INFORMACJA O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ KRAJU

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY INFORMACJA O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ KRAJU I KWARTAŁ 2010 R. Warszawa, 22 kwietnia 2010 r.

2 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Spis treści strona Wstęp... 3 Ludność... 5 Rynek pracy... 5 Wynagrodzenia i świadczenia społeczne...11 Ceny...14 Rolnictwo...22 Przemysł...28 Budownictwo...32 Budownictwo mieszkaniowe...35 Rynek wewnętrzny...37 Transport...39 Łączność...40 Bilans płatniczy...41 Handel zagraniczny...43 Pieniądz...50 Budżet państwa...54 Giełdowy rynek papierów wartościowych...56 Przyjazdy i wyjazdy z Polski ruch graniczny z krajami spoza strefy Schengen... 60 Podstawowe wskaźniki sytuacji społeczno-gospodarczej kraju według kwartałów... 62 Wybrane wskaźniki sytuacji gospodarczej kraju... 63 Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne... 65

Wstęp 3 Wstęp W I kwartale br. w niektórych obszarach gospodarki umocniły się symptomy ożywienia, obserwowane już w ostatnich miesiącach ub. roku. Większy niż w IV kwartale był wzrost w skali roku produkcji sprzedanej w przemyśle i sprzedaży usług w transporcie. W budownictwie natomiast nastąpiło głębokie obniżenie sprzedaży, częściowo związane z bardzo niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Stopniowo zmniejszała się skala spadku zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Przeciętne wynagrodzenia, po osłabieniu w dwóch pierwszych miesiącach, w marcu rosły znacznie szybciej, jednak mimo wolniejszego niż w poprzednich kwartałach wzrostu cen konsumpcyjnych, ich siła nabywcza w I kwartale br. ukształtowała się nieco poniżej poziomu sprzed roku. Stopa bezrobocia rejestrowanego w marcu obniżyła się nieznacznie w stosunku do poprzedniego miesiąca, ale była wyższa niż przed rokiem. Na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych utrzymywała się tendencja wzrostowa kursów akcji oraz zwiększały się w skali roku podstawowe indeksy giełdowe. Produkcja sprzedana przemysłu ukształtowała się na poziomie o 9,4% wyższym niż w I kwartale ub. roku. Wśród głównych grupowań przemysłowych znaczny wzrost obserwowano w przedsiębiorstwach produkujących głównie dobra konsumpcyjne trwałe. Wysoką dynamikę, po spadku notowanym przed rokiem, uzyskały jednostki wytwarzające dobra zaopatrzeniowe i inwestycyjne. Ożywienie w przemyśle miało miejsce w wielu działach, zwłaszcza o znaczącym udziale sprzedaży na eksport. W budownictwie natomiast odnotowano głęboki spadek produkcji w porównaniu z I kwartałem ub. roku, będący m.in. rezultatem osłabienia aktywności inwestycyjnej oraz utrzymujących się do połowy marca wyjątkowo niekorzystnych dla prowadzenia robót warunków meteorologicznych. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w I kwartale br. była o 15,2% niższa niż przed rokiem (w okresie styczeń-luty br. spadek odpowiednio o 20,9%). Sprzedaż detaliczna, po spadku w dwóch pierwszych miesiącach, w marcu znacznie wzrosła i w I kwartale ukształtowała się nieco powyżej poziomu sprzed roku. Symptomy ożywienia wystąpiły również w transporcie, gdzie mimo niekorzystnych warunków atmosferycznych sprzedaż usług była wyższa niż przed rokiem. W kwietniu br. przedsiębiorstwa formułują pozytywne, lepsze niż przed miesiącem oceny koniunktury. W przemyśle i budownictwie, w warunkach relatywnie niskiego wykorzystania mocy produkcyjnych, przewiduje się rozszerzenie produkcji oraz portfela zamówień. Korzystne są również prognozy w zakresie sytuacji finansowej, poprawiły się przewidywania dotyczące zatrudnienia. Jednostki handlu detalicznego formułują pozytywne prognozy dotyczące sprzedaży

4 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju oraz zamówień u dostawców. Przedsiębiorstwa we wszystkich obszarach optymistycznie postrzegają przyszłą sytuację gospodarczą. W okresie styczeń luty br. w obrotach towarowych handlu zagranicznego notowano szybszy wzrost eksportu niż importu. W rezultacie ujemne saldo wymiany towarowej ogółem poprawiło się. Zwiększyły się obroty z krajami Europy Środkowo-Wschodniej (szczególnie w imporcie) oraz z krajami rozwijającymi się (głównie w eksporcie). Odnotowano niewielki spadek obrotów wyrażonych w złotych z krajami Unii Europejskiej, przy czym saldo wymiany pozostało dodatnie. Ceny producentów w przemyśle były niższe niż przed rokiem (o 1,5%), na co wpłynął znaczący spadek cen w przetwórstwie przemysłowym, a zwłaszcza w produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, artykułów spożywczych oraz wyrobów z metali. W trzecim z kolei kwartale notowano spadek cen produkcji budowlano-montażowej (o 0,6%), przy czym był on nieco słabszy niż w drugiej połowie ub. roku. W rolnictwie, w warunkach wysokiej podaży zbóż, w I kwartale br. ceny pszenicy i żyta były niższe niż przed rokiem. Znacznie mniej niż w I kwartale ub. roku płacono również za żywiec wieprzowy na obydwu rynkach. Obniżyły się także ceny skupu żywca drobiowego i targowiskowe ceny prosiąt na chów. Przy zmniejszonych dostawach do skupu, wzrosły ceny mleka. Wstępne badanie przezimowania upraw wskazuje na znacznie gorszy niż przed rokiem stan rzepaku i rzepiku oraz żyta, i nieco gorszy pozostałych gatunków zbóż ozimych. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w I kwartale br. rosły w ujęciu rocznym najwolniej od III kwartału 2007 r. (3,0%), m.in. w związku ze spowolnieniem dynamiki cen żywności i napojów bezalkoholowych oraz w zakresie mieszkania. Tempo wzrostu przeciętnych nominalnych wynagrodzeń brutto w sektorze przedsiębiorstw było również niższe niż w poprzednich okresach (2,8%). W rezultacie, pomimo wolniejszego wzrostu cen, nieznacznie obniżyły się w skali roku realne płace brutto (o 0,2%). Utrzymał się wzrost przeciętnych realnych emerytur i rent brutto w obydwu systemach. Obserwowany w I kwartale br. spadek przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw był nieco mniejszy niż w IV kwartale ub. roku (1,3%, wobec 2,0%). W wyniku znacznego wzrostu liczby osób wyrejestrowanych w marcu br., nieco obniżyła się stopa bezrobocia (do 12,9%), ale była wyższa niż przed rokiem o 1,8 pkt. proc. Dochody budżetu państwa w okresie styczeń-marzec br. wyniosły 57,0 mld zł, a wydatki 79,7 mld zł. W rezultacie budżet zamknął się deficytem 22,7 mld zł, co stanowiło 43,5% kwoty założonej w ustawie budżetowej na 2010 r.

