UCHWAŁA NR XLI/262/18 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Dobromierz na 2018 rok Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1875, 2232, z 2018 r. poz. 121) w związku z art. 4¹ ust. 1, 2 i 5 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2016 r. poz. 487, z 2017 r. poz. 2245, 2439) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Dobromierz na 2018 rok, w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Dobromierz. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od 01 stycznia 2018 roku. Przewodnicząca Rady (-) Aleksandra Luks
Uzasadnienie do UCHWAŁY NR XLI/262/18 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Dobromierz na 2018 rok Zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gminy. Realizacja tych zadań prowadzona jest w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych stanowiącego część strategii rozwiązywania problemów społecznych, uchwalanego corocznie przez radę gminy, uwzględniającego cele operacyjne dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, określone w Narodowym Programie Zdrowia. W związku z powyższym podjęcie niniejszej uchwały jest w pełni uzasadnione. WÓJT (-) Jerzy Ulbin
Załącznik do UCHWAŁY NR XLI/262/18 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 1 marca 2018 r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA GMINY DOBROMIERZ NA 2018 ROK I. Wstęp Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Dobromierz na 2018 rok jest lokalnym dokumentem strategicznym, określającym gminną politykę społeczną zmierzającą do minimalizacji szkód społecznych i zdrowotnych, wynikających z używania alkoholu. Program stanowi część Strategii rozwiązywania problemów społecznych Gminy Dobromierz na lata 2014-2020, przyjętej Uchwałą nr XLI/233/14 Rady Gminy Dobromierz w dniu 7 lutego 2014 r. i uwzględnia z cele operacyjne dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, określone w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016 2020. Przyjęte w programie zadania są kontynuacją zadań realizowanych w latach ubiegłych. II. Cele programu 1. Promocja zdrowia. 2. Profilaktyka. 3. Redukcja szkód, rehabilitacja zdrowotna, społeczna i zawodowa. III. Diagnoza za 2017 r. Według danych statystycznych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, z powodu uzależnienia pomocą społeczną objęto 4 rodziny. O leczenie odwykowe rozpatrzono 12 wniosków, w tym 1 postępowanie umorzono i 1 wniosek skierowano do Sądu Rejonowego. Wskutek podejmowanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych rozmów motywujących do dobrowolnego leczenia odwykowego 3 osoby odbyły pełne leczenie stacjonarne, 1 osoba założyła wszywkę, a 4 regularnie uczęszczają na terapię i zachowują abstynencję. Pozostałe 2 osoby do tej pory nie podjęły żadnych działań. Z oferty terapeutycznej Punktu konsultacyjnego korzysta stale w ciągu roku 8 osób. W roku objętym diagnozą do Zespołu interdyscyplinarnego wpłynęło 25 Niebieskich Kart, z czego 5 sprawców przemocy było pod wpływem alkoholu. Celem ustalenia świadomości oraz skali problemu uzależnień od nikotyny, alkoholu i narkotyków oraz stosowania agresji i przemocy wśród dzieci młodzieży, przeprowadzono badanie ankietowe, którym objęto uczniów klas V-VII i młodzież gimnazjalną, uczęszczającą do placówek oświatowych na terenie Gminy Dobromierz. Łącznie 172 osoby, w tym 80 kobiet i 92 mężczyzn, w tym w wieku do 13 lat - 90 osób, pow. 13 16 lat 81 osób i pow. 16 lat - 1 osoba. Zapytano ankietowanych czy palą papierosy, a jeżeli tak to czy rodzice o tym wiedzą. Uzyskane odpowiedzi zobrazowano poniżej: Dobromierz Gniewków Roztoka Razem % Ilość badanych uczniów 29 43 91 163 x nigdy nie paliło 29 35 73 137 84,05 spróbowało kilka razy 0 8 14 22 13,50 pali od czasu do czasu 0 1 3 4 2,45 pali dość często 0 0 4 4 2,45 rodzice wiedzą i zaakceptowali to 0 1 2 3 1,84
