M i e s i ę c z n i k S p o ł e c z n o - K u l t u r a l n y Cena 1 zł (w tym 7% VAT) Nr 8 (88) Sierpień 2006 ISSN 1507-8353 Miesięcznik Samorządowy. Wydawca: Urząd Miejski w Bełżycach Redaktor prowadzący: Urszula Kurek Adres redakcji: ul. Lubelska 3, skr. poczt. 9, 24-200 Bełżyce, tel. 081 517 27 28, fax 081 517 25 06, e-mail: gbelzycka@wp.pl, ckfis@wp.pl Skład i druk: Drukarnia Alf-Graf Lublin, ul. Kościuszki 4, tel. 081 532 15 12 e-mail: info@alfgraf.com.pl Wszystkie zdjęcia nie podpisane wykonała Urszula Kurek. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Zastrzega sobie prawo adiustacji i skracania nadesłanych materiałów.
2 Œwiêto plonów Do ynki powiatowe i zarazem wojewódzkie odbêd¹ siê w tym roku w Rudawcu 2/3 wrzeœnia 2006. Starosta lubelski zaprasza tradycyjnie delegacjê naszej gminy, jak te wybrane dwa wieñce do ynkowe przygotowane w kategorii wieñców wspó³czesnych i tradycyjnych, które wezm¹ udzia³ w Konkursie Wieñców Do ynkowych Powiatu Lubelskiego. Dla laureatów obydwu kategorii przewidziano nagrody: I miejsce 700 z³, II miejsce 500 z³, III miejsce 300 z³ oraz 200 z³ dla wszystkich zaprezentowanych wieñców. PROGRAM DO YNEK WOJEWÓDZTWA I POWIATU LUBELSKIEGO LOTNISKO RADAWIEC SOBOTA 2 WRZEŒNIA 2006 R. 15.00 PRZEGL D TWÓRCZOŒCI LUDOWEJ POWIATU LUBELSKIEGO WYSTÊP KÓ GOSPODYÑ WIEJ- SKICH ORAZ KAPELI LUDOWYCH Z TERENU PO- WIATU LUBELSKIEGO 18.30 DYVOGRAJ WYSTÊP ZESPO U REGIONALNEGO Z UKRAINY 20.00 BIESIADA POLSKA WYSTÊP ZESPO U NIEDZIELA 3 WRZEŒNIA 2006 R. 9.00 WYSTAWA ROLNICZA, PREZENTACJA PRZEDSIÊ- BIORSTW Z TERENU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO 10.00 KOROWÓD DO YNKOWY 11.00 13.30 MSZA ŒW., WYST PIENIA OKOLICZNOŒCIO- WE, KONKURS WIEÑCÓW DO YNKOWYCH 13.30 14.30 WYSTÊP ZESPO U PIEŒNI I TAÑCA 14.30 16.00 WYSTÊPY ZESPO ÓW REGIONALNYCH 16.00 17.30 DYVOGRAJ WYSTÊP ZESPO U REGIONAL- NEGO Z UKRAINY 17.30 19.00 WYSTÊP ZESPO U DREWUTNIA 19.00 20.30 WYSTÊP ZESPO U TREBUNIE TUTKI 20.30 22.00 URSZULA 22.00 22.30 WRÊCZENIE PUCHARU POLSKI W LOTACH BALONOWYCH 22.30 22.50 POKAZ SZTUCZNYCH OGNI IMPREZY TOWARZYSZ CE: Ø Pokazy lotnicze; Ø Weso³e miasteczko; Ø Wystawy sprzêtu rolniczego; Ø Wystawa p³odów rolnych; Ø Jazda konna; Ø Kiermasze sztuki ludowej; Ø Konkursy organizowane przez sponsorów; Ø Konkursy organizowane przez Powiat Lubelski; Ø MISTRZOSTWA POLSKI W LOTACH BALONOWYCH Organizator zastrzega sobie prawo do zmiany programu. Do ynki gminne odbêd¹ siê 17 wrzeœnia w Wierzchowiskach Starych, bêd¹ one po³¹czone z Festynem Trzech Ziem, podczas Œwiêta chleba odbêdzie siê tak e rozstrzygniêcie konkursu pn. Kolorowy Ogród. Zachêcamy do robienia wieñców do ynkowych, dla ich twórców czekaj¹ nagrody pieniê ne. Powiat opolski szlaki rowerowe czekaj¹ na rowerzystów DO PRZEJECHANIA 200 KM Dla mi³oœników aktywnego wypoczynku Starostwo Powiatowe w Opolu Lubelskim przygotowa³o nie lada atrakcjê. Dwieœcie kilometrów szlaków rowerowych, biegn¹cych przez najbardziej urokliwe zak¹tki powiatu. W³adze powiatu postawi³y na rozwój turystyki. Podwalinami s¹ szlaki rowerowe. Szeœæ tras zosta³o ju wyznaczonych i oznakowanych. Wiod¹ zarówno ma³o uczêszczanymi drogami asfaltowymi, utwardzonymi, polnymi, jak równie duktami leœnymi i dolinami rzecznymi. Maj¹ ró ne stopnie trudnoœci. Najkrótsza liczy 14 km, najd³u sza 68. Projektuj¹c je chcieliœmy pokazaæ to co mamy najpiêkniejszego. Walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz ma³o znane obiekty dziedzictwa kulturowego przyznaje starosta opolski Zenon Rodzik. Szlaki maj¹ byæ wabikiem na turystów, którzy przyje d aj¹ do pobliskiego Kazimierza Dolnego, Na³êczowa i Pu³aw. Maj¹ zachêciæ ich do równie czêstego odwiedzania powiatu opolskiego. Aktywny wypoczynek ma dodatnio wp³ywaæ na nasz¹ kondycjê. Szlaki rowerowe powiatu opolskiego i okolic: Kazimierz Dolny Opole Lubelskie Bêczyn, Dolina Chodelki, Nitk¹ kolejki w¹skotorowej, Opole Lubelskie Solec nad Wis³¹, Powiœle, Ma³opolski Prze³om Wis³y. Wiêcej szczegó³owych informacji www.belzyce.pl w odnoœniku aktualnoœci. cd. str. 16 Wakacje z Gazet¹ Be³ yck¹ Dziêkujemy za przysy³anie nam piêknych zdjêæ z wakacji. Oczywiœcie s¹ one wyeksponowane na sierpniowej ok³adce, choæ w nowej formie. Urokliwe zak¹tki z ca³ego œwiata jako pocztówki widniej¹ na pla y. Przysypuj¹cy je piasek przypomina o przemijaj¹cym czasie i cieszeniu siê z piêknego i upalnego tegorocznego lata. Fotosy wykonali: Jacek Stec (Sfinks, Egipt), Artur Pi³at (zachodz¹ce s³oñce, Roztocze), Urszula Domagalska (urwisko, Lazurowe Wybrze e; widok z hotelu, Tunezja). Prosimy jeszcze o atrakcyjne zdjêcia najlepiej wykonane aparatem cyfrowym na email gbelzycka@wp.pl. Nasze krajobrazy równie s¹ piêkne... Red. Nr 8 (88) sierpieñ 2006
Be³ yce on line Trwaj¹ prace nad portalem internetowym gminy Be³ yce. mówi Zbigniew Kruczyñski, informatyk Urzêdu Miejskiego w Be³ ycach. Nowa forma bêdzie u³atwia³a œledzenie aktualnoœci na stronie poprzez umiejscowienie ich w g³ównym panelu. Unowoczeœniona forma bêdzie usprawnia³a nawigacjê po zasobach serwisu. Strona bêdzie zachowywa³a przejrzystoœæ dziêki klarownoœci, która ma zostaæ osi¹gniêta poprzez proste a tym samym ³atwe w obs³udze menu u ytkownika o drzewiastej strukturze. Tradycyjnie bêd¹ polecane na stronie najczêœciej poszukiwane informacje w formie banerów na bocznych sekcjach. Nowy modu³ Ksiêgi Goœci nie pozwoli na wysy³anie spamów. Najwa niejsz¹ rzecz¹ jest jednak to, e system bêdzie zbudowany systemem CMS, tzw. System Zarz¹dzania Treœci¹. Polega to na tym, e zarejestrowani urzêdnicy Urzêdu Miejskiego w Be³ ycach bêd¹ mogli samodzielnie zamieszczaæ na stronie w³asne materia³y co pozwoli omin¹æ przekaz przez providera E-studio. Szybkoœæ przep³ywu informacji bêdzie stanowiæ istotne novum. Zapraszamy do regularnych odwiedzin naszego portalu jak i jego wspó³tworzenia. Uwagi w kwestii funkcjonowania bêd¹ reflektowane przy tworzeniu ulepszonego serwisu. Prosimy o nie belzyce_m@woi.lublin.pl Og³oszenie Urz¹d Miejski w Be³ ycach informuje, e wnioski dot. zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napêdowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, bêd¹ przyjmowane od rolników od dnia 1 wrzeœnia 2006 r. do 30 wrzeœnia 2006 r. wraz z fakturami VAT stanowi¹ce dowód zakupu oleju napêdowego w okresie 6 miesiêcy poprzedzaj¹cych miesi¹c z³o enia wniosku. Kwotê zwrotu podatku akcyzowego ustala siê jako iloœæ oleju napêdowego zakupionego od produkcji rolnej, wynikaj¹cej z faktur VAT oraz zwrotu od 1 litra (w 2006 r. 0,45 z³/litr), w tym, e kwota zwrotu podatku nie mo e byæ wy sza ni kwota stanowi¹ca iloczyn stawki zwrotu za 1 litr oleju napêdowego, maksymalne zu ycie oleju napêdowego w wysokoœci 86 l na 1 ha u ytków rolnych. Limit zwrotu podatku akcyzowego na 1 ha u ytkowników rolnych bêdzie wynosiæ 38,70 z³. O G O S Z E N I E Burmistrz Be³ yc informuje, e od dnia 1 sierpnia 2006 r. wydawane bêd¹ wnioski dotycz¹ce przyznania stypendium szkolnego na rok szkolny 2006 /2007. Powy sze wnioski otrzymaæ mo na w tut. Urzêdzie pokój Nr 12. Jednoczeœnie przypominam, e termin sk³adania up³ywa z dniem 15 wrzeœnia 2006 r. E-obieg W lipcu br. gmina Be³ yce podpisa³a umowê z Wojewod¹ Lubelskim o dofinansowanie a w³aœciwie o refundacjê nak³adów finansowych poniesionych na realizacjê projektu ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury s³u ¹cej wzmacnianiu konkurencyjnoœci regionów, dzia³anie 1.5 Infrastruktura spo³eczeñstwa informacyjnego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Efektem