HISTORIA WOJSKOWEJ KOMENDY UZUPEŁNIEŃ W SUWAŁKACH

Tradycje HISTORIA WOJSKOWEJ KOMENDY UZUPEŁNIEŃ W SUWAŁKACH Dzień 11 listopada 1918 r. jest jednym z najważniejszych w historii Polski. Jest symbolem odzyskanej po 123 latach zaborów niepodległości. W dniu 16 listopada 1918 roku Józef Piłsudski podpisał dokument ogłaszający niepodległość Polski. W swojej istocie oznaczało to trudny i złożony proces tworzenia zrębów odradzającego się Państwa Polskiego i jego armii. Jednak zanim do tego doszło, kilka miesięcy wcześniej podjęto kilka ważnych decyzji dotyczących wojska. W dniu 1 lutego 1918r. w Dzienniku Praw Królestwa Polskiego nr 1 opublikowano Dekret Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskim. Artykuł 20 wspomnianego dekretu z dnia 3 stycznia 1918r. wspominał, że przy Prezydencie Ministrów, do czasu ostatecznego zorganizowania Wydziału Wojskowego jego funkcje będzie pełniła Komisja Wojskowa. Był to wstęp do kolejnych działań związanych z tworzeniem polskiego wojska. Wspomniana Komisja Wojskowa w dniu 15 października 1918 r. wydała Instrukcję dla Krajowego Inspektoratu Zaciągu dla G.U.Z. odnośnie wykonania odezwy N. Rady Regencyjnej z dnia 12.10.1918r. Nakazano w niej rejestrację zgłaszających się w urzędach zaciągowych oficerów formacji polskich, chcących służyć w Wojsku Polskim (Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej nr 1 z 1918 r.). 31. października 1918 r. Monitor Polski nr 190 opublikował Dekret Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 27.10.1918 r., dotyczący ogłoszenia Tymczasowej Ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej.rada powołując się na swój wcześniejszy dekret z 12 października 1918 r. o przejściu Władzy Zwierzchniej nad wojskiem Polskiem poleciła rządowi przystąpienie do formowania narodowej armii regularnej, na podstawie właśnie ogłoszonej Tymczasowej Ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej. Wspomniana ustawa normowała sprawy dotyczące organizacji poboru. Określono, że Polska zostanie podzielona na okręgi wojskowe, obejmujące swoim zasięgiem pewną ilość powiatów. Podział ten będzie dostosowany do podziału administracyjnego kraju, a szczegóły określi swoim rozporządzeniem Komenda Główna wojsk polskich. Nakazano, że władzę administracyjno wojskową w okręgu wojskowym stanowić będą Okręgowe Komendy Uzupełnień. Komendom tym podlegać będą Powiatowe Komendy Uzupełnień, obejmujące swoim zasięgiem jeden lub więcej powiatów. Ustalono, że okręgową komendą uzupełnień kierować będzie wyższy rangą oficer polski, a powiatową oficer polski. Ustawa szczegółowo określiła zadania i obowiązki komend uzupełnień. W dniu 1 listopada 1918 Dziennik Rozporządzeń nr 2 Komisji Wojskowej opublikował Rozkaz Sztabu Generalnego z dnia 30.10.1918r. dokonujący podziału obszaru państwa Polskiego na 15 okręgów wojskowych. Wśród nich XIV okręgiem była Suwalszczyzna. W okręgu tym przydział powiatów miał zostać określony w osobnym rozporządzeniu, co wynikało z przedłużającej się okupacji Suwałk. Okręg Suwalski podporządkowano Warszawskiemu Inspektoratowi lokalnemu. Dzień później, bo w dniu 2 listopada 1918 r. ukazał się kolejny Dekret Rady Regencyjnej z dnia 31.10.1918 r. (Monitor Polski nr 191) przekształcający dotychczas funkcjonującą Komisję Wojskową na Ministerstwo Spraw Wojskowych. Ministerstwo, kierując się troską o uzupełnienie osobowe tworzącej się armii energicznie przystąpiło do opracowywania dokumentów normatywnych w tym zakresie. Po blisko dwóch miesiącach w Dzienniku Rozkazów Wojskowych nr 10 z 11.12.1918 r. pod poz. 260 ukazał się Rozkaz Kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych pułkownika Wroczyńskiego z dnia 8 grudnia 1918 r. nakazujący Departamentowi Mobilizacyjno-Organizacyjnemu opracowanie m.in. projektów etatów okręgowych i powiatowych komend uzupełnień. Departament miał też przedstawić listę kandydatów do objęcia stanowisk etatowych w komendach. Zbliżał się moment przełomowy dla suwalskiej administracji wojskowej. W połowie 1919r. utworzona została Powiatowa Komenda Uzupełnień Suwałki. Strona 1

