POMOC OSOBOM BEZDOMNYM NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, 27 września 2018 r.
I. Liczba osób bezdomnych w województwie świętokrzyskim W nocy z 8 na 9 lutego 2017 r. zostało przeprowadzone Ogólnopolskie badanie liczby osób bezdomnych, które wykazało, że na terenie województwa świętokrzyskiego przebywały wówczas 762 osoby, w tym: 623 mężczyzn, 127 kobiet, 12 dzieci.
Osoby, które zostały wyznaczone do przeprowadzenia badania otrzymały kwestionariusze zawierające szereg pytań dotyczących sytuacji życiowej osoby bezdomnej. Wypełnienie wywiadu było dobrowolne. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi od osób bezdomnych otrzymano następujące dane dotyczące ich sytuacji życiowej:
Czas bycia osobą bezdomną 11% 7% 5% do 2 lat 26% 3-5 lat 26% 25% 6-10 lat 11-15 lat 16-20 lat pow. 20 lat
Przyczyny bezdomności Konflikt rodzinny 45% Eksmisja, wymeldowanie 36% Uzależnienia 31% Zły stan zdrowia, niepełnosprawność 29%
Wykształcenie
Oczekiwania osób bezdomnych, zapotrzebowanie na określone formy wsparcia Zdrowotne 34% Finansowe 63% Mieszkaniowe 65%
Liczba osób bezdomnych na dzień 30 czerwca 2017 r. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym w gminach przez Wydział Polityki Społecznej i Zdrowia nt. realizacji zadania własnego pomocy w formie udzielania schronienia osobom tego potrzebującym na koniec czerwca 2017 roku liczba osób bezdomnych w gminach wynosiła ogółem 859. W badaniu brano pod uwagę zarówno mieszkańców gminy przebywających na jej terenie, jak i znajdujących schronienie poza terenem gminy. placówki noclegowe 347 osób (40%); dalsza rodzina i znajomi 267 osób (31%); miejsca niemieszkalne ok. 160 osób (19%); domy pomocy społecznej, placówki ochrony zdrowia, ośrodki interwencji kryzysowej, zakłady karne itp. ok. 85 osób (10%).
Monitoring liczby osób bezdomnych przebywających w placówkach noclegowych w okresie zimy 2017/2018 Od kilku lat w okresie zimy Wydział prowadzi monitoring liczby osób bezdomnych przebywających w placówkach udzielających tymczasowego schronienia. W tym celu Wydział współpracuje z ośrodkami pomocy społecznej i organizacjami pozarządowymi prowadzącymi placówki. Ostatni monitoring został przeprowadzony od 1 grudnia 2017 r. do 31 marca 2018 r. W grudniu ubiegłego roku na terenie województwa świętokrzyskiego działało 21 placówek, które posiadały w sumie 631 miejsc dla osób bezdomnych. Z przekazanych informacji wynika, że z pomocy w w/w placówkach codziennie korzystało od 502 do 539 osób.
Od 1 stycznia do 31 marca 2018 r. na terenie województwa funkcjonowało 20 placówek, które w sumie oferowały również 631 miejsc noclegowych. Ze schronienia codziennie korzystało: w styczniu od 493 do 535 osób; w lutym od 497 do 537 osób; w marcu od 484 do 545 osób.
Z informacji uzyskanych od Ośrodków Pomocy Społecznej wynika, że w okresie zimy 2017/2018 OPS-y udzieliły pomocy w formie skierowania do schroniska 365 osobom. Wsparciem w formie niepieniężnej, czyli np. produktów żywnościowych w ramach programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania, odzieży, obuwia, a także pracy socjalnej, wsparcia terapeutycznego i psychologicznego, objęto 255 osób. Największa liczba osób bezdomnych skorzystała z pomocy finansowej (głównie zasiłków celowych na pokrycie kosztów zakupu żywności, leków, obuwia i odzieży) było to 670 osób. Ponadto pracownicy socjalni prowadzili stały monitoring sytuacji osób starszych, samotnych, nadużywających alkoholu i zagrożonych bezdomnością, przyznając usługi opiekuńcze osobom tego potrzebującym.
