Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Dyrekcja C - - Dyrekcja ds. Kontaktów z Obywatelami Bruksela, dnia 24 lipca 2009 r. BADANIE POWYBORCZE 2009 Badanie Eurobarometru dla Parlamentu Europejskiego (EB Standard 71.3) Wiosna 2009 r. Podsumowanie analityczne Populacja: UE 18+ (Austria 16+) Zasięg: UE 27 (26 830 obywateli UE) Data badań w terenie: 12 czerwca - 6 lipca 2009 r. TNS Opinion Kontekst Niniejsze badanie zastało przeprowadzone tydzień po wyborach europejskich, które odbyły się w czerwcu 2009 r., w celu wyjaśnienia motywów, jakimi kierowali się wyborcy europejscy decydując się na wzięcie udziału w wyborach lub na wstrzymanie się od pójścia do głosowania. Jak zwykle w tego typu badaniach, należy mieć na względzie sytuację międzynarodową w czasie prowadzenia badań: wydarzenia w Iranie po wyborach prezydenckich, aresztowanie Aung San Suu Kyi oraz utrzymujący się kryzys gospodarczy i finansowy. Klucz do niniejszego podsumowania opiera się w pierwszej kolejności na czynnikach społecznodemograficznych, ponieważ najlepiej nadają się one do ustalenia profilu wyborcy (zasadniczy wpływ na zachowania wyborcze mają płeć, status społeczno-zawodowy oraz wiek). W celu zapoznania się wynikami w poszczególnych krajach proszę zajrzeć do omówienia pierwszych wyników. Próba została wyważona w trosce o zapewnienie reprezentatywności zarówno pod względem politycznym jak i społeczno-demograficznym. Główne tendencje Frekwencja wyniosła 43%. Unijna średnia 27 państw członkowskich powinna być jednak odczytywana w świetle poszczególnych wyników krajowych. Pokazują one znaczny wzrost frekwencji w ośmiu krajach, niewielką jej zmianę w ośmiu innych oraz wyraźny spadek w pozostałych 11 krajach.
W badaniu uwagę zwracają wykazane różnice między poszczególnymi kategoriami głosujących: kobiety głosują rzadziej niż mężczyźni, młodzież rzadziej niż osoby starsze, bezrobotni rzadziej niż kadry kierownicze, osoby o niskim poziomie wykształcenia rzadziej niż osoby z wykształceniem wyższym, mieszkańcy dużych miast nieznacznie rzadziej niż mieszkańcy obszarów wiejskich. 67% obywateli europejskich przypomina sobie, że widziało w mediach lub w prasie kampanię zachęcającą do udziału w wyborach. Wprawdzie nie można rozróżnić, jakie było oddziaływanie poszczególnych kampanii wyborczych na poziomie europejskim lub krajowym, jednak faktem pozostaje, że takie oddziaływanie występowało. Jednocześnie jedna trzecia głosujących, która zadeklarowała, że głosuje w wyborach krajowych, przyznała, że nie głosuje w wyborach europejskich. Czy nie należy tego interpretować jako sygnału, że wybory europejskie są ciągle jeszcze uznawane za wybory drugiej kategorii? Warto odnotować, że jedna trzecia osób, które wstrzymały się od głosowania (57%), zdecydowała o tym w ostatniej chwili: decyzję, że nie pójdą głosować, osoby te podjęły na kilka tygodni lub dni przed wyborami, bądź też w samym dniu wyborów. Ta grupa osób jest w związku z tym całkowicie nieprzewidywalna i tym samym stanowi priorytetową grupę, której zachowanie wyborcze należałoby spróbować ustalić z wyprzedzeniem. Badanie wykazało również, że w przeciwieństwie do tego, co można by sądzić, większość wstrzymujących się od głosowania podjęła decyzję, że nie pójdzie do wyborów, przede wszystkim ze względu na ogólny brak zaufania do polityki, a