Dziennik Rozkazów Wojskowych nr 72 z dnia 3 lipca 1919 r. opublikował Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych (poz. 2372) o ustanowieniu z dniem 24 czerwca 1919 r. Powiatowej Komendy Uzupełnień Suwałki. PKU Suwałki, z tymczasową siedzibą w Grodnie obejmowała swoim zasięgiem powiaty: Suwalski, Sejneński i Augustowski. Podporządkowana została Dowództwu Okręgu Generalnego Warszawa. Jednymi z pierwszych wojskowych komendantów PKU Suwałki byli: mjr Józef Włodek (od stycznia 1921 roku do kwietnia 1922 roku), płk Ignacy Jatowt (od 28 kwietnia 1922 roku co najmniej do czerwca 1926 roku). W tym czasie trwały wytężone prace nad nowymi rozwiązaniami prawnymi dotyczącymi służby wojskowej. W ich wyniku uchwalono Ustawę z dnia 23 maja 1924r. o powszechnym obowiązku służby wojskowej (Dz. U. RP Nr 61, poz. 609). Zniosła ona dotychczas obowiązującą ustawę tymczasową z roku 1918. Dla celów organizacji wojskowych władz uzupełnień siły zbrojnej i administracji rezerw obszar Rzeczypospolitej Polskiej podzieliła na powiatowe komendy uzupełnień (P.K.U.). Podlegały one dowódcy korpusu, a w najwyższej instancji Ministrowi Spraw Wojskowych. W roku 1926, w Warszawie wydawnictwo Odrodzenie Polski Karola Merperta opublikowało pierwszy Strona 2

rocznik księgi informacyjno adresowej pt. Państwo Polskie. Rozdział I Oficjalny zawiera zapis dotyczący Powiatowej Komendy Uzupełnień Suwałki. Wynika z niego, że podlegała ona Dowództwu Okręgu Korpusu nr III Grodno i administrowała na terenie Powiatu Suwalskiego. Miejsce stacjonowania - Suwałki. Najbliższą komendą uzupełnień była PKU Augustów-Sokółka (powiaty augustowski i sokólski). Kolejnym suwalskim komendantem był: ppłk Wacław Kaj (od września 1927 roku, początkowo jako p.o., do stycznia 1931 roku). PKU Suwałki, wraz z siedzibą komendy garnizonu Suwałki, początkowo (od roku 1928) mieściła się przy ul. 3 Maja 13 (obecna ul. Chłodna). W przewodniku questowym wydanym przez Helios Suwałki pt. Suwałki lata dwudzieste, lata trzydzieste czytamy: W jednym z najstarszych budynków w naszym mieście, na rogu ulicy 3 Maja [obecnie Chłodna] i T. Kościuszki znajduje się komisariat Policji Państwowej i komenda garnizonu. Powyższe potwierdza zapis w Spisie abonentów sieci telefonicznych państwowych i koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) 1932/33. W publikacji wydanej przez Wydawnictwo Poczt i Telegrafów na stornie 547, w części dotyczącej Suwałk czytamy: Powiatowa Komenda Uzupełnień, 3 Maja 13. Nr telefonu do PKU 21. Suwalska centrala telefoniczna podlegała pod Dyrekcję w Warszawie i w spisie oznaczona była literą N, co oznaczało, że funkcjonowała w służbie ciągłej w dzień i w nocy. Później tj. od roku 1932 budynek przy ul. 3 Maja oznaczony był numerem 17. Część budynku przylegająca do ul. Tadeusza Kościuszki oznaczona była nr 80. Mieściła się tam szkoła Rzemieślniczo-Przemysłowa, a następnie Mechaniczna. Obecnie (2014) restauracja Warka. Strona 3