opracowanego przez pracowników Urzêdu projektu jest: 1. modernizacja, rozbudowa i dopasowanie do potrzeb Urzêdu istniej¹cej sieci komputerowej w budynku Urzêdu Miejskiego w Be³ ycach; 2. wyposa enie urzêdu w 26 nowych zestawów komputerowych; 3. wprowadzenie systemu elektronicznego obiegu dokumentów; 4. u³atwienie bezp³atnego dostêpu do internetu; 5. obni enie kosztów biurowych Urzêdu Miejskiego i wzrost efektywnoœci funkcjonowania Urzêdu; 6. u³atwienie dostêpu do informacji publicznej. E-obieg to system komputerowy, który realizuje funkcjonalnoœæ elektronicznego obiegu dokumentów i spraw z zachowaniem wymagañ instrukcji kancelaryjnej (1998 Dz. U. Nr 160, poz. 1074 oraz 1999 Dz. U. Nr 112, poz. 1319, z póÿniejszymi zmianami). Jest form¹ przep³ywu dokumentów i spraw standaryzuj¹c¹ procedury obiegu informacji w firmie. Celami wdro enia e-obiegu s¹: 1. automatyzacja obiegu dokumentów i informacji rejestracja drogi dokumentu wewn¹trz firmy; 2. wdro enie instrukcji kancelaryjnej wraz z katalogowaniem wg nr RWA; 3. podniesienie poziomu kontroli mo liwoœæ kontroli przez u ytkownika z uprawnieniami kierownika. Oferowana aplikacja pracuje w œrodowisku sieciowym jako system wielou ytkownikowy i wielodostêpny. Interfejsem u ytkownika jest dowolna przegl¹darka internetowa, zaœ system pracuje w technologii klient serwer. Podstawowe funkcjonalnoœci aplikacji to: obs³uga kancelarii (i sekretariatów) w zakresie prowadzenia dziennika korespondencji przychodz¹cej i automatycznie tworz¹cego siê dziennika korespondencji wychodz¹cej/ksi¹ ki nadawczej, porz¹dkowanie obiegu dokumentów i spraw wg obowi¹zuj¹cej instrukcji kancelaryjnej z uwzglêdnieniem struktury organizacyjnej jednostki, znakowanie dokumentów i spraw unikalnymi sygnaturami wg schematu numeracji obowi¹zuj¹cego w jednostce, znakowanie dokumentów kodem kreskowym, przechowywanie dokumentów w postaci Ÿród³owej w repozytorium plików, rozbudowany modu³ nadzoru oferuj¹cy funkcje kontrolne uprawnionym u ytkownikom programu. Podsumowuj¹c cechy systemu odzwierciedla on hierarchiczn¹ strukturê organizacyjn¹ firmy wraz z baz¹ pracowników, system posiada bazê Jednolitego Rzeczowego Wykazu Akt, która jest podstaw¹ instrukcji kancelaryjnej ka dego podmiotu, elektroniczna rejestracja wraz ze zintegrowanym BIP zapewnia sprawny przep³yw informacji w e-jednostce przyczyniaj¹c siê do podniesienia jakoœci œwiadczonych us³ug i wywi¹zanie siê jednostki z wymogów ustawowych. System mo e obj¹æ dzia³anie Rady Gminy. Umo liwia on pracê jako aplikacjê niezale n¹, sporz¹dzanie spisów zdawczo-odbiorczych, szczegó³ow¹ ewidencjê akt oraz ich alokacji w archiwum w tym rega³u i pó³ki. Umo liwia to zarazem ewidencjonowanie fizycznych wypo yczeñ i zwrotów zasobów archiwalnych, ponadto sporz¹dzenie protoko³ów wybrakowania akt, dla których min¹³ termin przechowywania. Miesiêcznik Samorz¹dowy 3
RYNEK PRACY MIASTA I GMINY BE YCE Statystyka PUP Lublin Filia Be³ yce Na koniec czerwca 2006 roku w PUP Lublin Filia Be³ yce zarejestrowanych by³o 1883 osób bezrobotnych, w tym kobiet 930. Wy³¹czone z ewidencji w m-cu czerwcu zosta³o 81 osób. Z gminy Be³ yce zarejestrowanych by³o 849 osób bezrobotnych w tym 435 kobiet z czego 80 osób z prawem do zasi³ku. Tab. 1 Wykszta³cenie a bezrobotni zarejestrowani w PUP Lublin Filia Be³ yce stan z koñca czerwca 2006 r. Tab. 2 Zawody a liczba osób zarejestrowanych w PUP Lublin Filia Be³ yce stan z koñca czerwca 2006 r. pracownik fizyczny; przedstawiciel handlowy. Oferty pracy subsydiowane Pracownik administracyjno-biurowy oraz sprzedawca to najczêœciej pojawiaj¹ce siê oferty sta u. W I-m pó³roczu urz¹d skierowa³ na tê formê zatrudnienia 62 osoby. Celem sta u oraz przygotowania zawodowego jest nabycie nowych umiejêtnoœci i kwalifikacji zawodowych. Bardzo dobrze je eli ³¹czy siê to z zatrudnieniem osoby. Niekiedy w sytuacji braku mo liwoœci etatowych sta czy przygotowanie zawodowe staje siê bardzo dobr¹ praktyk¹ i daje lepsze mo liwoœci i szanse zatrudnienia w przysz³oœci. Z przygotowania zawodowego w tej formie skorzysta³o 18 osób. Du ym zainteresowaniem ze strony pracodawców cieszy³o sie doposa enie stanowiska pracy w kwocie do 12500 z³. Warunkiem otrzymania jest zatrudnienie osoby bezrobotnej przez okres min. 2 lat oraz utrzymanie ca³ego stanu zatrudnienia przez okres co najmniej 2 lat. Otrzymane œrodki zosta³y wydatkowane na 5 refundacji. Dotacje bezzwrotne na rozpoczêcie dzia³alnoœci gospodarczej, g³ownie handlowej i us³ugowej otrzyma³o 14 osób. Urz¹d kieruje równie osoby na roboty publiczne oraz prace spo³ecznie u yteczne. ¹cznie z tej formy skorzysta³o 27 osób. Szkolenia Oferty pracy Oferty PUP Lublin Filia Be³ yce Bezrobotni mog¹ korzystaæ z ofert pracy jakimi dysponuje Urz¹d Pracy. S¹ to oferty pracy od pracodawców g³ównie z terenu gminy Be³ yce i miasta Lublina. Najczêœciej pojawiaj¹ siê oferty pracy dla sprzedawców. Za nimi s¹ zawody: kierowca samochodu ciê arowego z naczep¹; œlusarz; spawacz; brukarz; robotnik budowlany. Praca za granic¹ Na stronie internetowej PUP Lublin posiadamy oferty zagraniczne pracy przekazywane przez Wojewódzki Urz¹d Pracy w Lublinie. W wiêkszoœci s¹ to oferty gdzie wymagana jest znajomoœæ jêzyka obcego (najczêœciej angielski i niemiecki). Nie jest ona wymagana przy ofertach pracy sezonowej takimi te dysponuje PUP Lublin. Bli sze informacje mo na zasiêgn¹æ w WUP Lublin ul. Okopowa 5. Praca dla niepe³nosprawnych Liczba zarejestrowanych osób jako niepe³nosprawnych 18 osób. Liczba ofert pracy dla osób niepe³nosprawnych 6 posad: prasowaczka; szwaczka; Szkolimy: magazyniera z obs³ug¹ wózków wid³owych sprzedawców/kasjerów dofinansowujemy podwy szenie kategorii prawa jazdy operator sprzêtu ciê kiego pracownika administracyjno-biurowego ¹cznie przeszkolono 52 osoby. Dla Pracodawców Obowi¹zek przyjêcia oœwiadczenia o pozostawaniu w rejestrze PUP osoby przyjmowanej do pracy. W przypadku pozostawania takiej osoby w rejestrze pracodawca w terminie 5 dni powiadamia o fakcie zatrudnienia b¹dÿ podjêcia innej pracy zarobkowej. Nabycie statusu osoby bezrobotnej oraz uprawnieñ zasi³kowych Rejestracja osoby bezrobotnej jak i œwiadczeñ odbywa siê na podstawie dokumentów wymienionych w rozporz¹dzeniu w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukuj¹cych pracy. Wprawdzie coraz rzadziej, ale pojawiaj¹ siê b³êdnie wype³nione œwiadectwa pracy. Dopilnowanie aby by³y prawid³owe jest korzystne dla samej osoby bezrobotnej, która w przysz³oœci na pewno niejednokrotnie bêdzie siê nim pos³ugiwaæ np. w ZUS. Informacje dostarczone przez PUP Lublin Filia Be³ yce 4 Nr 8 (88) sierpieñ 2006