rodzice wiedzą i nie zaakceptują tego rodzice nic nie wiedzą 0 2 1 3 1,84 0 8 13 21 12,88 Jak wskazują wyniki ankiety problem palenia papierosów wśród uczniów nie jest znaczący. 18,4 % badanych przyznało się do palenia, jednak tylko mniej niż 2,5% pali od czasu do czasu lub często, najwięcej wśród uczniów Szkoły Podstawowej w Roztoce. W większości przypadków rodzice nie są świadomi tej sytuacji lub wiedząc nie akceptują tego. Tylko w 3 przypadkach spotykamy się z aprobatą rodziców. Zapytano ankietowanych o kontakt z alkoholem. Uzyskano następujące odpowiedzi: Dobromierz Gniewków Roztoka Razem % Ilość badanych uczniów nigdy nie piło alkoholu 27 40 86 153 x 22 35 55 112 73,20 wypiło kilka razy 4 0 17 21 13,73 pije rzadko 1 0 8 9 5,88 pije zawsze gdy ma okazję 0 0 6 6 3,92 upiło się 1-2 razy 0 0 6 6 3,92 upiło się kilka razy 0 0 7 7 4,58 i więcej Z powyższych danych wynika, że blisko 27% badanych spożywało alkohol. Prawie 6% uczniów przyznaje, że pije rzadko, a niecałe 4% zawsze kiedy ma okazję. W przypadku 8,5% pytanych ich kontakt z alkoholem prowadził do upojenia. Najczęściej spożywanym alkoholem jest piwo (51%) i wódka (23%). Na pytanie skąd pochodzi alkohol, który spożywają, w 55,6% wypowiada się że częstują koledzy, 16,7% kupuje w sklepie, kawiarni, 11% wynosi z domu, a 16,7% przyznaje się, że częstują rodzice. Niepokojącym jest fakt, że 33% uczestniczących w badaniu stwierdziło, że nie ma problemów z nabyciem alkoholu w sklepie lub kawiarni. W większości przypadków rodzice nie wiedzą o kontakcie dziecka z alkoholem lub nie akceptują tego, jednak w 11 przypadkach tolerują takie zachowanie. Papierosy i alkohol nie są jedynymi używkami stanowiącymi zagrożenie dla młodzieży. Zapytano więc ankietowanych o dostępność w środowisku narkotyków i innych środków odurzających. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, że 85,6% pytanych nie orientuje się gdzie można je nabyć, dla 10% są trudno dostępne, natomiast 4,4% badanych nie miałoby z zakupem żadnego problemu. Na pytanie czy ktoś w środowisku próbował ci dać/ sprzedać jakiś narkotyk, 9 respondentów potwierdziło ten fakt, najwięcej wypowiedzi (7) dotyczyło uczniów Szkoły Podstawowej w Roztoce, pojedyncze przypadki miały miejsce w placówkach w Gniewkowie i Dobromierzu. Do zażycia narkotyku przyznaje się tylko 1 osoba. Jak więc widać problem zażywania narkotyków wśród uczniów klas V- VII i gimnazjum jest jednostkowy. Natomiast zainteresowanie ogółu społeczności uczniowskiej tego rodzaju używkami jest znikome. Badając świadomość uczniów pod względem szkodliwości używania nikotyny, alkoholu i narkotyków stwierdza się, że 87% ankietowanych ma wystarczającą wiedzę o uzależnieniach. Źródłem tych informacji, jak się wypowiadają, jest szkoła (40%), internet i prasa (40%), rodzice i znajomi (20%). Zdaniem 13% respondentów, ich wiedza jest niewielka, a z tego 10% oświadcza nawet, że nic nie wie na ten temat.