Po ppłk Kaj komendantami PKU byli: mjr Konrad Żelazny (od 1931 do 14 listopada 1932 roku), ppłk Witold Zasztowt (od 28 listopada 1932 roku). Od 1935 roku PKU funkcjonowała w gmachu Sądu Okręgowego (obecnie Archiwum Państwowe w Suwałkach) przy ul. Tadeusza Kościuszki 69. W tym czasie komendantem PKU był: mjr Kazimierz Marian Wyziński (od sierpnia 1935 do września 1939 roku). Pod koniec lat trzydziestych nie ustawały prace nad doskonaleniem systemu uzupełniania jednostek wojskowych. W dniu 7 lutego 1939r. w Dzienniku Ustaw nr 20, pod pozycją 131 opublikowano Rozporządzenie Ministrów: Spraw Wojskowych, Spraw Wewnętrznych i opieki społecznej. Znalazł się tutaj miedzy innymi podział obszaru Państwa na komendy rejonów uzupełnień (K.R.U.) oraz wykaz powiatów Strona 4

wchodzących w skład poszczególnych komend. Ponadto zadania dla powiatowych władz administracji w zakresie poboru i współpracy z K.R.U., a także zakres powszechnego obowiązku wojskowego. Ustalono, że K.R.U. Suwałki obejmie swoim zasięgiem powiaty suwalski i augustowski. Podlegać będzie Dowództwu Okręgu Korpusu nr III w Grodnie. Archiwum Państwowe w Suwałkach. Suwałki 1939 Zaświadczenie o powołaniu do wojska Aleksandra Siwickiego OKRES DRUGIEJ WOJNY ŚWIATOWEJ Okres wojny to także czas tworzenia rozwiązań dotyczących organów administracji wojskowej. Na potrzeby tworzenia Armii Polskiej w ZSRR, w czerwcu 1944r. określono etaty i zadania dla powiatowych komend uzupełnień (PKU). Dwa miesiące później dokonano zmian organizacyjnych. Rozporządzeniem Kierownika Resortu Obrony Narodowej w porozumieniu z Kierownikiem Resortu Administracji Publicznej z dnia 15 sierpnia 1944r. o utworzeniu Rejonowych Komend Uzupełnień RKU i ustaleniu ich zasięgu terytorialnego (Dz.U. nr 3 z 1944r., poz. 14) utworzono siedemnaście rejonowych komend uzupełnień (RKU), dla których wcześniejsze PKU stanowiły pierwowzór. Wystąpił tutaj element podziału RKU na kategorie oraz dokładne ustalenie zasięgu terytorialnego. W pierwszej fazie struktury ewidencyjno-mobilizacyjne i poborowych ukształtowane zostały na terenie 4 województw, w tym białostockiego (3 RKU). Z biegiem czasu powstawały nowe rejonowe komendy uzupełnień. Do końca wojny powstało ich 58, w tym RKU II kategorii z siedzibą w Augustowie, dla powiatów augustowskiego, suwalskiego i szczuczyńskiego. OKRES PO DRUGIEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach, po II wojnie światowej rozpoczyna się w 1944r, kiedy to po wyzwoleniu suwalszczyzny spod okupacji hitlerowskiej, Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP gen. Michała Roli-Żymierskiego Nr 010/Org. z dnia 09.11.1944r. powołano Rejonową Komendę Augustów z Strona 5