nie ze względu na brak zaufania do instytucji europejskich, czy też brak informacji na ich temat. I tak, co druga osoba wstrzymująca się od głosowania deklaruje swoje poparcie dla Europy. Jeśli chodzi o motywy głosowania, zdecydowanie najważniejszym czynnikiem, który wpłynął na podjęcie przez wyborców decyzji o głosowaniu, było poczucie obywatelskiego obowiązku. Europejski wymiar tej decyzji był czwartym w kolejności najważniejszym czynnikiem po udzieleniu wsparcia partii politycznej, której program jest wyborcy bliski. I. FREKWENCJA A. Rozwój sytuacji związanej z frekwencją Mniej niż co drugi obywatel europejski poszedł do wyborów 43% obywateli europejskich głosowało w czerwcowych wyborach 2009 r. 57% obywateli europejskich nie zagłosowało. Z wyjątkiem trzech krajów, w których głosowanie jest obowiązkowe, najwyższa frekwencja była na Malcie (78,8%), we Włoszech (65%) i w Danii (59,5%). 2
Najwyższy odsetek osób, które wstrzymały się od głosowania, był na Słowacji (80,4%), na Litwie (79%) i w Polsce (75,5%). B. Spowolnienie spadku poziomu frekwencji Spadek frekwencji o dwa punkty w skali 27 państw członkowskich oznacza, że rozmiar tego spadku był mniejszy niż w poprzednich wyborach. Ponadto, średnią unijną należy uzupełnić o dane odnoszące się do poszczególnych państw członkowskich. Analiza ogólna: 1994 1999 2004 2009 Frekwencja 56,67% 49,51% 45,47% 43% Absencja 43,33% 50,49% 54,53% 57% Analiza sytuacji w poszczególnych krajach: W porównaniu do 2004 r. stwierdzono następujące zmiany: znaczny wzrost frekwencji w 8 państwach członkowskich (wzrost o ponad 2,5 punkta procentowego) Frekwencja, przedstawiona w kolejności malejącej i w punktach procentowych, zwiększyła się w: EE (+17,07), LV (+12,36), DK (+11,65), BG (+9,77), SE (+7,68), PL (+3,66), AT (+3,54) i SK (+2,67). niewielka zmiana frekwencji w 8 państwach członkowskich (wzrost lub spadek o mniej niż jednej punkt procentowy) - wzrost: FI (+0,87), DE (+0,30) i IE (+0,06). - spadek: LU (-0,59), BE (-0,42), ES (-0,27), CZ (-0,10), SI (-0,02). spadek frekwencji w 11 państwach członkowskich: Wśród tych krajów rozmiar spadku jest bardzo zróżnicowany: - W 4 krajach spadek wynosił od 27 do 6 punktów procentowych: LT (-27,40), CY (- 13.10), EL (-10,61), IT (-6,67), - W 7 krajach frekwencja spadła o mniej niż 4 punkty procentowe: UK (-3,82), MT (- 3,60), NL (-2,51), HU (-2,19), FR (-2,13), PT (-1,82), RO (-1,80). C. Udział w wyborach krajowych i europejskich Jedna trzecia głosujących w wyborach krajowych nie bierze udziału w wyborach europejskich. 3
Profil osób głosujących i wstrzymujących się od głosowania jest bardzo podobny w porównaniu do 2004 r. Z analizy poniższej tabeli wynika, że ponad jedna trzecia respondentów deklaruje, że głosuje zarówno w wyborach krajowych, jak i europejskich, podczas gdy jedna trzecia korzysta ze swojego prawa do głosowania w wyborach krajowych, lecz nie czyni tego w wyborach europejskich. Osoby głosujące w wyborach krajowych i europejskich Osoby głosujące w wyborach krajowych, ale nie głosujące w wyborach europejskich Osoby niegłosujące ani w wyborach krajowych ani europejskich Osoby niegłosujące w wyborach krajowych, ale głosujące w wyborach europejskich UE27 UE15 ("Stare" państwa członkowskie) NEM12 ("Nowe" państwa członkowskie) 2009 39% 2009 43% 2009 26% 2004 40% 2004 44% 2004 23% 