PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z KATECHEZY ORAZ KRYTERIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH W KLASACH 0-VI I w Szkole Podstawowej im. Marii Kotlarz w Tychnowach Ocena z religii musi mieć swój odrębny cel, podporządkowany celowi katechezy. Jest nim przybliżenie do Chrystusa. Ocena musi być sprawiedliwa, a jednocześnie pobudzająca uczniów do aktywności i twórczej pracy. NAJWAŻNIEJSZE PUNKTY PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA: I. Cele PSO. II. Zasady PSO. III. Obszary podlegające ocenie na katechezie w klasach 0- III. IV. Obszary podlegające ocenie na katechezie w klasach IV - VI. V. Sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów. VI. Kryteria oceniania. VII. Poprawa oceny. VIII. Ważne informacje na temat ocenia podczas katechezy. I. Cele PSO Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. Kształtowanie motywacji do uczenia się oraz wspieranie aktywności edukacyjnej ucznia. Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swego rozwoju intelektualnego i duchowego. Dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach, specjalnych uzdolnieniach ucznia. Wychowanie do odpowiedzialności ucznia, co w konsekwencji ma prowadzić do samokontroli, samooceny i samokształcenia. Budzenie zainteresowania przesłaniem Bożym; Uzdolnienie do odczytania w nauczaniu biblijnym wezwania Bożego dla swego życia; Pogłębione przeżywanie roku liturgicznego i sakramentów; Kształtowanie sumienia; Gotowość otwarcia się na Boga w modlitwie; Poczucie przynależności, posiadanie własnego miejsca i odczytywanie własnych zdań w społeczności Kościoła, narodzie, rodzinie, grupie szkolnej i koleżeńskiej; Świadectwo życia II. Zasady PSO Nauczyciel, na początku roku szkolnego, informuje uczniów i rodziców (opiekunów) o wymaganiach edukacyjnych z katechezy wynikających z realizowanego programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Uczeń jest zobowiązany do noszenia zeszytu, ćwiczeń i podręcznika oraz do systematycznego odrabiania prac domowych. Sprawdziany są zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Są obowiązkowe, jeśli uczeń w tym czasie był nieobecny na lekcji, powinien uczynić to w terminie późniejszym, uzgodnionym z nauczycielem.
Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do lekcji bez podania przyczyny dwa razy w semestrze, o ile zgłosi ten fakt przed lekcją, to nie ponosi żadnych konsekwencji (oprócz znaku -). Nie dotyczy to jednak lekcji, na których nauczyciel zaplanował sprawdzian. W przypadku wystąpienia poważnych przyczyn losowych, które przeszkodziły w przygotowaniu się ucznia do lekcji, również nie ponosi żadnych konsekwencji, jeżeli są one potwierdzone pisemnie lub ustnie przez rodzica (opiekuna) przed lekcją. Brak pracy domowej, zeszytu lub ćwiczeń odnotowuje się znakiem (-). Trzeci równa się ocenie niedostatecznej. Jeśli uczeń ma trudności w opanowaniu materiału, ma prawo do pomocy ze strony nauczyciela lub innego ucznia. Warunkiem jest aktywna obecność na lekcjach lub usprawiedliwiona dłuższa nieobecność. Każda ocena jest jawna i wystawiana według ustalonych kryteriów. O ocenie niedostatecznej semestralnej czy rocznej uczeń informowany jest ustnie, a jego rodzice (opiekunowie) w formie pisemnej na miesiąc przed radą pedagogiczną klasyfikacyjną. Za pisemne poinformowanie rodzica (opiekuna) odpowiada wychowawca. Na 7 dni przed posiedzeniem klasyfikacyjnym rady pedagogicznej uczniowie są informowani o przewidywanych ocenach rocznych, czy semestralnych. Kryteria odpowiadające poszczególnym semestralnym i rocznym stopniom szkolnym zgodne są z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania. III Obszary podlegające ocenianiu na katechezie w klasach 0-III: 1. Krótkie wypowiedzi ustne. 2. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego lub zeszytu ćwiczeń. 3. Prace domowe. 4. Aktywność ucznia na lekcji. 5. Śpiew poznanych pieśni, mówienie modlitw. 6. Znajomość podstawowych wiadomości katechizmowych. 7. Udział w konkursach, przedstawieniach. IV Obszary podlegające ocenianiu na katechezie w klasach IV VI: 1. Prace pisemne (sprawdziany, testy). 2. Wypowiedzi ustne. 3. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego lub zeszytu ćwiczeń. 4. Aktywność ucznia na lekcji i współpraca w zespole. 5. Pilność, systematyczność, postawa, umiejętności. 6. Prace domowe. 7. Rozwijanie postawy religijnej (udział w jasełkach, konkursach religijnych, aktywność dodatkowa pozalekcyjna). V Sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów. Uczeń ma obowiązek: Prowadzić zeszyt przedmiotowy lub zeszyt ćwiczeń. Zaliczyć wszystkie sprawdziany i testy. W razie nieobecności na sprawdzianie lub teście zaliczyć pracę w ciągu 2 tygodni od dnia powrotu do szkoły. Poprawić ocenę niedostateczną w ciągu tygodnia od otrzymania wyników.