Przeprowadzone badanie ankietowe miało na celu również rozpoznanie skali zjawiska agresji i przemocy wśród uczniów placówek oświatowych funkcjonujących na terenie Gminy Dobromierz. Blisko 29% respondentów stwierdziło, że agresja i przemoc jest zjawiskiem powszechnym. Najczęściej z takim zjawiskiem badani spotkali się na terenie szkoły (35%), na ulicy (32%) i na podwórku (15%), najrzadziej na imprezach sportowych (6%). Zapytano uczniów czy w ciągu ostatniego roku doświadczyli osobiście na sobie aktów chuligaństwa, przemocy ( bycie ofiarą). Poniżej prezentujemy uzyskane odpowiedzi: Dobromierz Gniewków Roztoka Razem nie 21 37 63 121 tak, 1-2 razy 5 4 14 23 tak kilka razy 1 1 8 10 tak, wielokrotnie 2 0 1 3 Z powyższych danych wynika, że ponad 1/5 badanych uczniów doświadczyło na sobie w ubiegłym roku aktów agresji, z tego 8,3% było nękanych więcej niż 1-2 razy. Najczęściej takie przypadki miały miejsce w szkole (62,9%) i na podwórku (22,9%), a najrzadziej na dyskotece (11,4%) i w domu (2,8%). Respondenci jako sprawców określili uczniów swojej klasy (28,9%), uczniów swojej szkoły 55,3%), uczniów innych szkół (13,2%), znane osoby dorosłe (2,6%). Formy przemocy, które doświadczyły ofiary: Dobromierz Gniewków zamykanie w toalecie wulgarne przezywanie, wyśmiewanie szarpanie, popychanie, wykręcanie rąk Roztoka Razem 2 3 2 7 5 2 14 21 4 0 6 10 bicie, kopanie 0 2 2 4 plucie na mnie 1 0 1 2 kradzież i inne 0 2 2 4 Jak wskazują wypowiedzi badanych, problem przemocy i agresji przeniknął już do szkół. Dostrzegamy uczniów, którzy są przezywani i wyśmiewani przez swoich kolegów. Osoby te nie są akceptowane przez innych, tracą zaufanie do otoczenia i stają się ofiarami jednostek dominujących. Blisko 53% ankietowanych ofiar o aktach agresji nie powiedziało nikomu. Pozostali najczęściej takie informacje przekazują rodzicom (39%), a najrzadziej nauczycielowi (5,6%) i policji (2,7%). Przeprowadzona diagnoza dowodzi, że problem zagrożeń związany z używaniem nikotyny, alkoholu, środków odurzających w Gminie Dobromierz istnieje. Realizowane od wielu lat w szkołach i świetlicach środowiskowych działania profilaktyczne konsekwentnie podnoszą świadomość młodego pokolenia w zakresie szkód zdrowotnych z tym związanych. Efektem tych działań skala problemu nie jest niepokojąca. Jednak konieczne jest stałe wzbogacanie oferty profilaktycznej i kontynuacja podjętych wcześniej działań już na etapie profilaktyki uniwersalnej, zmierzającej w kierunku budowania zdrowego modelu życia. Należało by również podjąć stosowne kroki w kierunku stworzenia skutecznego systemu przeciwdziałania zjawisku agresji w szkołach.
IV. Kierunki działań 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii, przeciwdziałania przemocy i agresji rówieśniczej w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych. 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów uzależnień. 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 1 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. V. Zadania do realizacji 1. Prowadzenie Punktu konsultacyjnego dla osób uzależnionych i ich rodzin, w tym motywowanie i informowanie o możliwościach podjęcia dobrowolnego leczenia osób uzależnionych. Rozpoznawanie zjawiska przemocy domowej, udzielanie stosownego wsparcia i informacji o możliwościach uzyskania pomocy i powstrzymania przemocy. 2. Udzielanie wsparcia osobom po zakończonym leczeniu odwykowym. Motywowanie do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego. Opłacanie kosztów opinii biegłych w przedmiocie uzależnienia i kosztów sądowych za złożenie wniosku o wydanie postanowienia o obowiązku leczenia odwykowego osoby uzależnionej. 3. Prowadzenie i finansowanie zajęć samopomocowych i terapeutycznych. 4. Prowadzenie i finansowanie zajęć opiekuńczo wychowawczych dla dzieci i młodzieży. Zakup materiałów, środków czystości i pomocy dydaktycznych oraz niezbędnego wyposażenia do prowadzenia zajęć. Finansowanie dożywiania dzieciom uczęszczającym na zajęcia opiekuńczo-wychowawcze. Współorganizacja i finansowanie zajęć sportowych, wypoczynku zimowego, gminnych imprez integracyjnych, w szczególności Dnia Dziecka, Mikołajek oraz wycieczek dla dzieci i młodzieży, będących elementem realizowanych programów profilaktycznych. 5. Dofinansowanie wypoczynku letniego dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym. 6. Organizacja i finansowanie poradnictwa prawnego i psychologicznego dla potrzebujących mieszkańców gminy. 