INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA kod 541315 Technik ochrony fizycznej osób i mienia (kod 541315) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014r. poz. 1145). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) organizowania i realizowania ochrony fizycznej i zabezpieczenia technicznego; 2)organizowania i realizowania ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie; 3) organizowania i realizowania ochrony wartości pieniężnych; 4) organizowania i realizowania zabezpieczenia imprez masowych. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA 1 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód technik ochrony fizycznej osób i mienia, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1.Elastyczność : Dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji oraz efektywne działanie, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. 2.Radzenie sobie ze stresem : Podejmowanie właściwych decyzji w sytuacjach dużego stresu i presji czasu. Redukowanie ewentualnego wpływu emocji na efektywne działanie. Wyrażanie emocji w konstruktywny sposób oraz zdolność radzenia sobie z nagłymi, stresującymi sytuacjami, jak i ze stresem długotrwałym. 1 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa, 2014 1
Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 3. Otwartość na innych : Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 4.Radzenie sobie z wpływem innych : Rozpoznawanie intencji wywierania wpływu przez innych i adekwatne radzenie sobie z tym zjawiskiem. Efektywne realizowanie zadań pomimo wywieranych nacisków i prób manipulacji. Asertywne działanie w trudnych sytuacjach oraz kontynuacja realizacji złożonych celów. Stosowanie właściwych argumentów i wyjaśnianie wątpliwości innym. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2012r. 2016r. 2 2016r. 66 30 11 4 3 0 2015r. 50 24 6 1 2 0 2014r. 49 23 10 1 0 0 2013r. 49 42 13 6 1 0 2012r. 56 37 13 3 1 0 Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach 2012r. 2014r., zawód ten został sklasyfikowany jako nadwyżkowy. 3 Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności 2 Informacje te opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego 3 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe do 2014 r. dokonywano na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 2
nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 4. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup. W 2015r. i w 2016r. również technik ochrony fizycznej osób i mienia, został zakwalifikowany do grupy zawodów nieokreślonych. W badaniu przeprowadzonym w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego pn. Barometr zawodów 5, które jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych zawodach w 2017r., grupa barometrowa Pracownicy ochrony fizycznej, do której zaliczany jest technik ochrony fizycznej osób i mienia, na poziomie naszego województwa została zaklasyfikowana do grupy zawodów zrównoważonych. Jest to grupa zawodów, która cechuje się zrównoważonym popytem i podażą na rynku pracy. W pięcioletniej perspektywie zapotrzebowania na zawody tj. do 2018r. pojawia się pracownik ochrony fizycznej bez licencji, pracownik ochrony fizycznej I stopnia oraz pozostali pracownicy usług ochrony. 6 ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ 7 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód technika ochrony fizycznej osób i mienia od 1 września 2017 roku można zdobyć po ukończeniu 2-letniej szkoły policealnej. Dopuszcza się również możliwość kształcenia w tym zawodzie na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Do końca 2013 roku absolwent szkoły policealnej, aby uzyskać dostęp do wykonywania zawodu technika ochrony fizycznej osób i mienia, musiał ubiegać się o licencję I lub II stopnia i korzystać z płatnych kursów dokształcających, a następnie zdać egzamin. Z dniem 1 stycznia 2014r. weszła w życie ustawa regulująca wykonywanie niektórych zawodów, która obejmuje również zmiany dotyczące dostępu do wykonywania zawodu technik ochrony fizycznej osób i mienia - USTAWA z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. z dnia 23 lipca 2013r. poz. 829), zmienia ona USTAWĘ z dnia 22 sierpnia 1997r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221, z późn. zm.14). Wprowadza ona zniesienie licencji i egzaminu przed Komisją powołaną przez Komendanta Wojewódzkiego Policji na rzecz szkolenia i wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej oraz podziału pracowników ochrony na stopnie, od których uzależnione były dotychczas specjalistyczne uprawnienia. 4 Wskaźnik dostępności ofert pracy : iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia : iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych : iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 5 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2017 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2016 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. 6 Badanie pracodawców było realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z badania zrealizowanego w okresie 2012r.-2014r. znajdują się na stronie internetowej WUP (www.wup.torun.pl) oraz Projektu (www.podlupa.wup.torun.pl). 7 Źródło informacji: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, serwis internetowy Ministerstwa Edukacji Narodowej www.sio.men.gov.pl. 3
Dla zawodu technik ochrony fizycznej osób i mienia, wyodrębniono jedną kwalifikację: K1 Ochrona osób i mienia. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie www.sio.men.gov.pl, w województwie kujawskopomorskim zawód ten można zdobyć w 14 szkołach. 4
Poniższa tabela przedstawia informacje o liczbie absolwentów i uczniów kształcących się w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia w województwie kujawsko-pomorskim Liczba osób Rok szkolny Uczniowie kontynuujący naukę w zawodzie Absolwenci osoby kończące naukę w zawodzie 2012/2013 515 152 (na dzień 30.09.2012 r.) 2013/2014 492 175 (na dzień 30.09.2013 r.) 2014/2015 382 148 (na dzień 30.09.2014 r.) 2015/2016 371 70 (na dzień 30.09.2015 r.) 2016/2017 382 118 (na dzień 30.09.2016 r.) POMOCNE ADRESY Polska Izba Ochrony ul. Kasprzaka 7/14 01-211 Warszawa tel.: 22 836 61 46 faks: 22 489 60 21, 398 85 20 http://www.piooim.pl/ biuropio@piooim.pl Polski Związek Pracodawców OCHRONA ul. Konwiktorska 9 00-200 Warszawa tel. 22 826-85-87 biuro@kzpochrona.com.pl http://www.kzpochrona.com.pl/o-nas LITERATURA Pieńkowski T., Podstawy prawne ochrony fizycznej osób i mienia, Warszawa, wyd. My Book, 2010 Opracowała: Małgorzata Graczyk Doradca zawodowy 5
WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu data ostatniej aktualizacji: grudzień 2017r. 6