Na dzień 31 sierpnia 2018 r. w 19 placówkach, które aktualnie dysponują 581 miejscami noclegowymi, przebywało: 422 osoby 327 mężczyzn 95 kobiet
II. Organizacje zajmujące się osobami bezdomnymi Na terenie województwa świętokrzyskiego funkcjonuje ok. 20 organizacji pozarządowych, zajmujących się wspieraniem osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. Poniżej prezentuję organizacje, które prowadzą placówki noclegowe: Caritas Diecezji Kieleckiej Caritas Diecezji Sandomierskiej Koło Kieleckie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta Stowarzyszenie MONAR Stowarzyszenie Arka Nadziei w Kielcach Fundacja Gospodarcza św. Brata Alberta w Kielcach
II. Organizacje zajmujące się osobami bezdomnymi (cd.) Świętokrzyski Oddział Okręgowy PCK Polski Komitet Pomocy Społecznej Zarząd Wojewódzki w Kielcach Stowarzyszenie Samotnych Rencistów, Emerytów i Inwalidów w Wąworkowie, gm. Opatów Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta w Lipowej, gm. Opatów Stowarzyszenie Wspólnota Chleb Życia Bractwo Matki Bożej Miłosierdzia w Skarżysku - Kamiennej.
III. Rodzaje i liczba placówek w województwie świętokrzyskim dedykowanych osobom bezdomnym Zgodnie z Rejestrem placówek udzielających tymczasowego schronienia, który obowiązywał do 11 lipca 2018 r., na terenie województwa świętokrzyskiego w systemie pomocy społecznej działało 19 placówek, w tym: 13 schronisk dla osób bezdomnych, 5 noclegowni, 1 ogrzewalnia. Poza systemem pomocy społecznej pozostawało 1 schronisko dla osób bezdomnych.
Placówki, na dzień 11 lipca 2018 r., posiadały w sumie 606 miejsc noclegowych. Ponadto w okresie jesienno/zimowym otwierane są co roku przynajmniej 2 dodatkowe ogrzewalnie: w Kielcach i Ostrowcu Świętokrzyskim. Należy zauważyć, że na 19 placówek tylko 3 utworzone zostały przez gminy: 2 noclegownie w Starachowicach i Busku-Zdroju oraz 1 ogrzewalnia w Kielcach. Wszystkie schroniska są utworzone i prowadzone przez organizacje pozarządowe.
Pomoc była świadczona dla: kobiet przez 3 placówki; mężczyzn przez 8 placówek; kobiet i mężczyzn przez 8 placówek. Aktualnie 2 schroniska, jedno przeznaczone dla kobiet oraz jedno dla kobiet i mężczyzn, zawiesiły działalność z powodu remontów. Po nowelizacji ustawy o pomocy społecznej, która wprowadziła nową formę placówki jedno schronisko dla osób bezdomnych przekształciło się w schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi. Oferuje 34 miejsca dla osób starszych, bezdomnych i zagrożonych bezdomnością, wymagających opieki.
Ponadto w województwie świętokrzyskim działają placówki pobytu dziennego świadczące pomoc osobom bezdomnym, np.: Świetlica Przystań z Łaźnią i Pralnią dla Osób Bezdomnych i Opuszczonych w Kielcach przy ul. Ogrodowej, prowadzona przez Stowarzyszenie Arka Nadziei (czynna przez cały rok w godz. od 7.00 do 18.00) 25 miejsc. Punkt Interwencji Kryzysowej dla Osób Bezdomnych w Ośrodku Interwencyjno-Terapeutycznym, prowadzony przez MOPR Kielce 11 miejsc. Mieszkania chronione funkcjonujące przy Ośrodku Interwencyjno- Terapeutycznym, prowadzonym przez MOPR Kielce (pobyt dla osób bezdomnych, w tym uzależnionych od alkoholu) 9 miejsc. Dom Dziennego Pobytu stołówka, świetlica, punkt pralniczy i kąpielowy, prowadzony przez OPS w Staszowie (czynny od 9.00 do 14.00, a w razie potrzeby dłużej, od poniedziałku do soboty) 30 miejsc.