Wywiad z Ann¹ Adamczyk-Chmielewsk¹ kierownik Oœrodka Pomocy Spo³ecznej w Be³ ycach Jak funkcjonuje Oœrodek Pomocy Spo³ecznej w Be³ ycach? OPS jest jednostk¹ organizacyjn¹ Urzêdu Miejskiego w Be³ ycach wykonuj¹c¹ zadania w³asne i zlecone z zakresu pomocy spo³ecznej, œwiadczeñ rodzinnych oraz zaliczki alimentacyjnej. Zatrudnionych jest ³¹cznie 15 osób. Ile osób korzysta z pomocy OPS w Be³ ycach? W bie ¹cym roku w okresie od I do VI 2006 r. do OPS w Be³ ycach wp³ynê³o 489 podañ z wnioskiem o przyznanie pomocy finansowej z zakresu pomocy spo³ecznej. Z pomocy w formie zasi³ku sta³ego korzysta 57 osób w tym 37 osób samotnie gospodaruj¹cych oraz 20 zamieszkuj¹cych z rodzin¹. Z pomocy w formie zasi³ku okresowego ogó³em objêtych jest 249 osób 193 osobom przyznano zasi³ek okresowy z powodu bezrobocia, 21 osobom z powodu d³ugotrwa- ³ej choroby, 11 osobom z powodu niepe³nosprawnoœci, 24 osobom z innych przyczyn typu trudnej przejœciowo sytuacji finansowej, niskiego dochodu. Z pomocy w formie zasi³ków celowych i w naturze skorzysta³o 61 osób. Programem Pomoc Pañstwa w zakresie do ywiania objêtych jest 381 osób: 306 dzieci korzysta z posi³ku, 85 osób ze œwiadczenia rzeczowego. Opieka socjalna prowadzona jest w 152 rodzinach, w których pojawia siê problem dysfunkcyjnoœci. Œwiadczenia rodzinne wyp³acamy 1009 rodzinom, zaliczkê alimentacyjn¹ pobiera 60 osób. Do koñca czerwca wyp³aciliœmy równie 73 rodzinom tzw. becikowe czyli jednorazow¹ zapomogê z tytu³u urodzenia dziecka bez wzglêdu na dochód rodziny. Kto przychodzi po pomoc najczêœciej, czy ludzie maj¹ opory, wstydz¹ siê korzystaæ ze œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej? Najczêœciej po pomoc finansow¹ zwracaj¹ siê rodziny, gdzie jest problem d³ugotrwa³ego bezrobocia wynikaj¹cego z braku kwalifikacji oraz osoby, które ze wzglêdu na zdarzenia losowe znajduj¹ siê przejœciowo w trudnej sytuacji materialnej. Z poradnictwa specjalistycznego najczêœciej zaœ korzystaj¹ ofiary przemocy domowej oraz z ró nymi uzale - nieniami. Liczba osób korzystaj¹cych Anna Adamczyk-Chmielewska kierownik Oœrodka Pomocy Spo³ecznej w Be³ ycach. Ur. 26 lipiec 1977 r. w Lublinie. Ukoñczy³a UMCS w Lublinie na kierunku pedagogika specjalna, Akademiê Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie oraz studia podyplomowe z zakresu organizacji pomocy spo³ecznej UMCS Lublin. mó Dzieciom Przetrwaæ Zimê, gdzie pomoc¹ w formie darów objête s¹ dzieci z rodzin najubo szych, wielodzietnych. OPS dziêki dotacji w wysokoœci 5 300 z³, przyznanej przez Fundacjê Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeñskiego w Warszawie, od stycznia do czerwca realizowa³ projekt Nasze pierwsze przedszkole maj¹cy na celu zwiêkszenie szansy edukacyjnych dzieci w wieku 3-5 lat (uczêszcza³o 15 dzieci). Obecnie projekt bêdzie kontynuowany ju w dwóch grupach od wrzeœnia. Równoczeœnie prowadzone by³y dla rodziców warsztaty ze specjalistami: logopeda, psycholog, pedagog z zakresu edukacji i rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym. Od 1 lipca dziêki dotacji otrzymanej z pomocy OPS w Be³ ycach zwiêksza siê. Dziêki indywidualnym kontaktom ze specjalistami pracy socjalnej klienci maj¹ zapewnion¹ dyskrecjê i nie wstydz¹ siê prosiæ o pomoc. OPS w Be³ ycach bierze udzia³ w licznych akcjach, projektach OPS w Be³ ycach corocznie uczestniczy jako g³ówny terenowy sztab akcji Poz Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej w wysokoœci 15 000 z³. bêdzie funkcjonowa³ Klub Integracji Spo³ecznej do udzia³u w którym zapraszamy osoby uzale nione od alkoholu, ich rodziny oraz osoby zagro- one wykluczeniem spo³ecznym. Ca³y czas prowadzimy te bezp³atne poradnictwo specjalistyczne w ramach dzia³alnoœci Oœrodka Interwencyjno-Konsultacyjnego dla osób i rodzin z problemem przemocy domowej, problemem alkoholowym oraz dla rodziców maj¹cych problemy wychowawcze z dzieæmi. Oferujemy wszechstronn¹ pomoc ofiarom przemocy, m.in. kierujemy ich do Domów Samotnej Matki, hosteli w ramach procedury Niebieska Karta. Ponadto aktualnie trwaj¹ prace nad projektem, który ma na celu aktywizacjê zawodow¹ kobiet, które s¹ d³ugotrwale bezrobotne i korzystaj¹ z pomocy OPS. Powstaje tak e stowarzyszenie, w sk³ad którego bêd¹ wchodziæ pracownicy OPS, nauczyciele, pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz Komisariatu Policji w Be³ ycach. Jak wygl¹da wspó³praca OPS z innymi instytucjami, przedsiêbiorcami? OPS wspó³pracuje szczególnie z Komisariatem Policji w Be³ ycach. Wspólnie prowadzone s¹ interwencje oraz akcje m.in. wobec osób bezdomnych. W zakresie rozwoju gminnego systemu opieki i profilaktyki nad dzieckiem i rodzin¹ podejmujemy wspólne dzia³ania z Poradni¹ Psychologiczno-Pedagogiczn¹, ze szko³ami. Ponadto lokalne firmy i wszyscy przedsiêbiorcy udzielaj¹ nam wsparcia i nie odmawiaj¹ pomocy szczególnie wobec dzieci, np. w ubieg³ym roku ufundowali wyprawki do szkó³ dla dzieci z rodzin najbardziej potrzebuj¹cych, ofiarowali upominki z okazji Dnia Dziecka. Corocznie bior¹ udzia³ w akcjach charytatywnych. Stale wspó³pracujemy równie z Lubelskim Bankiem ywnoœci, który przekazuje ywnoœæ w ramach Europejskiego Programu Pomocy dla Najubo szej Ludnoœci. Oprócz tego utrzymujê sta³y kontakt z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Domem Pomocy Spo- ³ecznej w Matczynie, ró nymi fundacjami i stowarzyszeniami dzia³aj¹cymi na rzecz dzieci i rodzin. Miesiêcznik Samorz¹dowy 5
Podró e Kraków Wilno 1386 1611 Trakt Kraków Wilno od XIV do XVI w. by³ jednym z najwa niejszych po³¹czeñ europejskich. Wa nym jego punktem by³ Lublin. Istotnym impulsem o ywiaj¹cym by³o tzw. prawo sk³adu pozyskane w 1432 roku obowi¹zuj¹ce kupców, rzemieœlników do zatrzymania siê w danym mieœcie i do sprzeda y towaru. Miasto uzyska- ³o wówczas na wieczne czasy targi tygodniowe we czwartki. Be³ yce po lokacji znalaz³y siê w 5 km od g³ównego szlaku polsko-litewskiego. Trakt rangê zyska³ dziêki Unii Polski z Litw¹ mia³ znaczenie gospodarcze, handlowe, kulturowe, podró owali nim kupcy, artyœci, rzemieœlnicy, duchowni, królowie. Zygmunt August (1572 r.) utworzy³ nawet pomiêdzy obiema stolicami sta³¹ liniê pocztow¹. Z chwil¹ ustanowienia na sejmie w Lublinie w 1569 r. wspólnej Rzeczypospolitej trakt sta³ siê wewnêtrzn¹ drog¹ po³¹czonego pañstwa. Zmniejszenie znaczenia ci¹gu komunikacyjnego wynik³o z przeniesienia stolicy z Krakowa do Warszawy. Przebieg historycznego traktu krakowsko-wileñskiego porównaæ mo na do linii, które zbiega³y siê w kilku miejscach. Z Krakowa je d ono drog¹ wzd³u Wis³y na: Koszyce, Opatowiec, Nowe Miasto Korczyn (obecnie Nowy Korczyn), Pacanów, Po³aniec, Osiek, Pokrzywnicê (Koprzywnicê), Sandomierz i Zawichost. Równolegle funkcjonowa³a trasa, odsuniêta nieco na pó³noc, przez: Proszowice, Wiœlicê, Busko (Zdrój), Szyd³ów, Raków, agów, Opatów i Zawichost. Pomiêdzy obiema drogami by³y po³¹czenia, np. Proszowic z Nowym Miastem Korczynem. Wis³ê przekraczano w Zawichoœcie albo korzystano z przeprawy w Rachowie (Annopol). Z Zawichostu zd¹ ano nastêpnie przez Goœcieradów, Kraœnik, Niedrzwicê albo Dzierzkowice, Urzêdów, Be³ yce do Lublina. Dalej znajdowa³y siê od czasów lokacji Ostrów (obecnie Lubelski) i Parczów (Parczew). Naturaln¹ przeszkodê, któr¹ nale a³o pokonaæ, stanowi³ m.in. Bug. Z kolei z Brzeœcia (wówczas Litewskiego) je d ono przez: Czernawczyce, Kamieniec (wówczas Litewski), Szereszów, Nowy Dwór, Wo³kowysk, Mosty gdzie z kolei przeprawiano siê przez Niemen, Szczuczyn, Wasiliszki, Raduñ i Ejszyszki, ewentualnie przez Lidê. Korzystano równie z d³u szej drogi na Bielsk. ród³o: http:// www.um.lublin.pl Na królewskim trakcie Poniewa na rozleg³ych obszarach œwiata, królowie i ksi¹ êta dokonuj¹ nader wielu czynów godnych pamiêci, które z powodu niechêci i niedba³oœci, a mo e nawet z braku ludzi uczonych, okrywa milczenie, my uznaliœmy za rzecz wart¹ trudu niektóre czyny ksi¹ ¹t polskich og³osiæ publicznie. Znakomici panowie, ojcowie, magistrzy i doktorowie! A. D. 2006 w dniu Œw. Ma³gorzaty 13 lipca wedle przywileju handlowego odby³ siê w Rynku Miejskim w Be³ ycach wielki Jarmark Jagielloñski. Historyczne wakacje w Be³ ycach? 