Bariery na drodze rozwoju zawodowego w opinii specjalizujących się lekarzy Wojciech Stefan Zgliczyński
Lekarze w trakcie specjalizacji statystyki Liczba lekarzy odbywających specjalizację wynosi 25 102, co stanowi 14,5% wszystkich lekarzy wykonujących zawód (stan na 20 III 2018 r.) Lekarze odbywający spec. w trybie rezydenckim to 17 912 (71,4%) pozostali, czyli 7190 (28,6%) odbywa spec. w innym trybie, tj. zatrudnienie na etacie, wolontariat, umowa cywilno-prawna, doktorat. Lekarze odbywający spec. (83 dziedziny ale 10, to 56,9% lekarzy): Choroby wewnętrzne 2586, tj. 10,3% odbywających spec. Pediatria 1991, tj. 7,9% Kardiologia 1463, tj. 5,8% Anestezjologia 1444, tj. 5,8% Medycyna rodzinna 1348, tj. 5,4% Radiologia 1186, tj. 4,7% Położnictwo i ginekologia 1167, tj. 4,6% Ortopedia 1084, tj. 4,3% Chirurgia ogólna 1038, tj. 4,1% Psychiatria 983, tj. 3,9% Źródło: Rejestr CMKP CMKP 2
Kim są lekarze odbywający specjalizację?
Płeć (63,1% - kobiety) Wiek (mediana 34 lata) Charakterystyka Stan cywilny (72,1% - małżeństwo) (64,1% - posiadanie dzieci) Odbywanie kolejnej specjalizacji (40,3%) Podstaw. m. pracy (56,0% - szpital klin., 32,3% - inny szpital publicz.) Lokalizacja podstawowego m. pracy (74,7% - miasta pow. 500 tys.) Praca w więcej niż jednym miejscu (66,3%) Średni czas pracy w trakcie spec. - 64h/tyg. (od 51 - medycyna rodzina do 74 - ortopedia i traumatologia), czyli 30% powyżej kodeksowego czasu pracy, tj. 48 h/tyg. Zadowolenie z kariery zawodowej (93,4%)
Powody wyboru specjalizacji Satysfakcja z pracy w danej dziedzinie medycyny - 68,0% Możliwość rozwoju zawodowego - 59,3% Poczucie posiadania predyspozycji do pracy w danej spec. 54,8% Możliwość rozwoju naukowego - 31,3% Możliwość zwiększenia zarobków - 27,3% Prestiż związany z posiadaniem specjalizacji - 24,3% Dostępność miejsc specjalizacyjnych - 21,6% Możliwość łączenia pracy z innymi obowiązkami - 16,6% Wpływ autorytetu innego lekarza - 15,1% Źródło: Badania własne, 2014 r. CMKP 5
Ogólna ocena warunków uzyskiwania specjalizacji 63% ocen negatywnych Ocena programu kształcenia specjalizacyjnego 29% ocen negatywnych Źródło: Problemy i bariery związane z kształceniem podyplomowym, Raport NIL, 2016 r. CMKP 6
Bariery rozwoju zawodowego Problemy i bariery związane z kształceniem podyplomowym, Raport Naczelnej Izby Lekarskiej, 2016 r. (n=1698, lekarze do 35 r.ż) Badania własne, 2014 r. (n=902) CMKP 7
Bariery rozwoju zawodowego Ograniczona liczba miejsc spec., skutkująca m.in.: koniecznością poszukiwania miejsca specjalizacji poza miejscem zamieszkania. Niskie wynagrodzenia, skutkujące m.in.: potrzebą podejmowania dodatkowego zatrudnienia. Problemy w trakcie kształcenia spec., w tym: problemy z realizacją staży i kursów spec., problemy związane z przełożonymi. CMKP 8
Ograniczona liczba miejsc do odbywania specjalizacji 86% ocen negatywnych Konieczność poszukiwania miejsca specjalizacji poza miejscem zamieszkania 79% ocen negatywnych Źródło: Problemy i bariery związane z kształceniem podyplomowym, Raport NIL, 2016 r. CMKP 9
Niskie zarobki w trakcie specjalizacji 93% ocen negatywnych Potrzeba podjęcia dodatkowej pracy w trakcie specjalizacji 89% ocen negatywnych Źródło: Problemy i bariery związane z kształceniem podyplomowym, Raport NIL, 2016 r. CMKP 10