IV. Działania prowadzone na terenie województwa w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności opracowanie i realizacja gminnych programów wychodzenia z bezdomności, tworzenie mieszkań chronionych przez samorządy oraz organizacje pozarządowe, uruchamianie przez gminy lub na ich zlecenie ogrzewalni i noclegowni, zwłaszcza w okresie zimowym, prowadzenie przez gminy i organizacje pozarządowe stołówek, jadłodajni, zapewniających gorący posiłek, udzielanie przez ośrodki pomocy społecznej pomocy rzeczowej w formie produktów żywnościowych w ramach programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania oraz Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa,
przyznawanie przez ośrodki pomocy społecznej pomocy w formie zasiłków okresowych, bądź celowych na pokrycie kosztów zakupu odzieży, obuwia, leków, opału, artykułów spożywczych, przyznawanie przez ośrodki pomocy społecznej pomocy w formie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania osobom starszym i zagrożonym bezdomnością, prowadzenie przez pracowników socjalnych stałego monitoringu sytuacji osób i rodzin będących w trudnej sytuacji życiowej (zwłaszcza w okresie zimowym zwiększona czujność wobec osób starszych, samotnych, niepełnosprawnych i nadużywających alkoholu), współpraca pracowników gminy, straży miejskiej i ośrodka pomocy społecznej w patrolowaniu miejsc pobytu osób narażonych na wychłodzenie organizmu,
prowadzenie przez ośrodki pomocy społecznej oraz organizacje pozarządowe zbiórki odzieży używanej, tworzenie i dystrybucja w jednostkach podległych plakatu informującego o placówkach świadczących usługi na rzecz osób bezdomnych w okresie zimowym przez służby Wojewody, kontrole realizacji zadania polegającego na udzielaniu schronienia osobom potrzebującym, prowadzenie akcji informacyjnej o dostępnych form wsparcia dla osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością (na stronach internetowych, w prasie, poprzez audycje w radiu i telewizji).
V. Środki finansowe przeznaczone na przeciwdziałanie bezdomności W wyniku konkursu ofert przeprowadzonego w ramach rządowego Programu wspierającego rozwiązywanie problemu bezdomności, Edycja 2017, na który wnioski złożyło 9 podmiotów, dotację pozyskały 2 organizacje, otrzymując w sumie 225 000 zł, w tym: Caritas Diecezji Kieleckiej kwotę 145 000 zł (cel nr 2: Wzmocnienie i usprawnienie systemu interwencji, ochrony zdrowia i życia osób bezdomnych); Stowarzyszenie Nadzieja Rodzinie kwotę 80 000 zł (cel nr 1: Zwiększenie samodzielności osób bezdomnych poprzez system usług reintegracji społecznej i zawodowej).
W 2018 r. na konkurs ofert w ramach rządowego programu Pokonać bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym, Edycja 2018 wnioski złożyło 8 organizacji pozarządowych, a 4 projekty otrzymały dofinansowanie na ogólną kwotę 536 220 zł: MODUŁ II: Aktywizacja. Cel: Prowadzenie działań aktywizujących skierowanych do osób bezdomnych Caritas Diecezji Kieleckiej na kwotę 135 230 zł Stowarzyszenie Nadzieja Rodzinie na kwotę 101 270 zł. MODUŁ III: Infrastruktura. Cel: Dostosowanie placówek świadczących usługi dla osób bezdomnych do obowiązujących standardów Stowarzyszenie Arka Nadziei na kwotę 200 000 zł Caritas Diecezji Sandomierskiej na kwotę 99 720 zł.
Wydział Polityki Społecznej i Zdrowia co roku organizuje otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych z zakresu pomocy społecznej dla podmiotów działających w obszarze pomocy społecznej (Zadanie nr 3: Działania na rzecz aktywizacji osób bezdomnych - poprzez realizowanie programów wychodzenia z bezdomności oraz poprawę warunków bytowych). Niestety z powodu błędów formalnych w złożonych wnioskach w 2017 r. i 2018 r. żadna organizacja pozarządowa nie otrzymała dotacji. Zachęcam przedstawicieli organizacji pozarządowych do kontaktu z pracownikami Wydziału, którzy służą wiedzą i pomocą, w celu wyeliminowania w przyszłości ewentualnych błędów.
VI. Stan przygotowań placówek dla osób bezdomnych na terenie województwa świętokrzyskiego do wdrożenia standardów Placówki są w trakcie dostosowywania standardów do wymogów określonych w ustawie o pomocy społecznej i w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2018 r. w sprawie minimalnych standardów noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, schronisk dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi i ogrzewalni (Dz.U. z 2018 r. poz. 896): 1) 9 placówek spełnia standardy obiektu, 2) w 6 placówkach przeprowadzane są remonty, 3) 4 placówki ubiegają się o pozyskiwanie środków finansowych. W 5 placówkach pozostaje do uzupełnienia między innymi: wykształcenie pracowników, zatrudnienie pracowników socjalnych oraz ukończenie przez opiekunów szkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Ewa Kopolovets Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach