KRYSTALIZACJA SILUMINÓW PODEUTEKTYCZNYCH SYNTETYCZNYCH Z DODATKIEM Fe

Podobne dokumenty
ANALIZA KRZEPNIĘCIA I BADANIA MIKROSTRUKTURY PODEUTEKTYCZNYCH STOPÓW UKŁADU Al-Si

IDENTYFIKACJA CHARAKTERYSTYCZNYCH TEMPERATUR KRZEPNIĘCIA ŻELIWA CHROMOWEGO

MODYFIKACJA TYTANEM, BOREM I FOSFOREM SILUMINU AK20

KONTROLA STALIWA GXCrNi72-32 METODĄ ATD

SILUMIN OKOŁOEUTEKTYCZNY Z DODATKAMI Cr, Mo, W i Co

ANALIZA KRZEPNIĘCIA I BADANIA MIKROSTRUKTURY STOPÓW Al-Si

WPŁYW RODZAJU SILUMINU I PROCESU TOPIENIA NA JEGO KRYSTALIZACJĘ

REJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA

SILUMIN NADEUTEKTYCZNY Z DODATKAMI Cr, Mo, W i Co

ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND

26/25 Solidifikation or l\lctals and Alloys, No 26, 1996

KONTROLA STALIWA NIESTOPOWEGO METODĄ ATD

OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND.

PARAMETRY EUTEKTYCZNOŚCI ŻELIWA CHROMOWEGO Z DODATKAMI STOPOWYMI Ni, Mo, V i B

MECHANIZM KRYSTALIZACJI GRAFITU WERMIKULARNEGO W ŻELIWIE

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132

OCENA KRYSTALIZACJI STALIWA METODĄ ATD

S. PIETROWSKI 1 Katedra Systemów Produkcji, Politechnika Łódzka, ul. Stefanowskiego 1/15, Łódź

KRYSTALIZACJA SILUMINU AK20 PO MODYFIKACJI FOSFOREM I SODEM

OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND

SZACOWANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 NA PODSTAWIE METODY ATND

KRYSTALIZACJA ALUMINIUM ZANIECZYSZCZONEGO ŻELAZEM. M. DUDYK 1 Politechnika Łódzka, Filia w Bielsku - Białej Katedra Technologii Bezwiórowych

TEMPERATURY KRYSTALIZACJI ŻELIWA CHROMOWEGO W FUNKCJI SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA ODLEWU

WIELOMIANOWE MODELE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH STOPÓW ALUMINIUM

OKREŚLENIE TEMPERATURY I ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W STOPACH Al-Si

STRUKTURA STOPÓW UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

OCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD

ŻELIWO NI-RESIST O OBNIŻONEJ ZAWARTOŚCI NIKLU

KRYSTALIZACJA I SKURCZ STOPU AK9 (AlSi9Mg) M. DUDYK 1, K. KOSIBOR 2 Akademia Techniczno Humanistyczna ul. Willowa 2, Bielsko Biała

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK9

KONTROLA PRODUKCJI WYSOKOJAKOŚCIOWYCH STOPÓW ODLEWNICZYCH METODĄ ATD

MODYFIKACJA SILUMINÓW AK7 i AK9. F. ROMANKIEWICZ 1 Uniwersytet Zielonogórski, ul. Podgórna 50, Zielona Góra

ROZSZERZALNOŚĆ CIEPLNA SILUMINÓW WIELOSKŁADNIKOWYCH

MODYFIKACJA SILUMINU AK20. F. ROMANKIEWICZ 1 Politechnika Zielonogórska,

MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STOPÓW ODLEWNICZYCH Z WYKORZYSTANIEM METODY ATD

WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE

MODYFIKACJA STOPU AK64

WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AlSi7

WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AK132

MODYFIKACJA SILUMINU AK12. Ferdynand ROMANKIEWICZ Folitechnika Zielonogórska, ul. Podgórna 50, Zielona Góra