2009 33% 2009 32% 2009 35% 2004 31% 2004 30% 2004 33% 2009 22% 2009 19% 2009 33% 2004 23% 2004 20% 2004 39% 2009 3% 2009 3% 2009 2% 2004 5% 2004 5% 2004 4% Czy grupa obywateli europejskich głosujących w wyborach krajowych, lecz niegłosujących w wyborach europejskich (szare tło) nie jest grupą, której potencjał wyborczy można by ewentualnie wykorzystać? Osoby głosujące tylko w wyborach krajowych Osoby głosujące w wyborach krajowych i europejskich Osoby głosujące tylko w wyborach europejskich 33% 39% 3% Osoby będące w tej grupie mają bardzo podobny profil, niezależnie od tego, czy pochodzą ze starych czy nowych państw członkowskich. 4
D. Profil wyborców Zmienne społeczno-demograficzne określają w precyzyjny sposób profil wyborców. Potwierdzają one tendencje, które odnotowano już w badaniu przedwyborczym i w badaniach zrealizowanych przy okazji poprzednich wyborów europejskich: płeć: wśród głosujących było 44% mężczyzn i 42% kobiet. Podobnie jak w roku 2004, odnotowano niewielkie różnice w zachowaniu wyborczym mężczyzn i kobiet. wiek: najbardziej widoczne różnice wystąpiły na poziomie grup wiekowych. Im starszy wyborca, tym wyższa frekwencja. - W grupie osób od 18-24 lat zagłosowało 29%, czyli o 14 punktów procentowych mniej niż średnia unijna i o 4 punkty procentowe mniej niż w roku 2004. - Odnotowano różnicę 21 punktów procentowych między frekwencją grupy 18-24- latków (29%) a frekwencją osób powyżej 55 roku życia, z której 50% poszło do wyborów. (W 2004 r. w wyborach uczestniczyło 33% osób z grupy 18-24-latków). wykształcenie: im wyższe wykształcenie, tym wyższa frekwencja: - respondenci, którzy kontynuowali naukę po 20 roku życia, udali się do wyborów najliczniej (52%). - wśród osób, które jeszcze się uczą, zagłosowało 34%. działalność zawodowa: bardzo duże różnice wystąpiły między respondentami w zależności od rodzaju wykonywanej działalności zawodowej. Kryterium zawodu dzieli respondentów na wiele kategorii: kategorie o najniższej frekwencji: - bezrobotni głosowało 28% - studenci głosowało 33,9% - pracownicy fizyczni głosowało 35,9% kategorie o najwyższej frekwencji: - kadry kierownicze głosowało 53,5% - osoby pracujące na własny rachunek głosowało 51% - emeryci głosowało 49%, co potwierdza tendencję, o której mowa w badaniu, że osoby starsze są najaktywniejszą grupą, jeśli chodzi o wybory. miejsce zamieszkania: frekwencja zmniejsza się w przypadku wyborców mieszkających w dużym mieście: na wsi 44,1%, w małych i średnich miastach 43% i w dużych miastach 41,4%. 5
sytuacja finansowa: respondenci deklarujący zazwyczaj trudności z płaceniem rachunków stanowią najliczniejszą grupę, która wstrzymała się od głosowania (66,1% wstrzymujących się od głosowania). Warto przypomnieć, że w badaniu Eurobarometru EB71 na temat wyborów, przeprowadzonym w styczniu 2009 r., bezrobocie było zdecydowanie wiodącym tematem kampanii, który zdaniem obywateli europejskich powinien być omawiany w europejskiej debacie wyborczej. Wynik ten potwierdza rezultaty badania na temat kryzysu gospodarczego i finansowego (EB71), które wykazały ogromny niepokój obywateli europejskich w związku z obecną i przyszłą sytuacją. przywiązanie do Europy: wbrew oczekiwaniom, nie miała miejsca masowa mobilizacja przeciwników Unii. - I tak, z 32% osób nieczujących przywiązania do Europy głosowała jedynie