Sprawozdanie z pracy Pełnomocnika Wojewody Podlaskiego do spraw mniejszości narodowych i etnicznych w roku 2014 1. Liczba spotkań ze środowiskami mniejszości narodowych i etnicznych, w tym zorganizowanych z inicjatywy pełnomocnika: W 2014 roku odbyły się 2 spotkania (w tym m.in. spotkanie noworoczne Wojewody Podlaskiego z przedstawicielami mniejszości narodowych i etnicznych 27.02, spotkanie Ministra Administracji i Cyfryzacji p. Andrzeja Halickiego z przedstawicielami mniejszości narodowych i etnicznych 27.09). 2. Koordynowanie na obszarze województwa działań organów administracji rządowej, realizujących zadania na rzecz mniejszości proszę przedstawić syntetyczny opis działań w tym zakresie ( maks. 1 str. A4) Koordynacja działań, w odniesieniu do mniejszości narodowych i etnicznych, przebiega według następującej procedury. Cykl rocznych działań otwiera spotkanie Wojewody Podlaskiego z przedstawicielami organizacji mniejszości (ubiegłoroczne spotkanie noworoczne jak wspomniano odbyło się 27.02.) z udziałem Sekretarza Stanu w MAiC S. Huskowskiego oraz przedstawicieli DWRMNiE. Podczas spotkania, oprócz takich problemów jak kwestie finansowania kultury, przedstawione zostały dane policji i prokuratury na temat spraw związanych z tzw. mową nienawiści, przestępczością na tle rasistowskim i ksenofobicznym. W wyniku zgłaszanych postulatów (ewentualnie) organizowane są spotkania Wojewody Podlaskiego z przedstawicielami konkretnych mniejszości narodowych i etnicznych. Ponadto w trakcie systematycznych spotkań Wojewody Podlaskiego z pełnomocnikiem analizowana była, na bieżąco, sytuacja poszczególnych mniejszości. Wynikiem tych spotkań jest podejmowanie konkretnych działań, koordynowanych przez Biuro Wojewody. Praktycznie każde działanie było konsultowane przynajmniej na poziomie Biura Wojewody. Niejednokrotnie w działania dotyczące mniejszości angażowane są poszczególne, właściwe wydziały Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego (np. realizacja programu romskiego). Wskazać należy o kontaktach Wojewody, pełnomocnika z samorządami, gdzie funkcjonują mniejszości narodowe i etniczne, w sytuacjach kiedy pojawiają się istotne problemy bądź sytuacje wyjątkowe. Ponadto w ramach Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego funkcjonują 2 zespoły, o których będzie mowa w pkt. 3 sprawozdania. 3. Podejmowanie działań na rzecz respektowania praw mniejszości i przeciwdziałanie naruszaniu tych praw i dyskryminacji osób należących do mniejszości proszę przedstawić syntetyczny opis działań w tym zakresie (maks. 1 str. A4) Zespołami funkcjonującymi w ramach Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego są: Zespół ds. Poprawy Bezpieczeństwa Mniejszości Narodowych i Etnicznych Zespół ds. Przeciwdziałania Aktom Ksenofobii i Rasizmu na terenie województwa podlaskiego Partnerstwo na rzecz Aktywnego Osiedla 1
W wyniku incydentów i na wniosek organizacji mniejszości, które poczuły się zagrożone Wojewoda Podlaski zarządzeniem nr 133/2011 z dnia 20 września 2011 roku utworzył Zespół ds. Poprawy Bezpieczeństwa Mniejszości Narodowych i Etnicznych, który jest organem doradczym Wojewody. Do zadań Zespołu należy: 1/ informowanie o negatywnych zjawiskach zagrażających bezpieczeństwu mniejszości narodowych i etnicznych; 2/ zgłaszanie wniosków i propozycji dotyczących sposobów eliminowania negatywnych zjawisk dotykających mniejszości narodowe i etniczne; 3/ opracowanie programu kampanii społeczno-medialnej mającej na celu przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom dotyczącym mniejszości narodowych i etnicznych; 4/ opracowanie propozycji programu edukacyjnego o mniejszościach narodowych i etnicznych do szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych; 5/ opracowanie programu przybliżającego społeczeństwu kulturę mniejszości narodowych i etnicznych. