Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Raciborzu ul.1 Maja 8 47-400 Racibórz Raport Optymalnego Poziomu Wycieku II POŁOWA 2014r. Opracował: Radosław Rajda Aleksander Pośpiech Stanisław Janik Racibórz 2015 1/12
1. Wstęp Nieszczelności powstające w trakcie eksploatacji sieci wodociągowych to zjawiska, których nie da się uniknąć. Natomiast prawdziwym wyzwaniem jest - do jakiego stopnia je ograniczać, by jednocześnie zaoszczędzić wodę i zmniejszyć koszty jej dostawy. ZWiK Racibórz posiada certyfikat Optymalnego Poziomu Wycieków wystawiony przez firmę WaterKEY Warszawa w 2012 roku Numer: 0003/2012, co potwierdza prawidłowe prowadzenie gospodarki wodnej w zakresie ograniczania strat z wycieków. Dane z przepływów na poszczególne dzielnice dostarczane są z Centralnej Dyspozytorni gdzie na bieżąco są rejestrowane w systemie wizualizacji SCADA. Rysunek 1. Strefowe rozmieszczenia przepompowni wody- zdjęcie z monitoringu centralnej dyspozytorni 2. Założenia i opracowanie OPW (Optymalny Poziom Wycieku) w ZWiK Sp. z o.o. Racibórz Diagnostyka realizowana jest przez dział TW, który jest odpowiedzialny za sieć wodociągową. Głównym celem ekipy Diagnostyki jest dokonywanie przeglądu (wyszukiwania wycieków) sieci wodociągowej na terenie sieci wodociągowej eksploatowanej przez ZWiK Sp. z o.o. Racibórz. Do tego celu wykorzystuje się urządzenia: - system wykrywania i lokalizacji wycieków, - akustyczne logery strefowe, - kolerator multifunkcyjny LOKAL firmy FAST, - geofon, - traser. 2/12
Rysunek 2. Zdjęcie samochodu do lokalizacji awarii. Obszar całego miasta został podzielony na rejony, tak by cały teren miasta został zbadany. Przy kontroli sieci, pracownicy TW posługują się głównie systemem koleracji. Pomocniczo używa się logerów akustycznych oraz geofonów. ZWiK Sp. z o.o. Racibórz lokalizuje miejsca wycieków na terenie miasta za pomocą procesu Aktywnej Kontroli Wycieków, jak również poszukują awarii na zlecenie innych przedsiębiorstw wodociągowych. W skutek usuwania awarii zmniejszają się koszty eksploatacyjne pracy pompowni oraz straty wody wtoczonej do sieci wodociągowej. Ograniczana jest również w ten sposób maksymalna wydajność ujęć niezbędna do pokrycia zapotrzebowania na wodę ze strony systemu co ma bezpośredni ograniczający wpływ na długoterminowe koszty inwestycyjne. Obszary detekcji wycieków na sieci miejskiej Miasto zostało podzielone na kilka obszarów zgodnie z rozmieszczeniem dzielnic, które objęte są monitoringiem w Centralnej Dyspozytorni gdzie operator zaczytuje dane z przepływów nocnych poszczególnych przepompowni strefowych i przekazuje do działu TW jeden raz w tygodniu. - Obszar Centrum, -Obszar Ocice, -Obszar Brzezie, -Obszar Markowice, 3/12
-Obszar Sudół, Studzienna. Lp. Opis Miano Centrum Ocice Brzezie Markowice Sudół, Studzienna 1. Długość sieci głównej [km] 100 15 22 19 15 2. Liczba przyłączy [szt.] 4291 817 662 636 631 3. Liczba mieszkańców [-] 43882 3023 2586 2181 1854 4. Przepływ na przepływomierzach [m 3 /h] 102,8 2 6 2 2 5. Zasilanie obszarów- nocny przepływ [m 3 /h] 92,8 2 6 2 2 6. Odbiorcy Domowi [m 3 /h] 27,8 1,8 1,6 1,3 1,4 7. Odbiorcy Niedomowi [m 3 /h] 5 0 0 0 5 8. Straty jednostkowe dla sieci [m 3 /km*h] 0,06 0,02 0,02 0,02 0,02 9. Straty jednostkowe dla przyłączy [m 3 /przył*h] 0,006 0,002 0,002 0,002 0,002 10. Straty do gruntu @50msw [m 3 /h] 32,7 1,9 1,8 1,7 1,8 11. Ciśnienie [msw] 44,0 36,0 49,0 49,0 34,0 12. Straty do gruntu @44msw [m 3 /h] 26,2 1,1 1,7 1,6 1,0 13. Poziom wyjścia [m 3 /h] 59,0 2,9 3,3 2,9 2,9 14. Weryfikowany Nocny Przepływ [m 3 /h] 33,8-0,9 2,7-0,9-0,9 Rysunek 3. Tabela danych z podziałem sieci na dzielnice/obszary kontroli strat wody 3. Analiza OPW dla poszczególnych stref: Strefa Centrum Obraz 1. Wykresy programu ECOREG do wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Centrum 4/12
Obraz 2. Wykresy szczegółowego przebiegu cyklu w celu wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Centrum Wnioski: Dla strefy Centrum wykres szczegółowego przebiegu cyklu spadł poniżej wartości 0 w ostatnim tygodniu drugiej połowy roku 2014. Jeżeli taka tendencja będzie się utrzymywała w dłuższym czasie zaistnieje konieczność przegląd sieci wodociągowej w dzielnicy Centrum w celu poszukiwania awarii. Strefa Brzezie Obraz 3. Wykresy programu ECOREG do wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Brzezie 5/12