Nauczyciel ma obowiązek: Powiadomić ucznia o teście na 1 tydzień przed terminem. Sprawdzić prace pisemne w ciągu 2 tygodni. Udzielać informacji rodzicom i uczniom na temat postępów w nauce.. Nauczyciele dostosowują wymagania do indywidualnych możliwości ucznia, uwzględniając przy tym rodzaj dysfunkcji: W przypadku dysortografii Błędy ortograficzne nie mają wpływu na ocenę pracy pisemnej W przypadku dysgrafii: Nie ocenia się estetyki pisma w zeszycie przedmiotowym lub w zeszycie ćwiczeń oraz na testach i kartkówkach. Uczeń ma prawo przeczytać nauczycielowi treść pracy pisemnej, gdy ten ma trudności z jej odczytaniem. W przypadku dysleksji: Zachęcanie uczniów do czytania krótkich tekstów. Wydłużanie czasu pracy. Ograniczenie ilości wykonywanych w czasie zajęć ćwiczeń. Oceny cząstkowe stanowią o śródrocznej i rocznej ocenie ucznia. Powiadamianie rodziców o ocenach ich dzieci odbywa się zgodnie z przyjętymi zasadami w WSO. VI Kryteria oceniania Na ocenę dopuszczającą uczeń: Opanował konieczne pojęcia religijne. Prowadzi zeszyt, lecz nieestetycznie i nieczytelnie, brak notatek z lekcji. Przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi na postawione pytania. Prezentuje mało zadawalający poziom postawy i umiejętności. Wykonuje jedynie część wyznaczonej pracy. Czasem angażuje się w pracę grupy. Na ocenę dostateczną uczeń: Przychodzi przygotowany do zajęć. Prowadzi zeszyt przedmiotowy z uchybieniami w estetyce i czytelności. Notatki zawierają braki. Opanował łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, umiejętności. Udziela odpowiedzi bez własnych przemyśleń. Czasem angażuje się w pracę grupy. Na ocenę dobrą uczeń: Prowadzi kompletne notatki. Samodzielnie udziela odpowiedzi( nie wyczerpuje poruszonego zagadnienia). Angażuje się w daną jednostkę lekcyjną. Zajmuje właściwą postawę podczas modlitwy. Opanował materiał programowy z religii Konsekwentnie wykonuje zadaną pracę, stara się być aktywnym na lekcji. Na ocenę bardzo dobrą uczeń: Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe.
Prezentuje wiedzę wypowiadając się swobodnie i wyczerpująco. W poruszanych tematach dostrzega związki między faktami, potrafi wyciągnąć wnioski, dokonać całościowej oceny poruszanego zagadnienia. Odznacza się dużą aktywnością na lekcji. Umie współpracować w grupie. Dyskutuje a nie kłóci się podczas poszukiwania rozwiązań zleconych zadań. Na ocenę celującą uczeń: Postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń. Wzorowo prowadzi zeszyt. Jego pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń. Wyczerpująco wypowiada się na temat poruszanego zagadnienia, wykazuje się wiadomościami wykraczającymi poza program religii. Uczestniczy w konkursach religijnych, zajmuje czołowe miejsca. Angażuje się w przygotowanie jasełek, misteriów, liturgii. Angażuje się w dodatkowe prace typu: wykonanie szopki, różańca, akcje charytatywne. VII. Poprawa oceny. 1. W przypadku otrzymania ze sprawdzianu oceny niedostatecznej, uczeń ma prawo do jednorazowej jej poprawy, przy czym w dzienniku zachowane są dwie oceny. 2. W przypadku otrzymania z odpowiedzi ustnej lub kartkówki oceny niedostatecznej uczeń ma prawo do jej poprawienia w terminie uzgodnionym z nauczycielem. VIII. Ważne informacje na temat ocenia podczas katechezy. Ocenianie wewnątrzszkolne Dyrektorium Kościoła Katolickiego w Polsce z dnia 20 VI 2001 r.: Nr 83. Podstawą wystawiania oceny szkolnej w nauczaniu religii jest wiedza ucznia, jego umiejętności, a także aktywność, pilność i sumienność. Nie powinno się natomiast oceniać za udział w praktykach religijnych. Należy, bowiem przyjąć zasadę, obecną też w katechezie parafialnej przed 1990 rokiem, że życie religijne jest przedmiotem osądu sumienia dokonywanego wobec Boga Najważniejsze cele oceniania: (wynikające z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych) Cel informacyjny: poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie, informacja o jakości jego pracy nad zdobywaniem wiedzy i umiejętności, wiedza o skuteczności wybranych metod uczenia się, efektywności procesu uczenia, dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia, informacja o wkładzie pracy ucznia w wywiązywaniu się z obowiązków. Cel motywacyjny: motywowanie ucznia do dalszej pracy, pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju. Cel diagnozujący: rozpoznanie poziomu uzyskanych osiągnięć w stosunku do wymagań programowych,
umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej, poprawa efektywności procesu nauczania, dostarczenie nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia.
Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klas I VI KLASA I I. Znajomość modlitw: Znak Krzyża; Modlitwa Pańska; Pozdrowienie Anielskie; Chwała Ojcu; Dwa przykazania miłości; Modlitwa do Anioła Stróża; Akt wiary, nadziei, miłości i żalu; II. WIADOMOŚCI 1. Wyjaśni, kto stworzył świat. 2. Wyjaśni, kim jest Bóg. 3. Wyjaśni, czym jest modlitwa. 4. Zna i rozumie przykazania miłości. 5. Wie, że Bóg jest miłością. 6. Wyjaśni, kim są aniołowie. 7. Wyjaśni, kim jest Jezus. 8. Wyjaśni, kim jest Maryja. 9. Rozpozna wśród książek Pismo św. 10. Wyjaśni, czym jest grzech. 11.. Wyjaśni, czym jest chrzest. 12. Wyjaśni, kiedy stajemy się dziećmi Bożymi. Ocena dopuszczająca Zna niektóre modlitwy i wymaga dużej pomocy nauczyciela przy odpowiedzi (Znak Krzyża, Modlitwa do Anioła Stróża) Często nie ma zeszytu, prowadzi go niestarannie i ma braki Ocena dostateczna Zna niektóre modlitwy (Znak Krzyża, Modlitwa Pańska, Modlitwa do Anioła Stróża) Prowadzi zeszyt lub zeszyt ćwiczeń niestarannie i ma braki Wie, że przez chrzest staliśmy się dziećmi Bożymi Ocena dobra Zna większość modlitw (Modlitwa Pańska, Pozdrowienie Anielskie, Modlitwa do Anioła Stróża, Akt wiary, Akt żalu, Akt nadziei, Akt miłości) Prowadzi zeszyt ucznia (ma braki lub niestarannie) Wie, że Bóg przemawia do ludzi Wie, że przez chrzest staliśmy się dziećmi Bożymi Ocena bardzo dobra Zna modlitwy przewidziane programem klasy I (Modlitwa Pańska, Pozdrowienie Anielskie, Modlitwa do Anioła Stróża, Akt wiary, Akt żalu, Akt nadziei, Akt miłości, Chwała Ojcu) Prowadzi starannie zeszyt ucznia Na zajęciach wykazuje się dużą aktywnością. Wie, że Bóg przemawia do nas w różny sposób
Klasa II. MODLITWY Znak Krzyża; Modlitwa Pańska; Pozdrowienie Anielskie; Chwała Ojcu; Skład Apostolski; Dwa przykazania miłości; Nowe przykazanie miłości; Siedem sakramentów świętych wymienia i wyjaśnia działanie Boga; Akt wiary, nadziei, miłości i żalu; Warunki dobrej spowiedzi; Siedem grzechów głównych; Aniele Boży. Modlitwy przed i po nauce. II. WIADOMOŚCI 1. Wyjaśni, czym jest modlitwa. 2. Zna i rozumie dwa przykazania miłości. 3. Wyjaśni, w jaki sposób Pan Jezus nas zbawił. 4. Wyjaśni, kim są apostołowie. 5. Wyjaśni, co to jest cud. 6. Wyjaśni, czym jest grzech. 7. Wyjaśni, czym jest chrzest. 8. Wyjaśni, co to są sakramenty św. 9. Wyjaśni, czym jest Kościół. 10. Opowie o ustanowieniu Sakramentów Pokuty i Pojednania.. Ocena niedostateczna Uczeń Nie posiada zeszytu bądź zeszytu ćwiczeń lub dość często go nie przynosi Odmawia wszelkiej współpracy Ma lekceważący stosunek do przedmiotu i wiary. Odznacza się zupełnym brakiem umiejętności stosowania wiedzy Ocena dopuszczająca Uczeń Często nie ma zeszytu ucznia, ma duże braki w jego prowadzeniu Zna niektóre modlitwy i wymaga pomocy nauczyciela przy odpowiedzi (Modlitwa Pańska, Pozdrowienie Anielskie, Modlitwa do Anioła Stróża, Akt wiary, Akt żalu, Akt nadziei, Akt miłości, Chwała Ojcu, Dwa przykazania miłości, sakramenty święte) Ocena dostateczna Prowadzi zeszyt, ale niestarannie i ma braki Zna niektóre modlitwy(modlitwa Pańska, Pozdrowienie Anielskie, Modlitwa do Anioła Stróża, Akt wiary, Akt żalu, Akt nadziei, Akt miłości, Chwała Ojcu, Dwa przykazania miłości, sakramenty święte) Wykazuje się podstawowymi wiadomościami dotyczącymi sakramentu chrztu św., pokuty, Eucharystii, obecności Jezusa podczas Mszy świętej Ocena dobra Prowadzi zeszyt
Zna większość modlitwy programowych(modlitwa Pańska, Pozdrowienie Anielskie, Modlitwa do Anioła Stróża, Akt wiary, Akt żalu, Akt nadziei, Akt miłości, Chwała Ojcu, Dwa przykazania miłości, przykazania Boże i przykazania kościelne, sakramenty święte, Modlitwy przed i po nauce, Skład Apostolski) Potrafi, opowiedzieć o sakramentach, do których się przygotowuje. Ocena bardzo dobra Prowadzi starannie zeszyt ucznia Zna dobrze modlitwy, które są przewidziane programem klasy II, Jest bardzo aktywny na katechezie Cechuje go pełna znajomość różańca, Mszy Św., potrafi podać przykłady wyjaśniające przykazania Boże, wyjaśnić słowa, znaczenie modlitwy Skład Apostolski, znaczenie sakramentu chrztu św., Komunii św. i pokuty