siedzibą w Lipsku. Dnia 29.10.1944 r. obsada RKU Augustów przybyła z Białegostoku do Lipska (powiat Augustów). Opisujący to wydarzenie rozkaz nr 15 z dnia 09.11.1944 r. podpisał Rejonowy Komendant Uzupełnień: ppor. SKÓRCZYŃSKI (od 1944 do1947). Stanisław Szyper w swoich wspomnieniach pisze: Chociaż mówiło się już o polskim wojsku i władzy, działalność władz polskich dopiero była w trakcie organizowania. W Lipsku uformowały się władze gminne, a nawet powiatowe, zanim Augustów został uwolniony. Tam też istniała Rejonowa Komenda Uzupełnień. Niektórzy młodzi chłopcy z naszej wsi dostali karty powołania i poszli do wojska. Sołtysem w naszej wsi był wtedy Sztukowski Jan. (http://akklub.pl/augustowskie-pamietniki-ii/stanislaw-szyper-moja-rodzinna-wies-w-latach-1935-%e2%80%93-1948 - 20.10.2014) Miesiąc później 22.11.1944 r. RKU Augustów z Lipska z całym stanem osobowym przeniosła się do Suwałk i natychmiast przystąpiła do pracy. Nazwę RKU Augustów zamieniono na RKU Suwałki. Siedzibą był ocalały budynek przy ul. Kościuszki 132 (obecnie 99) tuż obok Szpitala Powiatowego. fot. J. Kowalewski 15.11.1945 RKU Suwałki przeniesiono do nowego budynku przy ul. Kościuszki 62/64 (obecnie Parafialna Romska Szkoła Podstawowa). Strona 6

fot. z 1957 (http://wikimedia.org) W roku 1947 komendantem RKU został: kpt. St. CZMUCHOWSKI (od 1947 do 1950). RKU Suwałki prowadziło swoją działalność wydając m.in. zaświadczenia o śmierci powołanych do wojska żołnierzy. Archiwum Państwowe w Suwałkach: "Suwałki 1947 - Zaświadczenie dot. Kazimierza Ostrokołowicza" Strona 7

Następcą kpt. Czmuchowskiego na stanowisku komendanta został: por. Stanisław LUBAS (od 1950 do 1952). W maju 1950 roku przemianowano Rejonową Komendę Uzupełnień (RKU) na Wojskową Komendę Rejonową (WKR). Po dwóch latach ponownie dokonała się zmiana na stanowisku komendanta WKR: por. Jan KANAS (od 04.10.1952 do 1953). Następna zmiana personalna na tym stanowisku nastąpiła 27.05.1953 roku - por. Kanasa zastąpił: ppor. Ryszard ŻELAZOWSKI (od 1953 do 1956). Rok 1955 był szczególnym. WKR Suwałki zajęła II miejsce w rywalizacji o najlepiej pracującą spośród wszystkich komend Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W roku 1956 komendantem został: mjr Józef EMILJANOWICZ (1956-1959). Ustawa z dnia 30 stycznia 1959 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U. nr 14, poz. 75) określiła, że organami wojskowymi właściwymi w zakresie uzupełnienia Sił Zbrojnych oraz administrowania rezerwami osobowymi są dowództwa okręgów wojskowych oraz wojskowe komendy wojewódzkie i wojskowe komendy rejonowe. Na tej podstawie, 3 listopada 1959 roku Minister Obrony Narodowej (M. Spychalski) wydał zarządzenie w sprawie siedzib oraz zasięgu terytorialnego wojskowych komend wojewódzkich i wojskowych komend rejonowych (Dz.U. nr 63, poz. 378). Wojskowej Komendzie Rejonowej Suwałki, podporządkowanej WKW Białystok, przydzielono do administracji powiaty: augustowski, sejneński i suwalski. W dniu 14.12.1959 roku mjr. Emiljanowicza na stanowisku zastąpił: por. Wincenty MATWIEJEW (1959-1960). Dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego Rozkazem personalnym nr 0220 z dnia 21.12.1960 r. na stanowisko Wojskowego Komendanta Rejonowego wyznaczył: mjr/ppłk Wiktora PALUCH (1960-1975). To za jego komendantury w administracji wojskowej, w tym suwalskiej, dokonało się wiele zmian. W 1966 r. Dziennik Ustaw nr 3 (poz. 15) opublikował rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej (M. Spychalskiego) z dnia 30 grudnia 1965r. w sprawie siedzib oraz zasięgu terytorialnego wojskowych komend wojewódzkich i wojskowych komend rejonowych. Wojskowej Komendzie Rejonowej Suwałki, podporządkowanej WKW Białystok, przydzielono do administracji powiaty: augustowski, sejneński i suwalski. 21 listopada 1967 roku uchwalona została ustawa o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, która, z późniejszymi zmianami, pod zmienioną nazwą obowiązuje do dnia dzisiejszego. Utworzone zostały wojewódzkie i powiatowe sztaby wojskowe. Im właśnie powierzono zadania związane z uzupełnianiem Sił Zbrojnych. W 1968 r. Minister Obrony Narodowej, Marszałek Polski M. Spychalski wydał zarządzenie z 20 stycznia (Monitor Polski nr 5, poz. 30) w sprawie terytorialnego zasięgu działania wojewódzkich i powiatowych (miejskich, dzielnicowych) sztabów wojskowych. Działający w ramach Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego Białystok Powiatowy Sztab Wojskowy Suwałki, z siedzibą w Suwałkach administrował na obszarze powiatów augustowskiego, sejneńskiego i suwalskiego. Zarządzenie weszło w życie z datą wsteczną, tj. od 1 stycznia 1968 r. W 1971 roku Monitor Polski opublikował zarządzenie Ministra Obrony Narodowej (gen. Wojciecha Jaruzelskiego) nr 43 (poz. 274) z dnia 19 lipca 1971 r. w sprawie terytorialnego zasięgu działania sztabów wojskowych. Powiatowemu Sztabowi Wojskowemu Suwałki z siedzibą w Suwałkach, podległemu Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu Białystok oddano w administrację wojskową powiaty suwalski i Strona 8