7. Realizacja zadań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Udział w pracach Zespołu interdyscyplinarnego. Doskonalenie metod interwencji w ramach procedury Niebieska karta. Podnoszenie kompetencji przedstawicieli instytucji działających w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Upowszechnianie informacji dotyczących zjawiska przemocy w rodzinie i możliwości przeciwdziałania przemocy w rodzinach, w szczególności z problemem alkoholowym. 8. Podejmowanie działań profilaktyki uniwersalnej, skierowanych do wszystkich grup wiekowych dzieci i młodzieży. Edukacja rodziców i osób dorosłych. Wsparcie finansowe placówek oświatowych w realizacji szkolnych programów profilaktycznych. Wdrażanie uniwersalnych programów profilaktycznych. 9. Podejmowanie działań profilaktyki selektywnej, adresowanej do jednostek lub grup, które ze względu na swoją sytuację społeczną, rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są narażone na większe od przeciętnego ryzyko wystąpienia problemów uzależnień. Realizacja zajęć opiekuńczych dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Dostęp do oferty pomocy psychologicznej. 10. Podejmowanie działań profilaktyki wskazującej, ukierunkowanej na jednostki lub grupy wysokiego ryzyka demonstrujące wczesne symptomy problemów związanych z używaniem alkoholu. Dostęp do specjalistycznej pomocy i wsparcia. 11. Prowadzenie edukacji zdrowotnej, w szczególności w zakresie informowania społeczeństwa lokalnego o ryzyku wystąpienia szkód związanych ze spożywaniem alkoholu.
12. Podejmowanie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców przy aktywnej współpracy funkcjonariuszy Posterunku Policji w Dobromierzu. 13. Współpraca z sądem, kuratorami, policją, służbą zdrowia, szkołami, ośrodkiem pomocy społecznej, kościołami, organizacjami pozarządowymi, zakładami lecznictwa odwykowego oraz innymi gminami w zakresie pomocy osobom i rodzinom uzależnionym. 14. Kontrola punktów sprzedaży alkoholu pod względem przestrzegania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Podejmowanie działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych. 15. Podejmowanie interwencji i występowanie przed sądem jako oskarżyciel publiczny w przypadku złamania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim lub nietrzeźwym złamania zakazu promocji i reklamy napojów alkoholowych. 16. Opiniowanie dla organu zezwalającego wniosków podmiotów gospodarczych o wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy dotyczącymi limitu punktów sprzedaży i zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. VI. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Za udział w pracach komisji przysługuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości brutto: 180 zł dla przewodniczącego komisji i po 150 zł dla pozostałych członków komisji. Za każdorazową nieobecność na posiedzeniu komisji, potrąca się 20% wynagrodzenia miesięcznego. Suma potrąceń w danym miesiącu nie może być wyższa niż przysługujące wynagrodzenie miesięczne. Podstawą wypłaty wynagrodzenia jest lista obecności, sporządzana każdorazowo z posiedzenia komisji, zatwierdzona merytorycznie przez Pełnomocnika Wójta ds. profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych. Wynagrodzenie wypłacane jest najpóźniej w piątym dniu miesiąca następującego po miesiącu, za który przysługuje wynagrodzenie. VII. Zasady finansowania programu Źródłem finansowania zadań zawartych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych są dochody własne gminy uzyskane z opłat za wydane zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Wysokość środków na sfinansowanie realizacji programu w 2018 r. została ustalona w budżecie Gminy Dobromierz na kwotę 70 000 zł. O udzieleniu finansowania lub dofinansowania do realizacji przedsięwzięć ujętych w programie decyduje Wójt, w granicach ustalonych środków budżetowych i zgodnie z obowiązującym prawem. VIII. Realizatorzy programu Realizatorem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Partnerem w realizacji programu jest Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji, placówki oświatowe i policja. IX. Zakładane efekty programu 1. Stworzenie skutecznego systemu pomocy osobom uzależnionym. 2. Stworzenie systemu przeciwdziałania przemocy i agresji w szkole. 3. Zwiększenie świadomości społecznej na temat negatywnych skutków używania nikotyny, alkoholu i innych środków uzależniających. 4. Promocja zdrowego stylu życia. X. Monitoring programu Realizator programu składa radzie gminy w terminie do 31 marca następnego roku sprawozdanie ze zrealizowanych zadań określonych w programie.