społeczeństwo obywatelskie (obszary przedsiębiorczość, społeczeństwo obywatelskie), Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie (UPe) koło język angielski (obszar język angielski zawodowy), Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (URo) - koło żywność i środowisko (obszary żywność i środowisko) 46 Technik agrobiznesu, technik ekonomista, technik handlowiec, technik hotelarstwa, technik obsługi turystycznej. 47 Administracyjno-usługowa, rolniczo-leśna z ochroną środowiska, turystyczno-gastronomiczna. 48 Język angielski, społeczeństwo obywatelskie. 49 Budownictwo, chemia, fizyka, informatyka, język angielski, matematyka, przedsiębiorczość, społeczeństwo obywatelskie, żywność i środowisko. 50 Uniwersytet Ekonomiczny (UEK), Uniwersytet Pedagogiczny (UPe). 9

Ustalone nieprawidłowości Uwagi dotyczące badanej działalności branża rolniczo-leśna z ochroną środowiska oraz administracyjno-usługowa). Nauczyciele korzystali ze scenariuszy, które informowały o treści zajęć, lecz nie wpływały na ich przebieg. Scenariusze zajęć z języka angielskiego przekazywane były przez wykładowcę uczelnianego i pobierane ze strony internetowej 51. Natomiast scenariusze zajęć w obszarze społeczeństwo obywatelskie pobierane były za pośrednictwem platformy chmurowej Webex Social. Podczas zajęć w 10 kołach naukowych współpracowano z sześcioma uczelniami wyższymi 52. Dla potrzeb tych zajęć nauczyciele-opiekunowie kół opracowywali karty projektu zawierające m.in. tematykę zajęć, przewidywany czas realizacji zajęć, cele projektu. W zajęciach tych wzięło udział ogółem 58 uczniów. Zadaniem uczniów było przygotowanie się do zajęć w domu. Efekty ich pracy weryfikowali nauczyciele akademiccy i nauczyciele-opiekunowie kół poprzez indywidualne chmurowe konta gmail. Na przykład w kole naukowym informatyki uczniowie wykonywali samodzielnie witrynę internetową opartą na systemie zarządzania treścią (CMS). W kole naukowym języka angielskiego uczniowie pracowali metodami projektowymi Projekt Based Learning i tworzyli własne materiały (prezentacje, filmy, poradniki). (dowód: akta kontroli str. 384-391, 401-402) W okresie realizacji projektu powiat osiągnął wszystkie założone wskaźniki projektu, tj.: 1) liczba uczestników indywidualnych biorących udział w projekcie wynosiła 3 841 osób 53, 1) liczba szkół i placówek, które wdrożyły programy rozwojowe, wynosiła 13, tj. 100% zakładanej wartości 2) liczba szkół i placówek kształcenia zawodowego, które współpracowały z przedsiębiorstwami w zakresie wdrażania programów rozwojowych, wynosiła 6, tj. 100% zakładanej wartości, 3) liczba uczniów w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, którzy zakończyli udział w stażach i praktykach w ramach projektu, wynosiła 2 070 uczniów, tj. o 46% więcej od zakładanej wartości, z czego liczba uczniów: - którzy ukończyli udział w stażach-wizytach zawodoznawczych wynosiła 1 969 uczniów, tj. o 64% więcej, - którzy ukończyli udział w płatnych stażach, z możliwością wypłaty stypendium stażowego 219, tj. 100% zakładanej wartości, 4) liczba certyfikatów, uprawnień, zaświadczeń otrzymanych przez uczniów w ramach projektu wynosiła 8 832, tj. o 123% więcej od zakładanej wartości, z czego liczba certyfikatów: - potwierdzających nabyte kwalifikacje i uprawnienia, poprzez zdanie egzaminu wynosiła 3 379, tj. o 141% więcej, - potwierdzających udział w kursach/zajęciach z kompetencji kluczowych/praktykach/stażach 5 453, tj. o 113% więcej, 5) liczba szkół lub placówek oświatowych wyposażonych w sprzęt techniczno-dydaktyczny wynosiła 4, tj. o 33% więcej od zakładanej wartości, 6) liczba szkół, które zostały wyposażone w nowoczesne materiały dydaktyczne wynosiła 6, co stanowiło 100% zakładanej wartości. (dowód: akta kontroli str. 281) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. NIK zwraca uwagę, że usługi edukacyjne i szkoleniowe są usługami o charakterze niepriorytetowym 54. