Krytyczne spojrzenie na iluminację trzech* miast Według stanu w dniu 01 stycznia 2005! Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku kwiecień 2006 *Gdańsk, Poznań, Wiedeń
ILUMINACJA... To efekt działań, które za pomocą oświetlenia sztucznego i innych środków wyrazu eksponują obiekt w porze nocnej, głównie wizualnie. Pojęcie oświetlenie architektoniczne jest szersze i mieści w sobie iluminację (moŝe dotyczyć np. oświetlenia organów w kościele, ale nie jest to iluminacja, bo wnętrze powinno być oświetlone) Podobnie oświetlenie ozdobne
Zanieczyszczenie światłem
Co w zamian?
Nocna panorama Gdańska
śuraw Widok z Zielonego Mostu
Olśnienie
Znów olśnienie Po przejściu przez Bramę Mariacką
Ulica Mariacka Latarnie olśniewają, kamieniczki ciemne
Zielona Brama Dolna część zbyt ciemna reszta płaska Obiekt martwy ciemne okna Fasada oświetlona lampami sodowymi a przejście zbyt zimnym światłem
Długi Targ Bardzo ładnie iluminowany Ratusz Oświetlenie uliczne źródłem olśnienia
Kamieniczki przy Długim Targu Czy akurat ten fragment kamieniczki jest szczególnie interesujący? Szczyty ciemne!
Wypukłe - wklęsłe
Kamieniczki przy Długim Targu Deformacja fasady
Perspektywa Latarnie uliczne źródło olśnienia Perspektywa ulicy nieczytelna gdzie jest Złota Brama? Niewidoczna Studnia Neptuna
Dwór Artusa Zalana światłem górna cześć dół niewidoczny
Trzy kamieniczki Dlaczego są oświetlone i dlaczego akurat ten fragment?
Odpowiedź
Studnia Neptuna Niewidoczna Złota Brama olśnienie latarniami Neptun ciemny! Ratusz martwy (ciemne okna)
Kościół Mariacki Niewidoczny (olśnienie zbyt intensywnym światłem latarń w uliczce
Złota Brama Źle widoczna w perspektywie ulicy (latarnie źródłem olśnienia), kamienice ciemne
Złota Brama Ciemne okna Nierównomierne oświetlenie metodą zalewową
Problem okna Krawędź naleŝy do obiektu. W przypadku okna fragment elewacji jest psychicznie związany z otworem okiennym. Sposobem uniknięcia dyskomfortu estetycznego jest opanowanie tej krawędzi.
Inne przykłady
Targ Węglowy Niewidoczna zbrojownia i strzelnica św. Jerzego Latarnie olśniewają
Nocna panorama miasta Tu jest kościół św. Katarzyny...a tu Baszta Jacek
Korzyści ze śniegu Tu jest kościół św. Katarzyny i trochę go widać!
Przykład pozytywny Wielki Młyn i kanał Raduni
Przykład pozytywny Ratusz Starego Miasta
Przykład pozytywny Kościół św. Józefa
Kościół Mariacki w perspektywie ulicy
ZbliŜamy się Latarnie jak zwykle olśniewają. Obserwujemy dolną część kościoła
Kościół Mariacki Jak go widzimy z bliska?
Iluminacja dolnej części kościoła
Olśniewające naświetlacze
Olśniewające naświetlacze 2 Architektura parteru nieczytelna. Fontanna niewidoczna Otoczenie kościoła zupełnie niewidoczne
Kościół Mariacki Przykład pozytywny Jedna z dwu czytelnych dominant wysokościowych w nocnej panoramie miasta
Brama... Przejście nieczytelne Nierównomiernie oświetlona Światło w okna Martwe okna???
Uwagi zebrane Dobór obiektów iluminacji wymaga poszerzenia, stosownie do moŝliwości finansowych. Latarnie uliczne zamiast pomagać - przeszkadzają w obserwacji, stanowią one istotne źródło olśnienia. Stosowanie wszędzie metody zalewowej jest bardzo dyskusyjne. Powoduje to, Ŝe istotne detale iluminowanych obiektów są niewidoczne Zaniedbane dolne części iluminowanych obiektów. Zaniedbane istotne dominanty wysokościowe w nocnej panoramie miasta. Działania oświetleniowe czynią wraŝenie przypadkowych - nocny wizerunek miasta wymaga koordynatora
Poznań
Wrocławska
Szkolna
Peterplatz Kupiec Poznański Skąd ta iluminacja?
Odpowiedź
Fara
Wnętrze fary
Most Przykład pozytywny Rocha
Katedra 10 maja 2005 01 kwietnia 2006
Portal
Św. Jan Nepomucen
Odwach
Ulica Paderewskiego
Wzgórze Przemysława
Teatr Polski
Pomnik Mickiewicza
UAM
Opera
Hotel Merkury
Uwagi zebrane Dobór obiektów iluminacji trafny, wymaga poszerzenia, stosownie do moŝliwości finansowych. Latarnie uliczne zamiast pomagać - przeszkadzają w obserwacji, niejednokrotnie stanowiąc istotne źródło olśnienia. DuŜa dbałość o oświetlanie detali iluminowanych obiektów na etapie projektowania. Eksploatacja pozostawia wiele do Ŝyczenia (wyłączona część naświetlaczy, zmiany barwy lamp metalhalogenowych, brak wymiany wygasłych źródełświatła) Zaniedbane dolne części waŝnych obiektów np.fara. Ciemne istotne punkty nocnego wizerunku miasta (fontanny na Starym Rynku, górna część Odwachu...) Dominanty wysokościowe w nocnej panoramie miasta (np. katedra) zaniedbane. Autor docenia trud i wysiłki finansowe Decydentów, aby nocny Poznań był piękny, ale konieczna jest bardziej staranna eksploatacja opraw w celu zapewnienia większej dbałości o nocny wizerunek miasta.