jedna trzecia (33,5%). Pozostałe 66,5% nie poszło do wyborów i tym samym nie skorzystało z przysługującego im prawa głosu; osoby te wolały przyjąć postawę obojętności niż wykorzystać swoje prawo głosu do wyrażenia protestu. - Jednocześnie jednak z 64% respondentów deklarujących przywiązanie do Europy zagłosowało 49%, a 51% wstrzymało się od pójścia do głosowania. II. RELACJE W MEDIACH NA TEMAT KAMPANII Kampanie zachęcające do udziału w wyborach w dużym stopniu wpłynęły na świadomość obywateli europejskich. Czy obywatele europejscy przypominają sobie medialną lub prasową kampanię zachęcającą ich do wzięcia udziału w wyborach w czerwcu 2009 r.? Zdecydowana większość udzieliła odpowiedzi twierdzącej: 67% respondentów deklaruje, że przypomina sobie taką kampanię, wobec 30% respondentów twierdzących, że sobie jej nie przypomina. Analiza społeczno-demograficzna: Przynależność do określonej grupy wiekowej nie wpływa na odpowiedzi udzielane na to pytanie: 66% grupy 18-24-latków przypomina sobie kampanię, podobnie jak 67% grupy osób powyżej 55 roku życia. Nie wpływa na nie również rodzaj mediów: 71% respondentów korzystających na co dzień z internetu przypomina sobie kampanię, podobnie jak 68% respondentów nigdy z niego niekorzystających. 73% osób głosujących w wyborach europejskich (43%) przypomina sobie kampanię wobec 25% osób deklarujących, że sobie tego nie przypomina. 6
W przypadku osób, które wstrzymały się od głosowania, 61% przypomina sobie kampanię wobec 36% osób, które sobie tego nie przypominają. III. GŁOSUJĄCY I WSTRZYMUJĄCY SIĘ OD GŁOSOWANIA: PROFIL I ZACHOWANIE Zapytano obywateli europejskich, kiedy podjęli decyzję o zagłosowaniu czy też o rezygnacji z głosowania. A. Zachowanie wyborców 70% zadecydowało z dużym wyprzedzeniem o tym, na kogo głosować (pytanie zadano 43% wyborców) I tak, co drugi wyborca (50%) deklaruje, że zawsze głosuje na tę samą partię polityczną lub tego samego kandydata. Jedna piąta (21%) podjęła decyzję na kilka miesięcy przed wyborami. Wynika z tego, że mniejszość elektoratu podejmuje decyzję w tygodniach (13%) i dniach (9%) poprzedzających wybory lub w samym dniu wyborów (6%). Można uznać, że tych 28% wyborców to grupa w największym stopniu podatna na kampanie wyborcze, których oprawa medialna nasila się w dniach poprzedzających głosowanie. Analiza społeczno-demograficzna: Wiek był decydującym czynnikiem w odpowiedziach. 59% respondentów powyżej 55 roku życia, którzy wzięli udział w wyborach, deklaruje, że głosuje zawsze tak samo. Odsetek ten zmniejsza się proporcjonalnie do wieku respondentów: wśród głosujących w wieku 18-24 lat jedynie 30% głosuje zawsze na tę samą partię lub tego samego kandydata. działalność zawodowa: na pierwszym miejscu w kategorii osób, które podejmują decyzję o pójściu do wyborów w dniu wyborów, są osoby bezrobotne (12%); - na pierwszym miejscu w kategorii osób, które podejmują decyzję o zagłosowaniu na klika dni (18%) lub kilka tygodni (20%) przed wyborami, są studenci; - osoby deklarujące, że zawsze głosują tak samo, to w większości emeryci (60%), gospodynie domowe (57%) i osoby pracujące na własny rachunek (52%). B. Zachowanie wstrzymujących się od głosowania Jedna trzecia wstrzymujących się od głosowania (57% elektoratu) zadecydowała w ostatniej chwili, że nie pójdzie do wyborów. 32% wstrzymujących się od głosowania deklaruje, że o rezygnacji z głosowania zadecydowało bądź na kilka dni przed wyborami (16%) bądź w samym dniu wyborów (16%). 7
