Spotkanie z Chrystusem poprzez środki łaski Bożej

Spotkanie z Chrystusem poprzez środki łaski Bożej Tematy kazań adwentowych 1. Spotkanie z Chrystusem w słowie Bożym, a w Chrystusie z Bogiem A oznajmiam wam, bracia, że ewangelia, którą ja zwiastowałem, nie jest pochodzenia ludzkiego; albowiem nie otrzymałem jej od człowieka, ani mnie jej nie nauczono, lecz otrzymałem ją przez objawienie Jezusa Chrystusa. (Ga 1,11.12) 2. Spotkanie z Chrystusem w sakramencie chrztu Czy nie wiecie, że my wszyscy, ochrzczeni w Chrystusa Jezusa, w śmierć jego zostaliśmy ochrzczeni? Pogrzebani tedy jesteśmy wraz z nim przez chrzest w śmierć, abyśmy jak Chrystus wskrzeszony został z martwych przez chwałę Ojca, tak i my nowe życie prowadzili. Bo jeśli wrośliśmy w podobieństwo jego śmierci, wrośniemy również w podobieństwo jego zmartwychwstania, wiedząc to, że nasz stary człowiek został wespół z nim ukrzyżowany, aby grzeszne ciało zostało unicestwione, byśmy już nadal nie służyli grzechowi; kto bowiem umarł, uwolniony jest od grzechu. Jeśli tedy umarliśmy z Chrystusem, wierzymy, że też z nim żyć będziemy, wiedząc, że zmartwychwzbudzony Chrystus już nie umiera, śmierć nad nim już nie panuje. Umarłszy bowiem, dla grzechu raz na zawsze umarł, a żyjąc, żyje dla Boga. Podobnie i wy uważajcie siebie za umarłych dla grzechu, a za żyjących dla Boga w Chrystusie Jezusie, Panu naszym. (Rz 6,3-11) 3. Spotkanie z Chrystusem w sakramencie wieczerzy Pańskiej Przeto, najmilsi moi, uciekajcie od bałwochwalstwa. Przemawiam jak do rozsądnych: Rozsądźcie sami, co mówię. Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest społecznością krwi Chrystusowej? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest społecznością ciała Chrystusowego? Ponieważ jest jeden chleb, my, ilu nas jest, stanowimy jedno ciało, wszyscy bowiem jesteśmy uczestnikami jednego chleba. (1 Kor 10,14-17) Czym są środki łaski Bożej? * * * Preparacje Zbawczy czyn Jezusa Chrystusa na Golgocie jest dziełem nie wymagającym uzupełnienia ani powtarzania, jest dziełem dokonanym raz na zawsze. Zbawienie dokonane przez Syna Bożego na krzyżu jest zbawczą rzeczywistością, obejmującą wszystkich grzeszników, Bóg bowiem chce, aby wszyscy ludzie byli zbawieni (1 Tm 2, 4). Ale zbawcze dzieło Chrystusa musi zostać rozdzielone między grzesznikami, którzy na skutek skażenia przez grzech pierworodny nie są w stanie sami przyswoić sobie owoców zbawczego dzieła Syna Bożego. Percepcja zbawienia nie jest możliwa bez interwencji Bożej. Bóg sprawia w człowieku chcenie i wykonanie (Flp 2,13). Zbawcze owoce krzyża Golgoty Bóg przyswaja człowiekowi przez środki łaski (słowo Boże i sakramenty). Reformacyjna zasada jedynie słowo oznacza, że Duch Święty działa zbawczo przez ustanowione przez Boga środki łaski, to jest przez słowo i ustanowione przez Chrystusa sakramenty (chrzest, wieczerza Pańska). Nie oznacza to, że Duch nie jest suwerenny. Ze względu na naszą cielesność, Duch używa znaków. Używa takich narzędzi nie z powodu swojej słabości, ale naszej wrodzonej ograniczoności. W tym przejawia się Jego mądrość i potęga, która nas przeobraża i prowadzi do Boga. 1