Ludność, Rynek pracy 5 Ludność Według wstępnych szacunków, w końcu I kwartału br. liczba ludności Polski liczyła ok. 38164 tys. osób, tj. o 25 tys. więcej niż przed rokiem i o ok. 2 tys. mniej niż w końcu grudnia ub. roku. W okresie styczeń-marzec br. odnotowano wzrost liczby urodzeń w ujęciu rocznym, chociaż wolniejszy niż w analogicznym okresie ub. roku. Na niezmienionym poziomie pozostała natomiast liczba zgonów. Obserwowano dalszy spadek liczby zawartych małżeństw. Saldo migracji zagranicznych na pobyt stały nadal było ujemne i, podobnie jak przed rokiem, wyniosło poniżej 0,5 tys. W okresie styczeń marzec br. zarejestrowano ok. 105 tys. urodzeń żywych, tj. o prawie 2 tys. więcej niż w analogicznym okresie ub. roku. Współczynnik urodzeń wzrósł o 0,2 pkt do poziomu 11,0. Podobnie jak przed rokiem zarejestrowano ok. 107 tys. zgonów. Ogólny współczynnik zgonów kształtował się na poziomie 11,2 wobec 11,3 w I kwartale ub. roku. Liczba urodzeń żywych była mniejsza od liczby zgonów (o ok. 2 tys.) i w rezultacie, tak jak przed rokiem, odnotowano ubytek naturalny. Współczynnik przyrostu naturalnego wyniósł minus 0,2 (w I kwartale ub. roku minus 0,4 ). W I kwartale br. liczba zgonów niemowląt pozostała na poziomie zbliżonym do notowanego przed rokiem i wyniosła ok. 600. Ze względu na wyższą niż w I kwartale ub. roku liczbę urodzeń, współczynnik zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych obniżył się o 0,2 pkt do poziomu 5,7. Według wstępnych szacunków, w I kwartale br. zawarto ok. 21 tys. małżeństw (ok. 2 tys. mniej niż przed rokiem), w tym prawie połowę stanowiły małżeństwa wyznaniowe. Współczynnik małżeństw zmniejszył się o 0,2 pkt do poziomu 2,2. Liczba rozwodów zwiększyła się o ok. 1 tys. do 16 tys., a współczynnik rozwodów, podobnie jak przed rokiem, wyniósł 1,6. Liczba separacji obniżyła się o ok. 0,1 tys. do ok. 0,7 tys. Rynek pracy W I kwartale br. obserwowano spadek w skali roku przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw, przy czym jego tempo było wolniejsze niż w dwóch ostatnich kwartałach ub. roku. Do urzędów pracy zgłoszono znacznie więcej ofert zatrudnienia. W rezultacie korzystnych zmian w zakresie odpływu z bezrobocia, w marcu br. stopa bezrobocia rejestrowanego nieco zmniejszyła się w porównaniu z lutym br., choć nadal była wyższa niż przed rokiem.

6 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w okresie styczeń-marzec br. ukształtowało się na poziomie 5295,5 tys. osób, tj. o 1,3% niższym niż w analogicznym okresie ub. roku (przed rokiem wzrost o 0,1%). Na spadek w sektorze przedsiębiorstw wpłynęło przede wszystkim obniżenie przeciętnego zatrudnienia w przetwórstwie przemysłowym (o 4,0%). Niższe niż przed rokiem było również zatrudnienie w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 2,1%), transporcie i gospodarce magazynowej (o 1,3%), handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 1,2%) oraz budownictwie (o 0,7%). W pozostałych sekcjach przeciętne zatrudnienie zwiększyło się, w tym w administrowaniu i działalności wspierającej (o 9,0%), działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 4,1%), dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 3,7%), zakwaterowaniu i gastronomii (o 3,4%) oraz obsłudze rynku nieruchomości (o 2,1%). Przeciętne zatrudnienie kształtowało się następująco: 2010 2009 2010 Wyszczególnienie III I-III analogiczny okres roku w tys. poprzedniego=100 w tys. Sektor przedsiębiorstw... 5293,7 99,4 99,1 100,1 98,7 5295,5 w tym: Przemysł... 2417,7 97,6 95,1 96,2 96,7 2419,4 górnictwo i wydobywanie... 180,3 100,2 101,3 101,6 100,3 180,6 przetwórstwo przemysłowe... 1988,4 97,1 93,9 95,2 96,0 1989,7 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę... 146,0 97,9 99,7 99,8 97,9 146,2 dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja... 103,0 103,8 103,7 104,0 103,7 102,9 Budownictwo... 422,5 99,7 104,0 105,1 99,3 423,0 Handel; naprawa pojazdów samochodowych... 1079,1 99,2 103,2 104,2 98,8 1079,8 Transport i gospodarka magazynowa... 463,2 99,6 101,3 101,9 98,7 463,5 Zakwaterowanie i gastronomia... 104,3 103,4 107,0 108,1 103,4 104,7 Informacja i komunikacja... 160,4 100,3 102,5 102,4 100,3 160,5 Obsługa rynku nieruchomości... 89,5 102,2 97,3 97,7 102,1 89,6 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna a... 146,5 105,0 111,9 113,8 104,1 146,7 Administrowanie i działalność wspierająca... 286,2 110,4 99,3 100,1 109,0 284,3 a Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna. W większości działów o znacznym udziale w zatrudnieniu w I kwartale br. odnotowano spadek przeciętnego zatrudnienia w skali roku, najgłębszy w produkcji maszyn i urządzeń (o 14,3%) oraz odzieży (o 13,8%). Niższe niż przed rokiem było również zatrudnienie m.in. w handlu hurtowym (o 4,5%), produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 4,0%), mebli (o 3,4%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 2,8%), wyrobów z metali (o 2,0%), wydobywaniu węgla kamiennego i węgla brunatnego oraz budowie budynków (po 1,6%), a także budowie obiektów inżynierii lądowej i wodnej (o 0,9%). Nieznacznie wzrosło natomiast zatrudnienie w przedsiębiorstwach zajmujących się m.in. produkcją artykułów

Rynek pracy 7 spożywczych (o 1,1%), handlem detalicznym (o 1,0%) oraz robotami budowlanymi specjalistycznymi (o 0,8%). W marcu br. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5293,7 tys. osób i było o 0,6% niższe niż przed rokiem (wobec spadku o 1,1% przed miesiącem i o 0,9% w analogicznym miesiącu ub. roku). W końcu marca br. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 2076,7 tys. i była o 1,2% (tj. o 24,8 tys.) mniejsza niż przed miesiącem i o 18,1% (tj. o 317,9 tys.) większa niż przed rokiem. Stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtowała się na poziomie 12,9%, tj. spadła o 0,1 pkt proc. w porównaniu z lutym br., ale wzrosła o 1,8 pkt proc. w stosunku do marca ub. roku. 3500 tys. osób BEZROBOCIE REJESTROWANE % 20,0 3000 liczba bezrobotnych ogółem stopa bezrobocia 18,0 16,0 2500 14,0 2000 12,0 10,0 1500 8,0 1000 6,0 500 4,0 2,0 0 I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III 2006 2007 2008 2009 2010 0,0 Stopa bezrobocia w województwach kształtowała się w granicach od 9,8% w mazowieckim do 21,1% w warmińsko-mazurskim. W skali miesiąca spadła ona w większości województw, najbardziej w lubuskim i warmińsko-mazurskim (o 0,5 pkt proc.). Niewielki wzrost (o 0,1 pkt proc.) obserwowano w województwie śląskim, a w województwach wielkopolskim i mazowieckim nie odnotowano zmian. W porównaniu z marcem ub. roku stopa bezrobocia zwiększyła się we wszystkich województwach, najbardziej w pomorskim (o 2,7 pkt proc.) i zachodniopomorskim (o 2,4 pkt proc.), najmniej natomiast w województwach świętokrzyskim (o 0,6 pkt proc.) i lubelskim (o 0,9 pkt proc.).

8 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju STOPA BEZROBOCIA REJESTROWANEGO Stan w końcu marca 2010 r. % 15,5 21,1 (5) 13,6 15,4 (3) 13,0 13,5 (3) 9,8 12,9 (5) Polska = 12,9% ZMIANY STOPY BEZROBOCIA REJESTROWANEGO Marzec 2010 r. do marca 2009 r. pkt proc. 2,1 2,7 (2) 1,9 2,0 (4) 1,7 1,8 (6) 0,6 1,6 (4) Polska = 1,8 pkt proc.