sejneński. Na podstawie wspomnianego zarządzenia, 1 stycznia 1972 r. Powiat Augustów przekazano do PSW Ełk. Taki podział utrzymał się do roku 1975. W dniu 16 grudnia 1974 roku ukazało się kolejne zarządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie terytorialnego zasięgu działania sztabów wojskowych (Monitor Polski nr 42, poz. 255). Określono w nim, że z dniem 1 stycznia 1975 dotychczasowa WKR Suwałki nazywać się będzie Powiatowym Sztabem Wojskowym (PSW) Suwałki. PSW Suwałki z siedzibą w Suwałkach, podporządkowana Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu Białystok, administrować będzie na obszarze powiatów suwalskiego, augustowskiego i sejneńskiego. Tuż po tych zmianach, w dniu 5 grudnia 1972 r. PSW Suwałki odwiedził Dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego - gen. bryg. Włodzimierz OLIWA oraz Szef Sztabu okręgu - płk dypl. Tadeusz BEŁCZEWSKI. W związku z przygotowaniami do nowego podziału administracyjnego kraju i koniecznością dostosowania do niego funkcjonujących w wojsku rozwiązań, w dniu 31 maja 1975 roku Minister Obrony Narodowej gen. Wojciech Jaruzelski wydał zarządzenie (Monitor Polski nr 20, poz. 120) w sprawie terytorialnego zasięgu działania wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień. W załączniku do wspomnianego zarządzenia, w części dotyczącej Warszawskiego Okręgu Wojskowego umieszczono informację, że Wojskowa Komenda Uzupełnień Suwałki, z siedzibą w Suwałkach, obok WKU Ełk i Olecko, podlegać będzie Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu Suwałki. Sztab ten obejmie swoim zakresem działania województwo suwalskie. WKU w Suwałkach administrować będzie na obszarze miast: Suwałki, Augustów i Sejny oraz gmin: Augustów Bakałarzewo, Bargłów Kościelny, Berźniki, Dubeninki, Filipów, Giby, Jeleniewo, Krasnopol, Lipsk, Nowinka, Płaska, Przerośl, Puńsk, Raczki, Rutka-Tartak, Sejny, Stary Folwark, Suwałki, Sztabin, Szypliszki, Wiżajny. W oparciu o rozporządzenia MON, w czerwcu 1975 r. PSW Suwałki przejęło od PSW Ełk powiat augustowski. W tym czasie miasto Suwałki liczyło ok. 30 tys. mieszkańców. Po 15 latach kierowania komendą dnia 1 lipca 1975 roku ppłk Paluch odszedł do rezerwy. Jego miejsce zajął: płk Jan WINCZEWSKI (1975-1987). Tego samego dnia (01.07.1975r.) Powiatowy Sztab Wojskowy przemianowany został na Wojskową Komendę Uzupełnień Suwałki. Płk Winczewski obowiązki na stanowisku Wojskowego Komendanta Uzupełnień pełnił do 23.01.1987 r. Następnie czasowe pełnienie obowiązków komendanta powierzono: Strona 9