Czym jest czas adwentu? Rok kościelny rozpoczyna się pierwszą niedzielą adwentu i nie pokrywa się dokładnie z rokiem kalendarzowym, który rozpoczyna się 1 stycznia w większości krajów, nawiązujących do kultury chrześcijańskołacińskiej. Rok kościelny wzorowany jest na biblijnej historii zbawienia i jest jej odzwierciedleniem. W jej centrum znajduje się osoba Jezusa, zapowiedzianego przez proroków Mesjasza (Chrystusa). Adwent jest czasem powagi, zadumy i refleksji nad tajemnicą przyjścia Pańskiego. Biblijne teksty, przeznaczone do czytania i rozważania w okresie adwentowym, mówią o danej ludowi izraelskiemu obietnicy, dotyczącej przyjścia Mesjasza oraz o powtórnym przyjściu Chrystusa na sąd ostateczny. Ale czas adwentu, poprzedzający przygotowujący Święta Narodzenia Pańskiego, przypomina nam również, że niezależnie od pierwszego i drugiego przyjścia Pańskiego, Chrystus, jako żywy Pan, nieustannie przychodzi do nas w swoim słowie i sakramentach, aby działać zbawczo w sercach tych, którzy w Niego uwierzyli. Zmartwychwstały Jezus żegnając się ze swoimi uczniami powiedział: Oto Ja jestem z wami po wszystkie dni aż do skończenia świata (Mt 28,20). Wywyższony Chrystus nakazał napisać do Kościoła w Laodycei: Oto stoję u drzwi i kołaczę; jeśli ktoś usłyszy głos mój i otworzy drzwi, wstąpię do niego i będę z nim wieczerzał, a on ze mną (Obj 3, 20). 1. Spotkanie w słowie Bożym z Chrystusem, a w Chrystusie z Bogiem A oznajmiam wam, bracia, że ewangelia, którą ja zwiastowałem, nie jest pochodzenia ludzkiego; albowiem nie otrzymałem jej od człowieka, ani mnie jej nie nauczono, lecz otrzymałem ją przez objawienie Jezusa Chrystusa. (Ga 1,11.12) Przemyśl także: Tedy Jezus odezwał się i rzekł im: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam, nie może Syn sam od siebie nic czynić, tylko to, co widzi, że Ojciec czyni; co bowiem On czyni, to samo i Syn czyni. Ojciec bowiem miłuje Syna i ukazuje mu wszystko, co sam czyni, i ukaże mu jeszcze większe dzieła niż te, abyście się dziwili. Albowiem jak Ojciec wzbudza z martwych i ożywia, tak i Syn ożywia tych, których chce. Bo i Ojciec nikogo nie sądzi, lecz wszelki sąd przekazał Synowi, aby wszyscy czcili Syna, jak czczą Ojca. Kto nie czci Syna, ten nie czci Ojca, który go posłał. Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam, kto słucha słowa mego i wierzy temu, który mnie posłał, ma żywot wieczny i nie stanie przed sądem, lecz przeszedł ze śmierci do żywota. Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam, zbliża się godzina, owszem już nadeszła, kiedy umarli usłyszą głos Syna Bożego i ci, co usłyszą, żyć będą. Jak bowiem Ojciec ma żywot sam w sobie, tak dał i Synowi, by miał żywot sam w sobie. (J 5,19-26) 1.1. Chrystus przychodzi do nas w słowie Bożym Prawo i ewangelia Bóg mówi do nas przez prawo i ewangelię. Prawo i ewangelia występują zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie. Prawo i ewangelia występują obok siebie. Chociaż z natury prawo i ewangelia są sobie przeciwne, jednakże potrzebują siebie nawzajem. Umiejętność rozróżnienie ewangelii od prawa jest prawdziwą mądrością i darem Bożym. Prawo domaga się od człowieka bezwzględnego posłuszeństwa oraz poddania się woli Bożej. Żąda uczynków zgodnych z wolą Boga i potępia grzesznika (por. Ga 3,10.11 ). Ewangelia zaś zwiastuje grzesznikowi łaskę Bożą, przebaczenie, pokój z Bogiem, pojednanie z Wszechmogącym przez Jezusa Chrystusa i w Jezusie Chrystusie, bez uczynków prawa, a jedynie dzięki krzyżowej zasłudze Syna Bożego. Prawo także obiecuje usprawiedliwienie, ale dostąpią go jedynie ci, którzy w doskonały sposób wypełniają wolę Bożą w nim zawartą, zarówno w formie nakazu: to czyń, jak i zakazu: tego czynić nie wolno (por. Łk 10,28; Ga 3,12). Zbawienie przez prawo jest więc warunkowe. Warunku tego jednak nikt nie może spełnić, gdyż wszyscy zgrzeszyli i każdy człowiek urodzony w naturalny sposób jest grzesznikiem i nim pozostanie (Ga 3,22). Ewangelia zwiastuje bezwarunkowo łaskę Bożą dla każdego grzesznika, który uwierzy w Jezusa Chrystusa. 2