Rynek pracy 9 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych i stopa bezrobocia kształtowały się następująco: Wyszczególnienie 2009 2010 I III IV VI VII IX X XII I III Bezrobotni zarejestrowani (w końcu okresu) w tys. osób... 1758,8 1658,7 1715,9 1892,7 2076,7 analogiczny okres roku poprzedniego=100... 103,3 114,0 124,6 128,4 118,1 Bezrobotni nowo zarejestrowani w tys. osób... 797,7 662,0 792,1 831,9 798,3 analogiczny okres roku poprzedniego=100... 135,9 125,6 122,8 116,0 100,1 Bezrobotni wyrejestrowani w tys. osób... 512,7 762,1 734,9 655,1 614,6 analogiczny okres roku poprzedniego=100... 81,2 98,5 101,5 105,6 119,9 Płynność bezrobocia (napływ odpływ)... 285,0-100,1 57,2 176,8 183,7 Stopa bezrobocia (w końcu okresu) w %... 11,1 10,6 10,9 11,9 12,9 W końcu marca br. w strukturze bezrobotnych w stosunku do sytuacji sprzed roku zwiększył się udział osób bez prawa do zasiłku (o 1,1 pkt proc. do 80,1%). Wzrósł również odsetek absolwentów (o 0,7 pkt proc. do 6,1%) oraz osób wcześniej pracujących (o 0,7 pkt proc. do 80,3%), w tym osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładów pracy (o 0,6 pkt proc. do 3,6%). Zmniejszył się natomiast udział osób dotychczas niepracujących (o 0,7 pkt proc. do 19,7%). Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy w końcu marca br. stanowili 90,1% ogółu bezrobotnych. Udział długotrwale bezrobotnych 1, którzy stanowili najliczniejszą grupę zarejestrowanych ogółem, zmniejszył się w skali roku (o 3,7 pkt proc. do 40,6%). Obniżył się również odsetek osób, które nie posiadały kwalifikacji zawodowych (o 1,3 pkt proc. do 27,3%) oraz osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 roku życia (o 0,3 pkt proc. do 7,4%). Wzrósł natomiast udział osób bezrobotnych do 25 roku życia (o 0,6 pkt proc. do 21,8%), osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia (o 0,2 pkt proc. do 20,6%), osób niepełnosprawnych oraz absolwentów szkół wyższych poniżej 27 roku życia (po 0,1 pkt proc. do odpowiednio 4,9% i 1,5%). Liczba bezrobotnych we wszystkich wymienionych kategoriach zwiększyła się w ujęciu rocznym. Największy wzrost liczby bezrobotnych w skali roku obserwowano wśród absolwentów poniżej 27 roku życia (o 29,4%), osób do 25 roku życia (o 21,2%), niepełnosprawnych (o 20,4%) oraz osób powyżej 50 roku życia (o 19,3%). W I kwartale br. liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 798,3 tys. osób i w ujęciu rocznym zwiększyła się nieznacznie o 0,6 tys., tj. o 0,1% (wobec wzrostu przed rokiem o 210,7 tys., tj. o 35,9%). Najliczniejszą grupę stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny, ale ich udział w nowo zarejestrowanych nieco obniżył się w stosunku do analogicznego okresu 1 Do długotrwale bezrobotnych zalicza się osoby pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy.

10 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju ub. roku (o 0,2 pkt proc. do 80,0%). Zmniejszył się również udział osób dotychczas niepracujących (o 0,4 pkt proc. do 21,2%), zwiększył się natomiast absolwentów oraz osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładów pracy (po 0,2 pkt proc. do odpowiednio 10,3% i 2,9%). Z ewidencji bezrobotnych w okresie styczeń-marzec br. skreślono 614,6 tys. osób, tj. o 102,0 tys. osób więcej niż w analogicznym okresie ub. roku (wzrost o 19,9%, wobec spadku przed rokiem o 18,8%, tj. o 118,7 tys.). Główną przyczynę wyrejestrowania nadal stanowiło podjęcie pracy, w wyniku czego z rejestru bezrobotnych skreślono 234,4 tys. osób (wobec 189,7 tys. przed rokiem). Udział tej kategorii w ogólnej liczbie wyrejestrowanych zwiększył się o 1,1 pkt proc. w ujęciu rocznym do 38,1%. Pracę niesubsydiowaną (w tym sezonową) podjęło 199,9 tys. osób, a subsydiowaną (m.in. prace interwencyjne i roboty publiczne) 34,5 tys. osób (przed rokiem odpowiednio 166,5 tys. i 23,2 tys.). Spośród pozostałych osób wykreślonych z ewidencji zwiększył się udział osób wyrejestrowanych w związku z rozpoczęciem stażu lub szkolenia u pracodawców (o 1,7 pkt proc. do 15,9%). Zmniejszył się natomiast odsetek osób, które utraciły status bezrobotnego w wyniku niepotwierdzenia gotowości do podjęcia pracy (o 2,8 pkt proc. do 28,8%). Na poziomie sprzed roku pozostał udział osób, które dobrowolnie zrezygnowały ze statusu bezrobotnego (5,2%) oraz osób, które nabyły prawa emerytalne i rentowe (0,7%). W I kwartale br. do urzędów pracy zgłoszono 260,3 tys. ofert zatrudnienia 2, tj. o 14,8% więcej niż przed rokiem. Oferty z sektora publicznego stanowiły 37,7% ogółu ofert (wobec 36,7% przed rokiem). W końcu marca br. oferty zatrudnienia niewykorzystane dłużej niż 30 dni stanowiły 16,0% ogółu ofert (wobec 19,3% przed miesiącem i 18,1% przed rokiem). Spośród wszystkich ofert 27,7% dotyczyło stażu, 3,0% było adresowanych do osób niepełnosprawnych, a 0,7% do absolwentów. W końcu marca br. zadeklarowano więcej niż przed miesiącem i przed rokiem zwolnień grupowych 286 zakładów zadeklarowało zwolnienie 41,0 tys. pracowników, w tym 24,8 tys. osób z sektora publicznego (w końcu lutego br. odpowiednio 201 zakładów, 33,7 tys. pracowników, w tym 19,9 tys. z sektora publicznego, natomiast przed rokiem 437 zakładów, 27,2 tys. pracowników, w tym 4,5 tys. z sektora publicznego). W I kwartale br. zarejestrowano 37 strajków, w których uczestniczyło 7,2 tys. pracowników, tj. 52,2% zatrudnionych w jednostkach, w których wystąpiły strajki (w analogicznym okresie ub. roku odpowiednio 29 strajków i 17,9 tys. strajkujących pracowników). Straty czasu pracy z tytułu uczestnictwa w strajkach wyniosły 50,9 tys. roboczogodzin, tj. ok. 7 godzin nieprzepracowanych przez 1 strajkującego (przed rokiem odpowiednio 34,8 tys. roboczogodzin, tj. 20 godzin). 2 Dotyczy wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej.

