Gospodarka odpadami w gminach w odniesieniu do zmian zapisów w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku
Najważniejsze zmiany W dniu 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.). Jej celem jest zmiana dotychczasowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Nowy system będzie się opierał przede wszystkim na zmianie relacji pomiędzy właścicielem nieruchomości, na której są wytwarzane odpady, podmiotem odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, a gminą.
Najważniejsze zmiany Przejęcie przez gminy obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi zwolni właścicieli z obowiązku podpisywania umów z przedsiębiorstwami trudniącymi się tego rodzaju działalnością. W zamian za to gmina będzie pobierała opłatę uwzględniającą m.in. koszty odbierania, odzysku, a także unieszkodliwiania odpadów. Gminy będą zobowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Rada gminy będzie mogła - w drodze uchwały - zadecydować o odbieraniu odpadów komunalnych także od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy.
Najważniejsze zmiany Gminy będą zobowiązane do tworzenia systemu selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, aby było możliwe: ograniczenie składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, osiągnięcie wyznaczonych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, wydzielenie odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych.
Najważniejsze zmiany Selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmować będzie co najmniej następujące frakcje odpadów: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło, opakowania wielomateriałowe, odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji. W regulaminie uchwalanym przez radę gminy określone zostaną szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m.in. prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych: przeterminowanych leków i chemikaliów, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych i rozbiórkowych, zużytych opon, odpadów zielonych.
Plan wdrażania reformy gospodarki odpadami komunalnymi: 1 stycznia 2012 r. - zaczyna działać rejestr działalności regulowanej i gmina nie wydaje zezwoleń na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości; 1 lipca 2012 r. - sejmiki województw uchwalają aktualizacje wojewódzkich planów gospodarki odpadami oraz uchwał w sprawie wojewódzkich planów gospodarki odpadami, w których określone zostaną regionalne instalacje do zagospodarowania odpadów;
Plan wdrażania reformy gospodarki odpadami komunalnymi: 1 stycznia 2013 r. - do tego czasu gminy są zobowiązane podjąć uchwały w sprawie stawek opłat, szczegółowych zasad ich ponoszenia, wzorów deklaracji oraz terminów złożenia pierwszej deklaracji; - zaczynają obowiązywać nowe regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminach; - gminy rozpoczynają kampanię informacyjno-edukacyjną wśród swoich mieszkańców, dotyczącą funkcjonowania nowego systemu;
Plan wdrażania reformy gospodarki odpadami komunalnymi: 1 lipca 2013 r. - do tego czasu muszą zostać rozstrzygnięte przetargi na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości i muszą być podpisane umowy między gminą i przedsiębiorcami; - nowy system zaczyna w pełni funkcjonować uchwały rad gmin wchodzą w życie i gminy zaczynają pobierać opłaty od właścicieli nieruchomości.
Rola samorządu gminnego w gospodarce odpadami Działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Rejestr działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości prowadzi wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Rola samorządu gminnego w gospodarce odpadami Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości musi spełnić następujące wymagania: posiadać wyposażenie umożliwiające odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz zapewnić odpowiedni stan techniczny tego wyposażenia, utrzymywać odpowiedni stan sanitarny pojazdów i urządzeń do odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, spełniać wymagania techniczne dotyczące wyposażenia pojazdów do odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, zapewnić odpowiednie usytuowanie i wyposażenie bazy magazynowo-transportowej.
Rola samorządu gminnego w gospodarce odpadami Utworzenie i prowadzenie rejestru jest pierwszym warunkiem koniecznym do uruchomienia odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Aby zorganizować odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz wyznaczyć punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, rada gminy liczącej ponad 10 tys. mieszkańców może podjąć uchwałę stanowiącą akt prawa miejscowego, o podziale obszaru gminy na sektory, biorąc pod uwagę: liczbę mieszkańców, gęstość zaludnienia na danym terenie obszar możliwy do obsługi przez jednego przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.
Finansowanie odbioru odpadów komunalnych Gmina finansuje zlecane zadania, związane z odbieraniem odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi od właścicieli nieruchomości. W przypadku nieruchomości zamieszkanych opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn (opcjonalnie): 1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo 2) ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo 3) powierzchni lokalu mieszkalnego oraz stawki opłaty. W przypadku nieruchomości niezamieszkanych opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn liczby pojemników z odpadami komunalnymi powstałymi w nieruchomości oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość zamieszkaną, a w części niezamieszkaną, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych dla poszczególnych części nieruchomości.
Finansowanie odbioru odpadów komunalnych Rada gminy określa w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego: stawkę, termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (biorąc pod uwagę warunki miejscowe). wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości (obejmujący objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Uchwała zawiera także informację o terminach i miejscu składania deklaracji). szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania odpadów - w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności za: - ilość odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości, - częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości, - sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
Finansowanie odbioru odpadów komunalnych Rada gminy może określić (w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego): rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów wysokość cen za te usługi wykaz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości, co do danych zawartych w deklaracji wójt określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających w nieruchomościach o podobnym charakterze.
Finansowanie odbioru odpadów komunalnych W razie stwierdzenia, że właściciel nieruchomości nie uiścił opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uiścił ją w wysokości niższej od należnej, wójt określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują: 1. koszty zbierana, odbioru, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, 2. koszty tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, 3. koszty obsługi administracyjnej tego systemu. Zadania gmin w zakresie odbioru odpadów z nieruchomości niezamieszkanych (w przypadku, gdy gmina nie przejmie odbioru) są zbliżone do sytuacji w obecnym systemie.
Sprawozdania z gospodarowania odpadami Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach likwiduje gminne i powiatowe plany gospodarki odpadami. Równolegle z likwidacją gminnych i powiatowych planów gospodarki odpadami oraz sprawozdań z ich realizacji ustawodawca wprowadził obowiązek sporządzania nowych dokumentów - sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Sprawozdania te obowiązani są sporządzać corocznie: wójtowie, marszałkowie województw. Sporządzane przez wójta sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi jest przekazywane marszałkowi województwa i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w terminie do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy.
Sprawozdania z gospodarowania odpadami Istotnym elementem systemu monitoringu są informacje przekazywane przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Zgodnie z nowelizacją z 1 lipca 2011 r., podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości będzie zobowiązany do sporządzania sprawozdań kwartalnych. Sprawozdanie otrzyma wójt w terminie do końca miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy.
Zadania kontrolne Do zadań własnych gminy w zakresie zapewnienia czystości i porządku na jej terenie i tworzenia warunków niezbędnych do ich utrzymania należy nadzór nad gospodarowaniem odpadami komunalnymi, w tym nad realizacją zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Zgodnie z nowymi zapisami, kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach sprawuje wójt. Kontrolę nad prowadzącymi regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w zakresie przyjmowania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania sprawuje marszałek województwa.