Można z tego wnioskować, że dla tej grupy, nic nie jest jeszcze przesądzone w tygodniu poprzedzającym głosowanie, co oznacza, że można ich jeszcze przekonać do zagłosowania. Wreszcie, co piąta osoba wstrzymująca się od głosowania (22%) deklaruje, że nigdy nie głosowała. Fakt, że niektóre osoby wstrzymujące się od głosowania czują się przywiązane do Europy, a inne nie, stawia pod znakiem zapytania kwestię debaty europejskiej. Wśród osób wstrzymujących się od głosowania (57%) 22% przyznaje, że nigdy nie głosowało. Z tych osób - 27% deklaruje, że nie czuje przywiązania do Europy, - 18% deklaruje, że czuje przywiązanie do Europy. Co druga osoba wstrzymująca się od głosowania deklaruje przywiązanie do Europy. Z tych osób: - 18% postanawia wstrzymać się od głosowania w dniu wyborów - 18% postanawia wstrzymać się od głosowania na kilka dni przed wyborami. Można sobie zadać pytanie, czy osoby wstrzymujące się od głosowania, które deklarują swoje poparcie dla Europy, nie stanowiłby również grupy wyborców, którą można by zmobilizować? 8
III. UDZIAŁ W WYBORACH I WSTRZYMANIE SIĘ OD GŁOSOWANIA: POWODY I WYZWANIA A. Powody Wstrzymanie się od głosowania wynika bardziej z braku zaufania do polityki jako takiej. Główne przyczyny, dla których 57% wyborców nie wzięło udziału w głosowaniu, to przede wszystkim brak zaufania do polityki jako takiej, nie zaś brak zaufania do instytucji europejskich czy też brak znajomości tych ostatnich bądź samego Parlamentu Europejskiego. Przyczyny natury politycznej w szerokim znaczeniu tego słowa: - brak zaufania lub niezadowolenie z polityki w ogóle (28%), - przekonanie, że pojedynczy głos nie odnosi skutku (17%), - brak zainteresowania polityką (17%). Przyczyny związane z UE: - nieznajomość UE, PE i wyborów (10%), - brak zainteresowania sprawami europejskimi (9%), - niezadowolenie z PE jako instytucji (8%), - brak kampanii wyborczej (6%). Motywacja do udziału w wyborach wynikała przede wszystkim z aspektów związanych z obowiązkiem obywatelskim, a nie z europejskiego wymiaru wydarzenia Wśród powodów wymienianych przez 43% wyborców, którzy głosowali, to właśnie obowiązek obywatelski jest na pierwszym miejscu przed innymi powodami natury politycznej. Głosowanie ma zatem aspekt bardziej obywatelski, w mniejszym stopniu jest wyrazem protestu wobec Europy czy też jej poparcia. Niewiele głosów oddano, aby wyrazić niezadowolenie. Obowiązek obywatelski: - 47% głosujących zadeklarowało, że głosowali z poczucia obowiązku obywatelskiego, - 40% spośród nich oświadczyło, że głosują zawsze. O ile jednak, jak powiedziano wyżej, odsetek głosujących rośnie wraz z wiekiem, o tyle należy zauważyć, że w tym przypadku ani wiek, ani status zawodowy nie mają wpływu na poczucie obywatelskiego obowiązku, który należy spełnić. Poparcie polityczne: - 24% deklaruje, że głosowało, aby poprzeć partię polityczną, której program jest im bliski, - 9% głosowało, żeby poprzeć swój rząd. 9