Wiary nie można traktować jako warunku, gdyż wiara nie jest zasługą przed Bogiem, lecz Bożym darem, owocem słuchania ewangelii (1 Kor 12,9; Rz 10,17). Prawo budzi poczucie winy, zbożnego lęku przed majestatem sprawiedliwego Boga. Ewangelia zaś nakłania do pokuty, budzi wiarę, zaufanie i nowe życie w Jezusie Chrystusie. Wynika z tego, że w działaniu prawo i ewangelia są sobie przeciwne, chociaż działanie i prawa i ewangelii służy zbawieniu człowieka. Prawo bez ewangelii nie może zbawić. 1.2. Spotkanie z Chrystusem jest spotkaniem z Bogiem zbawienia 1.2.1. Kto słucha Chrystusa, słucha Boga A kto was słucha, mnie słucha, a kto wami gardzi, mną gardzi. A kto mną gardzi, gardzi tym, który mnie posłał. (Łk 10,16); Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam, kto słucha słowa mego i wierzy temu, który mnie posłał, ma żywot wieczny i nie stanie przed sądem, lecz przeszedł ze śmierci do żywota. (J 5,24) 1.2.2. Sprawcza moc słowa Bożego Albowiem nie wstydzę się Ewangelii Chrystusowej, jest ona bowiem mocą Bożą ku zbawieniu każdego, kto wierzy, najpierw Żyda, potem Greka, bo usprawiedliwienie Boże w niej bywa objawione, z wiary w wiarę, jak napisano: A sprawiedliwy z wiary żyć będzie. (Rz 1,16.17) Przemyśl także: Iz 55,8-11; Jk 1,21 1.2.3. Słowo zbawia i sądzi A Jezus zawołał donośnym głosem: Kto wierzy we mnie, nie we mnie wierzy, ale w tego, który mnie posłał. Kto mnie widzi, widzi tego, który mnie posłał. Ja jako światłość przyszedłem na świat, aby nie pozostał w ciemności nikt, kto wierzy we mnie. A jeśliby kto słuchał słów moich, a nie przestrzegał ich, Ja go nie sądzę; nie przyszedłem bowiem sądzić świata, ale świat zbawić. Kto mną gardzi i nie przyjmuje słów moich, ma swego sędziego: Słowo, które głosiłem, sądzić go będzie w dniu ostatecznym; bo ja nie z siebie samego mówiłem, ale Ojciec, który mnie posłał, On mi rozkazał, co mam powiedzieć i co mam mówić. I wiem, że przykazanie jego jest żywotem wiecznym. Przeto, co Ja wam mówię, mówię tak, jak mi powiedział Ojciec. (J12,44-50) 1.3. Słowo ewangelii jest skarbem Kościoła Kościół nie rozdziela darów zbawienia. Dary zbawienia rozdziela Chrystus. On sam jest darem Bożym dla człowieka. W Chrystusie i przez Chrystusa Bóg rozdziela dary swojej łaski i zbawienia. Zmysłem chrześcijanina jest słuch (ks. M. Luter). Dlatego życie chrześcijanina musi być zakotwiczone w słowie Bożym. 2. Spotkanie z Chrystusem w sakramencie chrztu Czy nie wiecie, że my wszyscy, ochrzczeni w Chrystusa Jezusa, w śmierć jego zostaliśmy ochrzczeni? Pogrzebani tedy jesteśmy wraz z nim przez chrzest w śmierć, abyśmy jak Chrystus wskrzeszony został z martwych przez chwałę Ojca, tak i my nowe życie prowadzili. Bo jeśli wrośliśmy w podobieństwo jego śmierci, wrośniemy również w podobieństwo jego zmartwychwstania, wiedząc to, że nasz stary człowiek został wespół z nim ukrzyżowany, aby grzeszne ciało zostało unicestwione, byśmy już nadal nie służyli grzechowi; kto bowiem umarł, uwolniony jest od grzechu. Jeśli tedy umarliśmy z Chrystusem, wierzymy, że też z nim żyć będziemy, wiedząc, że zmartwychwzbudzony Chrystus już nie umiera, śmierć nad nim już nie panuje. Umarłszy bowiem, dla grzechu raz na zawsze umarł, a żyjąc, żyje dla Boga. Podobnie i wy uważajcie siebie za umarłych dla grzechu, a za żyjących dla Boga w Chrystusie Jezusie, Panu naszym. (Rz 6,3-11) 3