13 lipca odby³ siê na Rynku Miejskim Jarmark Jagielloñski. Impreza pod patronatem Burmistrza Be³ yc, organizatorem której by³ Miejski Dom Kultury przenios³a publicznoœæ w arkana wydarzeñ sprzed setek lat. Dotkn¹æ wielkiego mistrza miecza, poczuæ smak po ywienia s³owiañskiego, zagraæ na pradawnych instrumentach muzycznych, wys³uchaæ chanson de geste pieœni o czynach rycerskich czy wró b szamañskich i legend... Wszystko to wokó³ nas, wœród zieleni przypominaj¹cej naturaln¹ sceneriê ycia naszych przodków. Wir historii porwa³ ka dego kto przechodzi³ przez centrum miasta do czasów œredniowiecza. W ten dzieñ w Be³ ycach bia³og³owy wita³y wojów, szlachta rozgoœci³a siê sarmacko przy sto³ach. Pojedynki, buñczuczne i harde rywalizacje rycerzy w zbrojach przyci¹ga³y uwagê publicznoœci. Huk hakownicy rozpocz¹³ spotkanie poprzedzone przemówieniem organizatorów, w tym skromnego Janusza Kopaczka, inicjatora odnowy królewskiego traktu. Kat z toporem i dybami skupi³ najwiêksz¹ uwagê. Kolejka, aby poczuæ siê jak oprawca, wyd³u a³a siê z godziny na godzinê, byli i tacy co kilka razy dali siê zakuæ. Za krzywoprzysiêstwo wyg³asza³ przy realizacji wyroku kat. Niezaw dy jednakowo uda³o siê ujœæ z yciem kawalerom. Rzucone rêkawice wzglêdem polemiki bohaterów przynosi³y s³awê zrêcznym i wytrzyma³ym w wojach mê- 6 Nr 8 (88) sierpieñ 2006
om. Gramotne poruszanie siê na murawie parku rycerzy w tunikach na zbroi kolczatej, pod któr¹ znajdowa³ siê pancerz lametkowy, kolczugi, che³my, napierœniki... i inne militarne atrybuty, wymieniam podstawowe elementy opancerzenia, ale bynajmniej nie be³ yckich wojów... Nasi panowie bowiem chêtnie bawili siê z dzieæmi, demonstrowali ubiór, opowiadali o wygodach tudzie niewygodach stroju. Pawe³ o s³owiañskim imieniu Nawoj z dru- yny z êcznej ciekawie komentowa³: Na sobie ma siê ciê ki strój 14 kilo kolczuga, zale y s¹ d³u sze i krótsze, najciê sza wa y do 20 kg. Che³m wa y oko³o 2/3 kg ale dziêki temu nie boli jak siê uderzy. Mimo wszystko trzeba uwa aæ, bo by³y przypadki jego pêkniêæ, przebicia ostrym toporem lub mieczem. Pod nim trzeba mieæ czapê dobr¹, która amortyzuje uderzenia. Na krucjacie w Choina Horodyszcze zdarzy³ siê przypadek pêkniêcia jego ale na szczêœcie nikomu nic siê nie sta³o. A jak by³o w Be³ ycach? Ostro. Chêtni przebijali mur rycerzy, który tworzyli studenci archeologii UMCS w Lublinie. Po walkach rycerzy wynoszono martwe cia³a zbrojmistrzów z pola walki. Panny op³akuj¹c ich ywot tañczy³y rytualny taniec za duszê zmar³ych. Ka dy móg³ dotkn¹æ, przymierzyæ stroje rycerzy, zrobiæ sobie z nimi zdjêcie. Po trudach mo na by³o odpocz¹æ na ³ó ku starodawnym, zasi¹œæ na œredniowiecznym fotelu. Echo ascezy pozosta³o w ich strukturze. Wstaæ, obmyæ siê i pójœæ na jarmark. Pomiêdzy straganami z miodami, wiklin¹, glinianymi garnkami ywo targowa³ siê t³um. Podsumowuj¹c Jarmark Jagielloñski oprócz letniej zabawy mia³ charakter i specyfikê festiwalu twórczoœci ludowej, artystycznej i rzemieœlniczej, ³¹czy³ ró ne formy aktywnoœci: pokazy grup teatralnych, rycerskich, malarskich, zabawy ludowej, prezentacje ciekawych umiejêtnoœci i warsztatów tradycyjnej sztuki rêkodzielniczej, momentami przeistaczaj¹c siê w gie³dy zdrowej ywnoœci, skarbnicy ofert agroturystycznych oraz prezentacji lokalnych kupców, handlowców. Widowisko uliczne na pewno zapad³o w pamiêæ dzieciom. Magda (8 lat) stwierdzi³a Najbardziej podoba mi siê dziœ lepienie z gliny (...). Wakacyjne rozmaitoœci stanowi³y wielk¹ atrakcjê w³aœnie dla nich. Pomimo, e zwyk³e targi s¹ w Be³ ycach we wtorki i w pi¹tki, jak potocznie siê utar³o ka dy z miasta i okolic ma wtedy obowi¹zek przejœæ przynajmniej rundê honorow¹ wœród kramów, czwartkowy jarmark zyska³ dziêki wspó³czesnemu prawu sk³adu szczególne znaczenie. Udaæ siê w podró z Krakowa do Wilna trzeba zatem koniecznie przez Be³- yce, gdzie wehiku³ czasu umo liwia wêdrówkê w czasoprzestrzeni. Poszukiwanie to samoœci w pielêgnowaniu tradycji, zagospodarowanie wreszcie przestrzeni kulturalnej w gminie i regionie to czy by ucywilizowanie mroków œredniowiecza? Mo e nawet w naszym mieœcie zostali jeszcze jacyœ b³êdni rycerze? Przetoæ sto³ wieliki œwieboda: Staje na nim piwo i woda, I k temu miêso i chleb, I wiele jinych potrzeb, Pod³ug dostatka tego, Ktole mo e dostaæ czego. Z jutra wiesio³ nikt nie bêdzie, Ali gdy za sto³em siêdzie... Historyczni rzemieœlnicy GARNCARSTWO MARTA WASILCZYK Historyk sztuki, garncarz, ceramik. Ma du e doœwiadczenie w przygotowaniu i prowadzeniu warsztatów garncarskich. Bierze udzia³ w najwiêkszych festynach archeologiczno-historycznych w Polsce. Rekonstruuje dla muzeów naczynia i przedmioty gliniane na podstawie znalezisk archeologicznych. Wraz z naukowcami przeprowadza pe³ny, eksperymentalny proces produkcji naczyñ glinianych. Rêce garncarza to rêce czarodzieja. Wyczarowuje z bezkszta³tnej masy gliniane cuda, prezentuje ró ne techniki wytwarzania i zdobienia naczyñ. Proponuje pañstwu w ramach prowadzonych warsztatów fascynuj¹c¹ zabawê. Udostêpnia ko³o garncarskie, narzêdzia oraz s³u y fachowym instrukta em. Mo na samemu wyczarowaæ swój jedyny, niepowtarzalny kszta³t naczynia i zachowaæ go na pami¹tkê. KUCHNIA ŒREDNIOWIECZNA HANNA LIS Prezentacja wczesnoœredniowiecznego po ywienia s³owiañskiego i kuchni œredniowiecznej. Od 6 lat wspó³pracownik Muzeum Nadwiœlañskiego w Kazimierzu Dolnym w zakresie pokazów Majówka Archeologiczna w Chodliku, Turniej Rycerski na zamku w Janowcu w zakresie eksperymentów archeologii doœwiadczalnej (Warsztaty Archeologii Doœwiadczalnej w ramach projektu Muzeum Dawnych S³owian otwarte muzeum tematyczne). Wspó³autor wspólnie z P. Lisem projektu badawczego Po ywienie S³owian, realizowanego od 2004 we wspó³pracy z Katedr¹ Bromatologii Akademii Medycznej w Warszawie, maj¹cego na celu odtworzenie sk³adu, procesu przygotowania i zbadanie wartoœci od ywczych s³owiañskiego po ywienia w oparciu o wyniki badañ archeologicznych wczesnoœredniowiecznych grodzisk i osad w Chodliku i mijowiskach. DRZEWORYT JAROS AW WOLIÑSKI Kasztelan grodu Choina Horodyszcze w Wólce Bieleckiej k/milejowa. Sam tworzy piêkne rzeÿby z motywami wikiñskimi i s³owiañskimi, które stanowi¹ atrakcjê i upiêkszaj¹ wystrój grodu. Wytwarza równie pieczêcie lakowe. WARSZTATY BÊBNIARSKIE EWA i TOMASZ KOZDRAŒ Od kilkunastu lat prowadz¹ warsztaty wyrobu bêbnów metod¹ sprzed setek lat, przy u yciu tradycyjnych narzêdzi, takich jak d³uta, siekiery, oœniki. Prowadz¹ te warsztaty nauki gry na bêbnach. Oprócz bêbnów z ró - nych stron œwiata mo na spróbowaæ z nimi gry na didjereedoo, balafonie, patykach deszczowych, kalimbach i innych egzotycznych instrumentach. Jest to pasjonuj¹ce dla ludzi w ka dym wieku, pozwala na kontakt z w³asnym cia³em i koordynacjê ruchów. Miesiêcznik Samorz¹dowy 7