WYMAGANIA Z RELIGII DLA KLASY III KLASA III I. MODLITWY Odtwarza z pamięci formuły modlitewne: Znak Krzyża; Modlitwa Pańska; Pozdrowienie Anielskie; Chwała Ojcu; 10 Przykazań Bożych; Skład Apostolski; Dwa przykazania miłości; Nowe przykazanie; Pięć przykazań kościelnych Główne prawdy wiary; Siedem sakramentów świętych; Akt wiary, nadziei, miłości i żalu; Warunki dobrej spowiedzi; Siedem grzechów głównych; Różaniec (cztery części); Modlitwy przed i po nauce; Osiem błogosławieństw.; Spowiedź powszechną; Chwała na wysokości; Wyznanie wiary. II. WIADOMOŚCI 1. Wyjaśni, czym jest modlitwa 2. Zna i rozumie dwa przykazania miłości. 3. Wyjaśni, czym jest Eucharystia 4. Wyjaśni potrzebę regularnego korzystania z sakramentu pokuty i pojednania. 5. Wyjaśni, co to jest wspólnota ludzi wierzących. 6. Wyjaśni, czym jest grzech. 7. Wyjaśni, czym jest rok liturgiczny; 8. Zna i rozumie Przykazania Boże; 9. Wyjaśni, czym jest Pismo święte 10. Wyjaśni, co to są sakramenty św. 11. Wyjaśni, czym jest Kościół. 12. Wyjaśni, kim jest święty. 13. Zna najważniejsze święta chrześcijańskie. Ocena niedostateczna Uczeń Nie posiada zeszytu bądź zeszytu ćwiczeń lub dość często go nie przynosi Odmawia wszelkiej współpracy Ma lekceważący stosunek do przedmiotu i wiary. Opuszcza lekcje religii Odznacza się zupełnym brakiem umiejętności stosowania wiedzy Ocena dopuszczająca Uczeń często nie ma zeszytu ucznia, ma duże braki w jego prowadzeniu
Zna niektóre modlitwy i wymaga pomocy nauczyciela przy odpowiedzi (przykazania Boże, przykazania kościelne) Ma problemy ze znajomością różańca Wie, że człowiek potrzebuje sakramentu pokuty i pojednania oraz Eucharystii Wie, że Bóg stworzył świat Ocena dostateczna Prowadzi zeszyt, ale niestarannie i ma braki Zna niektóre modlitwy (przykazania Boże i przykazania kościelne) Wykazuje się podstawowymi wiadomościami dotyczącymi różańca, Boga, który stworzył świat, Jezusa, który nauczał, obecności Jezusa podczas Mszy św. Ocena dobra Prowadzi zeszyt Zna większość modlitwy (Modlitwy przed i po nauce, przykazania Boże i przykazania kościelne) Wykazuje się dobrą znajomością dotyczącą różańca, Boga, który stworzył świat, Jezusa, który nauczał, obecności Jezusa podczas Mszy św. Ocena bardzo dobra Prowadzi starannie zeszyt ucznia Zna modlitwy, które są przewidziane programem klasy III. Cechuje go pełna znajomość różańca, Boga, który stworzył świat, Jezusa, który nauczał, Ducha Świętego, które jest Pocieszycielem, obecności Jezusa podczas Eucharystii
WYMAGANIA Z RELIGII DLA KLASY IV KLASA IV I. MODLITWY Odtwarza z pamięci formuły Modlitewne poznane w kl. I- III; Modlitwa różańcowa; Droga krzyżowa; Koronka do Miłosierdzia Bożego. II. WIADOMOŚCI Uczeń wyjaśnia: sens i wartość przyjaźni z Jezusem; dlaczego przykazania są wyrazem troski Boga o człowieka; podział dekalogu na dwie części; sposoby umacniania przyjaźni z Jezusem; na czym polega pełny i czynny udział we Mszy Świętej. znaczenie modlitwy, liturgii i sakramentów Kościoła; istotę pierwszych piątków miesiąca; dlaczego powinien często korzystać z sakramentu pokuty i pojednania; znaczenie liturgii roku kościelnego Czym jest wiara religijna; Co znaczy, że Ewangelia jest Dobrą Nowiną o zbawieniu w Jezusie Chrystusie; Dlaczego są cztery Ewangelie; Miejsce Starego i Nowego Testamentu w Liturgii Słowa; Znaczenie wiary w życiu człowieka; Możliwości poznawania, rozwijania i umacniania wiary. Związek Biblii z życiem człowieka; Na czym polega chrześcijański wymiar kultury. Dlaczego miłość Boga jest najwyższą wartością w życiu człowieka; Znaczenie ofiary Jezusa Chrystusa i jej uobecnianie podczas Mszy Świętej; Znaczenie uczynków miłosiernych w codziennym życiu. wspólnotowego dziękczynienia po Komunii Świętej. Pojęcia: niebo, dom Boga Ojca, życie wieczne, zbawienie; Dlaczego wiara jest warunkiem osiągnięcia nieba. Znaczenie czynów miłości w osiąganiu ostatecznego celu człowieka. Pojęcia: Opatrzność Boża, błogosławieństwo; W jaki sposób Bóg roztacza swą opiekę nad światem i ludźmi; Co znaczy, że Jezus Chrystus jest przewodnikiem w drodze do Boga Ojca. Znaczenie przekazywanego podczas Mszy Świętej znaku pokoju; Uczeń wymienia: nazwy wybranych ksiąg Pisma Świętego, ich autorów; Uczeń wyjaśnia: Pojęcia: Liturgia Słowa, objawienie Boże, natchnienie biblijne, Stary i Nowy Testament, Ewangelia; Związek historii zbawienia z obchodami roku liturgicznego.