1.2. Ustanowienie przez Chrystusa A Jezus przystąpiwszy, rzekł do nich te słowa: Dana mi jest wszelka moc na niebie i na ziemi. Idźcie tedy i czyńcie uczniami wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego, ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami po wszystkie dni aż do skończenia świata. (Mt 28,18-20); I rzekł im: Idąc na cały świat, głoście ewangelię wszystkiemu stworzeniu. Kto uwierzy i ochrzczony zostanie, będzie zbawiony, ale kto nie uwierzy, będzie potępiony. (Mk 16, 16.16) 2.2. Słowo obietnicy konstytuuje sakrament chrztu Najważniejszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę przy chrzcie jest Boża obietnica, która mówi: «Kto wierzy i ochrzczony zostanie, będzie zbawiony» (Mk 16,16). Ta obietnica musi być postawiona przed wszelkim przepychem dobrych uczynków, ślubów, reguł zakonnych i przed wszystkim, co zostało wprowadzone przez ludzi. Bo na tej obietnicy oparte jest całe nasze zbawienie. Ale trzeba ją rozumieć tak, że opieramy na niej wiarę i nawet nie wątpimy w to, że jesteśmy zbawieni, będąc ochrzczonymi. Bo gdzie nie ma takiej wiary, tam nie pomoże chrzest, a nawet bardziej zaszkodzi, i to nie tylko wówczas, gdy się go przyjmuje, lecz przez całe życie. Gdyż taką niewiarę zaprzeczenie Boskiego przyrzeczenia Bóg karze, bo jest ono największym grzechem. Kiedy zgodzimy się na taką próbę wiary, przekonamy się wkrótce, jak trudno jest wierzyć Bożej obietnicy. Gdyż ludzkiej słabości świadomej swoich grzechów najtrudniej jest uwierzyć w to, że jest zbawiona, lub przynajmniej takąż ma się stać. Ale mimo to nie może być zbawiony ten, kto nie wierzy, gdyż nie wierzy w Bożą prawdę, która obiecuje zbawienie. (ks. M. Luter, O niewoli babilońskiej Kościoła) 2.3. Nieodwołalne są obietnice Boże Jeśli my nie dochowujemy wiary, On pozostaje wierny, albowiem samego siebie zaprzeć się nie może. (2 Tm 2,13); Nieodwołalne są bowiem dary i powołanie Boże. (Rz 11,29) To kazanie należałoby pilnie wpoić ludowi, bezustannie przedstawiając mu tę obietnicę ciągle przypominać o chrzcie, budząc i zachowując go ciągle w wierze. Gdyż tak, jak prawda tej Bożej obietnicy, raz nad nami wypowiedziana trwa aż do śmierci, tak też nasza wiara nie powinna nigdy gasnąć, lecz do śmierci ma być wzmacniana i zachowywana przez ciągłe przypominanie nam o obietnicy danej nam w chrzcie. (ks. M. Luter, O niewoli babilońskiej Kościoła) 2.4. Tylko wiara sprawa, że mamy to, o czym mówią Boże obietnice Dlatego powstając z grzechu i czyniąc pokutę nie czyńmy nic innego, niż to, byśmy powracali do wiary i siły chrztu, od której odeszliśmy i powracali do wówczas złożonej obietnicy, od której odeszliśmy przez grzech. Gdyż prawdziwość tej raz na zawsze złożonej obietnicy pozostaje niezmienna i pragnie objąć także nas, kiedy zawrócimy. I to jest właśnie to, czego jeśli się nie mylę pragną podkreślić ci, którzy mówią, że chrzest jest podstawą i fundamentem wszystkich sakramentów, bez którego to fundamentu nie można uzyskać innych. (ks. M. Luter, O niewoli babilońskiej Kościoła) Tak więc widzisz, jak bogatym jest chrześcijanin to znaczy człowiek ochrzczony, który nawet, gdyby chciał, nawet przez największe grzechy nie może utracić swego zbawienia, chyba, że