Wielcy Polacy
Jan Paweł II Jan Paweł II, Karol Wojtyła (ur.18.v.1920 zm.2.iv.2005), papież od 1978. Biskup od 1958, arcybiskup metropolita krakowski 1963 78, kardynał 1967 78. 78. Odbył jako papież do 2001r. Ponad 90 wycieczek po całym świecie. W Polsce był kilka razy: 1979, 1983, 1987, 1991, 1999, 2002.
Mikołaj Kopernik Mikołaj Kopernik(1473-1543), 1543), wielki polski astronom, matematyk, ekonomista, lekarz, duchowny. Był twórcą teorii heliocentrycznej Układu Słonecznego, obalił teorię geocentryczną. Przyjął, że Ziemia wraz z innymi planetami krąży wokół Słońca i jednocześnie obraca się wokół własnej osi.
Maria Skłodowska-Curie Maria Skłodowska-Curie (1867-1934),chemik 1934),chemik i fizyk polski, pracowała we Francji. Wspólnie z mężem Piotrem Curie prowadziła badania nad promieniotwórczością, odkryła aktywność toru i wspólnie z mężem 2 nowe pierwiastki (polon i rad). Otrzymała 2 Nagrody Nobla.
Ignacy Łukasiewicz Ignacy Łukasiewicz(1822-1882), farmaceuta i działacz niepodległościowy. Przeprowadził destylację ropy naftowej i wydzielił z niej naftę. Skonsultował pierwszą lampę naftową i dzięki temu w 1853 oświetlił szpital we Lwowie. Jako pierwszy na świecie założył w Polsce kopalnię ropy naftowej oraz rafinerię.
Adam Mickiewicz Mickiewicz Adam (1798 1855), 1855), poeta, przedstawiciel romantyzmu. Po studiach pracował jako nauczyciel. Oskarżony o udział w tajnych organizacjach młodzieży, został skierowany do guberni centralnych. Dzięki wstawiennictwu przyjaciół opuścił Rosję i zamieszkał na stałe za granicą, gł. we Francji. Wykładał literaturę w Collége de France.
Henryk Sienkiewicz Sienkiewicz Henryk (1846 1916), 1916), prozaik, przedstawiciel pozytywizmu. Laureat literackiej Nagrody Nobla (1905). Pracował jako dziennikarz (współzałożyciel dwutygodnika Niwa, korespondent Gazety Polskiej w Ameryce Pn.). Pozycję pisarza ugruntował nowelami: Szkice węglem, Janko Muzykant, Bartek Zwycięzca i Latarnik,, sławę przyniosła mu Trylogia,, niedoścignione arcydzieło powieści masowej: Ogniem i mieczem, Potop i Pan Wołodyjowski. Najgłośniejszymi sukcesami pisarza stały się kolejne powieści historyczne: Quo vadis i Krzyżacy.
Stanisław Wyspiański Wyspiański Stanisław (1869 (1869 1907), dramatopisarz, poeta i malarz; reformator teatru. Studia malarskie ukończył u Jana Matejki. Autor dramatów: Warszawianka Warszawianka,, Lelewel Lelewel,, Noc listopadowa, listopadowa, Klątwa Klątwa.. Odnowił język teatru, wiążąc tradycję tragedii antycznej ze współczesnymi ideami filozoficznymi (teorie Fryderyka Nietzschego) i kierunkami artystycznymi. Jego talent rozkwitł w dramatach rozrachunkowych (Wesele (Wesele,, Wyzwolenie), Wyzwolenie ), w których łączył sceny rodzajowe, symboliczne i ekspresjonistyczne. Nowe koncepcje inscenizatorskie W. znalazły także wyraz w jego pracy o Hamlecie Williama Szekspira.
Jan Matejko Matejko Jan (1838 93), malarz. Tworzył monumentalne obrazy historyczne: Bitwa pod Grunwaldem, Hołd pruski,, a także psychologiczne portrety wielkich postaci: Stańczyk, Kazanie Skargi, Rejtan upadek Polski.. Brał udział w restauracji zabytków Krakowa (Sukiennice, kościół Mariacki). Doceniony przez współczesnych jako artysta i wychowawca młodzieży.
Tadeusz Kościuszko Kościuszko Tadeusz (1746 1817), generał, Naczelnik Sił Zbrojnych Narodowych w powstaniu kościuszkowskim 1794. Wychowanek Szkoły Rycerskiej, 1775 83 uczestnik wojny o niepodległość USA (bohater narodowy tego kraju), mianowany generałem brygady, odznaczył się przy oblężeniu Saratogi w 1777, szczególnie jako inżynier wojskowy. Po powrocie do kraju powołany w 1789 do armii polskiej w stopniu generała-majora; w wojnie w 1792 walczył pod Zieleńcami i Dubienką;
Józef Piłsudski Józef Piłsudski (1867 1935), 1935), niepodległościowy działacz, publicysta, polityk, premier, I marszałek Polski. Więziony i zsyłany na Syberię przez władze rosyjskie. Czołowy przywódca PPS od 1892 oraz red. nacz. jej organu prasowego (czasopismo Robotnik ).
Stanisław August Poniatowski Stanisław August Poniatowski (1732 98), ostatni król Polski (1764 95). Wybrany z woli Katarzyny II, dążył do naprawy państwa, zahamowanej przez konfederację targowicką i I rozbiór Rzeczypospolitej, współautor reform Sejmu Czteroletniego. W wojnie w 1792 skapitulował i przystąpił do targowiczan, podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 odsunięty od władzy, po III rozbiorze 25 XI 1795 abdykował, wywieziony przez Rosjan do Grodna, potem Petersburga. Położył ogromne zasługi dla rozwoju kultury i sztuki oświecenia polskiego.