Obraz 4. Wykresy szczegółowego przebiegu cyklu w celu wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Brzezie Wnioski: Dla strefy Brzezie wykres szczegółowego przebiegu cyklu osiągnął wartość 0 w ostatnim tygodniu drugiej połowy roku 2014. Nie ma koniczności przeprowadzania przeglądu sieci w poszukiwaniu awarii wodociągowej w w/w strefie. Od dnia 12.XII.14r końca roku brakuje odczytów z przepływomierza Brzeska z uwagi na awarię sterownika. Strefa Markowice Obraz 5. Wykresy programu ECOREG do wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Markowice 6/12
Obraz 6. Wykresy szczegółowego przebiegu cyklu w celu wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Markowice Wnioski: Dla strefy Markowice wykres szczegółowego przebiegu cyklu spadł poniżej wartości 0 (obraz 5, 6), jeżeli taka tendencja będzie się utrzymywała w dłuższym czasie zaistnieje konieczność przegląd sieci wodociągowej w dzielnicy Markowice. Strefa Ocice Obraz 7. Wykresy programu ECOREG do wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Ocice 7/12
Obraz 8. Wykresy szczegółowego przebiegu cyklu w celu wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Ocice Wnioski: Dla strefy Ocice wykres szczegółowego przebiegu spadł poniżej wartości 0 (obraz 7, 8) przez okres 2 tygodni,po czym powrócił ponownie do wartości powyżej 0, i ponownie na okres tygodnia spadł poniżej wartości 0. Jeżeli taka tendencja będzie się otrzymywała w dalszym ciągu zaistnieje konieczność przeglądu sieci wodociągowej w poszukiwaniu awarii dla tej strefy. Strefa Sudół, Studzienna Cykl 1 Obraz 9. Wykresy programu ECOREG cykl 1 do wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Sudół, Studzienna 8/12
Obraz 10. Wykresy szczegółowego przebiegu cyklu w celu wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Sudół, Studzienna Cykl 2 Obraz 11. Wykresy programu ECOREG cykl 2 do wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Sudół, Studzienna 9/12
Obraz 12. Wykresy szczegółowego przebiegu cyklu w celu wyznaczenia momentu przeglądu na sieci wodociągowej dla strefy Sudół, Studzienna Rysunek 5. Wykres przedstawia zwiększony przepływ nocny podczas trwania cyklu 1, pomiar ze studni wodomierzowej ul. Bogumińska [m 3 /h]. Rysunek 6. Wykres przedstawia przepływ nocny podczas trwania cyklu 2, pomiar ze studni wodomierzowej ul. Bogumińska [m 3 /h]. 10/12
Wnioski: Dla strefy tej wykres szczegółowego przebiegu spadł poniżej wartości 0 (obraz 9), dlatego w okresie od 27.XI.14r do 08.XII.14r. został przeprowadzony przegląd sieci wodociągowej w w/w strefie. W wyniku prowadzonych działań wykryto awarię wodociągową na ulicy Moniuszki na przewodzie Ø100 żeliwo, którą usunięto dnia 08.XII.14r. Po usunięciu awarii przepływy nocne zarejestrowane w systemie SCADA CD zbliżyły się do wartości zera (obraz 10). Od tego czasu rozpoczął się cykl drugi (obraz 12), gdzie nie zaobserwowano spadków szczegółowego przebiegu cyklu poniżej wartości 0. Tak długi okres poszukiwania awarii wynikał z tego, że mieliśmy do czynienia z wyciekiem,,ukrytym (woda nie wydostawała się nad powierzchnię gruntu). 4. Korekta ciśnienia wyjściowego ze stacji SUW 1 Maja 8 z dniem 03.07.2014 Korekta ciśnienia wyjściowego na SUW 1 Maja 8 ma na celu zminimalizowanie niepożądanych wycieków w czasie nocnych przepływów. Zmniejszono ciśnienie wyjściowe z przepompowni II stopnia na SUW 1 Maja 8 o wartość 0,4 bar. Wnioski końcowe: Z przedstawionych powyżej wykresów sporządzonych w programie ECOREG v 2.0 dla poszczególnych stref możemy stwierdzić: Na chwilę obecną dla żadnej ze stref nie ma konieczności przeprowadzenia przeglądu sieci wodociągowej w celu poszukiwania awarii. Jak wynika z obliczeń(ostatnia kolumna tabeli) w 2014 roku nie opłacało się dokonywać całościowego wyszukiwania wycieków w sieci wodociągowej. ROK 2014 ESPB - wyciek porównawczy Wielkość wycieku Przeciętna długość wycieku Odstęp pomiędzy awariami Przeciętna ilość ESPB Oszczędność poj. przeglądu Krótkoterminowy koszt krańcowy Oszczędność z poj. przeglądu koszt przeglądu sieci Korzyści /Koszty Miano m3/h tys m3 dni dni szt m3 zł/m3 tys. zł tys. zł [-] 1,5 3,6 100 3,5 28,9 52 0,31 16 16 0,48 Pod koniec drugiej połowy 2014 w strefie Studzienna/Sudół stwierdzono znacznie zwiększony przepływ nocny, co skutkowało poszukiwaniem awarii w w/w strefie i jej usunięciu w dniu 08.12.2014r.. 11/12
Aby udoskonalić standard OPW należy zastanowić się nad wydzieleniem następnej strefy w układzie systemu dystrybucyjnego ZWIK Sp. z o.o. (zabudowa przepływomierza pomiar on-line ze zbiornika Lipki: zasilanie Brzezia, zabudowa przepływomierza+ instalacja przesyłu danych zasilanie Kornowac).W pierwszym etapie najłatwiej byłoby wydzielić strefę Brzezia ze zbiornika Lipki ze względu na istniejące uzbrojenie terenu pod kątem przesyłu danych do systemu SCADA CD. /koniec opracowania/ 12/12