WYKRESY FAZOWE ŻELIWA CHROMOWEGO Z DODATKAMI Ni, Mo, V i B W ZAKRESIE KRZEPNIĘCIA

SPEKTRALNE CIEPŁO KRYSTALIZACJI ŻELIWA SZAREGO

33/15 Solidiiikation of Metlłls and Alloys, No. 33, 1997 Krzejlnięcic Metali i Stopów, Nr JJ, 1997

KRYSTALIZACJA I MIKROSTRUKTURA BRĄZU CuAl10Fe5Ni5 PO RAFINACJI

KRZEPNIĘCIE STRUGI SILUMINU AK7 W PIASKOWYCH I METALOWYCH KANAŁACH FORM ODLEWNICZYCH

WYSOKOWYTRZYMAŁ Y SILUMIN CYNKOWO-MIEDZIOWY

MODYFIKACJA SILUMINU AK20 DODATKAMI ZŁOŻONYMI

Maksymilian DUDYK Katedra Technologii Bezwiórowych Filia Politechniki Łódzkiej w Bielsku-Białej Bielsko-Biała, ul. Willowa 2.

WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU

FILTRACJA STOPU AlSi9Mg (AK9) M. DUDYK 1 Wydział Budowy Maszyn i Informatyki Akademia Techniczno - Humanistyczna ul. Willowa 2, Bielsko-Biała.

KRYSTALIZACJA EUTEKTYKI W SILUMINACH NADEUTEKTYCZNYCH

Krzepnięcie Metali i Sto11ów, Nr 32, 1997 PAN- Oddział Katowice PL lssn FUNKCJE KRYSTALIZACJI STOPU AK9 W METODZIE A TD

MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STALIWA ZA POMOCĄ PROGRAMU KOMPUTEROWEGO

KRYSTALIZACJA, STRUKTURA ORAZ WŁAŚCIWOŚCI TECHNOLOGICZNE STOPÓW I KOMPOZYTÓW ALUMINIOWYCH

ZASTOSOWANIE METODY ATD DO JAKOŚCIOWEJ OCENY STALIWA CHROMOWEGO PRZEZNACZONEGO NA WYKŁADZINY MŁYNÓW CEMENTOWYCH

ZAPIS PROCESU KRYSTALIZACJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ ŻELIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE

OKREŚLENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD

PORÓWNAWCZA METODA OCENY KRYSTALIZACJI I MODYFIKACJI SILUMINU NADEUTEKTYCZNEGO Z DODATKIEM W, MO, CR I CO

Inżynieria materiałowa: wykorzystywanie praw termodynamiki a czasem... walka z termodynamiką

ZASTOSOWANIE METODY ATD DO KONTROLI ŻELIWA WERMIKULARNEGO. R. WŁADYSIAK 1 Katedra Inżynierii Produkcji, Politechnika Łódzka

WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTUR I MORFOLOGI PRZEŁOMÓW SILUMINU AK64

SKURCZ TERMICZNY ŻELIWA CHROMOWEGO

Wykład 8 Wykresy fazowe część 2

OKREŚLANIE ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CZASEM KRYSTALIZACJI EUTEKTYCZNEJ A ZABIELANIEM ŻELIWA. Z. JURA 1 Katedra Mechaniki Teoretycznej Politechniki Śląskiej

GEOMETRIA NADTOPIEŃ I STRUKTURA USZLACHETNIONYCH POWIERZCHNIOWO ODLEWÓW Z NADEUTEKTYCZNEGO STOPU Al-Si

SYSTEM KOMPUTEROWY KONTROLI I STEROWANIA JAKOŚCIĄ SILUMINÓW PRZEZNACZONYCH NA KOŁA SAMOCHODOWE

SYSTEM KOMPUTEROWY KONTROLI I STEROWANIA JAKOŚCIĄ ŻELIWA Z WYKORZYSTANIEM METODY ATD

WPŁYW SKŁADU CHEMICZNEGO NA ZAKRES TEMPERATUR KRZEPNIĘCIA ZAEUTEKTYCZNEGO ŻELIWA TYPU Ni-Mn-Cu

KRYSTALIZACJA SILUMINU AlSi17 Z DODATKIEM Cr, Co i Ti

ODLEWANIE KÓŁ SAMOCHODOWYCH Z SILUMINÓW. S. PIETROWSKI 1 Politechnika Łódzka, Katedra Systemów Produkcji ul. Stefanowskiego 1/15, Łódź

MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I. dr inż. Hanna Smoleńska

WYZNACZANIE CIEPŁA KRYSTALIZACJI FAZ W ŻELIWIE EN-GJS NA PODSTAWIE METODY ATD

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA MIKROSTRUKTURĘ SILUMINÓW

Stopy żelaza z węglem

WPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW TECHNOLOGICZNYCH NA STOPIEŃ ZAGAZOWANIA SILUMINÓW

Podstawy metody analizy termiczno derywacyjnej (ATD)

ATLAS STRUKTUR. Ćwiczenie nr 25 Struktura i właściwości materiałów kompozytowych

Wykresy równowagi fazowej. s=0

INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ

KOMPLEKSOWA MODYFIKACJA SILUMINU AlSi7Mg

WPŁYW DOBORU ZASTĘPCZEJ POJEMNOŚCI CIEPLNEJ ŻELIWA NA WYNIKI OBLICZEŃ NUMERYCZNYCH

WPŁYW TEMPERATURY ODLEWANIA NA INTENSYWNOŚĆ PRZEPŁYWU STOPÓW Al-Si W KANALE PRÓBY SPIRALNEJ BINCZYK F., PIĄTKOWSKI J., SMOLIŃSKI A.

ANALIZA ODLEWANIA ŻELIWA CHROMOWEGO W FORMIE PIASKOWEJ - FIZYCZNE MODELOWANIE STYGNIĘCIA

BADANIA DYFRAKCYJNE WARSTWY ALFINOWANEJ NA STOPACH ŻELAZA

ĆWICZENIE Nr 2/N. 9. Stopy aluminium z litem: budowa strukturalna, właściwości, zastosowania.

Technologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe

Technologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Zakład Metaloznawstwa i Odlewnictwa

WARUNKI KRZEPNIĘCIA ODLEWÓW Z SILUMINÓW, A PARAMETRY MIKROSTRUKTURY

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA PARAMETRY KRYSTALIZACJI ŻELIWA CHROMOWEGO

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SILUMINU AlSi17Cu3Mg

FOTOELEKTRYCZNA REJESTRACJA ENERGII PROMIENIOWANIA KRZEPNĄCEGO STOPU

Wykresy równowagi układu żelazo-węgiel. Stabilny żelazo grafit Metastabilny żelazo cementyt

OPRACOWANIE METODY ANALIZY ELEKTRYCZNO-DERIWACYJNEJ (AED) DO BADANIA KRYSTALIZACJI SILUMINÓW MAKSYMILIAN DUDYK, KLAUDIUSZ MINKUS

OCENA WPŁYWU SKŁADU CHEMICZNEGO WYBRANYCH STOPÓW NA WARTOŚĆ TEMPERATUR W PROCESIE KRYSTALIZACJI Z WYKORZYSTANIEM METODY ATD

Analiza termiczna Krzywe stygnięcia

ANALIZA ODDZIAŁYWANIA MIKRODODATKÓW Cr 2 O 3, Pb 3O 4, NaNO 3, Bi I ZrC NA PARAMETRY KRYSTALIZACJI STOPU AK7

9/42 ZASTOSOWANIE WĘGLIKA KRZEMU DO WYTOPU ŻELIW A SZAREGO W ŻELIWIAKU WPROW ADZENIE.