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele wszystkich mniejszości narodowych i etnicznych z obszaru województwa podlaskiego, a mianowicie: białoruskiej, litewskiej, romskiej, rosyjskiej, tatarskiej i ukraińskiej. W jego skład wchodzi także przedstawiciel środowiska żydowskiego oraz przedstawiciel Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku. Dodatkowo na spotkania Zespołu mogą być zapraszane inne osoby, których obecność jest wskazana ze względu na zakres poruszanej problematyki. Dotychczas odbyło się 7 spotkań Zespołu, z czego w 2014 r. z uwagi na brak niepokojących wydarzeń ani wniosków przedstawicieli mniejszości, nie zaistniała potrzeba zwoływania ww. Zespołu. Zespół ds. Przeciwdziałania Aktom Ksenofobii i Rasizmu na terenie województwa podlaskiego Do zadań Zespołu należy koordynacja działań służb, organów administracji rządowej oraz ich współdziałania z organami samorządu terytorialnego, w szczególności: 1/ diagnozowanie, analizowanie i monitoring obszarów występowania zjawisk dyskryminacji rasowej ksenofobii i nietolerancji w województwie podlaskim; 2/ opiniowanie i monitoring realizacji programów profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji rasowej, ksenofobii i nietolerancji realizowanych na terenie województwa podlaskiego; 3/ wypracowywanie kierunków działań zmierzających do wyeliminowania zjawisk dyskryminacji rasowej, ksenofobii i nietolerancji; 4/ prowadzenie działań informacyjnych w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji rasowej, ksenofobii i nietolerancji; 5/ współdziałanie z organizacjami i instytucjami zajmującymi się problemami mniejszości narodowych i cudzoziemców na terenie województwa podlaskiego. W skład Zespołu wchodzą: 1) Wojewoda Podlaski Przewodniczący Zespołu; 2) Dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku Sekretarz Zespołu; 3) członkowie : a) przedstawiciel Podlaskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji, b) przedstawiciel Dyrektora Delegatury ABW w Białymstoku, 2
c) przedstawiciel Podlaskiego Komendanta Straży Granicznej, d) przedstawiciel Podlaskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, e) przedstawiciel Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku, f) inne osoby wskazane przez Przewodniczącego Zespołu. W 2014 r. Zespół ds. Przeciwdziałania Aktom Ksenofobii i Rasizmu na terenie województwa podlaskiego zebrał się 2 razy 13 stycznia i 25 lutego 2014r. Pomimo, iż w głównej mierze przedmiotem zainteresowania tego Zespołu są cudzoziemcy przebywający w głównie w Białymstoku, bądź ewentualnie uchodźcy tutaj przebywający, to również w sytuacji, kiedy zagrożone byłoby bezpieczeństwo mniejszości narodowych lub etnicznych, to również stałoby się ono przedmiotem zainteresowania tego Zespołu. Podejmowanie działań na rzecz respektowania praw mniejszości i przeciwdziałanie naruszaniu tych praw, jest utrudnione ze względu na to, że problemy poruszane przez mniejszości narodowe i etniczne z reguły przekraczają kompetencje urzędów wojewódzkich będąc w gestii bądź ministerstwa bądź samorządów terytorialnych. Zespół współpracuje z organizacjami pozarządowymi, które zajmują się cudzoziemcami oraz z przedstawicielami uczelni, na których studiują obcokrajowcy (opracowano pakiety informacyjne w formie ulotek w języku angielskim, rosyjskim i polskim, które są dystrybuowane na uczelniach i wśród organizacji pozarządowych). Ponadto uruchomiono 18 września pilotażowy program Partnerstwa na rzecz Aktywnego Osiedla realizowany wspólnie z dziewiętnastoma podmiotami z terenu trzech białostockich osiedli, na których dochodziło do aktów rasizmu. Program ten był finansowany przez MAiC. W ramach Programu działa też Akademia Rodziny, która jest pomocą dla rodziców mających problemy i trudności wychowawcze z dziećmi. 4. Podejmowanie działań na rzecz rozwiązywania problemów mniejszości poproszę przedstawić syntetyczny opis działań w tym zakresie (maks. 1 str. A4) W 2014 roku podejmowano głównie działania dotyczące poprawy bezpieczeństwa zarówno mniejszości narodowych i etnicznych, jak i cudzoziemców przez wydanie specjalnych ulotek (załącznik nr 3), w których określone zostały działania jakie należy podejmować w sytuacji zagrożenia. Ulotki te zostały opracowane w 3 językach (polskim, rosyjskim i angielskim). 5. Podejmowanie działań na rzecz respektowania praw osób posługujących się językiem regionalnym jeśli dotyczy, proszę przedstawić syntetyczny opis działań w tym zakresie (maks. 1 str. A4) Nie dotyczy. 6. Lista organizacji mniejszości narodowych i etnicznych, z którymi Pełnomocnik jest w stałym kontakcie: Lista organizacji dołączona jako załącznik nr 1. Systematyczny kontakt z organizacjami mniejszości narodowych i etnicznych funkcjonujących w woj. podlaskim jest zapewniany przez: 1. doroczne spotkania Wojewody, 2. spotkania Zespołu ds. Poprawy Bezpieczeństwa Mniejszości Narodowych i Etnicznych, 3