Teatr Nasz Dzia³ania Pozytywnie Prowokuj¹ce Jesteœmy w po³owie realizacji swojego Projektu: Akademia Myœli Optymistycznych i Dzia³añ Pozytywnie Prowokuj¹cych. Jak ju widaæ z uk³adu samej nazwy najpierw by³o tworzenie Myœli. A wiêc by³y ju w naszej Akademii spotkania z psychologami, pedagogami, by³y dyskusje, przedstawienia teatralne i warsztaty, gry zabawy i inne zajêcia interpersonalne, których celem by³o tworzenie owych Myœli. Myœli optymistycznych, budowanie wiary, budowanie wiêzów przyjaÿni, poznawanie innych, poznawanie siebie i swoich mo - liwoœci. S³owem zajêcia, które uczy³y jak z ufnoœci¹ spojrzeæ w przysz³oœæ. To bardzo wa na sprawa tak dla starszych jak i m³odszych. W dzisiejszej dobie owej ufnoœci i wiary w powodzenie zamierzeñ coraz bardziej brakuje. St¹d nieporozumienia, agresja. Czasami ucieczka z kraju, ucieczka w alkohol, testowanie coraz to nowych odmian narkotyków. Testowanie, bo przecie ka dy poszukuje poszukuje pracy, poszukuje miejsc, w których mo e znaleÿæ akceptacjê, poszukuje rynków zbytu, poszukuje miejsc na tworzenie, na zarabianie, na wydawanie itd. Projekt nasz ma pozytywnie prowokowaæ. A wiêc po czêœci pokazaæ pewnego rodzaju mo liwoœci. Po czêœci. Bo przecie nie jest to naszym g³ównym zadaniem jako teatru. Chcemy w miarê swoich mo liwoœci podpowiedzieæ, zasugerowaæ pozytywnie sprowokowaæ. Mieliœmy w ci¹gu ostatnich miesiêcy ró nego rodzaju dzia³ania. A oto nasze ostatnie z nich: Zielona Szko³a ko to po³o one w przepiêknych okolicach w dolinie Skrzynieczanki i Chodelki. Roœlinnoœæ tak e tu jest rzadka: tatarak, jaskó³cze ziele, przywrotnik itd. To tu tak e mo na siê du o nauczyæ o yciu ludzi na wsi. Mo na tu jeszcze spotkaæ ludzi kosz¹cych zbo e kos¹. Mo na zobaczyæ jak siê miele m¹kê we m³ynie a potem jak z tej m¹ki piecze siê chleb. Z tym wszystkim spotkaliœmy bêd¹c w Zielonej Szkole. Uczestnikami by³o ponad 30 dzieci z Be³ yc, Wierzchowisk, Skrzyñca i Zalesia. Najpierw furmankami przejechaliœmy przez las do Zalesia, gdzie pan Krzysztof Król od lat miele m¹kê we m³ynie, który zbudowa³ jego dziadek. Maszyna, któr¹ pokazuje nam pan Krzysztof pracuje bez wiêkszych remontów od niemal e 100 lat! Sam m³yn bardzo stary, niektóre elementy konstrukcji ciosane jeszcze siekier¹. Niektóre maszyny bêd¹ce we m³ynie produkcji niemieckiej pracuj¹ bez Jesteœmy ju w Skrzyñcu. Z naszej m¹ki teraz bêdzie siê piek³ chleb. Pani Teresa najpierw w dzie y miesza m¹kê z dro d ami, zakwasem i wod¹. Jednym z naszych Dzia³añ Pozytywnie Prowokuj¹cych by³a Zielona Szko³a. Zajêcia w tej szkole zorganizowaliœmy w czerwcu. Dlaczego akurat to? Otó pisaliœmy ju, e w gminie Be³ yce s¹ tereny doskonale nadaj¹ce siê na uprawianie turystyki pieszej, rowerowej czy prowadzenie dzia³alnoœci agroturystycznej. Na po³udniu gminy mamy du o lasów a w nich grzyby, jagody a wszystwiêkszych remontów od lat trzydziestych XX wieku. Mogliœmy w tej szkole obserwowaæ proces mielenia m¹ki od wsypania ziarna do wybrania m¹ki. Wszystko to szczegó³owo pokazywa³ pan Krzysztof, który jednoczeœnie bardzo du o opowiada³ nie tylko o samym m³ynie i jego historii ale o historii Zalesia i okolic. By³y to wielce zajmuj¹ce wiadomoœci i ma³o znane fakty. I my ju za³o yliœmy sobie nastêpn¹ wizytê u pana Krzysztofa, podczas której skupimy siê w³aœnie na historii. A pan Krzysztof wiedzê ma nietuzinkow¹ i mamy nadziejê, e jeszcze nie raz bêdziemy mogli siê z nim spotkaæ. Ze m³yna uczniowie Zielonej Szko- ³y przejechali przez lasy do Skrzyñca. Tam pani Teresa Ceran pokaza³a nam jak siê piecze chleb. Ten chleb, jaki Uczniowie naszej Zielonej Szko³y 10 Nr 8 (88) sierpieñ 2006
kiedyœ wypieka³y nasze babcie. Pani Teresa w³aœnie tak jeszcze piecze chleb. Najpierw zobaczyliœmy jak chleb ten siê miesi w dzie y. Jest to bardzo ciê ka praca i bardzo czasoch³onna. Gdy ciasto jest dobrze wyrobione zostawia siê go do wyroœniêcia. Nastêpnie formuje siê bochenki w brytfannach i wsadza do pieca; widzieliœmy ten piec i buzuj¹cy w nim ogieñ. A samo palenie w takim piecu to te sprawa nie prosta. Trzeba, by piec by³ odpowiednio nagrzany. Ale to ju tajemnice ka - dego pieca i ich w³aœcicieli. Ka dy piec ma swoje w³aœciwoœci i tylko gospodarz poprzez lata obserwacji poznaje czy dobrze jest w nim napalone. A chleb! Palce lizaæ! A jaki zapach! Potem pojechaliœmy w pola ogl¹daæ przyrodê: zio³a, zbo a a w tym czasie akurat kwit³o yto. To yto, z którego na przysz³y rok bêdzie znów pieczony chleb... To yto autentycznie pachnia³o chlebem! Jak w poezji! Nasze zajêcia szkolne zakoñczy³y siê ogniskiem z kie³bask¹. By³o fajnie i przyjemnie i co najwa niejsze mo na siê by³o du o nauczyæ. Bo przecie czêsto wyje d amy w daleki œwiat, by go poznaæ a nie zauwa amy tego, co jest tu obok nas. W naszej Akademii chcieliœmy, jako siê rzek³o, pozytywnie sprowokowaæ. Sprowokowaæ do tego, by wykorzystywaæ t¹ nasz¹ biedê ku polepszeniu warunków ycia na wsi, by tworzyæ nowe sposoby nauki, by zatrzymaæ uchodz¹cego ducha ze wsi, by pokazaæ, e siê da coœ zrobiæ... My zrobiliœmy pierwszy krok... Cz³owiek Natura W parku ogl¹dali nasze zdjêcia i starsi i m³odsi Tym razem ludzie z pocz¹tku tak- e machinalnie chcieli szybko przejœæ. A tu rzecz niecodzienna pewnie, jeœli nie pierwsza to jedna z pierwszych tego typu akcji w naszym parku. Wystawa. Niektórzy jakby ospale przechodzili na drug¹ stronê a niektórzy przeciwnie. Zatrzymywali siê, ogl¹dali, dyskutowali a czasami bili nam brawo Dziêkujemy! To znak, e pozytywnie sprowokowaliœmy. I znów chyba, mamy tak¹ nadziejê, wys³aliœmy sygna³ do innych, by park i inne miejsca naszego miasta przywróciæ kulturalnemu krajobrazowi. Tu mo na robiæ wystawy, prezentacje, koncerty czasami mo na te wypiæ piwo... Czasami... Dêta w parku! Zorganizowaliœmy koncert orkiestry dêtej w parku. Dlaczego w parku? To nasza nastêpna mamy nadziejê pozytywna prowokacja Parki na ca³ym œwiecie s³u ¹ do wypoczynku. Ludzie spaceruj¹, rozmawiaj¹, spotykaj¹ siê, graj¹, œpiewaj¹. U nas niekoniecznie lub tylko czasami. Przez park trzeba przejœæ id¹c do koœcio³a lub z jednej strony Rynku na drug¹. Ale te mo na przyjœæ pos³uchaæ muzyki lub obejrzeæ wystawê czy film Mo na! I to dzia³a! Ludzie zatrzymywali samochody, przybiegali i pytali, co siê dzieje. Pani Dziwicka zamknê³a swój sklep i przysz³a pos³uchaæ. Inni powychodzili na schody i s³uchali. Komentarze by³y jednoznaczne: wiêcej takich wystêpów! Inni przychodzili i radzili, e mo e by tak w niedzielê. Bêdzie wiêcej ludzi. Inni dziêkowali nam za pomys³. A jedna z pañ na targu powiedzia³a: Zawsze po po³udniu sobie drzemiê. I denerwuje mnie to, kiedy ci na motorach rycz¹ mi za oknem. Ale wtedy cieszy³am siê, e mnie obudzono. To by³a muzyka! Wsta³am i posz³am s³uchaæ. Wiêcej kochaniutcy takich rzeczy, wiêcej! Có. Bardzo nam mi³o, e Pañstwo siê cieszycie. Z naszej strony to by³y, jako siê rzek³o, pozytywne prowokacje. Bêd¹ te inne. A na zakoñczenie zajêæ w naszej Akademii zaprosimy znów do parku ma Rozdanie œwiadectw. Szczegó³y znajdziecie Pañstwo na naszej stronie internetowej. www. t nasz.pl Zdjêcia ze zbiorów Teatru W godzinach popo³udniowych zamieniliœmy nasz park w miejsce wystawy. Na drzewach przez te kilka godzin mo na by³o obejrzeæ fotografie naszej ziemi Zdjêcia przedstawia³y zarówno piêkno okolic jak i te to, co sami czynimy z³ego naturze robi¹c na ka dym kroku, w ka dym rowie i w ka dym dole œmietnisko. Nie pora tu o tym pisaæ, bo Towarzystwo Przyjació³ Teatru du o miejsca poœwiêca³o temu tematowi przy okazji wydania pisma Z biegiem lat z biegiem wód. My tym razem chcieliœmy znów Pozytywnie Sprowokowaæ... Zawsze przez park ludzie przechodzili w poœpiechu byle prêdzej przejœæ na drug¹ stronê. Koncert w Parku Miejskim Orkiestry Dêtej MDK w Be³ ycach, dyryguje i gra jako frontman Kazimierz Ko³odziej Miesiêcznik Samorz¹dowy 11