WPŁYW MODYFIKACJI NA PRZEBIEG KRYSTALIZACJI, STRUKTURĘ I WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE BRĄZU CYNOWO-FOSFOROWEGO CuSn10P

TEMPERATURA LEJNOŚCI ZEROWEJ SILUMINÓW. J. MUTWIL 1, D. NIEDŹWIECKI 2 Wydział Mechaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego

Transkrypt:

Soliditication of Metais and Alloys, No.30, 1997 Krzepnięcie Metali i Stopów, Nr 30, 1997 PAN - Oddział Katowice; PL ISSN 0208-9386 STANlSŁAW PIETROWSK1*, RYSZARD WŁADYSIAK** KRYSTALIZACJA SILUMINÓW PODEUTEKTYCZNYCH SYNTETYCZNYCH Z DODATKIEM Fe W pracy przedstawiono wyniki badal1 metodą ATD siluminów syntetyczllych podeutektycznych z dodatkiem że laza. Stwierdzono, że zawartość Fe w siluminach \vplywa na ich proces krystalizacji powoduj ąc przy zawartości 0,8771,34% Fe krystalizację perytektyki poprzedzoną wydzielaniem dendrytów fazy a., a l,73% Fe tylko krystalizację perytektyki i w dalszej kolejności eutektyki potrójnej. l. WPROW ADZENIE Część wykresu ró\vnowagi fazowej Al-Si-Fe od naroża Al pokazano na rysunku l (a, b). Z rys. l a wynika, że krystalizacja siluminów może zachodzić w układzie z perytcktyką s~, s2 lub eutektyką ET. Przemiany perytektyczne są następujące: SI ; L+ AI3Fe B a+ AII 2Fe3Si' (629 C) S2; L+ AI 12 Fe3Si B a+ AI 9 Fc2Si, (611 C) Podczas krystalizacji eutektycznej wydziela się eutektyka potrójna: Skład fazy AlF es i zmienia się w funkcji zawartości S i oraz Fe jak to pokazuje rys. l b. Rozpuszczalność żelaza w aluminum przedstawiono na rysunku 2. Wynika z niego, że w temperaturze 450 C rozpuszczalność Fe w Al wynosi 0,005%. W temperaturze otoczenia rozpuszczalność Fe w Al jest prawic zerowa. Podany proces krystalizacji siluminów podeutektycznych w funkcji zawartości w nich Fe znajduje odzwierciedlenie na krzywych analizy tem1iczno - derywacyjnej (ATO) co przedstawiono poniżej. Do oceny metodą ATO procesu krystalizacji siluminów wykorzystano prace [l, 3-;.-8]. * prof. PŁ dr hab. inż. - Politeclmika Łódzka ** dr inż. - Politechnika Łódzka

204 Stanisław Pietrowski, Ryszard Władysiak a) %, Fe S i DL------L----~L------L------L------L----~L-~ o 2 4 6 8 10 %, Si b) 800 Al Rys. l. Wykres równowagi fazowej Al-Si-Fe od naroża aluminium (a, b) Fig. l. Al-Si-Fe equilibriurn diagram from aluminium side (a, b)

!Vystali::acja siluminów podeutektycznych syntetycznych z dodatkiem Fe 205 t. c 650 600 550 500 450 o j j 0,01 0,02 0,03 ' v;: ~.../ /' V l V l * J.K.Edgar -o- wg [2] ~' ~ o 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 %. Fe Rys. 2. Rozpuszcza lno ść żelaza w aluminium Fig. 2.Solubility of iron in aluminium 2. METODYKA BADAŃ Skład chemicmy badanych siluminów syntetycmych podeutektycmych podano w tablicy l. Tablica l. Skład chemicmy siluminów Ch em1ca l com JOSiliOn o f SI 1 umms L p Omaczenic Skład chemicmv, % S i Fe Al l A!Si9Fe 8,57 0,50 reszta 2 A!Si9Fel 8,64 0,87 " 3 A1Si8Fel 8,41 1,34 " 4 A!Si8Fe2 8,35 1,73 " Wynika z niej, że przy średniej zawartości 8,49% Si w siluminie, zawartość żelaza zmieniała się w zakresie 0,22+ l, 73%. Badania krystalizacji siluminów wykonano metodą A TO z wykorzystaniem aparatury CRYST ALDIGRAPH PC/ A T i opracowanego dla siluminów próbnika, w którym krystalizowały próbki o masie 55 g i module krzepnięcia M K= 0,54 cm. Wyn1iary próbnika