Wynagrodzenia lekarzy w ramach rezydentury (w zł) Od 1 stycznia 2013 r. Od 1 lipca 2017 r. Od 1 stycznia 2018 r. Od 1 lipca 2018 r. Od 1 lipca 2018 r. z dodatkiem za zobowiązanie do pracy w Polsce Okres spec. I II I II I II I II I II Wybrane dziedziny I - 104% i 88% oraz II - 117% i 99% przeciętnego wynagrodzenia 3602 3890 4 070 4 391 4 190 4 520 4 700 5 300 5 300 6 000 Zmiana 100% 100% 113% 113% 116% 116% 130% 136% 147% 154% Pozostałe dziedziny 3170 3458 3 570 3 891 3 675 4 006 4 000 4 500 4 600 5 100 Zmiana 100% 100% 113% 113% 116% 116% 126% 130% 145% 147% I - 93% i 81% oraz II - 100% i 88% przeciętnego wynagrodzenia Źródło: Obliczenia własne na podstawie dokumentów Ministerstwa Zdrowia Porozumienie Ministra Zdrowia z Porozumieniem Rezydentów Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy z dnia 8 lutego 2018 r. CMKP 11
Problemy w trakcie kształcenia specjalizacyjnego Źródło: Problemy i bariery związane z kształceniem podyplomowym, Raport NIL, 2016 r. CMKP 12
Problemy związane z realizacją kursów koszty związane z dojazdami i zakwaterowaniem koszty (dojazd, zakwaterowanie, utracone zarobki, zapewnienie opieki) 35,1% ograniczona liczba miejsc na kursach 25,4% niedogodne terminy kursów uzyskanie zgody przełożonego 13,3% 12,9% uzyskanie zgody pracodawcy odwoływanie z kursów przez przełożonego inne 2,0% 4,4% 6,9% Źródło: Badania własne.
Problemy związane z realizacją staży uzyskanie zgody przełożonego 28,9% odwoływanie ze staży przez przełożonego koszty związane z dojazdami i zakwaterowaniem 20,1% 18,3% ograniczona liczba miejsc na stażach 12,7% niedogodne terminy staży 7,7% uzyskanie zgody pracodawcy 7,4% inne 4,9% Źródło: Badania własne.
Ocena opiekuna/kierownika spec. Problemy związane z przełożonymi w pracy uzyskanie zgody przełożonego na staże i kursy dodatkowe wymagania ze strony pracodawcy uzyskanie zgody pracodawcy na staże i kursy inne 15,3% 12,7% 12,7% 59,3%
Propozycje lekarzy w trakcie spec. dotyczące zmian w kształceniu Urealnienie listy procedur do wykonania w trakcie spec. - 94,8% Uproszczenie programów spec. - 66,9% Stworzenie systemu motywacyjnego i listy obowiązków opiekuna/kierownika - 90,7% Wprowadzenie wynagrodzenia dla kierowników spec. - 88,6% Zewnętrzna ocena jakości pracy opiekuna i jednostki w zakresie szkolenia spec. - 83,5% Możliwość wyboru opiekuna/kierownika przez lekarza szkolącego się - 78,7% Źródło: Problemy i bariery związane z kształceniem podyplomowym, Raport NIL, 2016 r. CMKP 16
Wnioski
Wnioski Lekarze odbywający specjalizację najczęściej realizują ją w ramach rezydentury, będąc zatrudnionym w szpitalu i w większości pracują dodatkowo. Lekarze przy wyborze specjalizacji kierują się głównie satysfakcją z pracy w danej dziedzinie medycyny, możliwością rozwoju zawodowego i posiadanymi predyspozycjami.
Wnioski Lekarze w większości negatywnie oceniają warunki uzyskiwania specjalizacji, wskazując jako główne bariery ograniczoną liczbę miejsc specjalizacyjnych i niskie zarobki, a także liczne trudności związane z odbywaniem szkolenia. Problemy w trakcie realizacji szkolenia spec. dotyczą kluczowych elementów kształcenia, czyli staży i kursów spec., a także konieczności wykonywania zadań wykraczających poza program spec. i posiadane kompetencje. Realizowanie specjalizacji w ramach rezydentury wiąże się z mniejszą częstościa problemów w trakcie spec. Występujące bariery w dużej części są związane z deficytem kadr lekarskich.
Dziękuję za uwagę