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych 55 do postępowań 51 zawodowamalopolska.pl.\partnerzy\dokumenty\realizacja projektu\scenariusze on-line\scenariusze język angielski. 52 Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (AGH) koła fizyka i informatyka (obszary fizyka i informatyka), Politechnika Krakowska (PK) - koła budownictwo i chemia (obszary budownictwo i chemia), Uniwersytet Jagielloński (UJ) koła biologia i matematyka (obszary biologia i matematyka), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (UEK) koła przedsiębiorczość, społeczeństwo obywatelskie (obszary przedsiębiorczość, społeczeństwo obywatelskie), Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie (UPe) koło język angielski (obszar język angielski zawodowy), Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (URo) - koło żywność i środowisko (obszary żywność i środowisko). 53 W systemie sprawozdawczym projektu każdy uczeń odnotowany jest tylko raz bez względu na to w ilu formach wsparcia weźmie udział. 10

Ocena cząstkowa Opis stanu faktycznego o udzielenie zamówień, których przedmiotem są usługi o charakterze niepriorytetowym, nie stosuje się przepisów ustawy dotyczących m.in. zakazu ustalania kryteriów oceny ofert na podstawie właściwości wykonawcy. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność w badanym obszarze. Podjęte w ramach projektu działania były skuteczne. 4. Oddziaływanie programu na potrzeby grupy docelowej Ogólna liczba uczniów w szkołach zawodowych powiatu gorlickiego na koniec roku szkolnego 2009/2010 56 wynosiła 3 097. W latach szkolnych 2010/2011, 2011/2012, 2012/2013, 2013/2014, 2014/2015 liczba uczniów systematycznie malała, gdyż (na koniec roku szkolnego) wynosiła odpowiednio: 2 994; 2 816; 2 659; 2 546; 2 552. Oznacza to, że w okresie realizacji projektu, w porównaniu do roku 2009/2010, spadek liczby uczniów wyniósł od 3% w roku 2010/2011 do 18% w latach 2013/2014 i 2014/2015. W ogólnej liczbie uczniów szkół zawodowych uczniowie zasadniczych szkół zawodowych stanowili średnio 22%, a techników 77%. Odsetek uczniów klas pierwszych w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych w stosunku do ogólnej liczby absolwentów gimnazjów na terenie powiatu kształtował się na poziomie od 55% w roku 2012/2013 do 61% w roku 2010/2009. W badanym okresie wynosił on średnio 58%, podczas gdy na terenie województwa małopolskiego wynosił średnio 54%. Z kolei odsetek uczniów klas pierwszych szkół zawodowych w odniesieniu do ogólnej liczby uczniów w tych typach szkół w roku 2014/2015 wynosił 28% i był na tym samym poziomie co w roku bazowym. W porównaniu do poziomu odsetka uczniów klas pierwszych na terenie całego województwa małopolskiego, który w roku 2014/2015 wynosił 38% 57, był on o 10 punktów procentowych niższy. Liczba absolwentów szkół zawodowych na terenie powiatu spadła z 836 w roku bazowym do 645 w roku 2013/2014, tj. o 23%, przy czym w roku 2014/2015 liczba absolwentów wzrosła do 661. Odsetek absolwentów szkół zawodowych w stosunku do ogólnej liczby uczniów w tych typach szkół w roku 2014/2015 wynosił 26% 58 i był o 1 punkt procentowy niższy niż w roku bazowym i o 2 punkty procentowe niższy od odsetka absolwentów na terenie całego województwa, który wynosił 28% 59. Odsetek absolwentów przystępujących do egzaminów zawodowych wynosił od 89% w latach 2011/2012 i 2013/2014 do 100% w roku 2012/2013. W zasadniczych szkołach zawodowych kształtował się od 89% (2009/2010) do 97% (2010/2011), a w technikach od 86% (2011/2012) do 100% 2012/2013. W przypadku zdawalności egzaminów zawodowych nastąpiła poprawa tego wskaźnika. W roku 2013/2014 egzamin z wynikiem pozytywnym zdało 73% uczniów, tj. o 6 punktów procentowych więcej niż w roku bazowym. Najniższy poziom, tj. 63%, odnotowano w roku 2010/2011. W przypadku zasadniczych szkół zawodowych wskaźnik ten kształtował się na poziomie od 69% (2010/2011) do 80% (2012/2013), a w technikach od 61% (2010/2011) do 71% (2013/2014). Zdawalność egzaminów zawodowych przez uczniów zasadniczej szkoły zawodowej kształtowała się poniżej średnich dla województwa małopolskiego 60 w całym badanym okresie, 54 Załącznik nr 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym (Dz. U. Nr 12, poz. 68). 55 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.). 56 Rok szkolny 2009/2010 przyjęto jako rok bazowy do porównań. Realizacja projektu rozpoczęła się w roku szkolnym 2010/2011. 57 Według danych uzyskanych z Kuratorium Oświaty w Krakowie łączna liczba uczniów w zasadniczych szkołach zawodowych, technikach, technikach uzupełniających i szkołach policealnych dla młodzieży na terenie województwa małopolskiego wynosiła 82 384, a łączna liczba uczniów klas pierwszych w tych typach szkół 30 918. 58 Podobnie w latach 2010/2011 i 2012/2013. 59 Według danych uzyskanych z Kuratorium Oświaty w Krakowie łączna liczba uczniów w zasadniczych szkołach zawodowych, technikach, technikach uzupełniających i szkołach policealnych dla młodzieży na terenie województwa małopolskiego wynosiła 82 384, a łączna liczba absolwentów w tych typach szkół 22 814. 60 Wskaźniki ustalono na podstawie wyników Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie zamieszczonych na stronach internetowych http://www.oke.krakow.pl/inf/staticpages/index.php?page=20081007120843758. Średnia zdawalność egzaminów zawodowych w zasadniczych szkołach zawodowych na terenie województwa w latach 2009/2010 2013/2014 wynosiła, odpowiednio: 86%, 83%, 81%, 84%, 78%. 11

z wyjątkiem roku 2013/2014, w którym osiągnęła ten sam poziom. Różnice wynosiły od 4 do 16 punktów procentowych in minus. W przypadku technikum zdawalność egzaminów w 3 latach, tj. 2010/2011, 2012/2013 i 2013/2014, kształtowała się poniżej średnich wojewódzkich 61, tj. od 2 do 7 punktów procentowych, a w pozostałych dwóch była na tym samym poziomie. (dowód: akta kontroli str. 162-164, 170) Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że Starostwo i szkoły posiadają fragmentaryczne informacje na temat kontynuacji nauki przez absolwentów w innych szkołach i uczelniach wyższych oraz ich zatrudnienia. (dowód: akta kontroli str. 160, 162, 380-381) Odsetek uczniów, którzy w trakcie swojej nauki uzyskali dodatkowe certyfikaty zawodowe był zróżnicowany i w latach 2010-2014 wahał się od 25% do 38%. Jedynie w roku szkolnym 2014/2015 wskaźnik ten wyniósł 13%, co było związane z tym, że był to ostatni rok funkcjonowania projektu i w związku z tym nie oferowano dla uczniów dużej ilości kursów. (dowód: akta kontroli str. 159) W okresie realizacji projektu, szkoły zawodowe w powiecie gorlickim współpracowały ze sobą m.in. w zakresie przygotowania postępowań o udzielenie zamówień publicznych, przygotowania dokumentacji rekrutacyjnej, organizacji staży, refundacji kosztów oraz ewidencji księgowej i sprawozdawczości. Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że nastąpiła poprawa i wzmocnienie współpracy pomiędzy szkołami zawodowymi prowadzonymi przez powiat. Ponadto w trakcie spotkań standaryzujących organizowanych przez lidera projektu nawiązano współpracę z pracownikami innych partnerów realizujących projekt, związaną z pojawieniem się nowych wytycznych, przepisów prawnych oraz zaleceń na etapie realizacji projektu. (dowód: akta kontroli str. 109-114) We wszystkich zespołach szkół zawodowych prowadzonych przez Powiat upowszechniano w ramach projektu nowoczesne sposoby nauczania i kształcenia. W zależności od rodzaju szkoły stosowano różne sposoby nauczania i kształcenia. I tak: w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Bobowej zastosowano techniki multimedialne na komputerowych zajęciach wiodących w zawodzie z wykorzystaniem nowoczesnych programów mających zastosowanie w działalności gospodarczej w branży turystycznogastronomicznej oraz administracyjno-usługowej; w Zespole Szkół Zawodowych w Bieczu i Bobowej wykorzystywano multimedialne środki dydaktyczne, komputery, projektory, Internet. Dzięki temu uczeń nabył umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnej; w Zespole Szkół Technicznych podczas zajęć z doradztwa edukacyjno-zawodowego zastosowano metodę projektu do opracowania Indywidualnego Planu Działania. W nauczaniu języka angielskiego wykorzystano system komputerowy ALPH autorstwa jednego z nauczycieli (jest to elementem innowacji pedagogicznej zarejestrowanej przez Małopolskiego Kuratora Oświaty). Na zajęciach wykorzystywano również system pilotów przy sprawdzaniu wiadomości i ocenie testów oraz wizualizer; w Zespole Szkół Zawodowych w Gorlicach w pracowniach wyposażonych w ramach projektu prowadzone były zajęcia z wykorzystaniem oprogramowania typu CAD oraz kosztorysowych dla budownictwa. W branży turystyczno-gastronomicznej stosowano w toku nauczania metodę flambirowania oraz inne nowoczesne sposoby nauczania dzięki akcesoriom do carvingu zakupionym w ramach projektu; w Zespole Szkół nr 1 w Gorlicach prowadzone były zajęcia pn. Trening logicznego myślenia z elementami matematyki, fizyki i przedmiotów zawodowych, które miały formę dyskusji, ćwiczeń projektowych, rozwiązywania testów wielokrotnego wyboru. Przeprowadzano również analizy chemiczne, a na podstawie wyników opracowywano sprawozdania w różnych możliwych formach. Indywidualnie każdy uczestnik opracowywał 61 Wskaźniki ustalono na podstawie wyników Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie zamieszczonych na stronach internetowych http://www.oke.krakow.pl/inf/staticpages/index.php?page=20081007120843758. Średnia zdawalność egzaminów zawodowych w technikach na terenie województwa w latach 2009/2010 2013/2014 wynosiła, odpowiednio: 66%, 68%, 69,5%, 71%, 73%. 12

wyniki pomiarów, które interpretował, wyciągał wnioski i przeprowadzał weryfikację faktów; w Zespole Szkół Ekonomicznych w Gorlicach prowadzono lekcje odwrócenie przy użyciu platformy multimedialnej. (dowód: akta kontroli str. 100-105, 115-127) W ramach realizacji projektu stworzono ramy współpracy pomiędzy szkołami realizującymi projekt, Powiatowym Urzędem Pracy, Małopolskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli, organami prowadzącymi szkoły zawodowe w Małopolsce oraz przedsiębiorcami działającymi na lokalnym rynku pracy. Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że współpraca miała na celu: wymianę doświadczeń w związku z wprowadzeniem nowej podstawy programowej oraz przygotowaniem kadry pedagogicznej do wdrożenia podejścia modułowego w kształceniu zawodowym, wypracowanie dobrych praktyk w prowadzeniu kształcenia zawodowego, włączenie pracodawców w system identyfikacji potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych na rynku pracy celem przygotowania młodzieży do udanego wejścia na rynek pracy i wyposażenia ich w umiejętności i doświadczenie niezbędne do pracy. W opinii