nie będzie chciał wierzyć. Gdyż żaden grzech nie jest w stanie go potępić tylko niewiara. Wszystkie inne grzechy zostaną mu, gdy tylko powróci wiara oparta na Bożej obietnicy złożonej w chrzcie, w jednej chwili, przez tę samą wiarę przebaczone. Gdyż Bóg nie może zaprzeczyć sobie samemu, gdy Go wyznajesz i Jemu który złożył obietnicę ufasz. Lecz skrucha i wyznanie win, a później zadośćuczynienie i wszystkie te wymyślone przez ludzi starania zostawią cię tylko w potrzebie i uczynią cię nieszczęśliwym, gdy zapomnisz o Bożej prawdzie i zagubisz się w tych sprawach. Gdyż marną nicością i czystą plagą ducha są wszelkie starania dziejące się poza wiarą i Bożą prawdą. (ks. M. Luter, O niewoli babilońskiej Kościoła) Zobacz także: M. Luter, Mały i Duży katechizm. 4

3. Spotkanie z Chrystusem w sakramencie wieczerzy Pańskiej Przeto, najmilsi moi, uciekajcie od bałwochwalstwa. Przemawiam jak do rozsądnych: Rozsądźcie sami, co mówię. Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest społecznością krwi Chrystusowej? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest społecznością ciała Chrystusowego? Ponieważ jest jeden chleb, my, ilu nas jest, stanowimy jedno ciało, wszyscy bowiem jesteśmy uczestnikami jednego chleba. (1 Kor 10,14-17) 3.1. Ustanowienie wieczerzy Pańskiej przez Chrystusa Albowiem ja przejąłem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której był wydany, wziął chleb, a podziękowawszy, złamał i rzekł: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje za was wydane; to czyńcie na pamiątkę moją. Podobnie i kielich po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich to nowe przymierze we krwi mojej; to czyńcie, ilekroć pić będziecie, na pamiątkę moją. Albowiem, ilekroć ten chleb jecie, a z kielicha tego pijecie, śmierć Pańską zwiastujecie, aż przyjdzie. Przeto, ktokolwiek by jadł chleb i pił z kielicha Pańskiego niegodnie, winien będzie ciała i krwi Pańskiej. (1 Kor 11,23-27) A gdy oni jedli, wziął Jezus chleb i pobłogosławił, łamał i dawał uczniom, i rzekł: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje. Potem wziął kielich i podziękował, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; albowiem to jest krew moja nowego przymierza, która się za wielu wylewa na odpuszczenie grzechów. ( Mt 26, 26-27 oraz teksty paralelne) 3.2. Obietnica Ja jestem chlebem żywota. Ojcowie wasi jedli mannę na pustyni i poumierali; tu natomiast jest chleb, który zstępuje z nieba, aby nie umarł ten, kto go spożywa. Ja jestem chlebem żywym, który z nieba zstąpił; jeśli kto spożywać będzie ten chleb, żyć będzie na wieki; a chleb, który Ja dam, to ciało moje, które Ja oddam za żywot świata. Wtedy sprzeczali się Żydzi między sobą, mówiąc: Jakże Ten może dać nam swoje ciało do jedzenia? Na to rzekł im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam, jeśli nie będziecie jedli ciała Syna Człowieczego i pili krwi jego, nie będziecie mieli żywota w sobie. Kto spożywa ciało moje i pije krew moją, ten ma żywot wieczny, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Albowiem ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a krew moja jest prawdziwym napojem. Kto spożywa ciało moje i pije krew moją, we mnie mieszka, a Ja w nim. Jak mię posłał Ojciec, który żyje, a Ja przez Ojca żyję, tak i ten, kto mnie spożywa, żyć będzie przeze mnie. (J 6,48-57) Wieczerza Pańska udzielana jest na odpuszczenie grzechów, a kto ma opuszczenie grzechów, ma życie wieczne. 