Wynagrodzenia i świadczenia społeczne 11 Wynagrodzenia i świadczenia społeczne W I kwartale br. przeciętne miesięczne wynagrodzenie nominalne brutto w sektorze przedsiębiorstw rosło w ujęciu rocznym wolniej niż w kolejnych kwartałach ub. roku, głównie w rezultacie niskiej dynamiki obserwowanej w styczniu br. Pomimo spowolnienia tempa wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, siła nabywcza płac nieznacznie obniżyła się. Utrzymał się wzrost realnych emerytur i rent brutto. 114,0 112,0 110,0 PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIA BRUTTO W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW (analogiczny okres roku poprzedniego=100) nominalne realne 108,0 106,0 104,0 102,0 100,0 98,0 96,0 I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XIXII I II III 2006 2007 2008 2009 2010 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie nominalne brutto w sektorze przedsiębiorstw w okresie styczeń-marzec br. wyniosło 3340,89 zł i było o 2,8% wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku (przed rokiem wzrost odpowiednio o 6,3%). W większym stopniu niż przeciętnie wzrosły płace m.in. w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (9,0%, w tym znacznie o 16,3% w marcu br. w związku z wypłatą nagród i premii), dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (6,2%), przetwórstwie przemysłowym (4,8%), obsłudze rynku nieruchomości (4,1%), administrowaniu i działalności wspierającej (3,9%), zakwaterowaniu i gastronomii (3,3%) oraz informacji i komunikacji (3,2%). Poniżej poziomu sprzed roku ukształtowały się w okresie trzech miesięcy br. wynagrodzenia w działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (spadek o 2,7%) oraz górnictwie i wydobywaniu (o 1,4%, na co głównie wpłynął obserwowany w styczniu br. spadek płac w stosunku do wysokiego poziomu przed rokiem, związanego z przesunięciem terminów wypłat nagród za 2008 r.). W większości działów o znaczącym udziale w zatrudnieniu odnotowano wzrost

12 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w skali roku, największy m.in. w produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 12,8%), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 8,3%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 5,2%), maszyn i urządzeń (o 5,0%). W marcu br. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie 3493,42 zł i było o 4,8% większe niż przed rokiem (w poprzednim miesiącu odnotowano wzrost o 2,9%, a przed rokiem o 5,7%). Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto kształtowały się następująco: Wyszczególnienie w zł 2010 2009 2010 III analogiczny okres poprzedniego roku=100 Sektor przedsiębiorstw... 3493,42 104,8 105,7 106,3 102,8 3340,89 w tym: Przemysł... 3531,45 106,7 105,7 105,7 104,7 3371,04 górnictwo i wydobywanie... 4981,68 100,9 110,8 106,9 98,6 5337,87 przetwórstwo przemysłowe... 3190,25 106,0 104,8 104,9 104,8 3059,90 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę... 6475,06 116,3 100,6 105,6 109,0 5235,67 dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja... 3406,78 105,8 109,5 107,9 106,2 3286,94 Budownictwo... 3533,39 104,4 106,9 106,9 101,0 3334,46 Handel; naprawa pojazdów samochodowych... 3164,25 103,4 104,6 105,6 101,4 3078,67 Transport i gospodarka magazynowa... 3213,04 102,6 104,8 105,8 102,2 3142,17 Zakwaterowanie i gastronomia... 2437,67 103,1 104,2 103,7 103,3 2375,41 Informacja i komunikacja... 7037,23 105,4 109,7 107,7 103,2 6358,80 Obsługa rynku nieruchomości... 3596,66 106,1 107,1 106,3 104,1 3426,17 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna a... 5715,30 102,0 104,6 108,0 97,3 5290,31 Administrowanie i działalność wspierająca... 2166,89 105,3 109,4 109,7 103,9 2120,21 I III w zł a Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna. W I kwartale br. kwota wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw zwiększyła się w skali roku o 1,5% (wobec wzrostu o 6,3% przed rokiem). Przeciętna miesięczna płaca nominalna brutto w sektorze publicznym ukształtowała się w okresie styczeń-marzec br. na poziomie 3921,17 zł (tj. o 3,4% wyższym niż przed rokiem), a w marcu br. 4066,22 zł (o 6,0% większym w ujęciu rocznym). W sektorze prywatnym przeciętne miesięczne wynagrodzenie w I kwartale br. wyniosło 3230,83 zł (tj. o 2,8% więcej niż w analogicznym okresie ub. roku), a jego relacja w stosunku do płacy brutto w sektorze publicznym nieznacznie zmniejszyła się w ujęciu rocznym (z 82,9% do 82,4%). W marcu br. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze prywatnym wyniosło 3385,04 zł i było o 4,7% wyższe niż przed rokiem.

Wynagrodzenia i świadczenia społeczne 13 W I kwartale br. siła nabywcza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw była nieznacznie niższa niż przed rokiem (spadek o 0,2% wobec wzrostu o 3,2% przed rokiem oraz o 0,5% w poprzednim kwartale). W marcu br., po raz pierwszy od początku roku, przeciętna płaca realna brutto zwiększyła się w skali roku o 2,1% (przed rokiem odnotowano wzrost na zbliżonym poziomie 2,2%). Dynamika przeciętnych miesięcznych realnych wynagrodzeń brutto w sektorze przedsiębiorstw oraz realnych emerytur i rent brutto kształtowała się następująco: Wyszczególnienie 2009 2010 I III IV VI VII IX X XII I III III analogiczny okres poprzedniego roku=100 Wynagrodzenia realne brutto w sektorze przedsiębiorstw.. 103,2 100,2 100,5 100,5 99,8 102,1 Emerytury i renty realne brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych a... r 105,7 103,7 103,6 104,3 104,2 103,9 Emerytury i renty realne brutto rolników indywidualnych... 102,1 101,3 101,8 102,3 102,4 102,0 a Bez emerytur pomostowych i nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Przeciętna liczba emerytów i rencistów ogółem w okresie styczeń-marzec br. wyniosła 9285,8 tys. osób i była o 0,5% niższa niż przed rokiem. Liczba osób pobierających emerytury i renty z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych była zbliżona do notowanej przed rokiem i wyniosła 7892,5 tys. (przed rokiem wzrost o 2,2%), natomiast liczba rolników indywidualnych pobierających emerytury i renty zmniejszyła się o 3,7% do 1393,3 tys. osób (przed rokiem spadek o 3,5%). Przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych w okresie styczeń-marzec br. wyniosła 1595,29 zł i była o 7,3% wyższa niż przed rokiem. Jej siła nabywcza zwiększyła się w skali roku o 4,2%, wobec wzrostu o 5,7% notowanego przed rokiem. W marcu br., po przeprowadzonej waloryzacji, przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto w systemie pracowniczym wyniosła 1648,55 zł i była o 6,5% wyższa niż w analogicznym miesiącu ub. roku, a jej siła nabywcza wzrosła, podobnie jak przed rokiem, o 3,9%. Przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto rolników indywidualnych w I kwartale br. ukształtowała się na poziomie 933,50 zł, tj. o 5,5% wyższym niż w analogicznym okresie ub. roku, a jej siła nabywcza zwiększyła się o 2,4% (przed rokiem wzrost o 2,1%). W marcu br., po waloryzacji, przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto rolników indywidualnych wyniosła 956,35 zł i była o 4,6% wyższa niż przed rokiem, natomiast realnie zwiększyła się o 2,0% (wobec wzrostu o 1,5% w marcu ub. roku).