Edukacja ekologiczna dzieci i m³odzie y na terenie Gminy Be³ yce M ODZI EKOLODZY TO MY Urz¹d Miejski w Be³ ycach od wielu lat prowadzi na terenie ca³ej Gminy Be³ yce szereg dzia³añ maj¹cych na celu podnoszenie œwiadomoœci ekologicznej dzieci i m³odzie y jak równie miejscowej spo³ecznoœci lokalnej. Zagadnienie to obejmie szereg dzia³añ proekologicznych. Instytucj¹ koordynuj¹c¹ je jest Zespó³ Szkó³ Nr 1 w Be³ ycach. Celem edukacji ekologicznej dzieci i m³odzie y jest kszta³towanie opinii œrodowiskowej, rozwijanie poczucia zale noœci cz³owieka od przyrody i propagowanie idei ochrony tego œrodowiska. Wdra anie dzieci do dzia³añ na rzecz jego ochrony zgodnie z zasad¹: Myœl globalnie dzia³aj lokalnie. Kszta³towanie odpowiedzialnoœci za dba³oœæ o higienê otoczenia terenu szkolnego oraz miejsc zamieszkania uczniów, po w³¹czenie do dzia³añ na rzecz ochrony œrodowiska i gospodarki odpadami lokalnej spo³ecznoœci: rodziców, instytucji, urzêdników, nauczycieli i innych. Wa nym celem realizacji tego zadania jest równie zapoznanie uczniów z normami ochrony œrodowiska oraz zwrócenie uwagi na potrzebê recyklingu, jak równie kszta³towanie w uczniach postaw i zachowañ upowszechniaj¹cych ideê zrównowa onego rozwoju oraz racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych. W ramach projektu wspó³pracuj¹ ze sob¹ nastêpuj¹ce instytucje: Samorz¹dowe Przedszkole Publiczne w Be³ ycach, Zespó³ Szkó³ Nr 1 w Be³ ycach, Zespó³ Szkó³ Nr 2 w Be³ ycach, Szko³a Podstawowa w Babinie, Szko³a Podstawowa w Chmielniku, Szko³a Podstawowa w Matczynie, Szko³a Podstawowa w Wierzchowiskach, Zespó³ Szkó³ ul. Bychawska 4 w Be³ ycach, Szko³y z Gmin s¹siednich, Zak³ad Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Be³ ycach, Rada Rodziców, Rodzice, Nadleœnictwo Œwidnik, Ochotnicza Stra Po arna, SANEPID, ZOZ w Be³ ycach, Urz¹d Miejski w Be³ ycach, prywatni sponsorzy PCK, SKO, Zarz¹d Dróg Powiatowych i Wojewódzkich oraz Policja. W terminie od 01.05.2006 do 31.12.2006 r. zostan¹ przeprowadzone przeró ne akcje pocz¹wszy od realizacji przedszkolnego programu pt. Dziecko i przyroda opracowanego przez nauczycielki Przedszkola, konkursy np. List do œwiata organizowanym przez redakcjê czasopisma Bli ej przedszkola wychowanie i edukacja, najciekawsz¹ pracê wykonan¹ z odpadów, Zielono mi konkurs recytatorski, Oszczêdzaj wodê, pr¹d i gaz konkurs plastyczny (projekt znaku), realizacja tematyki kompleksowej w Przedszkolu Z przyrod¹ za pan brat, wystawa prac plastycznych pt. Nasza planeta widziana oczami dziecka, Eko przedszkolak prowadzenie dzia³u w gazetce przedszkolnej, Olimpiada w klasach czwartych i pi¹tych Szko³y Podstawowej pod has³em Cz³owiek i œrodowisko (pi¹ta edycja), zajêcia dla uczniów klas I III Zielona lekcja, prowadzenie w szko³ach Ligi Ochrony Przyrody oraz kó³ek ekologicznych i przyrodniczych, inscenizacje, debaty, prelekcje, wycieczki przedmiotowe, wystawy, spotkania z ludÿmi zajmuj¹cymi siê ochron¹ œrodowiska i inne formy propaguj¹ce ochronê œrodowiska wg planu pracy szkó³ oraz kalendarza imprez szkolnych (np. Sprz¹tanie œwiata, Dni Ochrony Przyrody, Dzieñ Ziemi, Œwiatowy Dzieñ Ochrony Œrodowiska, Sprz¹tanie lasu i inne). Oddzia³ywania obejmuj¹ tak e nowatorskie formy takie jak Festiwal piosenki ekologicznej, czy Z ekologi¹ na Ty czyli krzy ówki i rebusy o tematyce ekologicznej. Ponadto w ramach jednodniowych wycieczek dydaktycznych realizowane bêd¹ œcie ki ekologiczne dla uczniów nauczania zintegrowanego i klas IV VI (w ramach przedmiotu przyroda). Œcie ki bêd¹ planowane w miejscach o szczególnych walorach przyrodniczych (Roztoczañski Park Narodowy, Ogród Botaniczny, Muzeum Wsi Lubelskiej) oraz w miejscach zniszczonych wskutek dzia³alnoœci cz³owieka i rekultywowanych (Kopalnia Bogdanka, oczyszczalnia œcieków na Hajdowie w Lublinie jak równie na terenach nale ¹cych do Gminy Be³ yce tj.: Oczyszczalnia œcieków, Sk³adowisko odpadów sta³ych, Fabryka Maszyn i Urz¹dzeñ Przemys³u Spo ywczego SPOMASZ ). Urz¹d Miejski w Be³ ycach jako samorz¹d wspó³pracuje szeroko z ró nymi instytucjami i organizacjami dzia³aj¹cymi na rzecz ochrony œrodowiska. Od zesz³ego roku wdra a w szko³ach i innych jednostkach podleg³ych zasadê segregowania odpadów i realizuje zadania zwi¹zane z edukacj¹ ekologiczn¹. Przewidujemy, i z realizacji niniejszego projektu pod has³em: M³odzi ekolodzy to My skorzysta ok. 1 700 uczniów jak równie spo³ecznoœæ lokalna Be³ yc i okolic. Koszt podjêtych dzia³añ oko³o 20.000 z³. Renata Leszczyñska Reklama w Gazecie Be³ yckiej Op³ata za cenê og³oszenia, reklamy na ³amach Gazety Be³ yckiej jest naliczana wzglêdem rozpoczêtych modu³ów. Za ka dy rozpoczêty modu³ o wymiarach 35 mm x 20 mm: Ø Modu³ czarno-bia³y 4 z³ (netto); Ø Modu³ kolorowy 5 z³ (netto). Do ceny ogólnej dolicza siê op³atê za przygotowanie reklamy, która wynosi w przypadku reklamy Ø Czarno-bia³ej 10.00 z³ (netto); Ø Kolorowej 15.00 z³ (netto). Do cen dolicza siê podatek VAT. Stosujemy atrakcyjne upusty! Za zamieszczenie og³oszenia w dwóch i trzech kolejnych numerach miesiêcznika stosuje siê 10% upustu, powy ej trzech razy 15% upustu. Gwarantujemy pomoc przy uk³adaniu treœci oraz projektowaniu szaty graficznej reklam. 12 Nr 8 (88) sierpieñ 2006
Kolorowy ogród Pierwsza wizja w terenie konkursu organizowanego przez Urz¹d Miejski, Radê Miejsk¹ oraz Dom Kultury w Be³ ycach pn. Kolorowy Ogród ju siê odby³a. Przypomnijmy oceniany jest wygl¹d posesji wiejskich, miejskich oraz osiedlowych balkonów. Oficjalne wyniki rywalizacji bêd¹ podane w miesi¹cu wrzeœniu, wrêczenie nagród nast¹pi podczas Do ynek Gminnych i Festynu Trzech Ziem w dniu 17.09.2006 roku w Starych Wierzchowiskach. Posesje wiejskie w tym roku okaza³y siê byæ najbardziej spektakularne. Zaprezentowane ogródki urzeka³y piêknem kwiatowych kompozycji, oryginaln¹ aran acj¹ przestrzeni. Do rywalizacji stanê³o a osiem wybranych posesji Babin reprezentowa³y pani Beata Iwaniak oraz Barbara Bednarczyk, Kolonia Chmielnik posesja wiejska Monika Iwaniak, Koloniê Chmielnik Barbara Bednarczyk, Podole Pani Kazimiera Nagnajewicz i Zdzis³awa Jaroszyñska, Wojcieszyn Micha³ Tomaszewski i Kazimiera Ozimek, Zosin Urszula Sieñko- uczkowska. Posesje miejskie zg³oszone do konkursu równie by³y efektowne. W Be³ ycach nie brak bowiem ³adnych ogród- ków. Wiele pracy na przyk³ad w³o y³y w swe dzie³a panie Ewa Besztak, Zofia Kowalczyk, Lucyna Wójtowicz i Iza Nagnajewicz. One pretenduj¹ do g³ównej nagrody w danej kategorii. Balkony natomiast zg³osi³y panie Stanis³awa Stêpniak i Anna Zmarzlak, obie z Be³ yc. Architektoniczne ograniczenia tych specyficznych ogródków nie stanowi³y bariery w stworzeniu nazwijmy to mikroklimatów, enklaw zieleni i zapachów w konstrukcjach betonowych budynków. Komisja Konkursowa ma w tym roku trudne zadanie. Wytypowane posesje s¹ rzeczywiœcie piêkne. Kolorowe kwitn¹ce roœliny, wœród których nie brakuje rzadkich okazów b¹dÿ niezmiernie egzotycznych przyci¹gaj¹ uwagê przechodniów. Posadzone jednak i pospolite roœliny w sposób niekonwencjonalny kusz¹ oko i zmys³ powonienia sw¹ oryginalnoœci¹ i œwie- oœci¹ zestawieñ choæby wysokoœci, kolorystyki, kszta³tów kwiecia i liœci, zwracaj¹ finezyjn¹ alchemi¹ zapachów. Zbiorniki wodne i du e akweny czêsto zarybione, po których p³ywaj¹ ptaki, wynurzaj¹ siê z toni grzebienie i pa³ki wodne tylko w³aœciciel oczka wie jak wiele pracy kosztuje utrzymanie w czystoœci podobnych zbiorników. Profesjonalnie i pomys³owo zaprojektowane ogródki, obejœcia œwiadcz¹ o wielkiej pasji ich twórców oraz mi³oœci do zieleni i porz¹dku. Promowanie podobnych inicjatyw jest celem konkursu Kolorowy Ogród, którego zamierzeniem jest ponadto pobudziæ aktywnoœæ spo- ³eczn¹, wspomóc dzia³ania na rzecz ochrony œrodowiska. W kwestii wyboru najpiêkniejszych miejsc w naszej gminie prosimy równie pañstwa. Szeroko zaprezentowane zdjêcia ka dego z wy ej wymienionych posesji mo na obejrzeæ w Internecie na stronie Be³ yc www.belzyce.pl w banerze Kolorowy ogród. Dziêki zachowaniu wersji