Ocena niedostateczna Odznacza się zupełnym brakiem umiejętności stosowania wiedzy zdobytej na zajęciach Nie posiada zeszytu bądź zeszytu ćwiczeń lub dość często go nie przynosi Lekceważy przedmiot Nieodpowiednio zachowuje się na lekcji Wyraża lekceważący stosunek do wartości religijnych Opuszcza lekcje religii Ocena dopuszczająca Nie potrafi stosować wiedzy zdobytej na zajęciach, nawet przy pomocy nauczyciela Prowadzi zeszyt Wykazuje poprawny stosunek do katechezy Ma problemy ze znajomością odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwaniem poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracą z Pismem Św., ze znajomością historii zbawienia, Ocena dostateczna Wykazuje się podstawowymi wiadomościami zdobytymi na zajęciach Potrafi stosować wiadomości dla celów praktycznych i teoretycznych przy pomocy nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub w zeszycie sporadyczne braki notatek, zadań Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem Wykazuje się podstawową znajomością odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwania poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracą z Pismem Św., znajomością historii zbawienia Ocena dobra Stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych podanych przez nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub zeszycie ma wszystkie notatki i prace domowe Jest zainteresowany przedmiotem i systematycznie uczestniczy w zajęciach Stara się być aktywny podczas lekcji Postawa ucznia nie budzi wątpliwości Wykazuje się dobrą znajomością odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwania poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracą z Pismem Św., ze znajomością historii zbawienia Ocena bardzo dobra Umiejętnie wykorzystuje wiadomości poznane na lekcji w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe Aktywnie uczestniczy w zajęciach Jego postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń Jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycie roku liturgicznego Cechuje go pełna znajomość odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwania poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracy z Pismem Św., ze znajomością historii zbawienia Ocena celująca
Samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych Angażuje się w prace poza lekcyjne, np. montaże sceniczne, pomoce katechetyczne, konkursy, występy- jasełka Jego postawa moralno- etyczna, pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń Potrafi przedstawić w formie projektu, prezentacji, np. multimedialnej historię zbawienia, jak zachęcić innych do Pisma Św.,
WYMAGANIA Z RELIGII DLA KLASY V I. MODLITWY Odtwarza z pamięci formuły modlitewne: poznane w kl. I- IV zawarte w podręczniku Modlitwa różańcowa; Droga krzyżowa; Koronka do Miłosierdzia Bożego, II. WIADOMOŚCI Uczeń potrafi: Rozróżnić: wiarę naturalną i nadprzyrodzoną; Wyjaśnić: dlaczego w przyjmowaniu prawd wiary pomaga człowiekowi rozum; że wiara naturalna i nadprzyrodzona opierają się na autorytecie osoby; dlaczego Boga nazywamy Osobą; na czym powinna polegać relacja między Bogiem i człowiekiem; że wiara nadprzyrodzona pomaga w zrozumieniu życiowych spraw; pojęcia wiary i rozumu; Scharakteryzować: działania Boga, który jest Osobą; Wymienić: przejawy troski Boga o człowieka; sposoby znajdowania odpowiedzi na ważne życiowe pytania; przykłady działania Boga wobec człowieka; prawdy o człowieku zawarte w Księdze Rodzaju; przejawy okazywania szacunku człowiekowi ze względu na jego godność; skutki grzechu pierworodnego; grzechy główne; w jaki sposób Bóg wspomaga człowieka w walce ze złem; Wyjaśnić: cel biblijnego opowiadania o stworzeniu świata; co to znaczy, że Bóg jest Stworzycielem świata; czym różni się człowiek od innych istot żyjących; istnienie zła w świecie; Zdefiniować: pojęcie aniołów; Zinterpretować: biblijne opowiadanie o grzechu pierwszych ludzi; treść protoewangelii. Opowiedzieć: historię Noego, Abrahama, Józefa Egipskiego, Mojżesza. Wyjaśnić: biblijne obrazy (potop, drabina, aniołowie z opowiadania o Jakubie, Józef Egipski, wyprowadzenie Izraelitów z niewoli egipskiej); w jaki sposób Bóg w Jezusie Chrystusie wypełnia obietnice zbawienia; związek pomiędzy sakramentem chrztu i przymierzem Boga z ludźmi; dlaczego Abrahama nazywamy ojcem wiary; pojęcie opatrzności Bożej; Stare Przymierze Nowe Przymierze; czemu służyły słowa i czyny Jezusa; związek sakramentów z paschą Jezusa; Wymienić: przyczyny biblijnego potopu Wymienić: przykazania Dekalogu; Rozróżnić: przykazania, które odnoszą się do relacji człowieka z Bogiem, a które regulują zasady życia z ludźmi; Uzasadnić: że Dekalog jest wyrazem miłości Boga o człowieka; że na chrzcie świętym zostaliśmy wezwani do życia w świętości; że Pan Bóg wypełnia obietnicę zawarcia nowego przymierza; Wyjaśnić: na czym polega świętość; znaczenie adwentu; pojęcie paruzji; Scharakteryzować: sposoby dochowywania wierności Bogu; znaki i symbole adwentowe. Wymienić: imiona proroków zapowiadających przyjście Mesjasza; znaki potwierdzające mesjańską godność Jezusa; warunki konieczne do przyjęcia Mesjasza; chrześcijańskie i pozachrześcijańskie świadectwa o Jezusie; Wyjaśnić: sens świadectwa o Jezusie; związek obietnic mesjańskich z sakramentami Kościoła; znaczenie chrztu Jezusa w Jordanie; na czym polega rola Maryi w historii zbawienia; różnice między mówieniem o Jezusie w Ewangeliach i w pismach pozachrześcijańskich; dlaczego wierzący ma okazywać Panu Bogu posłuszeństwo; Scharakteryzować: misję Jana Chrzciciela; Zdefiniować: pojęcie nawrócenia; Opowiedzieć: biblijne wydarzenia z dzieciństwa Pana Jezusa. Zdefiniować: pojęcie królestwa Bożego;