206 Stanisław Pietrowski, Ryszard Władysiak przedstawiono na rysunku 3. 03B forma skoru owa = ru rka kw arcowa Rys. 3. Schemat próbnika ATD Fig. 3. Scheme of ATD sampler 3. WYNIKI BADAŃ Reprezentatywną strukturę siluminów zawierających do 0,50% Fe pokazano na rysunku 4(a, b). Wynika z niego, że struktura siluminów złożona jest z fazy ex. oraz potrójnej eutektyki cx.+al 9 Fe 2 Si+p. Krzywe ATO tych siluminów przedstawiono na rysunku 5. Krystalizacja siluminu rozpoczyna się po jego przechłodzeniu do minimalnej temperatury Iikwidus tpk = ttmin = 595 C (punkt Pk na krzywej derywacyjnej) od wydzieleń pierwotnych dendrytów fazy ex.. Ciepło ich krystalizacji powoduje wzrost temperatury siluminu do maksymalnej temperatury likwidus t 8 = tlmax = 599 C (punkt B). Krystalizacja fazy a zwiększa stężenie krzemu w otaczającej ją cieczy przy jednoczesnym obniżaniu temperatury. W temperaturze minimalnej solidus te = tsmin = 565 C (punkt C) rozpoczyna się krystalizacja eutektyki potrójnej a+al 9 Fe 2 Si+p. Maksymalna temperatura jej krystalizacji wynosi te= tsmax = 570 C (punkt E). W pracy [l] Jura temperatury tlmin, itmax, tsmin, tsmax nazywa odpowiednio temperaturami metastabilnego i stabilnego likwidusu oraz

JVysta/i:.;acja siluminów podeutektycznych 5yntetycznych z dodatkiem Fe 207 solidusu. Krystalizacja siluminu kończy się w temperaturze tf = 554 C (punkt F). Wzrost zawartości żelaza do 0,87% w siluminie spowodował zmiany strukturalne przedstawione na rysunku G (a, b). W strukturze tego siluminu występują dendryty fazy a, długie pierwotne wydzielenia fazy Ał9FezSi oraz drobne jej wydzielenia w eutektyce potrójnej a+al9fe 2 Si+p. Na rysunku 7 pokazano krzywe ATD omawianego siluminu. Pomiędzy efektem cieplnym krystalizacji fazy a (punkt A) oraz efektem cieplnym (punkt C) początku krystalizacji eutektyki a+ał 9Fe 2 Si+P występuje dodatkowy efekt cieplny omaczany J. Jego temperatura wynosi t 1 =575 C. Z analizy wykresu równowagi fazowej Al-Fe-Si (rys. la) oraz badań mikrostruktury (rys. 6 a, b) wynika, że został on spowodowany reakcją perytektycmą S 2 tj. L + Ał 1 2 Fe 3 Si ~ a + Ał 9 Fe 2 Si. Dalsze zwiększenie w siluminie żelaza do 1,34% spowodowało wzrost ilości i wielkości wydzielonej zarówno podczas krystalizacji perytektyki jak i eutektyki fazy Al9FezS i, jak to przedstawiono na rysunku 8(a, b). Krzywe ATD siluminu zawierającego 1,3 4% Fe pokazano na rysunku 9. Wynika z nich, że wzrost ilości Fe w siluminach skrócił czas rozpoczęcia krystalizacji perytektyki S2 oraz podniósł jej temperaturę do t 1 =587 C. Istotną zmianę w procesie krystalizacji siluminów powoduje dodatek Fe = 1,73%, co pokazano na rysunku 10. Na krzywej derywacyjnej wyst~pują tylko efekty cieplne od krystalizacji pef)rtektyki S 2 oraz eutektyki ET. Krystalizacja pef)rtektyki rozpoczyna si~ w temperaturze tpk = tl min =594 C. Maksymalna temperatura likwidus tb = tlmin = 596 C. W temperaturze minimalnej solidus te = tsmm = 571 C rozpoczyna krystalizacj~ eutektyka a+ał 9 Fe 2 Si+p. Temperatura maksymalna solidus te= tsmax = 572 C. Z przedstawionych danych wynika, że przy zawartości 0,87-;.- 1,3 4% Fe w siluminach krystalizacja perytektycma poprzedzona jest wydzielaniem dendrytów fazy a. Ich front krystalizacji "odrzuca" atomy żelaza powodując jego zwiększone st~żenie w cieczy do wartości zapewniającej krystalizację perytektyki dla warunków chłodzenia w próbniku. Przy 0,50% Fe w siluminie, stężenie żelaza w cieczy nie zapewnia wystąpienia reakcji perytektycmej. Zawartość 1,73% Fe w siluminie powoduje krystalizacj~ perytektycmą, bez poprzedzającego ją wydzielania dend!)rtów fazy a. Struktur~ on;awianego siluminu pokazano na I)'Sunku l l (a, b). Występują w niej duże i grube wydzielenia fazy AlgFezSi utworzone w procesie krystalizacji perytektycmej oraz jej drobniejsze wydzielenia w eutektyce potrójnej.