on line mo na bli ej przyjrzeæ siê im, dokonaæ wreszcie personalnego werdyktu. O niego prosimy w³aœnie tworz¹c ankietê, której ocena bêdzie jak s¹dzê najwiêksz¹ nagrod¹ dla w³aœcicieli balkonów, posesji miejskich i wiejskich. Honorowy tytu³ od internatów bêdzie mo na porównaæ ze zdaniem komisji, która pod uwagê bierze oprócz estetyki placówek sposób zagospodarowania dzia³ek, usytuowanie kompostowników, rodzaj traktów itd. Jury widzia³o ponadto prezentowane miejsca osobiœcie. Czy dwie skale bêd¹ identyczne w finale? Prosimy o g³osy. Pierwszy Festyn Rodzinny w Szkole Podstawowej w Krzu W Szkole Podstawowej w Krzu po raz pierwszy odby³ siê Festyn rodzinny. Zabawa by³a okazj¹ do prezentacji umiejêtnoœci artystycznych uczniów naszej szko³y. Uroczystoœæ rozpoczê³o przedstawienie w jêzyku angielskim pt.: Wilk i siedmioro koÿl¹tek w wykonaniu uczniów klasy III i IV pod kierunkiem pani N. Ivanets. Nastêpnie zaproszeni goœcie obejrzeli bajkê przygotowan¹ przez pani¹ J. Kucabê i B. Igras pt.: Calineczka. Aktorskimi zdolnoœciami wykazali siê uczniowie klas II, III i IV. Po czêœci artystycznej najwiêkszym zainteresowaniem cieszy³a siê loteria fantowa. Wygrane w loterii upominki zosta³y pozyskane od sponsorów, którym za pomoc serdecznie dziêkujemy. Miesiêcznik Samorz¹dowy Doskona³a, intensywna, wielogodzinna zabawa wi¹za³a siê te z zapleczem kulinarnym. Najwiêkszymi zdolnoœciami garma eryjnymi wykazali siê nauczyciele przygotowuj¹c gofry, zapiekanki i popcorn. Fina³em imprezy by³ mecz pi³ki siatkowej, w którym wziêli udzia³ uczniowie i rodzice. Festyn przebiega³ w mi³ej i radosnej atmosferze ciesz¹c siê du ym zainteresowaniem i pozytywnym przyjêciem zarówno ze strony œrodowiska szkolnego jak i lokalnego. Mi³o spêdziliœmy ten dzieñ mówili uczniowie eby tak by³o zawsze w szkole... dodawali inni marzyciele. Na podobne atrakcje zapraszamy do Szko³y Podstawowej w Krzu w przysz³ym roku. Ewa Pruszkowska 13
Miejski Dom Kultury w Be³ ycach O CHOROBIE NOWOTWOROWEJ Z przesz³oœci W MDK w Be³ ycach odbywa siê cykl spotkañ dla osób dotkniêtych chorob¹ nowotworow¹. Prowadzi je pani Hanna Wasiak, która przytacza doznania swojego syna niestety znaj¹cego chorobê osobiœcie, rozwiewaj¹c tym samym prawdy i mity o raku. Patryk Wasiak (27 lat), absolwent Instytutu Stosowanych Nauk Spo³ecznych UW oraz Historii sztuki UW, stypendysta Fundacji Volkswagena z naukowcami Europy Œrodkowej bada historiê i politykê krajów bloku socjalistycznego. Zachorowa³em nagle w wakacje miêdzy drug¹ a trzeci¹ klas¹ liceum. Pogrubiona szyja, problemy z poruszaniem g³ow¹, ale nic nie bola³o. Myœla- ³em, e samo przejdzie. Lekarz zleci³ badanie morfologii krwi. Mniejsza liczba leukocytów wskazywa³a, e organizm jest os³abiony. Przez miesi¹c bra³em witaminy, nie pomaga³y, wiêc zaprzyjaÿniona lekarka wys³a³a mnie do kliniki hematologii. Szczegó³owe badanie krwi, pobranie wycinka z szyi oraz szpiku kostnego. Po kilkunastu dniach wyniki biopsji wêz³a ch³onnego. Ordynator wzi¹³ mnie na rozmowê. Powiedzia³ o nowotworze ch³oniaku spokojnie, wyt³umaczy³, na czym polega leczenie; e kilka miesiêcy spêdzê w szpitalu i czekaj¹ mnie nieprzyjemne zabiegi. Nie by³o mowy o walce na œmieræ i ycie, raczej o tym, jakimi nowoczesnymi metodami dysponuj¹ lekarze. Ani jednego momentu, ebym siê wystraszy³. Wyszed³em z przekonaniem, e medycyna bez trudu leczy takie przypadki jak mój, e to tylko kwestia czasu. Têskni³em za domem, za kolegami. Obserwowa³em chore dzieci i by³em zaskoczony, jak dobrze radz¹ sobie z chorob¹, jak dzielnie j¹ znosz¹. Pamiêtam, e martwi³em siê z powodu straconego roku w szkole; e mi siê doros³oœæ opóÿni. Ale i to zaakceptowa³em. Kilka miesiêcy intensywnej chemioterapii, potem trochê w domu, trochê w szpitalu, w miêdzyczasie pojawi³y siê jakieœ powik³ania, zbyt ma³y poziom leukocytów, póÿniej naœwietlania mózgu. Leczenie, mimo tych komplikacji nie by³o dla mnie szczególnie uci¹ liwe, traktowa³em to jako koniecznoœæ, co bardzo u³atwia sprawê. Najgorsze by³y sterydy; nie mog³em spaæ, du o jad³em, bóle stawów, nadpobudliwoœæ, bardzo nieprzyjemne. Bolesne pobieranie szpiku kostnego. Koszmarne nak³ucia lêdÿwiowe, wbijanie ig³y w krêgos³up, eby podaæ p³yn do rdzenia krêgowego. Mia³em jedenaœcie takich punkcji, liczy³em je, po po³owie ulga, ju blisko koñca, wytrzyma³em. Po dziewiêciu miesi¹cach leczenia w moim organizmie nie by³o ju komórek nowotworowych. Ci¹gle by³em jednak w grupie podwy szonego ryzyka, wiêc przez kilka kolejnych lat bra³em leki. Ba³em siê, e bêdzie nawrót, ale przypomnia³em sobie pobyt w szpitalu i nie pamiêta³em nikogo, kto by go mia³. Wszystko sobie pouk³ada³em w g³owie, t³umaczy³em w sensie pozytywnym. Przyj¹³em chorobê, wpisa³em j¹ w swoje ycie, leczenie uzna³em za naturalny proces, cieszy³em siê z ka dego postêpu. Gdybym nie przeszed³ choroby, by³bym s³abszym cz³owiekiem. By³a moj¹ inicjacj¹ w doros³oœæ. To by³o bardzo dobre doœwiadczenie. W jakimœ sensie czujê siê wybrany, lepiej przygotowany do radzenia sobie w ró nych sytuacjach. Doœwiadczy³em czegoœ ekstremalnego, teraz niewiele rzeczy mo e mnie zaskoczyæ. yjê lepiej, sensowniej, doceniam zdrowie. Staram siê podejmowaæ przemyœlane decyzje. Mam te obsesjê nie marnowania czasu. Po studiach mog³em podj¹æ pracê cha³turê, ale nie zrobi³em tego. Dosta³em fantastyczne stypendium na pisanie doktoratu. Trudno mi wyobraziæ sobie, e mog³oby mnie spotkaæ coœ lepszego. Gdybym mia³ w tej chwili umrzeæ, nie a³owa³bym niczego. Nauczy³em siê przyjmowaæ ból: nie pamiêtam, kiedy bra³em leki przeciwbólowe. Zosta³a mi te umiejêtnoœæ kontrolowania siebie, panowania nad sob¹. Teraz, gdy o sobie opowiadam, to wyj¹tkowo, pierwszy raz od wielu lat. Obecnie Patryk koordynuje program wydania w Polsce w formie ksi¹ - kowej historii m³odych ludzi, którzy chorowali na raka. Zbiera opowieœci jak po przebytej chorobie nowotworowej yæ dalej, jak te prze ycia przetworzyæ na si³ê, jak byæ szczêœliwym. Ju nap³ywaj¹ do niego pierwsze listy... Opracowa³a: Hanna Wasiak *** jest taka wioska w swej nazwie okr¹g³a dwa razy gwiazdy mieszkaj¹ tam bardzo nisko ksiê yca rogalik czeka by go schrupaæ na kolacjê stare koty biegaj¹ po podwórkach z w¹sem ustawionym na sztorc w tej wiosce okr¹g³ej dwa razy jest du o starych drzew w jednej dziupli mieszka strach brakuje tylko ciszy rozdeptanej ko³ami pêdz¹cych aut Przyje d aj¹c po raz pierwszy do Krê nicy Okr¹g³ej zachwyci³am siê wieczorn¹ cisz¹, iloœci¹ biegaj¹cych o zmroku kotów, a drzewa wiekowe lipy (pozosta³oœæ dawnej Alei Lipowej, w³asnoœci ostatniego dziedzica W³adys³awa KuŸnieckiego mieszka³ tutaj z rodzin¹, jak opowiada Zbigniew Mazur) oczarowa³y mnie bez reszty. Widok starej dziupli rozbudzi³ fantazjê, wiêc ulokowa³am w niej stracha, resztê dope³ni³y migoc¹ce gwiazdy, zdawa³ mi siê e s¹ bardzo nisko...i ksiê yc. Tak powsta³ wiersz myœlê, e oddaje charakter wioski. Na pytanie dlaczego nazywa siê Krê - nica Okr¹g³a powiedziano mi, e dobra krê nickiego dziedzica po³o one by³y w obrêbie 1000 mórg od dworu st¹d zapewne wziê³a siê nazwa; znaleÿli siê te dwaj panowie wspomniany wczeœniej Zbigniew Mazur i Boles³aw Chêæ, którzy bardzo chêtnie opowiedzieli o istniej¹cym w Krê nicy dworze (stoi do dziœ). Boles³aw Chêæ uzupe³ni³ swe wspomnienia o okupacyjne losy s¹siednich wsi Szczuczek i Radawca i tak powsta³a opowieœæ o wiosce dwa razy okr¹g³ej i okolicach. *** Zabudowania dworskie znajdowa³y siê na placu zajmowanym obecnie przez pomieszczenia ch³odni m³yn, budynek dla trzody chlewnej, stajnia (obiekt zachowa³ siê do dziœ, pozostaje pod opiek¹ konserwatora zabytków). Kowal nazywa³ siê Buczek, dziedzic zatrudnia³ dodatkowo stelmacha, by³ nim mój dziadek Rybkiewicz, wspomina Zbigniew Mazur oraz mechanika i kierowcê w jednej osobie D¹bskiego. W istniej¹cym do dziœ dworze by³y dwie werandy; z tej strony od ulicy znajdowa³a siê du a sala w której odbywa³y siê zabawy. By³ tam eleganc- 14 Nr 8 (88) sierpieñ 2006