14 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Liczba emerytów i rencistów oraz przeciętne miesięczne świadczenia brutto kształtowały się następująco: Wyszczególnienie 2009 2010 I III IV VI VII IX X XII I III III Przeciętna liczba emerytów i rencistów a w tys. osób... 9335,2 9348,8 9338,4 9306,6 9285,8 9280,3 analogiczny okres poprzedniego roku=100... 101,3 101,4 100,6 100,0 99,5 99,4 Pobierający emerytury i renty z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych a w tys. osób... 7888,9 7916,7 7919,6 7900,6 7892,5 7891,6 rolników indywidualnych w tys. osób... 1446,3 1432,1 1418,8 1406,0 1393,3 1388,7 Przeciętna emerytura i renta: z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych a w zł... 1486,37 1557,11 1559,94 1566,94 1595,29 1648,55 analogiczny okres poprzedniego roku=100... 110,4 108,6 108,0 108,1 107,3 106,5 rolników indywidualnych w zł... 884,67 919,79 919,84 920,35 933,50 956,35 analogiczny okres poprzedniego roku=100... 106,6 106,1 106,1 106,0 105,5 104,6 a Bez emerytur pomostowych i nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Kwota brutto zasiłków dla bezrobotnych (bez składki na ubezpieczenie społeczne) wyniosła w I kwartale br. 692,6 mln zł, tj. wzrosła o 49,2% w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku. Znacznie zmniejszyła się w ujęciu rocznym wartość wypłat z tytułu zasiłków i świadczeń przedemerytalnych w okresie styczeń marzec br. wypłacono 392,2 mln zł, tj. o 8,3% mniej niż przed rokiem, a w marcu br. 130,4 mln zł, tj. o 7,3% mniej niż przed rokiem (ale o 0,3% więcej niż w poprzednim miesiącu). W ramach świadczeń pomostowych z Funduszu Emerytur Pomostowych w I kwartale br. zrealizowano 6,3 tys. wypłat o łącznej wysokości 14489,0 tys. zł, a przeciętna miesięczna emerytura pomostowa wyniosła 2343,73 zł. W marcu br. liczba osób pobierających emerytury pomostowe wyniosła 2,2 tys. osób (o 4,8% więcej niż przed miesiącem), kwota wypłat ukształtowała się na poziomie 5206,4 tys. zł, a wysokość przeciętnej emerytury 2411,47 zł (o 6,0% więcej niż w lutym br.). Ceny W I kwartale br. tempo wzrostu cen konsumpcyjnych w skali roku było mniejsze niż w IV kwartale ub. roku. Wolniej rosły m.in. ceny żywności i napojów bezalkoholowych oraz towarów i usług związanych z mieszkaniem. Niższe niż przed rokiem były ceny produkcji sprzedanej przemysłu, przy czym pogłębił się notowany od III kwartału ub. roku spadek cen w przetwórstwie przemysłowym. Ceny produkcji budowlano-montażowej utrzymały się, podobnie jak w dwóch poprzednich kwartałach, poniżej poziomu sprzed roku.

Ceny 15 Według wstępnych danych, ceny produkcji sprzedanej przemysłu ukształtowały się w marcu br. na poziomie o 0,3% wyższym od notowanego w grudniu ub. roku (wobec wzrostu o 4,9% przed rokiem). Wzrost notowano w większości sekcji: w górnictwie i wydobywaniu (o 3,4%), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę oraz dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (po 2,4%). Niższe niż w grudniu ub. roku były ceny w sekcji przetwórstwo przemysłowe (o 0,3%), w tym w produkcji: pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 3,6%), komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (o 3,0%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 2,5%), wyrobów z metali (o 2,4%), urządzeń elektrycznych oraz maszyn i urządzeń (po 2,1%), artykułów spożywczych oraz mebli (po 1,2%), a także wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 0,2%). Wzrost cen odnotowano natomiast w produkcji napojów (o 1,2%), chemikaliów i wyrobów chemicznych oraz metali (po 2,3%), koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (o 11,1%). W skali roku w marcu br. ceny produkcji sprzedanej przemysłu w drugim z kolei miesiącu obniżyły się (o 2,4%). Było to rezultatem spadku odnotowanego w sekcji przetwórstwo przemysłowe (o 4,2%), przy wzroście cen w pozostałych sekcjach. Nieco wyższą niż w lutym br. dynamikę cen obserwowano w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (wzrost o 1,6%, wobec 1,1%). Ceny w sekcji dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja wzrosły o 6,5%, a w górnictwie i wydobywaniu o 13,7%. Szacuje się, że ceny produkcji budowlano-montażowej w marcu br. ukształtowały się na poziomie zbliżonym do notowanego w miesiącu poprzednim, natomiast w stosunku do marca oraz grudnia ub. roku były niższe, odpowiednio o 0,6% i 0,3%. Dynamika cen w przemyśle i budownictwie kształtowała się następująco: Okresy ogółem górnictwo i wydobywanie Ceny produkcji sprzedanej przemysłu przetwórstwo przemysłowe wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę 2009 Grudzień roku poprzedniego=100 2010 dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja Ceny produkcji budowlanomontażowej III... 104,9 112,1 103,3 111,7 103,6 99,6 III... 100,3 103,4 99,7 102,4 102,4 99,7 2009 Miesiąc poprzedni=100 III... 100,0 102,4 99,9 99,6 100,3 99,9 IV... 99,1 101,8 98,8 100,3 100,8 99,9 V... 99,7 99,3 99,6 100,1 100,7 99,8 VI... 100,8 102,1 101,0 98,4 100,3 100,0 VII... 98,5 98,3 98,3 100,1 100,4 99,9 VIII... 99,6 103,3 99,2 100,1 100,9 99,9 IX... 99,8 100,8 99,7 100,1 100,7 100,0 X... 100,4 101,9 100,3 100,1 99,9 100,1 XI... 99,6 100,1 99,6 100,1 99,9 100,1 XII... 99,8 102,0 99,6 100,0 100,5 100,0

16 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Ceny produkcji sprzedanej przemysłu Okresy ogółem górnictwo i wydobywanie przetwórstwo przemysłowe wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja Ceny produkcji budowlanomontażowej 2010 I... 100,4 102,8 100,1 100,8 101,5 99,8 II... 99,9 98,9 99,7 101,5 100,3 99,9 III... 100,0 101,7 99,9 100,1 100,6 100,0 2009 Analogiczny okres roku poprzedniego=100 III... 105,5 110,1 103,2 120,9 102,9 101,3 IV... 104,8 111,4 102,3 120,1 102,4 100,7 V... 103,7 111,8 101,3 116,3 101,3 100,3 VI... 104,1 113,7 101,9 114,4 102,0 99,9 VII... 102,8 108,6 100,7 114,3 103,0 99,6 VIII... 102,2 111,8 99,8 114,2 104,6 99,3 IX... 101,6 112,8 99,0 113,7 106,2 99,2 X... 102,0 117,3 99,2 113,8 107,2 99,1 XI... 101,9 119,7 99,3 110,9 107,4 99,2 XII... 102,1 123,1 99,3 110,8 107,7 99,3 2010 I... 100,2 119,6 98,7 101,7 107,1 99,3 II... 97,6 114,4 95,9 101,1 106,2 99,4 III... 97,6 113,7 95,8 101,6 106,5 99,4 2009 2010 I-III... 105,0 108,8 102,5 121,3 103,2 101,8 IV-VI... 104,2 112,3 101,9 116,9 101,9 100,3 VII-IX... 102,2 111,1 99,8 114,0 104,6 99,3 X-XII... 102,0 120,0 99,2 111,8 107,4 99,2 I-III... 98,5 115,9 96,8 101,4 106,6 99,4 W okresie styczeń marzec br. ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły w mniejszym stopniu niż przed rokiem (o 1,2% wobec 2,0%). Wzrost cen zanotowano w większości grup towarów i usług, w tym wyższy niż przeciętny cen transportu, napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych, towarów i usług związanych z mieszkaniem oraz żywności i napojów bezalkoholowych. Niższe niż w grudniu ub. roku były ceny odzieży i obuwia. Mimo wolniejszej niż w analogicznym okresie ub. roku dynamiki cen towarów i usług związanych z mieszkaniem oraz żywności i napojów bezalkoholowych, nadal miały one największy wpływ na wskaźnik cen ogółem, zwiększając go odpowiednio o 0,45 pkt proc. i 0,36 pkt proc. Spadek cen odzieży i obuwia obniżył wskaźnik cen ogółem o 0,17 pkt proc.