Wyjaśnić: przypowieść o ziarnie; zasady królestwa Bożego; pojęcia: pokora, sprawiedliwość; uzasadnić, dlaczego królestwo Boże powinno być najwyższą wartością w życiu człowieka; co to znaczy, że błogosławieństwa są prawem królestwa Bożego; Uzasadnić: aktualność królestwa Bożego; dlaczego możliwe jest ostateczne zwycięstwo dobra; Scharakteryzować: ubogiego w rozumieniu Pana Jezusa; ludzi ufających Bogu; miłosierdzie chrześcijańskie; prawość; królestwo Boże na podstawie przypowieści; Zinterpretować: przypowieść o bogatym człowieku (Łk 12,16-21); przypowieść o chwaście (Mt 13, 24-30); przypowieść o zasiewie (Mk 4, 26-29); przypowieść o ziarnie gorczycy (Mk 4, 30-32); przypowieść o świetle (Mk 4, 4, 21-25); przypowieść o zaczynie (Mt 13, 33-35); przypowieść o skarbie i perle (Mt 13, 44-46); Scharakteryzować: wspólnotę pierwotnego Kościoła Opowiedzieć: przypowieść o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10, 30-37). Uzasadnić: że wiara jest warunkiem uzyskania odpuszczenia grzechów; że tylko Pan Jezus może zaspokoić ludzkie pragnienie życia wiecznego; dlaczego Kościół w niedzielę gromadzi się na Eucharystii; Wyjaśnić:, że Bóg działa poprzez słowa i czyny Jezusa; znaczenie pojęcia amen ; życie wieczne; że w sakramentach Kościoła Pan Jezus umacnia wiarę w życie wieczne; że podczas Mszy Świętej Jezus uobecnia swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie; że przez mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Pan Bóg zawarł z ludźmi nowe przymierze; Zinterpretować: religijne pojęcia głodu i wskrzeszenia; aklamację po przeistoczeniu; znaki towarzyszące śmierci zmartwychwstaniu Pan Jezusa i Wyjaśnić: znaczenie wyrażeń: zasiadł po prawicy Boga, paruzja ; dlaczego obchody Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego przeniesiono z czwartku VI Tygodnia Wielkanocnego na VII Niedzielę Wielkanocną; znaczenie obchodów Uroczystości Wniebowstąpienia Pańskiego; dlaczego Uroczystość Zesłania Ducha Świętego jest nazywana Pięćdziesiątnicą; udział poszczególnych Osób Trójcy Świętej w dziele zbawienia; Wymienić: kiedy obchodzimy uroczystości: Wniebowstąpienia Pańskiego, Zesłania Ducha Świętego; znaki działania Ducha Ocena niedostateczna Odznacza się zupełnym brakiem umiejętności stosowania wiedzy zdobytej na zajęciach Nie posiada zeszytu bądź zeszytu ćwiczeń lub dość często go nie przynosi Lekceważy przedmiot Nieodpowiednio zachowuje się na lekcji Wyraża lekceważący stosunek do wartości religijnych Opuszcza lekcje religii Ocena dopuszczająca Nie potrafi stosować wiedzy zdobytej na zajęciach, nawet przy pomocy nauczyciela Prowadzi zeszyt Wykazuje poprawny stosunek do katechezy Ma problemy ze znajomością różańca, adwentu, przebiegu i tradycji Bożego Narodzenia, nabożeństw wielkopostnych, liturgii Niedzieli Palmowej, Triduum Paschalnego, mesjańskiego programu Jezusa Ocena dostateczna Wykazuje się podstawowymi wiadomościami zdobytymi na zajęciach Potrafi stosować wiadomości dla celów praktycznych i teoretycznych przy pomocy nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub w zeszycie sporadyczne braki notatek, zadań Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem
Wykazuje się podstawową znajomością różańca, adwentu, przebiegu i tradycji Bożego Narodzenia, nabożeństw wielkopostnych, liturgii Niedzieli Palmowej, Triduum Paschalneg. Ocena dobra Stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych podanych przez nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub zeszycie ma wszystkie notatki i prace domowe Jest zainteresowany przedmiotem i systematycznie uczestniczy w zajęciach Stara się być aktywny podczas lekcji Postawa ucznia nie budzi wątpliwości Ocena bardzo dobra Umiejętnie wykorzystuje wiadomości poznane na lekcji w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe Aktywnie uczestniczy w zajęciach Jego postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń Jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycie roku liturgicznego Ocena celująca Samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych Angażuje się w prace poza lekcyjne, np. montaże sceniczne, pomoce katechetyczne, konkursy, występy- jasełka Jego postawa moralno- etyczna, pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń
WYMAGANIA Z RELIGII DLA KLASY VI KLASA VI WYMAGANIA PODSTAWOWE: I. MODLITWY Odtwarza z pamięci formuły modlitewne: poznane w kl. I-V zawarte w książeczce do nabożeństwa i podręczniku. Modlitwa różańcowa; Koronka do Miłosierdzia Bożego; Droga krzyżowa. II. WIADOMOŚCI Uczeń potrafi: Opowiedzieć wydarzenie zesłania Ducha Świętego. Przyporządkować okresy roku liturgicznego wydarzeniom zbawczym. Rozróżnić sakramenty przyjmowane jeden raz w życiu. Scharakteryzować boski i ludzki wymiar Kościoła. Uzasadnić: obowiązek uczestnictwa we Mszy Świętej w niedziele i święta; że Eucharystia stanowi centrum roku liturgicznego; że Eucharystia stanowi centrum życia Kościoła. Wyjaśnić: znaczenie sakramentów w życiu Kościoła; znaczenie zesłania Ducha Świętego dla wierzących; związek między wydarzeniem zesłania Ducha Świętego, chrztem i Eucharystią; co to znaczy, że Kościół ma strukturę hierarchiczną; dlaczego niedziela jest dla chrześcijan dniem świętym ; dlaczego niektóre sakramenty przyjmujemy wiele razy, a inne jeden raz. Wymienić: elementy tworzące wspólnotę Kościoła; poszczególne okresy roku liturgicznego; siedem