ppłk. Kazimierzowi KALISZ (1987), którego z kolei na stanowisku 20.10.1987 r. zastąpił: płk Jerzy JAKUBOWSKI (1987-1990). Płk Jakubowski w stan spoczynku odszedł z WKU 15.03.1990 r. W tym samym czasie obowiązki komendanta objął wcześniejszy dowódca 80 dywizjonu artylerii przeciwpancernej Suwałki: Strona 10

płk Witold REJTERADA (1990-2002). W roku 1990, 1 czerwca WKU zmieniła miejsce stacjonowania, z ulicy Kościuszki 62/64 na ul. Pułaskiego 24 w Suwałkach. Był to kompleks koszarowy opuszczony przez 80 dywizjon artylerii przeciwpancernej. Przed II wojną światową w koszarach stacjonował 2 Pułk Ułanów Grochowskich. Poczet sztandarowy 2 Pułku Ułanów Grochowskich przed sztabem pułku. Strona 11

fot. www.grochowscy.pl Strona 12

fot. J. Kowalewski (WKU w Suwałkach 1990-2014) W dniu 1 stycznia 1999 r., po blisko 25 latach od poprzedniego, dokonał się nowy podział administracyjny Polski.) Wcześniej, bo w roku 1996, wyprzedzając podział administracyjny kraju utworzono Regionalny Sztab Wojskowy Białystok (RSzW) obejmujący swoim zasięgiem obszar, między innymi WSzW i WKU Suwałki. Kolejną zmianę dotyczącą WKU w Suwałkach wprowadziło rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 grudnia 1998 r. w sprawie utworzenia oraz ustalenia siedzib i terytorialnego zasięgu działania wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień. Utworzony został Wojewódzki Sztab Wojskowy w Białymstoku, któremu bezpośrednio podporządkowano WKU Suwałki. Zasięgiem działania komendy objęto powiaty suwalski, augustowski, sejneński i miasto Suwałki. WKU Suwałki, w dniu 15 września 1999 r., wizytował Minister Obrony Narodowej Janusz ONYSZKIEWICZ. W dniu 29.10.1999 r. przybyli do garnizonu Suwałki Szef Sztabu Generalnego gen. broni Henryk SZUMSKI oraz dowódca WOW gen. dywizji Adam RĘBACZ, którzy odwiedzili również WKU. Fot. Kronika WKU w Suwałkach. Na zdjęciu siedziba WKU w Suwałkach. Od prawej: płk Rejterada (WKU Suwałki), płk Bańkowski (14 pappanc Suwałki), gen. Szumski (SG WP). Strona 13

Fot. Kronika WKU w Suwałkach. Na zdjęciu m.in. gen. Szumski i płk Rejterada. W pomieszczeniu ówczesnego Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Suwałkach, później, do roku 2014 Wydziału Rekrutacji WKU w Suwałkach. W dniu 08.09.1993 r., zgodnie z ustawą z dnia 03.10.1992 r. o przysiędze wojskowej zobowiązującej żołnierzy zawodowych do złożenia przysięgi według nowej roty, kadra WKU złożyła przysięgę wojskową na Szandar JW 4808 Gołdap. W roku 2002, zgodnie z decyzją MON z dniem 30.04.2002 r., po 35 latach zawodowej służby wojskowej na emeryturę odszedł płk Witold REJTERADA. Z dniem 01.05.2002 r. szef WSzW w Białymstoku powierzył pełnienie obowiązków Wojskowego Komendanta Uzupełnień Suwałki: ppłk Markowi TABAK (2002). W dniu 06.08.2002 r. na podstawie decyzji MON z dnia 25.06.2002 r. obowiązki komendanta WKU objął: Strona 14

ppłk Kazimierz MOGIŁA (2002-2006). Ppłk MOGIŁA na emeryturę odszedł 31.03.2006 r. Do chwili przybycia do WKU w dniu 16.01.2007 r. jego następcy: ppłk Rajmunda GIEROS (2007-2014), obowiązki komendanta pełnili na zmianę szefowie wydziałów mobilizacji i poboru. Ppłk Gieros na emeryturę odszedł w dniu 31.01.2014 r. Od następnego dnia, tj. od 01.02.2014 r. obowiązki służbowe Wojskowego Komendanta Uzupełnień pełnił: Strona 15