Ceny 17 pkt proc. 1,25 1,15 WPŁYW ZMIAN CEN WYBRANYCH GRUP NA WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH OGÓŁEM W MARCU 2010 R. (grudzień poprzedniego roku=100) 1,00 0,75 0,50 0,36 1,25 0,25 0,00 0,12-0,17 0,05 0,24 0,00 0,03 0,00 0,06 0,02-0,25 towary i usługi konsumpcyjne żywność i napoje napoje alkoholowe bezalkoholowe i wyroby tytoniowe odzież i obuwie mieszkanie zdrowie transport łączność rekreacja i kultura edukacja restauracje i hotele inne towary i usługi Ceny żywności i napojów bezalkoholowych w stosunku do grudnia ub. roku były wyższe o 1,5% (wobec wzrostu o 3,6% przed rokiem). Odnotowano wzrost cen żywności o 1,6%, w tym warzyw (o 16,7%) oraz owoców (o 2,5%). Wzrosły również ceny ryb (o 0,9%), a także artykułów w grupie mleko, sery i jaja (przeciętnie o 0,6%, w tym jaj o 3,0%, serów o 1,1%, mleka o 0,1%). Mniej niż w grudniu ub. roku konsumenci płacili za cukier (o 5,4%) oraz oleje i pozostałe tłuszcze (o 1,7%). Niższe również były ceny mięsa (o 0,9%, w tym mięsa wieprzowego o 3,3%, wędlin o 1,0%, przy wzroście cen drobiu o 1,7% oraz mięsa wołowego o 0,7% ). Nieznacznie wyższe niż w grudniu ub. roku były ceny napojów bezalkoholowych (o 0,2%, w tym herbaty o 1,2%, przy spadku cen kawy o 0,3%). 104,5 104,0 103,5 103,0 102,5 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 2006 2007 2008 2009 2010 WSKAŹNIKI CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (XII roku poprzedniego=100) 99,5 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

18 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W porównaniu z grudniem ub. roku niższe były ceny obuwia (o 3,7%) oraz odzieży (o 3,1%). W okresie styczeń marzec br. ceny związane z mieszkaniem wzrosły o 1,8%. Wyższe były ceny za usługi kanalizacyjne (o 3,8%), a także zaopatrywanie w wodę oraz za wywóz nieczystości (wzrost po 3,7%). Podwyższono również ceny nośników energii (o 2,4%), w tym znacznie energii elektrycznej (o 5,3%), w związku z obowiązywaniem od stycznia br. nowych taryf dla energii elektrycznej i usług dystrybucji. Więcej niż w grudniu ub. roku należało zapłacić również za energię cieplną (o 1,7%), gaz (o 0,6%) oraz opał (o 0,4%). Ceny związane z wyposażeniem mieszkania i prowadzeniem gospodarstwa domowego wzrosły o 0,3%. Opłaty związane ze zdrowiem były wyższe niż w grudniu ub. roku o 1,0%. Droższe były usługi stomatologiczne (o 2,0%), lekarskie i szpitalne (po 1,5%) oraz artykuły farmaceutyczne (o 0,7%). Ceny w zakresie transportu wzrosły w okresie styczeń marzec br. o 2,6%. Znacznie podrożały paliwa do prywatnych środków transportu (o 4,7%), w tym olej napędowy (o 7,1%), gaz ciekły (o 6,9%) oraz benzyny silnikowe (o 3,7%). Wzrosły również ceny samochodów osobowych (o 1,1%) oraz usług transportowych (o 0,3%). Podniesiono opłaty za pasażerski transport kolejowy (o 3,6%) oraz drogowy (o 1,1%). Opłaty związane z łącznością pozostały na poziomie zbliżonym do obserwowanego w końcu ub. roku. W okresie trzech miesięcy br. ceny związane z rekreacją i kulturą wzrosły o 0,3%. Wyższe były ceny w zakresie turystyki zorganizowanej (o 1,3%), biletów do kin, teatrów i na koncerty (o 1,2%) oraz gazet i czasopism (o 0,1%). Mniej natomiast płacono za sprzęt audiowizualny, fotograficzny i informatyczny (o 3,1%) oraz książki (o 0,2%). W I kwartale br. w stosunku do analogicznego okresu ub. roku ceny towarów i usług konsumpcyjnych były wyższe o 3,0% (wobec 3,3% przed rokiem). Znacznie podniesiono ceny towarów i usług związanych z transportem (o 9,3%), napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych (o 7,5%). Wzrosły również ceny w zakresie restauracji i hoteli (o 3,9%), towarów i usług związanych z mieszkaniem (o 3,4%), zdrowiem (o 2,9%), edukacją (o 2,6%). Podniesiono również ceny żywności i napojów alkoholowych (o 2,4%) oraz w zakresie rekreacji i kultury (o 0,9%). Niższe były natomiast ceny odzieży i obuwia (o 4,8%), a także towarów i usług związanych z łącznością (o 1,2%).

Ceny 19 pkt proc. 3,00 2,57 2,50 WPŁYW ZMIAN CEN WYBRANYCH GRUP NA WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH OGÓŁEM W MARCU 2010 R. (analogiczny okres poprzedniego roku=100) 2,00 1,50 1,00 0,79 0,75 0,50 0,00-0,50 0,35 0,43 towary i usługi żywność konsumpcyjne i napoje bezalkoholowe napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe -0,24 odzież i obuwie 0,15-0,07 mieszkanie zdrowie transport łączność rekreacja i kultura 0,00 0,03 edukacja 0,25 restauracje i hotele 0,13 inne towary i usługi Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w skali roku w marcu br. był wolniejszy niż w dwóch poprzednich miesiącach i wyniósł 2,6% (wobec 2,9% przed miesiącem oraz 3,5% w styczniu br.). Największy wpływ na poziom wskaźnika cen konsumpcyjnych miały wzrosty cen towarów i usług w zakresie mieszkania oraz transportu, które podwyższyły wskaźnik cen ogółem odpowiednio o 0,79 pkt proc. i o 0,75 pkt proc. Spadki cen odzieży i obuwia oraz towarów i usług w zakresie łączności wpłynęły na obniżenie tego wskaźnika odpowiednio o 0,24 pkt proc. oraz o 0,07 pkt proc. Dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych kształtowała się następująco: Okresy Ogółem żywność i napoje bezalkoholowe napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe odzież mieszkanie zdrowie transport łączność rekreacja i obuwie 2009 Grudzień roku poprzedniego=100 2010 i kultura edukacja restauracje i hotele III... 102,0 103,6 102,1 95,1 103,5 101,3 101,3 100,0 101,1 100,7 101,1 III... 101,2 101,5 102,0 96,7 101,8 101,0 102,6 100,0 100,3 100,4 100,8 2009 Miesiąc poprzedni=100 III... 100,7 101,9 101,0 100,3 100,1 100,2 100,6 100,0 100,5 100,2 100,4 IV... 100,7 101,6 100,8 99,9 100,2 100,3 101,4 100,0 100,4 100,1 100,4 V... 100,5 100,7 100,5 100,0 100,2 100,3 101,2 100,0 100,4 100,0 100,5 VI... 100,2 98,9 100,9 99,5 100,0 100,3 103,0 100,0 101,1 99,6 100,5 VII... 100,1 98,8 102,7 98,3 100,2 100,2 102,1 100,0 100,6 100,0 100,4 VIII... 99,6 98,7 100,1 98,3 100,2 100,2 99,1 100,0 100,1 100,1 100,2 IX... 100,0 99,8 100,3 101,7 100,2 100,3 99,2 100,0 99,5 101,1 100,3 X... 100,1 100,3 100,2 101,7 100,2 100,1 99,2 99,9 99,4 101,0 100,2 XI... 100,3 100,7 100,1 100,0 100,1 100,1 100,9 99,6 99,9 100,1 100,2 XII... 100,0 100,5 100,0 99,4 100,1 100,2 99,6 99,0 98,7 100,0 100,1