Głosowanie jako wyraz niezadowolenia - 11% deklaruje, że głosowało, aby wyrazić niezadowolenie, - 5% głosowało, żeby wyrazić sprzeciw wobec polityki rządu. Głosowanie o zasięgu europejskim: W analizie motywacji głosujących wymiar europejski jest mniej obecny. - 19% głosowało ponieważ sądzi, że ich głos w wyborach europejskich może spowodować zmiany, - 16% głosowało, ponieważ popiera UE, - 13% głosowało, ponieważ czują się obywatelami europejskimi, - 5% głosowało, ponieważ bardzo interesuje się sprawami europejskimi, - 5% głosowało, ponieważ przekonały ich do tego informacje, które otrzymali podczas kampanii wyborczej. UWAGA: Suma odpowiedzi przekracza 100%, ponieważ można było podać kilka przyczyn. B. WYZWANIA ZWIĄZANE Z GŁOSOWANIEM Główne wyzwania, które popchnęły głosujących do wyrażenia swojej opinii poprzez oddanie głosu, mają przede wszystkim charakter ekonomiczny. Można tu odnaleźć priorytetowe tematy kampanii, których zgodnie z różnymi sondażami przedwyborczymi życzyli sobie obywatele europejscy. Wyzwania związane z głosowaniem lipiec 2009 r. Priorytetowe tematy kampanii marzec 2009 r. 41% Wzrost gospodarczy 52% Wzrost gospodarczy 37% Bezrobocie 57% Bezrobocie 22% Przyszłość emerytur 32% Przyszłość emerytur 22% Rola UE na arenie międzynarodowej 10
IV. OPINIA O PARLAMENCIE EUROPEJSKIM I UNII EUROPEJSKIEJ I NASTAWIENIE DO NICH A. W odniesieniu do PE: Większość respondentów uznała poziom informacji dotyczących głosowania za wystarczający. 53% respondentów uważa, że dysponowała wystarczającymi informacjami, aby dokonać wyboru w czerwcu 2009 r., natomiast 42% jest przeciwnego zdania. Analiza społeczno-demograficzna: 50% kobiet i 57% mężczyzn uważa się za wystarczająco poinformowanych. Najwięcej ludzi młodych (50%) deklaruje, że nie posiada wystarczających informacji. 62% respondentów uważających się za przywiązanych do Europy ocenia, że jest wystarczająco poinformowana, natomiast 35% sądzi, że nie posiadała wszystkich informacji koniecznych do głosowania. 69% głosujących oświadcza, że dysponowała wszystkimi informacjami koniecznymi do podjęcia decyzji. 56% osób, które nie wzięły udziału w wyborach, deklaruje, że nie posiadała wszystkich informacji niezbędnych do głosowania. Czy Parlament Europejski uwzględnia troski obywateli europejskich? Wyniki są niejednoznaczne. 46% ogółu respondentów uważa, że ich troski są w sposób zadowalający uwzględniane przez PE, 41% jest przeciwnego zdania, a 13% nie ma zdania. Analiza społeczno-demograficzna: Wiek zakończenia edukacji ma wpływ na postawę wyborców: 55% osób, które kontynuowały naukę po ukończeniu 20. roku życia, uważa, że PE uwzględnia troski obywateli; tak samo myśli 60% osób, które nadal się uczą i 38% osób, które zakończyły naukę przed 15. rokiem życia. Spośród osób deklarujących przywiązanie do Europy 61% uważa, że PE uwzględnia troski obywateli, natomiast 28% jest przeciwnego zdania. Spośród osób nieuważających się za przywiązane do Europy 69% uważa, że PE nie uwzględnia trosk obywateli. 11
Spośród głosujących w wyborach europejskich 56% uważa, że troski obywateli są uwzględniane przez PE, natomiast 34% jest przeciwnego zdania. 48% osób, które nie wzięły udziału w wyborach, myśli, że Parlament Europejski nie uwzględnia trosk obywateli. 