ppłk Grzegorz KONOPKO (2014 2016) USTANOWIENIE ODZNAKI PAMIATKOWEJ Odznaka Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach została wprowadzona Decyzją nr 368/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 sierpnia 2014 r. w sprawie wprowadzenia odznaki pamiątkowej Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Zaprojektowana została na planie krzyża maltańskiego o wymiarach 40 na 40 mm. Ramiona krzyża pokryte są emalią koloru chabrowego obwiedzione emaliowaną obwiednią koloru brunatnego. Barwy te nawiązują do historycznych barw administracji wojskowej II Rzeczypospolitej. Pomiędzy ramionami krzyża znajduje się srebrzysty wizerunek szabli kawaleryjskiej i pióra. W centrum krzyża umieszczony jest herb miasta Suwałki miejsca stacjonowania instytucji. Na lewym, górnym i prawym ramieniu krzyża znajdują się litery WKU skrót nazwy Komendy. Na dolnym ramieniu umieszczone są cyfry 1919 symbolizujące rok sformowania instytucji. Odznaka jest numerowana. W dniu 13.11.2014 r. WKU w Suwałkach odwiedził Wicepremier Minister Obrony Narodowej Tomasz Siemoniak. Towarzyszył mu Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych gen.broni Lech Majewski. Strona 16

Wicepremier wręczył Wojskowemu Komendantowi Uzupełnień Orła Białego z Monogramu Króla Zygmunta Starego oraz dokonał wpisu w kronice Komendy. Pod koniec roku 2014, w 95 roku od jej utworzenia, Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach ponownie zmieniła swoją siedzibę. Oficjalne otwarcie nowej siedziby miało miejsce 14 listopada 2014 r. Obecne miejsce dyslokacji to ul. Wojska Polskiego 21a. Strona 17

Uroczystego otwarcia WKU dokonali (od lewej): Wojskowy Komendant Uzupełnień w Suwałkach ppłk Grzegorz Konopko, były Wojskowy Komendant uzupełnień ppłk rez. Rajmund Gieros, Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Białymstoku płk Sławomir Kołodziejski oraz Dowódca 14 suwalskiego dywizjonu artylerii przeciwpancernej. Dowódca Garnizonu Suwałki ppłk Waldemar Siedlecki. W uroczystości, oprócz żołnierzy i pracowników WKU, władz samorządowych, przedstawicieli wojska, służb mundurowych, szkół, organizacji i stowarzyszeń, Posłowie na Sejm RP pani Bożena Kamińska i pan Jarosław Zieliński. Za czasów carskich w budynku, obecnie zajmowanym przez WKU stacjonował 17 Pułk Strzelców Imperium Rosyjskiego. Strona 18

Fot. J.Kowalewski W okresie międzywojennym w historycznym kompleksie koszarowym, nazywanym wówczas koszarami Tadeusza Kościuszki) stacjonował, między innymi 41 Suwalskiego Pułku Piechoty. Tuż po wojnie, koszary popularnie w Suwałkach nazywane południowymi zajmował 57 Pułk Piechoty, a następnie 11 Centralna Składnica Sprzętu Samochodowego. Od roku 1994 kompleks zajmował - 14 Suwalski Pułk Artylerii Przeciwpancernej, który w 2010 r. przeformowany został w dywizjon. To właśnie z 14 Suwalskim Dywizjonem Artylerii Przeciwpancernej carskie koszary dzieli Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. fot. J. Kowalewski Strona 19

fot. J. Kowalewski Dzień 8. lipca 2016 roku był dla ppłk. Grzegorza Konopki ostatnim dniem służby w WKU w Suwałkach. Zgodnie z decyzją przełożonych przeniesiony został na stanowisko Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Białymstoku. Przez kolejne trzy miesiące WKU w Suwałkach kierowana była przez czasowo pełniącego obowiązki komendanta mjr Arkadiusza Gorzkowskiego. Po tym okresie, zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej na stopień podpułkownika mianowany został dotychczasowy szef Wydziału Rekrutacji WKU. Wypełniając rozkaz Szefa Sztabu Generalnego ppłk Jarosław KOWALEWSKI (2016 - ) Strona 20

objął obowiązki Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Suwałkach z dniem 3. października 2016 roku. Kilka dni później (08.10.2016r.) w uroczystym spotkaniu nowego Komendanta z przedstawicielami samorządów i podmiotów współpracujących w WKU, udział miedzy innymi wziął Pan Jarosław Zieliński, Poseł Rzeczypospolitej, Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Fot. Rok 2016 - uroczyste spotkanie nowego Komendanta z przedstawicielami samorządów i podmiotów współpracujących w WKU. Kronika Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach wzbogaciła się o kolejny wpis gratulacyjny. Strona 21