208 Stanisław Pielrowski, Ryszard Władysiak Rys. 4. Reprezentatywna struktura siluminów zawierających 8,57% S i oraz 0,50% Fe. Pow.: a)- x 100, b)- x 200 Fig. 4. Rcpresentative structurc o f silumin with the 8.41% S i and 0.50% Fe eontent Magnification: a)- x 100, b)- x 200 850 750 CD E F ~ - - - - - - - - o 650 dtld--r = f'(--r) -l 550 450-3 350 o 200 400 T, S -4 (l'k (B, lc' (E '!F ' 595 599 565 570 554 Rys. 5. Krzywe ATO siluminu zawierającego 8,5% Si oraz do 0,50% Fe. f-ig. 5. ATO curves ofthc silumin with 8,5% Si and 0.50% Fe eontent

Krystali:::acja siluminów podeutektyc::.nych 5yntetycznych ::: dodatkiem Fe 209 Rys. 6. Reprezentatywna struktura siluminów zawierających 8,64% Sioraz 0,87% re. Pow.: a)- x 100, b)- x 200. f-ig. 6. Represcntativc structurc o f si lumin wit h t he 8.64'Yo S i and 0.87% Fe eonten t. Magniłication: a)- x 100. b)- x 200 850 E F 750 o ~ 650 550 - -1---- -l -!!2 ou -2 ł 450-3 350 o '1: 200 S 400-4 lpk ' tll, lj ' te. te, lr- ' 592 596 575 567 571 556 Rys. 7. Krzywe ATO siluminu zaw ierającego 8,64% S i oraz 0.87% Fe. Fig. 7. ATO curves o f silumin with 8,64% S i and 0.87% Fe eonten t.

210 Stanisław Pietrowski, Ryszard Władysiak b) Rys. 8. Reprezentatywna struktura siluminu zaw i e raj ąceg o 8,41 % S i oraz l,34% Fe. Pow. : a) - x 100, b) - x 200 fig. 8. Representative structure o f silumin with the 8,41 % S i and 1.34% Fe contcnt. Magnitication: a) - x 100, b)- x 200 850 A C D E F 750 o dt/d't" = f '('t") 650 -l 550 ' ' ' - -- ---- -----------------------1------------------------------ -2 450-3 350-4 o 200 400 "[." ' s tpk ' tb, oc t] ' oc te ' oc te ' IF, C 594 596 587 568 569 552 Rys. 9. Krzywe i\.td siluminu zawierającego 8,41% S i oraz do l,34% Fe. Fig. 9. ATO curves o f silumin with 8,41% S i and 1.34% Fe co n tent.