37% osób, które nie wzięły udziału w wyborach, jest przeciwnego zdania. B. W odniesieniu do UE jako takiej: Co drugi Europejczyk ma zaufanie do instytucji europejskich Spośród ogółu respondentów 50% deklaruje, że ma zaufanie do instytucji europejskich, natomiast 40% im nie ufa. Analiza społeczno-demograficzna: Kobiety nieco mniej ufają instytucjom europejskim niż z mężczyźni (odpowiednio 48% i 53%). Najwięcej ludzi młodych oświadcza, że ma zaufanie do instytucji europejskich (54%). Wiek zakończenia edukacji ma znaczenie: im dłużej trwała, tym większe jest zaufanie do instytucji europejskich. Zaufanie do nich ma 60% osób, które kontynuowały naukę po ukończeniu 20. roku życia, i 69% osób, które wciąż się uczą. Natomiast w grupie osób, które zakończyły naukę przed ukończeniem 15 lat, jedynie 43% ma do nich zaufanie. Analiza w oparciu o kryterium narodowe: Europejczykami mającymi największe zaufanie są Finowie (67%), Belgowie, Estończycy i Cypryjczycy (wszyscy po 66%), a następnie Maltańczycy (65%). Najbardziej nieufni w stosunku do instytucji są Brytyjczycy (60%), a następnie Łotysze (52%) i Czesi (50%). Ponad sześć dziesiątych Europejczyków czuje się obywatelami europejskimi Spośród ogółu respondentów 64% czuje się obywatelami UE, zaś 32% nie ma takiego poczucia. Analiza społeczno-demograficzna: Ten wskaźnik jest powiązany z wiekiem zakończenia nauki: im dłużej trwała nauka, tym większe poczucie bycia obywatelem UE: - zakończenie edukacji przed ukończeniem 15 lat: 54% czuje się obywatelami UE; - zakończenie nauki po ukończeniu 20. lat: 75% czuje się obywatelami UE; 12
- edukacja w toku: 77% czuje się obywatelami UE; Analiza przynależności i przywiązania do Europy 69% Europejczyków uważa, że przynależność ich kraju do UE jest dobrą rzeczą;. 22% jest przeciwnego zdania. Pytanie to zadano wszystkim respondentom. Analiza na podstawie kryterium narodowego: Fakt ten pozytywnie postrzegają Luksemburczycy (85%), Holendrzy (84%) i Belgowie (83%). Łotysze (49%), Brytyjczycy (45%) i Węgrzy (36%) najczęściej uważają, że przynależność ich kraju do UE nie jest dobrą rzeczą. Przywiązanie do swojego kraju przeważa nad przywiązaniem do Europy Przywiązanie do swojego kraju: 91% Europejczyków czuje przywiązanie do własnego kraju, natomiast nie czuje go 7%. Spośród tych 91% respondentów 96% deklaruje przywiązanie do Europy. Przywiązanie do Europy: 64% respondentów czuje przywiązanie do Europy, natomiast nie czuje go 32%. Spośród tych 64% respondentów 67% deklaruje przywiązanie do własnego kraju. 13
V. ZNACZENIE ZNAJOMOŚCI WYNIKU WYBORÓW Wyniki sondażu pokazują, że ankietowani obywatele przywiązują pewną wagę do znajomości wybranych kandydatów i zwycięskich partii. Wybrani kandydaci: Spośród ogółu respondentów 49% uważa, że bardzo ważne jest, aby wiedzieć, którzy kandydaci zostali w ich kraju wybrani na posłów do PE. 44% nie sądzi, aby było to ważne. Spośród głosujących w wyborach europejskich (43% ludności) 68% myśli, że ważne jest, aby wiedzieć, kto został wybrany, natomiast 28% głosujących nie sądzi, że to ważne. Zwycięskie partie: Spośród ogółu respondentów 50% uważa, że bardzo ważne jest, aby wiedzieć, która partia polityczna zdobyła w ich kraju najwięcej mandatów poselskich w wyborach europejskich. 43% nie sądzi, aby było to ważne. Spośród głosujących w wyborach europejskich (43% ludności) 71% myśli, że ważne jest, aby wiedzieć, która partia polityczna zdobyła najwięcej mandatów poselskich, natomiast 25% głosujących nie sądzi, że to ważne. Dział Badania Opinii Publicznej Więcej informacji mogą udzielić: Jacques Nancy (+32 2 284 24 85) Nives Zun Elise Defourny Jonas Trifot (+32 2 284 06 55) 14