sakramentów świętych; sposoby świętowania niedzieli; zadania hierarchii kościelnej; znaki towarzyszące zesłaniu Ducha Świętego; kto tworzy hierarchię Kościoła. Zinterpretować metafory opisujące pierwotną wspólnotę Kościoła. Przyporządkować zbawcze wydarzenia do części różańca. Scharakteryzować organizację administracyjną Kościoła. Uzasadnić: dlaczego wierzący nazywają Jezusa Królem świata; że Eucharystia jest centrum życia Kościoła; że Eucharystia wyraża wspólnotę Kościoła pielgrzymującego i w oczyszczeniu; że w liturgii sakramentów wyznajemy wiarę i budujemy wspólnotę Kościoła; potrzebę istnienia parafii. Wyjaśnić: pojęcie Kościół uwielbiony i Kościół pielgrzymujący ; rolę świętych w życiu wierzących; zasady posługiwania się różańcem; znaczenie chrztu Polski dla rozwoju wiary; znaczenie modlitwy różańcowej dla wierzących; czym różni się królestwo Boże od królestw ziemskich; dlaczego podczas chrztu otrzymujemy patrona; jak Kościół przez wydarzenia roku liturgicznego pomagają wierzącym w osiągnięciu ostatecznego celu; jak parafia pomagają wierzącym w osiągnięciu ostatecznego celu; jak rodzina i szkoła pomagają wierzącym w osiągnięciu ostatecznego celu; w czym wyraża się widzialny i niewidzialny wymiar liturgii; że każdy papież następcą świętego Piotra; że Kościół pielgrzymujący, w oczyszczeniu stanowią jedną wspólnotę. Wymienić: cele liturgii; części różańca; sposoby oddawania czci Chrystusowi Królowi; sposoby troski o Kościół w oczyszczeniu; zadania pełnione w Kościele przez papieża; nazwę swojej parafii; zadania parafii. Zinterpretować słowa Pana Jezusa: tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie (Mt 16, 19). Uzasadnić: aktualność wezwań proroków adwentowych; potrzebę przykazań kościelnych; słuszność dogmatu o niepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny; dlaczego chrześcijanie obchodzą adwent; że źródłem działalności charytatywnej Kościoła jest miłość Boga do człowieka. Wyjaśnić: pojęcia sztuka sakralna i caritas; znaczenie zwyczajów w obchodach świąt Bożego Narodzenia; zobowiązania wynikające z przykazań kościelnych; związek między kulturą i liturgią oraz nawróceniem i oczekiwaniem; co to znaczy, że przywilej Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny jest dogmatem wiary; dlaczego działalność charytatywna Kościoła jest określana mianem caritas; dlaczego Pan Bóg obdarzył Maryję przywilejem Niepokalanego Poczęcia; na czym polega przywilej Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Panny Maryi; znaczenie uczestnictwa w Eucharystii dla chrześcijańskiego przeżywania świąt. Wymienić: imiona proroków zwanych adwentowymi; motywy podejmowania działalności charytatywnej przez wierzących; najbardziej znane polskie zwyczaje bożonarodzeniowe; najbardziej znane zwyczaje adwentowe; przykazania kościelne; do czego Pan Bóg wzywa ludzi przez proroków adwentowych. Zdefiniować pojęcie nawrócenia Opowiedzieć wydarzenia biblijne z życia świętego Józefa; Połączyć Boże obietnice zbawienia z ich wypełnieniem w Jezusie Chrystusie. Scharakteryzować relacje w Świętej Rodzinie. Uzasadnić: sens przychodzenia do kościoła w święto Ofiarowania Pańskiego ze świecami; że
w Uroczystość Objawienia Pańskiego Kościół uświadamia sobie prawdę, że Jezus przyniósł zbawienie wszystkim ludziom. Wyjaśnić: cel nadawanych Mesjaszowi tytułów biblijnych; pojęcie rodzina domowym Kościołem ; zasady życia chrześcijańskiej rodziny; znaczenie kulturowego i religijnego świętowania Bożego Narodzenia; znaczenie poświęcanych w Uroczystość Objawienia Pańskiego znaków kredy, kadzidła i wody; związek sakramentów z prawdą objawioną ludziom podczas chrztu Pana Jezusa nad Jordanem: związek uroczystości Bożego Narodzenia, Objawienia Pańskiego i Chrztu Pańskiego oraz święta Ofiarowania Pańskiego; co to znaczy, że święty Józef uczy Kościół posłuszeństwa Panu Bogu; dlaczego świętego Józefa nazywamy patronem Kościoła; na czym polega misyjny charakter Kościoła; w czym wyraża się posłannictwo Jezusa. Wymienić zobowiązania wynikające z wiary Opowiedzieć wydarzenia biblijne z życia świętego Józefa; Połączyć Boże obietnice zbawienia z ich wypełnieniem w Jezusie Chrystusie. Scharakteryzować relacje w Świętej Rodzinie. Uzasadnić: sens przychodzenia do kościoła w święto Ofiarowania Pańskiego ze świecami; że w Uroczystość Objawienia Pańskiego Kościół uświadamia sobie prawdę, że Jezus przyniósł zbawienie wszystkim ludziom. Wyjaśnić: cel nadawanych Mesjaszowi tytułów biblijnych; pojęcie rodzina domowym Kościołem ; zasady życia chrześcijańskiej rodziny; znaczenie kulturowego i religijnego świętowania Bożego Narodzenia; znaczenie poświęcanych w Uroczystość Objawienia Pańskiego znaków kredy, kadzidła i wody; związek sakramentów z prawdą objawioną ludziom podczas chrztu Pana Jezusa nad Jordanem: związek uroczystości Bożego Narodzenia, Objawienia Pańskiego i Chrztu Pańskiego oraz święta Ofiarowania Pańskiego; co to znaczy, że święty Józef uczy Kościół posłuszeństwa Panu Bogu; dlaczego świętego Józefa nazywamy patronem Kościoła; na czym polega misyjny charakter Kościoła; w czym wyraża się posłannictwo Jezusa. Wymienić zobowiązania wynikające z wiary w Jezusa Mesjasza; kto tworzy Świętą Rodzinę. Zacytować, jakimi słowami Pan Bóg potwierdza posłannictwo Jezusa. Odróżnić jałmużnę od działalności dobroczynne. Opowiedzieć przypowieść o dobrym ojcu. Scharakteryzować: drogę chrześcijańskiego nawrócenia; postaci występujące w przypowieści o miłosiernym ojcu; Uzasadnić, że modlitwa jest czynem pokutnym. Wyjaśnić: nazwę Środa