Wiedeń
Ostern Verkehrsburo
Towarzystwo Muzyczne
Opera
Bristol
Boczna uliczka
Stephansdom
Dolna część
Peterskirche Zbudowany w pocz. XVIII w. przez Gabriela Montaniego i Lukasa von Hildebrandta Barokowy portal Andreasa Altomontego
Peterskirche z boku
Vermahlungsbrunnen
Fryung (udzielano tu azylu obcym i złodziejom) Kiedyś miejsce popularnych rozrywek oraz egzekucji zdrajców (w beczce wody głową w dół)
Fryung (udzielano tu azylu obcym i złodziejom) Austriabrunnen Łaba, Dunaj Wisłą i Pad
Kto ma kasę, ten oświetla
Votivkirche
Szklany dom
W nocy
Hotel Marriot Pałac Koburski
Hotel Imperial Dawny pałac Wurtembergów (nocował tu Ryszard Wagner i Adolf Hitler)
Schonbrunn
Schonbrunn
Schonbrunn
Schonbrunn
Wnioski Wnioski: Iluminacja Wiednia robi wraŝenie przypadkowej oświetla ten, kto ma pieniądze i pragnie manifestować prestiŝ. Pieniądze mają równieŝ reklamodawcy i często wielkopłaszczyznowe reklamy wręcz zasłaniają zabytek, tworząc na nim jasną plamę. Podobne jasne plamy w mniej waŝnych miejscach zanieczyszczająśrodowisko świetlne. Fasadowość działań Wiele waŝnych zabytków tonie w ciemności, a jak juŝ są oświetlone, to tylko elewacja czołowa. Problem olśnienia latarniami, tak powszechny w polskich miastach, w Wiedniu prawie nie występuje
Wnioski końcowe Nie wystarczy dobrze zaprojektować iluminację bardzo waŝna jest równieŝ jej właściwa eksploatacja! Brak osoby koordynującej działania iluminacyjne, w mieście prowadzi do chaosu oświetleniowego. Przedstawione przykłady wskazują tendencję rozwojową iluminacji od romantyzmu i poszukiwania piękna do twardej rzeczywistości finansowej.
Obawy Autora O tym, co będzie oświetlone decyduje, przede wszystkim KASA. Kto ma pieniądze, ten zaznacza swój prestiŝ za pomocą oświetlenia. Dobrze, jeśli decydują o tym osoby obdarzone smakiem artystycznym (vide Stary Browar), źle jeśli efektem ambicji staje się chaos. Przedstawione przykłady z Wiednia wskazują na to, Ŝe oświetla ten, kto ma pieniądze, a prawdziwie wartościowe obiekty zostają przesłonięte reklamami lub oświetla się tylko fasadowo (to, co przyciągnie turystę). Autor obawia się, Ŝe taka tendencja zapanuje równieŝ u nas (pierwsze objawy dają się juŝ zaobserwować).
O Autorze: Dr inŝ. Paweł Baranowski urodził się 10.X.1952 roku w Poznaniu. W 1976 roku ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej. Pracował jako projektant, majster, nauczyciel (równieŝ akademicki), fizyk, elektronik i dyrektor. Zajmował się weterynarią, zootechniką, handlem, marketingiem, psychologią i nawet grał w piłkę noŝną jako ksiądz (przegrywając 0:14). Rozprawę doktorską (promotor Prof. Mieczysław Banach) obronił w 1987 roku. Ukończył równieŝ studia podyplomowe, dotyczące projektowania podwozi samochodów, ale specjalnie się tym nie chwali, bo niewiele z nich zrozumiał. Jest autorem rozmaitych publikacji, dotyczących regulacji strumienia świetlnego urządzeń oświetleniowych, eksploatacji oświetlenia, psychofizjologii widzenia, aktywnym uczestnikiem konferencji naukowych z dziedziny techniki świetlnej, prakseologii i kognitywistyki. Członek Prezydium Polskiego Komitetu Oświetleniowego oraz Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego. Autor ksiąŝek Nabziebył Nowak oraz Szylkretowa pelisa z gipiury. Zupełny antytalent wokalny i taneczny. Z doświadczeń wynika równieŝ, Ŝe nie nadaje się do małŝeństwa, prowadzenia kuchni, dbałości o jakiekolwiek rośliny oraz do naśladownictwa św. Gerarda. Paweł Baranowski prowadzi w ASP w Gdańsku zajęcia dydaktyczne dotyczące szeroko pojmowanej psychofizjologii widzenia i relacji międzyludzkich oraz barwy i światła. Ponadto zajmuje się projektowaniem oświetlenia architektonicznego oraz szkoleniami z technik negocjacji i sztuki perswazji. Zainteresowania: robienie dowcipów, kognitywistyka, psychologia poznawcza i społeczna, film, literatura i przede wszystkim miłe towarzystwo. Niepalący, przesądny (wierzy, Ŝe nieszczęście przynoszą: wrzos, kamień, Świnoujście i w to, Ŝe choinka nie moŝe stać w domu dłuŝej niŝ do 2 lutego, bo ktoś umrze w rodzinie). Kontakt: paolo@hot.pl