Fot. Rok 2016 - Pan Jarosław Zieliński, Poseł Rzeczypospolitej, Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji dokonuje wpisu w kronice WKU w Suwałkach. Rok 2017 okazał się dla komendy bardzo udany. W trakcie rocznej odprawy rozliczeniowej Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Białymstoku, która odbywała się w siedzibie komendy w Suwałkach, Szef WSzW wyróżnił Wojskową Komendę Uzupełnień w Suwałkach pucharem i listem gratulacyjnym, jako najlepszą w województwie z całokształtu działalności służbowej w 2017 roku. Fot. Rok 2018 Odprawa rozliczeniowa WSzW w Białymstoku i podległych WKU Strona 22

Regionalne Obchody Święta Wojska Polskiego w Garnizonie Suwałki w 2018 roku miały szczególny wymiar. Odbyły się one 15.08.2018 roku na błoniach Pokamedulskiego Klasztoru w Wigrach. Rozpoczęły się uroczystą Mszą polową pod przewodnictwem JE Kardynała Gerharda Mullera i JE Biskupa Ełckiego Jerzego Mazura. Następnie odbył się uroczysty apel w czasie którego wręczono wyróżniającym się żołnierzom garnizonu akty mianowań, odznaczenia, listy gratulacyjne oraz medale pamiątkowe. Odczytany został Apel Pamięci Oręża Polskiego, oddana została salwa honorowa, odbyła się defilada pododdziałów. Uroczystościom towarzyszył piknik militarny w czasie którego odbyły się pokazy sprzętu wojskowego, pokaz sprawności żołnierskiej, musztry paradnej w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Morskiego Oddziału Straży Granicznej. Serwowana była wojskowa grochówka. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach wystawiła Punkt Rekrutacji do ochotniczych form służby wojskowej. Fot. Rok 2018 Regionalne Obchody Święta Wojska Polskiego w Garnizonie Suwałki. Na zdjęciu m.in. Pan Jarosław Zieliński, Poseł Rzeczypospolitej, Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji, płk Zbigniew Redziak, Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Białymstoku oraz ppłk Jarosław Kowalewski, Wojskowy Komendant Uzupełnień w Suwałkach. W 2018 roku WKU w Suwałkach została również wyróżniona możliwością współorganizacji, wraz z Wojewódzkim Sztabem Wojskowym w Białymstoku, wojewódzkich obchodów 100 rocznicy powołania do życia Terenowych Organów Administracji Wojskowej. Obchody te odbyły się 27 października w historycznym budynku klubu 14 suwalskiego dywizjonu artylerii przeciwpancernej. Po wprowadzeniu sztandaru dywizjonu odśpiewano hymn państwowy, były przemówienia, odczytano okolicznościowe rozkazy o nadaniu medali, odznak pamiątkowych i ryngrafów, przekazane zostały życzenia wszystkim żołnierzom i pracownikom administracji wojskowej z naszego terenu. Na zakończenie uroczystości można było wysłuchać pieśni patriotycznych w wykonaniu żołnierzy 11 Mazurskiego Pułku Artylerii w Węgorzewie i uczniów węgorzewskich szkół. Wśród znamienitych gości obecni byli: Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Pan Jarosław Zieliński, Wojewoda Podlaski Pan Bohdan Paszkowski, dowódcy okolicznych jednostek wojskowych, Komendanci innych służb mundurowych szczebla wojewódzkiego, duchowieństwo i przedstawiciele lokalnych władz samorządowych. Strona 23

Fot. 18 Rok 2018 Wojewódzkie obchody 100 rocznicy powołania do życia Terenowych Organów Administracji Wojskowej. Opracował: ppłk Jarosław Kowalewski. Strona 24