Naczelnika WEKiS podjęte działania były istotne w kontekście założenia systemowego, mówiącego, że kształcenie zawodowe prowadzone będzie w ścisłej współpracy z pracodawcami. Rezultatem ich miało być takie przygotowanie absolwentów do pracy, które znajdzie uznanie u pracodawców i jednocześnie sprosta wyzwaniom stawianym przez krajowy i europejski rynek pracy, a tym samym przyczyni się w efekcie finalnym do obniżenia poziomu bezrobocia wśród młodzieży. (dowód: akta kontroli str. 100-105, 128-142) Szkoły realizujące projekt w latach 2010-2014 współpracowały z 189 pracodawcami, z tego z 87 podpisały porozumienia na realizację miesięcznych staży dla uczniów kształcących się w branżach: turystyczno-gastronomicznej, mechanicznej i górniczo-hutniczej, elektrycznoelektronicznej, administracyjno-usługowej, budowlanej oraz rolniczo-leśnej z ochroną środowiska. Współpraca szkół z przedsiębiorcami realizowana była w ramach projektu i poza nim. W ramach projektu odbyły się miesięczne staże dla uczniów, praktyki wakacyjne, staże-wizyty zawodoznawcze oraz doradztwo edukacyjno-zawodowe pn. Znam miejsce mojej przyszłej pracy. Poza projektem m.in. organizowano konkursy branżowe dla młodzieży (zwycięzcy uzyskiwali dodatkowy staż w danej firmie lub cenne nagrody rzeczowe) oraz włączono pracodawców w system identyfikacji potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych na rynku pracy. Współpraca miała charakter systematyczny (w przypadku firm działających na rynku lokalnym) oraz incydentalny (w przypadku przedsiębiorców przyjmujących uczniów na jednodniowe wizyty oraz praktyki wakacyjne). (dowód: akta kontroli str. 109-111, 128-131, 143-153) Działania promocyjne Starostwa Powiatowego w ramach projektu kierowane były do uczniów, rodziców, kadry pedagogicznej oraz społeczności lokalnej. Realizowane były one w formie ulotek, plakatów, banerów i gablotek informacyjnych dostępnych w szkołach i Starostwie Powiatowym. Projekt prezentowano również na Giełdzie Zawodów Szkół Ponadgimnazjalnych i Targach Edukacyjnych Festiwal Zawodów w Małopolsce oraz lokalnej telewizji. Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że informacje o ofercie projektu przekazywane były przez dyrektorów szkół, nauczycieli i liderów szkolnych na apelach, godzinach wychowawczych oraz spotkaniach z rodzicami. Ponadto szeroką kampanię prowadzono również w Internecie na stronach wszystkich jednostek realizujących projekt. (dowód: akta kontroli str. 100-105, 154-159) Starosta wyjaśnił, że realizacja projektu przyczyniła się do znacznej poprawy jakości oraz wizerunku kształcenia zawodowego w Powiecie Gorlickim. Doświadczenia zdobyte w trakcie realizacji projektu Powiat zamierza wykorzystać m.in. w obszarze: współpracy szkół z przedsiębiorcami. W związku z realizacją miesięcznych staży dla uczniów, szkoły nawiązały współpracę z wieloma przedsiębiorcami, działającymi na lokalnym i regionalnym rynku pracy, co pozwoli na znaczne uatrakcyjnienie oferty praktyk zawodowych organizowanych w ramach działalności statutowej szkoły; 13

Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa zwiększenia atrakcyjności szkół zawodowych poprzez poprawę bazy technodydaktycznej. Pracownie dydaktyczne utworzone i doposażone w ramach projektu w sposób znaczący przyczyniły się do poprawy jakości kształcenia zawodowego i konkurencyjności szkół; podniesienia atrakcyjności zajęć dydaktycznych. Nowoczesne pomoce dydaktyczne zakupione w ramach projektu, a także opracowane programy kursów oraz scenariusze zajęć z zakresu kompetencji kluczowych mogą być wykorzystywane w działalności statutowej szkoły celem uatrakcyjnienia zajęć dydaktycznych; wdrożenia nowych innowacyjnych