20 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Okresy Ogółem żywność i napoje bezalkoholowe napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe odzież mieszkanie zdrowie transport łączność rekreacja i obuwie i kultura edukacja restauracje i hotele 2010 I... 100,6 100,9 100,1 97,7 100,9 100,5 101,1 100,6 101,3 100,2 100,3 II... 100,2 100,3 100,6 98,4 100,8 100,3 100,5 99,6 99,4 100,0 100,3 III... 100,3 100,3 101,3 100,6 100,1 100,2 100,9 99,8 99,6 100,1 100,3 2009 Analogiczny okres roku poprzedniego=100 III... 103,6 104,8 109,2 92,1 108,7 103,1 94,1 100,0 101,8 104,1 105,7 IV... 104,0 105,6 109,8 92,1 108,7 103,1 95,3 100,0 102,2 104,0 105,5 V... 103,6 105,2 110,0 92,1 107,6 103,0 95,5 100,0 102,4 104,1 105,4 VI... 103,5 104,7 110,2 91,9 107,3 103,0 96,6 99,5 102,4 103,6 105,2 VII... 103,6 104,0 112,1 91,9 107,0 103,0 98,2 99,4 102,3 103,4 105,0 VIII... 103,7 104,5 110,3 92,1 106,8 103,2 98,2 99,8 103,0 103,2 104,8 IX... 103,4 103,6 109,4 92,4 106,4 103,3 99,0 99,8 103,0 102,8 104,6 X... 103,1 103,0 108,9 93,7 105,7 103,3 99,3 99,7 102,8 102,8 104,4 XI... 103,3 103,4 108,3 93,8 105,0 103,3 103,0 99,3 102,8 102,8 104,4 XII... 103,5 103,4 108,0 93,9 104,9 103,2 107,2 98,4 101,2 102,8 104,1 2010 I... 103,5 103,0 107,5 95,0 103,9 103,1 111,3 99,1 101,8 102,7 104,0 II... 102,9 102,8 107,4 95,1 103,1 102,9 108,2 98,8 100,9 102,6 103,9 III... 102,6 101,4 107,7 95,4 103,1 102,9 108,4 98,5 100,0 102,5 103,8 2009 I-III... 103,3 103,8 108,4 92,5 108,9 103,2 93,2 99,9 101,1 104,0 105,9 IV-VI... 103,7 105,2 110,0 92,0 107,9 103,0 95,8 99,8 102,3 103,9 105,3 VII-IX... 103,5 104,1 110,6 92,1 106,7 103,1 98,5 99,7 102,8 103,1 104,8 X-XII... 103,3 103,3 108,4 93,8 105,2 103,3 103,0 99,1 102,3 102,8 104,3 2010 I-III... 103,0 102,4 107,5 95,2 103,4 102,9 109,3 98,8 100,9 102,6 103,9 W marcu br. ceny żywności i napojów bezalkoholowych były wyższe niż przed rokiem o 1,4% (wobec 2,8% w lutym br.), na co wpłynęły m.in. wyższe ceny masła (o 13,5%), warzyw (o 5,9%) oraz ryb (o 5,8%). Wzrosły również ceny artykułów w grupie mleko, sery i jaja (przeciętnie o 2,0%, w tym jaj o 12,5%, serów o 1,9%, przy nieznacznej obniżce cen mleka o 0,1%). Odnotowano głęboki spadek cen cukru (o 18,4%) oraz w mniejszej skali mąki (o 6,5%). Obniżyły się także ceny owoców (o 3,6%) oraz mięsa (o 0,5%). Ceny napojów bezalkoholowych wzrosły o 3,5%. W marcu br. utrzymał się spadek w skali roku cen obuwia (o 4,7% wobec 4,6% w lutym br.) i odzieży (o 4,5% wobec 5,4% przed miesiącem).

Ceny 21 Ceny w zakresie mieszkania były wyższe niż przed rokiem o 3,1% (wobec wzrostu o 8,7% w analogicznym okresie ub. roku). Usługi kanalizacyjne podrożały o 8,7%, zaopatrywanie w wodę o 7,2%, a wywóz nieczystości (śmieci) o 5,5%. Ceny nośników energii wzrosły przeciętnie o 3,2%. Znacznie podrożała energia cieplna (o 6,2%), energia elektryczna (o 5,1%), a w mniejszym stopniu opał (o 1,3%). Obniżono natomiast opłaty za gaz (o 0,8%). Ceny towarów i usług związanych z wyposażeniem mieszkania i prowadzeniem gospodarstwa domowego były wyższe niż w marcu ub. roku o 1,6%. Artykuły i usługi związane ze zdrowiem były o 2,9% droższe niż przed rokiem. Podniesiono ceny m.in. usług ambulatoryjnych i medycyny niekonwencjonalnej (o 4,8%) oraz artykułów farmaceutycznych (o 2,0%). Ceny towarów i usług w zakresie transportu były wyższe niż w marcu ub. roku o 8,4%. Znacznie wzrosły ceny paliw do prywatnych środków transportu o 15,6%, na co istotny wpływ miały wysokie wzrosty cen gazu ciekłego o 27,3%, benzyn silnikowych o 14,6% oraz oleju napędowego o 12,6%. Podrożały również usługi transportowe o 3,8% oraz samochody osobowe o 2,1%. Ceny towarów i usług w zakresie łączności obniżono o 1,5%. Ceny związane z rekreacją i kulturą kształtowały się na poziomie zbliżonym do notowanego przed rokiem, przy czym znacznie podniesiono opłaty za turystykę zorganizowaną (o 4,3%). Ceny biletów do kin, teatrów i na koncerty wzrosły o 3,9%, książek o 3,3%, a gazet i czasopism o 1,7%. Mniej niż w marcu ub. roku płacono za sprzęt audiowizualny, fotograficzny i informatyczny (o 7,9%). Spośród innych towarów i usług podniesiono m.in. ceny usług w salonach fryzjerskich, kosmetycznych i zakładach pielęgnacyjnych (o 4,1%), natomiast obniżono ceny ubezpieczeń (o 1,4%). W I kwartale br. wobec większego wzrostu w skali roku cen towarów i usług konsumpcyjnych niż przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto w sektorze przedsiębiorstw zmniejszyła się siła nabywcza płac w odniesieniu do części towarów żywnościowych (w tym m.in. ryb, wędlin, warzyw, a także napojów bezalkoholowych). Relatywnie droższe niż przed rokiem były towary i usługi związane z transportem, mieszkaniem (w tym usługi kanalizacyjne, zaopatrywanie w wodę i wywóz nieczystości, a także nośniki energii), zdrowiem oraz napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe. Zwiększyła się natomiast siła nabywcza płac w odniesieniu do niektórych towarów żywnościowych, m.in. cukru, mąki, jogurtów, mleka, owoców oraz mięsa. Relatywnie tańsze niż przed rokiem były odzież i obuwie, towary i usługi w zakresie łączności, rekreacji i kultury, a także edukacji.