3. udział pełnomocnika w organizowanych przez mniejszości narodowe i etniczne wydarzeniach kulturalnych i społecznych, 4. przez bezpośredni kontakt przedstawicieli poszczególnych organizacji z pełnomocnikiem. 7. Lista znanych Pełnomocnikowi organizacji i środowisk mniejszości narodowych i etnicznych działających na terenie województwa jw. 8. Współpraca Pełnomocnika z innymi instytucjami lub organizacjami, zajmującymi się problematyką mniejszościową proszę przedstawić syntetyczny opis działań w tym zakresie (maks. 1 str. A4) Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, starostwa powiatowe: Hajnówka, Sejny, Siemiatycze, gminy miejskie i wiejskie, w których zlokalizowane są mniejszości narodowe i etniczne np. Puńsk, Dubicze Cerkiewne, gm i miasto Hajnówka, Orla, Siemiatycze, gmina Bielsk Podlaski. 9. Udział Pełnomocnika lub innych osób zajmujących się sprawami mniejszości narodowych i etnicznych w organizowanych przez mniejszości narodowe i etniczne imprezach i spotkaniach, na które zostali zaproszeni (proszę wymienić). W okresie sprawozdawczym pełnomocnik Wojewody Podlaskiego ds. mniejszości narodowych i etnicznych otrzymał wiele zaproszeń. Ponadto Pełnomocnik uczestniczył jako reprezentant (przedstawiciel) Wojewody Podlaskiego w wielu uroczystościach. Jednakże na fakt zmian dokonanych przez nowego Wojewodę Podlaskiego na tym stanowisku, informacja w zakresie wskazania szczegółowych imprez jest niestety niemożliwe. Z pewnością korzystał z zaproszeń otrzymywanych na imprezy cykliczne, wpisane w kalendarz wydarzeń społecznokulturalnych regionu, a które dotyczyły tematyki mniejszościowej. ( m.in.: uroczystość upamiętniająca 70 rocznicę wywózki mieszkańców Tykocina do obozów koncentracyjnych, Burmistrz Miasta Tykocina; Koncert galowy Konkursu Piosenki Ukraińskiej Z Pidbiaskoj Krynici ; Festiwal Kultury Żydowskiej Zachor Kolor i Dźwięk ; Święto Kultury Białoruskiej; Kupalle, Białowieża; rocznica pogromu Żydów w Jedwabnem,; Międzynarodowy Festiwal Muzyki, Sztuki i Folkloru Podlaska Oktawa Kultur. 10. Czy w minionym roku zaszła konieczność podjęcia przez Pełnomocnika interwencji w sytuacjach konfliktowych? X Tak Nie 11. Jeśli odpowiedź na powyższe pytanie była twierdząca, proszę o krótkie opisanie poniżej interwencji podjętych w takich sytuacjach. a) mniejszość rosyjska spór RSKO z dyrektorem TVP O/Białystok w kwestii przywrócenia programu Rosyjski Głos. 4
12. Opis pozostałych najważniejszych działań podjętych przez Pełnomocnika w ostatnim roku (maks. 1 str. A4) udział w konferencjach organizowanych przez różne podmioty, opracowanie materiałów celowych o sytuacji mniejszości narodowych i etnicznych w woj. podlaskim, odpowiedzi na interpelacje poselskie, towarzyszenie przedstawicielom Rządu i innych struktur w czasie ich pobytu w woj. podlaskim, przygotowywanie odpowiedzi na zapytania ze strony głównie Departamentu Wyznań Religijnych, Mniejszości Narodowych i Etnicznych MAiC związane z zarzutami mniejszości narodowych dotyczącymi respektowania ich praw (np. wyjaśnienie w sprawie zmiany okręgów wyborczych w wyborach do samorządu wojewódzkiego, informacje w sprawie dot. umorzenia zaległości podatkowych Fundacji im. bpa Ananasa Baranauskasa Dom Litewski w Sejnach, informacja nt. ilości osób z mniejszości litewskiej, które zmieniły nazwiska ), odpowiedź na wnioski, postulaty. 13. Jeśli w opinii Pełnomocnika zachodzi konieczność zmian obowiązujących przepisów prawa regulujących sprawy mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego, proszę o wskazanie takich przepisów oraz propozycji ich zmian wraz z krótkim uzasadnieniem. Nie mam uwag. Załączniki : 1. Lista organizacji mniejszości narodowych i etnicznych w woj. podlaskim. 5