!Vystali::acja siluminów podeutektyc::nych syntetycznych z dodatkiem Fe 211 850 A B CDE F 750 o 650 d t/cl-e = f'( -c) -l 550-2 ~ 450 t = tr-cj -3 ]50 o trk. tb, '"C te 200 s ' te, 400 tf, -4 594 596 571 572 557 Rys. l O. Krzywe ATO siluminu za wierającego 8,35% S i oraz cło l, 73% Fe. Fig. l O. ATO curves o f sil umin with 8,35% S i and l. 73% Fe eonten t. a) Rys. 11. Reprezentatywna struktura siluminu zawierającego.35% Sioraz 1.73% Fe. Pow.:a)-x IOO.b)-x200 Fig. 11. Rcprescntativc structurc ofsilumin with thc g_35% Si and 1.73% Fe contcnt. Magnilication: a)- x 100, b)- x 200

212 Stanisław Pietrowski, Ryszard Władysiak WNIOSKI Z przedstawionych w pracy badań wynikają następujące wnioski dotyczące krystalizacji siluminów syntetycmych Al-Si-Fe: zawartość Fe w siluminach wpływa na ich proces krystalizacji powodując przy zawartości 0,87-;-1,34 %Fe krystalizację perytektyki poprzedzoną wydzielaniem dendrytów fazy a, a l, 73% Fe tylko krystalizację perytektyki i w dalszej kolejności eutektyki potrójnej, metoda A TD w połączeniu z wykresami równowagi fazowej oraz badaniami metalografiemymi umożliwia identyfikację krystalizujących faz w siluminach, oraz temperaturę ich krystalizacji a w konsekwencji kontrolę procesu krystalizacji. LITERATURA [l] Jura S., Jura Z.: Teoria metody ATD w badaniach stopów Al. Krzepnięcie Metali i Stopów, PAN, Katowice, 1996, vol.28, s. 57-88. [2] Nisio M., Nasu S., Murakami J.: Journal Jap. Inst Metals. vol. 34, nr 12. [3] Pietrowski S., Władysiak R.: Ocena efektu modyfikacji i krystalizacji siluminu nadeutektycznego metodą A ID. Krzepnięcie Metali i Stopów, PAN, Katowice, 1992, vol. 17, s. 114-123. (4] Pietrowski S.: Ocena krystalizacji siluminów metodą ATD. Inżynieria Materiałowa, 1994, vol. l, s. 3-7. (5] Pielrowski S., Władysiak R.: Ocena krystalizacji siluminów syntetycmych okołoeutektycznych metodą ATD. Krzepnięcie Metali i Stopów, P AN, Katowice, 1994, vol. 20, s. 65-74. [6] Pietrowski S., Wladysiak R.: Ocena krystalizacji siluminów podeutektycn1ych syntetycmych metodąatd. Krzepnięcie Metali i Stopów, PAN, Katowice, 1995, vol. 22, s. 46-53. [7] Pielrowski S., Władysiak R.: Kontrola metodą ATD siluminów tłokowych. Krzepnięcie Metali i Stopów, PAN, Katowice, 1996, vol.28, s. 160-172. [8] Wladysiak R.: Ocena metodą analizy termiemo-derywacyjnej (ATD) procesu krystalizacji, stmktury i właściwości stopów Al - Si z dodatkami Mg, Cu, Ni, Fe modyfikowanych Sr, P, Ti, B. - praca doktorska, PL, Łódź 1996. Stanisław Pietrowski Ryszard Władysiak Thc crystallization o f synthetic hypocutcctic siłumins with Fe additivc Summary The test resułts o f the synthetic silumins crystałłization which were made with the A TD method have been presented herc. It has been stated that the Fe eontent have an effect on the crystallization process of silumins causing for silumins with the 0.87.;.1.34% Fe eontent the cystallization of peritectic after dendrites a.-phaze crystałłization and for siłumins with the 1.73% Fe eontent at first the peritectic crystałłizes individuałły and the next the tri p l e eutectic crystallizes.