3.3. Obecność Chrystusa w wieczerzy Pańskiej Czymże jest tedy sakrament ołtarza? Odpowiedź: Jest to prawdziwe ciało i prawdziwa krew Chrystusa Pana, w chlebie i winie i pod postacią chleba i wina przez Słowo Chrystusa nam, chrześcijanom, ku spożywaniu i piciu ustanowione. I jak powiedziano o chrzcie, że nie jest tylko zwyczajną wodą, tak też i tu mówimy, że ten sakrament jest chlebem i winem, lecz nie tylko zwykłym chlebem i winem, jaki się zwykło podawać do stołu, ale chlebem i winem objętym Słowem Bożym i z nim połączonym. Słowo, powiadam, jest tym, co stanowi o tym sakramencie i pozwala odróżnić, że nie jest on samym tylko chlebem i winem, lecz jest i nazywa się Chrystusowym ciałem i krwią. (M. Luter, Mały i Duży katechizm) Co zostaje wypowiedziane bez ugruntowania w Piśmie, albo bez uznanego objawienia, niech będzie przyjęte, jako zdanie, nie jest jednak konieczne by mu wierzyć. To zdanie Tomasza nie ma ani oparcia w Piśmie, ani rozsądnego wytłumaczenia [Dot. nauki o transsubstancjacji]. Jest więc oczywiste, że Luter zabrał się do poglądu tomistów i do nauki o przemianie chleba w ciało i wina w krew Chrystusa w wieczerzy Pańskiej. 5

Według wittenberskiego Reformatora, kto chce, niech przyjmuje zdanie Tomasza z Akwinu na temat przemiany chleba w ciało, a wina w krew Chrystusa, ale nikogo do przyjęcia takiego poglądu nie można zmuszać, a tych którzy go nie przyjmują, nie wolno nazywać heretykami i kacerzami. Pogląd tomistów jest tylko opinią, która nie jest oparta na nauce Pisma Świętego, lecz na wątpliwej jakości filozofii. Przypomina też Luter, że Kościół przez dwanaście wieków prawdziwie wierzył i nigdy i nigdzie święci ojcowie nie wspominają o transsubstancjacji (samo słowo jest już straszliwe i wyśnione), do czasu, gdy tak zwana filozofia Arystotelesa przejęła przewodnią rolę w ostatnich trzystu latach. Dlatego Luter pyta: Dlaczego Chrystus nie może utrzymać swego ciała w substancji chleba, tak samo, jak utrzymuje go (zgodnie z nauką Kościoła) w akcydensach? Spójrz: żelazo i ogień dwie substancje zostają w rozżarzonym żelazie tak wymieszane, że każda część żelaza jest jednocześnie częścią ognia. Dlaczego więc ciało Chrystusa nie może się tak samo znajdować we wszystkich częściach substancji chleba? I wittenberski Reformator nie chce tego pytania pozostawić bez odpowiedzi. Przypomina najpierw kościelną naukę o Chrystusie, który jest zarówno Synem Bożym, jak i człowiekiem. Przypomina więc: Nie jest konieczne, by ludzka natura [Chrystusa uzupełnienie własne] musiała zostać przeniesiona, gdy boskość miałaby cieleśnie mieszkać w człowieczeństwie tak, jakby boskość związana była z akcydensami ludzkiej natury. Lecz obie natury pozostają jednocześnie niezmieszane i wówczas można z pewnością powiedzieć: ten człowiek [Chrystus uzupełnienie własne] jest Bogiem, ten Bóg jest człowiekiem. A więc w sakramencie wieczerzy Pańskiej nie dochodzi do przemiany, ani do zmieszania. Na ołtarzu leży zarówno chleb jak i ciało Chrystusa, a w kielichu jest wino, jak i krew Chrystusa. Luter w swojej argumentacji idzie dalej. Nie tylko odwołuje się do kościelnej nauki o Chrystusie, ale sięga po argumenty z Pisma Świętego. Przypomina słowa ustanowienia wieczerzy Pańskiej z 1. Listu do Koryntian: Ten kielich, to nowe przymierze we krwi mojej (1 Kor 11,25). I przekonywująco argumentuje Luter: Czy nie widać więc, że chciał on zachować dla nas prostą wiarę, abyśmy