Władysław Stanisław Reymont Stanisław Władysław Rejment (1867 1925), 1925), prozaik. Laureat literackiej Nagrody Nobla (1924). Początkowo nowelista (Suka, Zawierucha) ) i autor powieści związanych ze środowiskiem teatru, m.in. Komediantka.. 1895 9999 pracował nad powieścią panoramą przemysłowej Łodzi Ziemia obiecana,, a 1899 19091909 nad swym najwybitniejszym dziełem, powieścią Chłopi.. Jego proza w dużej mierze nosi cechy dokumentu społecznego, korzystając z form ekspresji charakterystycznych dla naturalizmu i symbolizmu nazywano pisarza antyklasycznym klasykiem. Jego utwory z sukcesem przenoszono na ekran.
Bolesław Prus Prus Bolesław, właśc. Aleksander Głowacki (1847 1912), 1912), pisarz i publicysta, przedstawiciel pozytywizmu warszawskiego. Początkowo dziennikarz i humorysta przez całe życie pisał felieton tygodniowy od połowy lat 70. zajął się literaturą. Zwrócił na siebie uwagę powieścią Anielka oraz pisaną pod wpływem naturalizmu powieścią Placówka,, a także opowiadaniami: Powracająca fala, Katarynka, Antek, Kamizelka, Grzechy dzieciństwa, Omyłka.. Sławę przyniosła mu powieść Lalka,, publikowana w Kurierze Codziennym, a umocniła następna powieść współczesna Emancypantki i historyczna Faraon.
Zygmunt Krasiński Krasiński Zygmunt, hrabia, pseud. Spirydion Prawdzicki (1812 59), dramatopisarz i poeta. Potępiony przez kolegów za powstrzymanie się od udziału w studenckiej manifestacji patriotycznej, opuścił Warszawę i od 1829 przebywał gł. za granicą (w Szwajcarii i Włoszech). Od 1858 ordynat w Opinogórze. Jako autor utworów dramatycznych Nie-Boska komedia i Irydion stał się najwybitniejszym przedstawicielem romantycznej tragedii polskiej. Dziś szczególne znaczenie ma bogata korespondencja poety barwna kronika myślowa epoki (zwł. listy do Delfiny Potockiej).
Ignacy Krasicki Krasicki Ignacy (1735 1801), 1801), poeta, przedstawiciel klasycyzmu stanisławowskiego, duchowny (biskup warmiński). Związany z obozem królewskim, rzecznik rozwoju kultury narodowej, redaktor Monitora. Tworzył bajki, satyry (Żona modna), poematy heroikomiczne (Monachomachia, Antymonachomachia, Myszeida). Autor pierwszej polskiej powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki.. Już za życia zwany księciem poetów. Jego utwory nienatrętnie ukazywały ludzkie przywary i niedostatki, wskazując zarazem drogę rozumnego życia.
Jan Kochanowski Kochanowski Jan (1530 84), poeta, przedstawiciel renesansu. Studiował w Akademii Krakowskiej i na uniwersytecie w Padwie. W 1563 został jednym z sekretarzy kancelarii królewskiej. Z dworem rozstał się ok. 1574 i osiadł w Czarnolesie. Pierwsze utwory pisał po łacinie, m.in. piękne Elegie,, ale zasłynął jako twórca nowożytnej poezji polskiej, zwł. liryki. Autor Psałterza Dawidów, Trenów, Fraszek, Pieśni oraz pierwszej polskiej tragedii renesansowej opartej na motywach mitu trojańskiego Odprawa posłów greckich.
Stefan śeromski Żeromski Stefan (1864 1925), 1925), powieściopisarz, dramatopisarz, publicysta. Wcześnie osierocony, utrzymywał się z udzielania korepetycji. Pracował jako guwerner, potem w Muzeum Narodowym Polskim w Rapperswilu (Szwajcaria) i bibliotece ordynacji Zamoyskich w Warszawie. Autor tomów opowiadań i powieści, m.in.: Rozdziobią nas kruki, wrony, Syzyfowe prace, Ludzie bezdomni, Popioły, Echa leśne, Dzieje grzechu, Wierna rzeka, Wiatr od morza, Przedwiośnie; dramatów: Róża, Sułkowski, Uciekła mi przepióreczka; ; poematów prozą: Wisła, Międzymorze, Puszcza jodłowa oraz tomu publicystyki Snobizm i postęp i Dzienników. Stawiał wielkie pytania o przyszłość narodu, wystawiając moralny rachunek za błędy przeszłości. Głosił ideę regionalizmu.
Zofia Nałkowska Nałkowska Zofia (1884 1954), 1954), pisarka. Założycielka Związku Zawodowego Literatów Polskich; od 1933 w Polskiej Akademii Literatury. W 1936 otrzymała nagrodę państwową za powieść Granica. Lata okupacji spędziła w Warszawie (opisała je w Dziennikach czasu wojny). Po II wojnie światowej brała udział w pracach Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich powstały wówczas Medaliony,, dramatyczny zapis doświadczeń wojny. Autorka powieści, m.in. Romans Teresy Hennert,, dramatów, m.in. Dom kobiet,, oraz 4 tomów Dzienników. Jej dzieła odznaczają się realizmem psychologicznym i krytycznym spojrzeniem na rzeczywistość społeczno- polityczną.
Prezentacje przygotował: MIŁOSZ NOWAK 3 IE