Popielcowa; religijne znaczenie popiołu i postu; różnice między dietą i postem; sens jałmużny; sens obrzędu posypywania głów popiołem; związek jałmużny z okresem Wielkiego Postu; dlaczego modlitwa umożliwia odnowienie przyjaźni z Panem Bogiem i ludźmi. Wymienić: części sakramentu pokuty i pojednania; formy jałmużny, formy zewnętrzne i wewnętrzne postu; przykłady modlitwy pokutnej. Zinterpretować przypowieść o miłosiernym ojcu w kontekście relacji Pana Boga z człowiekiem Uzasadnić: nazwę Wielki Czwartek; obecność w liturgii Wigilii Paschalnej obrzędu odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych; że Pan Jezus przez swoją mękę, śmierć i Zmartwychwstanie nadał ludzkiemu cierpieniu i umieraniu znaczenie zbawcze. Wyjaśnić: cel opowiadania o Ostatniej Wieczerzy z Listu do Koryntian; religijne znaczenie symboliki pokarmów przynoszonych do święcenia; symbolikę ognia i wody; związek Ostatniej Wieczerzy z sakramentami Eucharystii i święceń; związek między cierpieniem i śmiercią Pana Jezusa i cierpieniem oraz umieraniem ludzi; wyjaśnić związek wydarzeń z życia Pana Jezusa z liturgią Wielkiego Czwartku; co znaczy, że udział w Eucharystii wymaga od wierzących odpowiedniej postawy życiowej; dlaczego chrześcijanie święcą pokarmy na stół wielkanocny; dlaczego Eucharystia w Wielki Czwartek nazywana jest Mszą Świętą Wieczerzy Pańskiej; dlaczego liturgia Wigilii Paschalnej kończy się uroczystą procesją rezurekcyjną; dlaczego Wielki Piątek nie jest dla chrześcijan dniem smutku, porażki i beznadziei. Wymienić: części liturgii Wielkiego Piątku; kolejne stacje drogi krzyżowej; najważniejsze części liturgii Wigilii Paschalnej; wydarzenia ze Starego Testamentu, do których nawiązują zwyczaje wielkanocne. Zdefiniować wiatyk Scharakteryzować przymiot Pana Boga, jakim jest miłosierdzie; Uzasadnić, że Pana Jezusa możemy nazywać Dobrym Pasterzem; Wyjaśnić: gesty z obrzędu pogrzebu; związek tajemnicy Bożego miłosierdzia ze Zmartwychwstaniem Pana Jezusa; związek zachodzący między udziałem w sakramentach Kościoła i obietnicą Pana Jezusa: Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli (J 20, 29); związek zachodzący między wiarą we Wniebowstąpienie Pana Jezusa i wiarą w życie wieczne; co dla chrześcijan znaczy wyznanie Tomasza: Pan mój i Bóg mój! ; dlaczego Pana Jezusa nazywamy Dobrym Pasterzem; dlaczego Uroczystość Zesłania Ducha Świętego nazywana jest Zielone Święta ; w czym wyraża się działanie Ducha Świętego w sakramentach chrztu, Eucharystii oraz pokuty i pojednania; w jaki sposób Pan Jezus Dobry Pasterz prowadzi wierzących przez sakramenty Kościoła. Wymienić: gesty towarzyszące sprawowaniu sakramentów Kościoła; przejawy miłosierdzia Bożego. Zacytować obietnice Pana Jezusa dotyczące życia wiecznego. Opisać procesję Bożego Ciała. Opowiedzieć wydarzenie biblijne, które ukazuje, że Maryja jest matką. Przyporządkować okresy, święta i uroczystości do poszczególnych czasów liturgicznych.
Uzasadnić: potrzebę przygotowania się do przyjęcia sakramentu bierzmowania; religijny charakter procesji; związek tytułu Matka Kościoła z wydarzeniem zesłania Ducha Świętego; że miłość jest największym charyzmatem; że prawda o Trójcy Świętej jest tajemnicą wiary. Wyjaśnić: znaczenie sakramentu bierzmowania dla jego osobistego rozwoju i rozwoju wspólnoty Kościoła; co jest treścią wiary w Trójcę Święta; co to znaczy czynić swój świat Bożym światem; czym różnią się charyzmaty od talentów; dlaczego charyzmaty należy przyjmować z wdzięcznością; dlaczego Eucharystia jest centrum życia Kościoła; dlaczego Kościół obchodzi Uroczystość Trójcy Przenajświętszej; dlaczego Maryję nazywamy Matką Kościoła; dlaczego procesja Bożego Ciała jest ściśle związana z Mszą Świętą. Wymienić: cechy procesji; Osoby Trójcy Przenajświętszej; główne okresy roku liturgicznego Ocena niedostateczna Odznacza się zupełnym brakiem umiejętności stosowania wiedzy zdobytej na zajęciach Nie posiada zeszytu bądź zeszytu ćwiczeń lub dość często go nie przynosi Lekceważy przedmiot Nieodpowiednio zachowuje się na lekcji Wyraża lekceważący stosunek do wartości religijnych Opuszcza lekcje religii Ocena dopuszczająca Nie potrafi stosować wiedzy zdobytej na zajęciach, nawet przy pomocy nauczyciela Prowadzi zeszyt Wykazuje poprawny stosunek do katechezy Ocena dostateczna Wykazuje się podstawowymi wiadomościami zdobytymi na zajęciach Potrafi stosować wiadomości dla celów praktycznych i teoretycznych przy pomocy nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub w zeszycie sporadyczne braki notatek, zadań Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem Ocena dobra Stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych podanych przez nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub zeszycie ma wszystkie notatki i prace domowe Jest zainteresowany przedmiotem i systematycznie uczestniczy w zajęciach Stara się być aktywny podczas lekcji Postawa ucznia nie budzi wątpliwości Ocena bardzo dobra Umiejętnie wykorzystuje wiadomości poznane na lekcji w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe Aktywnie uczestniczy w zajęciach Jego postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń Jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycie roku liturgicznego Ocena celująca Samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych Angażuje się w prace poza lekcyjne, np. montaże sceniczne, pomoce katechetyczne, konkursy, występy- jasełka Jego pilność, postawa moralno- etyczna, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń
VIII.