22 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych obliczony metodą średniej ruchomej w okresie kwiecień 2009 r. marzec 2010 r. w stosunku do poprzednich dwunastu miesięcy wyniósł 3,7% (wobec 3,8% w okresie marzec 2009 r. luty 2010 r.). Ceny konsumpcyjne według zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych (HICP) 3 wzrosły w tym okresie o 3,9%. Rolnictwo W I kwartale br. średnia temperatura powietrza wyniosła -1,9 C i była niższa od średniej z wielolecia o 1,9 C, a średnia suma opadów ok. 93 mm, tj. ukształtowała się na poziomie średniej wieloletniej. W marcu br. średnia temperatura powietrza wyniosła 3,2 C i była wyższa od przeciętnej z lat 1971-2000 o 0,4 C, a średnia miesięczna suma opadów ok. 34 mm, co stanowiło ok. 99% normy. W pierwszej i w drugiej dekadzie marca br. w całym kraju nadal trwała zimowa przerwa w wegetacji. Pokrywa śnieżna i dodatnia temperatura gleby pod śniegiem oraz duże wahania temperatur między dniem a nocą, występujące na przełomie lutego i marca oraz w pierwszym tygodniu marca, spowodowały rejonami wyprzenia roślin. Pod koniec drugiej dekady miesiąca, w wyniku ocieplenia następowało stopniowe zanikanie pokrywy śnieżnej i rozmarzanie ornej warstwy gruntu. Na powierzchni gleby na przemian rozmarzała i zamarzała woda z topniejącego śniegu, co znacznie osłabiało oziminy. Z przeprowadzonego w bieżącym roku wstępnego badania przezimowania upraw wynika, że warunki zimowania były mniej korzystne niż w roku ubiegłym. Znacznie gorzej przezimował rzepak i rzepik oraz żyto, a nieco gorzej pozostałe gatunki zbóż ozimych. Największe uszkodzenia ozimin wystąpiły w rejonie południowej oraz północnozachodniej Polski. W trzeciej dekadzie marca, w wielu rejonach kraju nastąpiło ruszenie wegetacji upraw ozimych i na trwałych użytkach zielonych; przystąpiono do wiosennych prac polowych, a lokalnie rozpoczęto siewy owsa. Skup zbóż podstawowych (z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego) w okresie lipiec 2009 r. marzec 2010 r. był większy o 26,8% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego sezonu, w tym skup pszenicy o 27,4%, a żyta o 23,9%. Łącznie skup stanowił 27,6% zbiorów, 3 Zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych (HICP) obliczany jest według ujednoliconej metodologii Unii Europejskiej. Podstawę do opracowania HICP dla Polski stanowi obserwacja cen reprezentantów towarów i usług konsumpcyjnych oraz system wag oparty na strukturze spożycia indywidualnego w sektorze gospodarstw domowych (w 2010 r. struktura spożycia z 2008 r. w cenach grudnia 2009 r.). Grupowanie towarów i usług konsumpcyjnych oparto na Klasyfikacji Spożycia Indywidualnego według Celu opracowanej na potrzeby HICP (COICOP/HICP).

Rolnictwo 23 podczas gdy przed rokiem 20,4%. W marcu br. skupiono o 0,9% więcej zbóż podstawowych (z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego) niż przed miesiącem i o 18,6% mniej niż przed rokiem. Skup zbóż a kształtował się następująco: Wyszczególnienie w tys. t VII 2009 III 2010 III 2010 analogiczny okres roku poprzedniego= =100 udział skupu w zbiorach 2009 w % w tys. t III 2009=100 II 2010=100 Ziarno zbóż b... 6672,4 126,8 27,6 437,7 81,4 100,9 w tym: pszenica... 4645,3 127,4 47,4 290,3 69,3 99,8 żyto... 855,0 123,9 23,0 60,6 121,4 111,1 a Według danych sprawozdawczych za II półrocze ub. roku oraz danych meldunkowych za styczeń marzec br. b Podstawowych z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego. W I kwartale br. skup żywca rzeźnego ogółem (w wbc) zwiększył się o 14,0% w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku. Żywca wieprzowego skupiono więcej o 8,5%. Znacznie wyższa niż przed rokiem była podaż żywca drobiowego, którego skupiono więcej o 27,7%. Obniżył się istotnie w skali roku skup bydła (o 22,7%). W marcu br. łączny skup podstawowych gatunków żywca wzrósł o 25,5% w skali miesiąca i o 21,8% w skali roku. Skup podstawowych produktów zwierzęcych a kształtował się następująco: Wyszczególnienie I III 2010 III 2010 analogiczny w tys. t okres roku w tys. t III 2009=100 poprzedniego=100 II 2010=100 Żywiec rzeźny b... 522,1 114,0 197,9 121,8 125,5 w tym: wołowy (z cielęcym)... 30,7 77,3 11,8 76,4 121,9 wieprzowy... 241,8 108,5 95,3 125,0 133,3 drobiowy... 248,3 127,7 90,2 128,3 118,5 Mleko c... 2019,8 97,4 714,6 96,9 114,3 a Bez skupu realizowanego przez osoby fizyczne. b Obejmuje bydło, cielęta, trzodę chlewną, owce, konie i drób; w przeliczeniu na mięso łącznie z tłuszczami w wadze poubojowej ciepłej. c W milionach litrów. Przy zwiększonej krajowej podaży ziarna z ubiegłorocznych zbiorów, w okresie lipiec 2009 r. marzec 2010 r. ceny zbóż kształtowały się na niskim poziomie, zbliżonym do notowanego w sezonie 2005/2006. W I kwartale br. przeciętne ceny skupu pszenicy i żyta były niższe niż w analogicznym okresie ub. roku odpowiednio o 7,4% i o 14,1%. W obrocie targowiskowym ceny zbóż były wyższe niż w skupie, ale niższe w skali roku odpowiednio o 11,0% i o 19,0%.

24 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Od listopada ub. roku drożały ziemniaki jadalne na targowiskach. Średnio w I kwartale br. za 1 dt ziemniaków rolnicy otrzymywali o 8,2% więcej niż przed rokiem. W I kwartale br., przy zwiększonej krajowej podaży żywca wieprzowego w stosunku do analogicznego okresu ub. roku, przeciętne ceny 1 kg żywca w skupie kształtowały się na podobnym poziomie jak na targowiskach i były znacznie niższe (odpowiednio o 19,0% i o 15,7%) od notowanych przed rokiem. W marcu br. zahamowany został, obserwowany od sierpnia ub. roku, spadek cen skupu żywca wieprzowego. Utrzymywał się natomiast (notowany od lipca ub. roku) spadek cen żywca wieprzowego na targowiskach. Przy wysokich dostawach żywca drobiowego do skupu, jego ceny za 1 kg w I kwartale br. były niższe o 6,2% niż w analogicznym okresie ub. roku. W okresie styczeń marzec br. mniejszej niż przed rokiem podaży żywca wołowego towarzyszył wzrost w skali roku przeciętnych cen żywca wołowego i młodego bydła rzeźnego w skupie (odpowiednio o 5,0% i o 6,1%) oraz na targowiskach (odpowiednio o 5,6% i o 8,2%). Przy skupie mleka mniejszym o 2,6% niż w I kwartale ub. roku, za 100 l mleka płacono w okresie styczeń marzec br. średnio o 17,1% więcej niż przed rokiem. Ceny podstawowych produktów rolnych kształtowały się następująco: Wyszczególnienie zł W skupie Na targowiskach III 2010 I III 2010 III 2010 I III 2010 III 2009= =100 II 2010= =100 zł Pszenica za 1 dt a... 45,43 87,8 94,9 47,48 92,6 54,85 89,7 98,4 55,26 89,0 Żyto za 1 dt a... 32,24 84,5 97,4 32,57 85,9 40,85 79,5 99,1 41,33 81,0 Ziemniaki jadalne za 1 dt........ 90,52 110,3 102,3 86,96 108,2 Żywiec rzeźny za 1 kg wagi żywej w tym: I III 2009= =100 zł III 2009= =100 II 2010= =100 zł I III 2009= bydło (bez cieląt) b... 4,54 96,1 93,3 4,76 105,0 4,93 102,9 98,6 4,94 105,6 trzoda chlewna... 3,72 77,8 102,6 3,69 81,0 3,59 78,9 99,7 3,71 84,3 drób... 3,35 91,1 103,8 3,28 93,8..... Prosię na chów za 1 szt........ 151,58 86,2 106,6 150,16 92,9 Mleko za 1 hl... 102,13 117,3 99,9 102,19 117,1 x x x x x a Bez ziarna siewnego. b Średnia ważona cena bydła rzeźnego obliczona przy przyjęciu struktury ilości skupu młodego bydła i krów rzeźnych. =100 W I kwartale br., w porównaniu z poprzednim kwartałem, nieznacznie pogorszyły się relacje cen środków produkcji dla rolnictwa do cen skupu żywca wieprzowego. Relacje cen środków produkcji z grupy nawozów i pasz (tj. saletry amonowej i mieszanki paszowej dla tuczników) do cen podstawowych produktów rolnych były zbliżone do notowanych w IV kwartale ub. roku.