jedynie wierzyli, że Jego krew znajduje się w kielichu. Zaprawdę, jeśli nie potrafię zrozumieć, w jaki sposób chleb może być Ciałem Chrystusa, chcę podporządkować swój rozum posłuszeństwu Chrystusowi, by w prostocie pozostać przy jego Słowach i mocno wierzyć, że nie tylko Ciało Chrystusa jest w chlebie, ale, że chleb jest Ciałem Chrystusa. Gdyż do tego przekonania prowadzą mnie słowa, w których mówi On: (...) wziął chleb, a podziękowawszy złamał i rzekł: Bierzcie, jedzcie, to (to znaczy chleb, który On brał i łamał) jest ciało moje (...) (1 Kor 11,23n). A Paweł mówi: Chleb, który łamiemy, czyż nie jest społecznością ciała Chrystusowego? (1 Kor 10,16b). On nie mówi, że w chlebie jest, lecz że sam chleb jest wspólnotą ciała Chrystusowego. A więc przystępując do stołu Pańskiego spożywamy chleb i pijemy wino, ale równocześnie udzielane jest nam ciało i krew Chrystusa. W sakramencie jest więc prawdziwe ciało i prawdziwa krew. Nie jest konieczne, by chleb, czy wino przemieniały się w inną substancję, tak, by Chrystus zamknięty był w akcydensach. Lecz obie istnieją jednocześnie. (M. Uglorz, Czas mówienia [cz. 2],) [w:] Z życia i wiary, nr 87, s. 23nn). 3.4. Ustami spożywamy, wiarą bierzemy dary zbawienia Jaki pożytek przynosi takie spożywanie i picie? Odpowiedź. Na to wskazują nam słowa: za was daje i wylewa na odpuszczenie grzechów. To jest, że w sakramencie przez te słowa udzielone nam zostaje odpuszczenie grzechów, życie i zbawienie; bo gdzie jest odpuszczenie grzechów, tam też jest życie i zbawienie. Jak może cielesne spożywanie i picie tak wielkie rzeczy czynić? Odpowiedź. Spożywanie i picie wprawdzie tego nie czynią, lecz te słowa: Za was się daje i wylewa na odpuszczenie grzechów. Albowiem słowa te obok cielesnego pożywania i picia stanowią główną część sakramentu, i kto tym słowom wierzy, ten ma, co one mówią i opiewają, to jest odpuszczenie grzechów. (M. Luter, Mały i Duży katechizm). Do godnego obchodzenia wieczerzy Pańskiej, jako testamentu Chrystusa, nie jest potrzebne nic innego, jak tylko wiara, która mocno trzyma się na obietnicy złożonej temu, kto wierzy, że Chrystus w tych słowach mówi prawdę. Po takiej wierze następuje poruszenie serca, przez które rozszerza się i umacnia duch człowieka. Tomasza z Akwinu, który pisał: «Gdzie sakramentów udziela się jak zostały one ustanowione przez Chrystusa i zgodnie z wolą Kościoła, zatem kiedy z właściwą materią związana jest przewidziana forma, tam 6

sakrament udziela łaski z pewnego rodzaju niezawodnością. Działa ex opera operato czyli mocą samego dokonanego aktu Dla skuteczności sakramentu wystarczy, że szafarz miał intencję uczynienia tego, co czyni Kościół, a przyjmujący nie odrzucał daru łaski lub nie zajmował wobec niego podstawy obojętnej» Cóż więc stało się wieczerzą Pańską? pytał Luter. «Posunięto się do zupełnego szaleństwa, że zmyślili oni sobie, że msza działa siłą swego zewnętrznego działania, jako opus operatum. Gdzie jest więc miejsce na wiarę? Bez niej dar dany w wieczerzy Pańskiej nie może zostać przyjęty. Obie rzeczy są równie konieczne obietnica i wiara. Gdyż bez obietnicy nie ma w co wierzyć. Bez wiary zaś jest obietnica bezużyteczna, gdyż przez wiarę jest podtrzymywana i wypełniana. (Zob. M. Uglorz, Czas mówienia [cz. 2],) [w:] Z życia i wiary, nr 87, s. 23nn). Traktat ks. Marcina Lutra O niewoli babilońskiej Kościoła cytowany jest według tłumaczenia ks. Marcina Brzózki Ks. Manfred Uglorz 7