Krê nicy i okolic ki piec, który ktoœ rozebra³ i sprzeda³ na kafle. Pami¹tki po dziedzicu nie zachowa³y siê. Boles³aw Chêæ urodzi³ siê w 1919 roku w Tomaszowicach, pocz¹tkowo pracowa³ w maj¹tku Mi³ocin, póÿniej, w wieku 20 lat za namow¹ Franciszka Kozaka przeniós³ siê do Krê nicy. Kozak by³ fornalem we dworze, Boles³awa Chêcia przyj¹³ na swego czeladnika i tak zwi¹za³ on swoje losy na sta³e z Krê nic¹ Okr¹g³¹. Jak pamiêtam opowiada przyszed³em tutaj 2 marca 1941 roku, przedstawiony zosta³em p. dziedziczce Zofii KuŸnieckiej. Dziedzica ju nie by³o, gdy wybuch³a poszed³ na front jako porucznik, bo kiedyœ to dziedzice uczyli siê wysoko, tacy parobcy jak ja wykszta³cenia nie mieli. Przyjecha³ miesi¹c przed Bo- ym Narodzeniem w 1939 roku, za 2 3 dni zjawili siê Niemcy, zabrali go i ju nie wróci³. Nie by³o o nim adnych wieœci przez 18 lat; jego prochy przywioz³a rodzina z Anglii, pochowany jest na cmentarzu parafialnym w Be³ ycach. Praw¹ rêk¹ dziedzica by³ karbowy gdy W³adys³awa KuŸnickiego nie sta³o gospodarowa³ razem z dziedziczk¹. Maj¹tek w Krê nicy by³ du y, w piêknym stanie, w Mi³ocinie to by³o po³owê tego co tutaj. W roku 1943 pracowa³em ju jako fornal na polu, wyje d a³em wraz z innymi do Lublina, woziliœmy zbo e; w jesieni trzeba by³o je wym³óciæ maszyn¹, bo maszyna ju by³a i zawieÿæ do magazynu do Lublina. W maj¹tkach magazynów nie by³o, a zna³em kilka maj¹tków, (chocia pracowa³em tylko w dwóch) Matczyn, Babin, Palikije, Wojciechów, Mi³ocin, Sadurki, Tomaszowice, Na³êczów hen, hen pod Wis³ê. Tam dalej ju nie pamiêtam; co wieœ to by³a pieœñ i tam by³ dziedzic. 1942 roku do maj¹tku przyby³ nowy administrator Niemcy go przys³ali. Dziedziczka nie mog³a sobie daæ rady, to by³ (jak wspomnia³em wczeœniej) du y maj¹tek, a ona chcia³a siê wywi¹zaæ z obowi¹zków wobec Niemców, bo robi³o siê coraz gorzej. Mieszka³ we dworze, by³ porz¹dnym facetem i dobrym administratorem. Pracowa³o nas 40 rodzin w 1943 roku zamieszka³em z on¹ we czworakach. Prowadzi³a do nich dobrze utrzymana droga aby mo na by³o wszystko dowieÿæ pieczywo, wêgiel na zimê, ziemniaki z pola, w ogóle wszystko. Wyp³aty otrzymywaliœmy zawsze na czas; bior¹c pod uwagê sposób zarz¹dzania w innych maj¹tkach w krê nickim by³o ludziom dobrze. Chodziliœmy do pracy w 10 15 osób, czasem w 30, trzeba by³o zrobiæ to i tamto... Miesiêcznik Samorz¹dowy W czasie wojny byli w Krê nicy partyzanci z Armii Krajowej i Batalionów Ch³opskich, zna³em wysokich rang¹ dowódców, którzy mieli ludzi pod sob¹. By³ taki Zapora (Hieronim Dekutowski) on mia³ tutaj partyzantów, wszêdzie po wioskach, jak w Chodlu. Pragnê w tym miejscu opowiedzieæ o Szczuczkach. To wydarzy³o siê zaraz w 1939 roku jak tylko Niemcy weszli do Polski. Jechali od Wis³y bocznymi drogami, konno, a samochody jecha³y szos¹ w 1939 roku to by³a tylko szosa, która prowadzi³a od Be³ yc do Chodla, do Opola, wiêcej nie by³o, tylko polskie drogi takie z prawdziwego zdarzenia budowaliœmy dopiero po wyzwoleniu. Wtedy Niemcy przyjechali do Szczuczek i zanocowali we wsi. Obstawili wojskiem transport, konie, wszystko. U nas byli partyzanci, trzeba by³o, e ktoœ z nich zabra³ Niemcom broñ. Karabiny le a³y na wozach, oni podeszli i wziêli. Kiedy rano Niemcy dowiedzieli siê e nie ma broni zrobili ob³awê œci¹gnêli swoich od Niezabitowa, Poniatowej. Nikt z mieszkañców nie chcia³ siê przyznaæ, ka dy t³umaczy³, e on nie bra³. Wtedy Niemcy zaczêli chodziæ po domach i zabieraæ wszystkich mê czyzn. Zaprowadzili ich do szko³y, a póÿniej podpalili budynek. Tylko jeden p³omieñ by³o widaæ... Jak yj¹ starsi ludzie mog¹ to potwierdziæ. Ja pamiêtam, to by³o mi bardzo dobrze znane. Po dokonaniu tego czyny zabrali siê i odjechali. Ka dy wzi¹³ swojego z rodziny, pochowano ich. Niewiele osób siê uratowa³o. W tym lesie co jest niedaleko (kiedyœ nale a³ do dziedzica KuŸnieckiego) by³y dwa napady. Walkê upamiêtnia pomnik wydarzy³o siê to w 1944 roku. We dworze przebywa³ wówczas dowódca z tych terenów Wnuk Stanis³aw ps. Opal, pochodzi³ z Borowa, ch³opak uczony, wszêdzie by³ znany, to jego ludzie zorganizowali zasadzkê na wracaj¹cych z Opola Niemców. W Opolu by³a cukrownia, Niemcy zabierali st¹d cukier do Lublina, który nastêpnie wysy³any by³ na wschód. Codziennie jeÿdzi³o od 5 6 samochodów. Akurat by³em ze szwagrem i dwoma dziewczynami na polu, sialiœmy mak, to by³o w maju. Rozpoczê³a siê strzelanina. Nikt siê tego nie spodziewa³. Z lasu wyje d a- ³y niemieckie samochody z przestrzelonymi oponami i ju dalej nie mog³y jechaæ. Wróciliœmy do dworu, konie do stajni a my zamknêliœmy siê w domu. Oko³o 10.00 godzinie wieczorem na czworaki przyszli Niemcy obudzili nas, musieliœmy wyjœæ na podwórze, nastêpnie poprowadzili nas do m³yna. Administrator wyt³umaczy³ im jak by³o nie zostaliœmy aresztowani tylko zatrudnieni do sprz¹tania pobojowiska. Zabraliœmy zabitych i rannych do dworu, œci¹gnêliœmy uszkodzone samochody. Za dobr¹ robotê Niemcy podziêkowali nam, a na drugi dzieñ dali wolne za dobrze wykonan¹ pracê i nieprzespan¹ noc. *** Podczas wojny ydów w Krê nicy nie by³o; jedna rodzina y³a w Cuplach, ale Niemcy rozstrzelali ich podczas ucieczki. Do nas przychodzili ydzi z Be³ yc, ale nikt ich nie przyj¹³, poniewa siê ba³ przychodzili na czworaki, ale przepraszaliœmy ich uciekajcie, nie kryjcie siê tutaj, bo my zginiemy... Mówiliœmy im to otwarcie, ka dy chcia³ yæ. Kolejna rzeÿ mia³a miejsce w Radawcu Niemcy nie przepuœcili adnemu mê czyÿnie, który tamtêdy przeje d a³. Tego dnia jechaliœmy 16 fornali ze zbo- em do Lublina. Gdy roz³adowaliœmy zbo e, przyszed³ ktoœ z robotników i opowiedzia³ co siê w Radawcu dzieje. Starach by³o wracaæ, ale nie mieliœmy innej drogi do wyboru, zreszt¹ ka dy z nas mia³ wypisan¹ przez naszego niemieckiego administratora przepustkê, i tak uda³o siê szczêœliwie do domu powróciæ, ale co widzieliœmy nie daj Bo e! Jak w 1944 roku przysz³a na nasze tereny Armia Czerwona, to maj¹tek by³ dobrze utrzymany, ale oni zniszczyli wszystko. By³y dwie du e stodo³y, na 80 metrów d³ugoœci ka da, to za³o yli do samochodów liny i rozci¹gnêli je, potem wywieÿli deski do Be³ yc. Za 4 5 dni przysz³o zarz¹dzenie nic nie ruszaæ, ale by³o ju za póÿno. Po wyzwoleniu nale ¹ca do rodziny KuŸnieckich ziemia zosta³a uw³aszczona, ka dy z miejscowych ch³opów i s³u by dworskiej otrzyma³ kawa³ek pola. Zabudowania gospodarcze rozebrano, my te z on¹ kupiliœmy trochê kamienia z którego pobudowa³em dom, w którym mieszkam do dzisiaj, koñczy sw¹ opowieœæ Boles³aw Chêæ. W latach piêædziesi¹tych ubieg³ego wieku uruchomiono w Krê nicy Zak³ad Przetwórstwa Owocowo Warzywnego nale ¹cy do Spó³dzielni Ogrodniczej w Lublinie, póÿniej Eksportowy Zak³ad Przetwórstwa Owocowo Warzywnego. Produkowano soki, kompoty wszelkiego rodzaju (wiœnie, czereœnie, truskawka...), d emy, buraczki w occie, chrzan, ogórki... Dyrektor Zak³adu zakupi³ samochód czesk¹ Skodê (sprowadzono wówczas 50 sztuk do Warszawy), któr¹ dowo ono ludzi do pracy pracowano na dwie zmiany. Opracowa³a Regina Smoter Grzeszkiewicz 15