form nauczania cechujących się wyższą skutecznością niż formy tradycyjne. Zajęcia on-line oraz koła naukowe prowadzone w ramach projektu Małopolska Chmura Edukacyjna w Zespole Szkół Ekonomicznych w Gorlicach przyczyniły się w sposób znaczący do uatrakcyjnienia oferty dydaktycznej szkoły; zwiększenia konkurencyjności absolwentów szkół zawodowych na rynku pracy. Ukończone kursy branżowe nadające dodatkowe kwalifikacje i uprawnienia, udział w zajęciach rozwijających kompetencje kluczowe oraz skorzystanie z indywidualnego i grupowego poradnictwa edukacyjno-zawodowego pozwoliło uczestnikom projektu podnieść kwalifikacje zawodowe oraz zdobyć doświadczenie umożliwiające lepszy start na rynku pracy. Powiat będzie aplikował o środki zewnętrzne, umożliwiające kontynuację rozpoczętych działań, ukierunkowanych na rozwój kształcenia zawodowego. Ponadto Starosta wyjaśnił, że mając na uwadze doświadczenia zdobyte w trakcie realizacji projektu Powiat zamierza kontynuować następujące formy wsparcia: kursy branżowe nadające dodatkowe kwalifikacje i uprawnienia dla uczniów (pod warunkiem pozyskania środków zewnętrznych na ten cel), zajęcia ukierunkowane na wyrównanie dysproporcji edukacyjnych oraz rozwój kompetencji kluczowych uczniów (realizacja powyższych zajęć w większym wymiarze będzie możliwa wyłącznie w przypadku pozyskania dodatkowych środków zewnętrznych na ten cel), doradztwo edukacyjno-zawodowe, ukierunkowane na planowanie kariery zawodowej, jak również dodatkowe praktyki i staże u przedsiębiorców, innowacyjne formy nauczania z wykorzystaniem platformy multimedialnej w Zespole Szkół Ekonomicznych w Gorlicach oraz wzmocnienie bazy techno-dydaktycznej szkół. (dowód: akta kontroli str. 374-375) W zakresie problemów jakie wystąpiły przy realizacji projektu Naczelnik WEKiS wyjaśnił, że w Zespole Szkół Ekonomicznych w Gorlicach wystąpił problem związany z definicją pojęcia pracownika w kontekście art. 8 ust. 2 a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W toku planowej kontroli przeprowadzonej w 2012 r. przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Nowym Sączu jednostka została decyzją ZUS wezwana do naliczenia i zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń z tytułu umowy zlecenia nauczycieli pracowników szkoły zatrudnionych przez firmę zewnętrzną do prowadzenia zajęć w ramach projektu. Wg stanowiska ZUS wykonywali oni pracę na rzecz pracodawcy, w związku z powyższym z tytułu umów zlecenia należy ich traktować jako pracowników. Szkoła nie zgodziła się ze stanowiskiem organu kontrolującego, twierdząc, iż praca wykonywana przez nauczycieli w ramach umów zlecenia podpisanych z podmiotem trzecim nie była wykonywana na jej rzecz i wniosła odwołanie od decyzji ZUS do Sądu Rejonowego w Nowym Sączu. Sąd oddalił odwołanie uznając je za bezzasadne. Zespół Szkół Ekonomicznych wniósł apelację od wyroku sądu I instancji, w wyniku której w lutym 2015 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie wydał korzystny wyrok, podzielając stanowisko wnoszącego. (dowód: akta kontroli str. 100-105, 154-156) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 14

Prawo zgłoszenia zastrzeżeń IV. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli62 kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Krakowie. W związku z brakiem uwag do kontrolowanej działalności i wniosków pokontrolnych Najwyższa Izba Kontroli nie oczekuje odpowiedzi na niniejsze wystąpienie pokontrolne. Kraków, dnia 09 lipca 2015 r. Kontroler Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Krakowie z up. Jan Kosiniak Wicedyrektor Andrzej Lis Specjalista kontroli państwowej 62 Dz. U. z 2012 r., poz.82 ze zm. 15