WYMAGANIA EDUKACYJNE WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZAKRES ROZSZERZONY KLASA II Temat (rozumiany jako lekcja) Wymagania na ocenę dopuszczającą Uczeń: I. Człowiek jako jednostka w społeczeństwie Człowiek jako istota wyjaśnia, czym społeczna zajmuje się socjologia koncepcje zachowania się człowieka elementy osobowości człowieka Człowiek a zbiorowości więzi zborowość społeczna wymienia rodzaje społeczności Wymagania na ocenę dostateczną Uczeń opanował wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: poszczególne koncepcje zachowania się człowieka omawia elementy osobowości człowieka wyjaśnia znaczenie takich pojęć, jak psychologia, behawioryzm, psychoanaliza, aksjologia poszczególne rodzaje więzi społecznych przedstawia wybrane zbiorowości, społeczności, wspólnoty, SPOŁECZEŃSTWO Wymagania na ocenę dobrą Uczeń opanował wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: przedstawia różnice między koncepcjami zachowania się człowieka odróżnia tożsamość osobistą od społecznej odróżnia mentalność indywidualistyczną od kolektywistycznej stereotypów zbiorowości, społeczności, wspólnoty,, ze względu na obowiązujące w nich reguły i więzi Wymagania na ocenę bardzo dobrą Uczeń opanował wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: podaje i ocenia wartości będące elementem osobowości zna modele osobowości polega klasyfikacja potrzeb według Abrahama Maslowa wyjaśnia, w jaki sposób kształtują się więzi społeczne wyjaśnia związek między wspólnotą a społeczeństwem Wymagania na ocenę celującą Uczeń opanował wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: wyciąga wnioski dotyczące wpływu osobowości na zachowanie się człowieka rozpoznaje modele osobowości w oparciu o przykładowe zachowania ocenia wpływ stereotypów na życie jednostki i zbiorowości analizuje proces kształtowania się więzi w poszczególnych zbiorowościach
Socjalizacja i stygmatyzacja w życiu jednostki Życie społeczne jednostki Grupy społeczne podaje definicję socjalizacji socjalizacji polega kontrola społeczna norm społecznych elementy życia społecznego cechy i postawy sprzyjające prawidłowemu funkcjonowaniu człowieka w społeczeństwie przyczyny konfliktów społecznych metody rozwiązywania konfliktów cechy grupy grup przedstawia cechy i funkcjonowanie małej grupy społecznej (liczebność, więź, trwałość, role grupowe, wspólne wartości i cele, rodzaje socjalizacji podaje, w jakich przypadkach może dojść do zakłócenia procesu socjalizacji normy społeczne stygmatyzacji społecznej norm i instytucji społecznych przyczyny konfliktów społecznych sposoby rozwiązywania konfliktów omawia na przykładach różne rodzaje grup i wyjaśnia funkcjonowanie wskazanej grupy wyjaśnia takie pojęcia, jak konformizm i nonkonformizm opisuje przejawy kontroli społecznej w życiu codziennym skutki stygmatyzacji polega internalizacja prawidłowo używa takich pojęć, jak: rola społeczna, perswazja, deprecjacja prawidłowości życia społecznego polega dewiacja, patologia i anomia funkcje instytucji społecznych konfliktów klasyfikuje grupy na podstawie podanych kryteriów wyjaśnia znaczenie grup odniesienia pozytywnego i negatywnego w procesie socjalizacji porównuje modele socjalizacji charakterystyczne dla własnej grupy wiekowej i pokolenia rodziców wyjaśnia, w jaki sposób dochodzi do stygmatyzacji społecznej omawia przyczyny i skutki anomii omawia na przykładach źródła i mechanizmy konfliktów społecznych ocenia metody rozwiązywania konfliktów wyjaśnia wpływ jednostki na grupę analizuje przykładowe grupy pod kątem różnych kryteriów podziału grup uzasadnia wpływ socjalizacji wtórnej na wypełnianie przez jednostkę ról społecznych ocenia wpływ kontroli społecznej na życie jednostki i zbiorowości ocenia skutki stygmatyzacji ocenia skutki anomii analizuje instytucje społeczne pod kątem wykonywanych przez nie funkcji uzasadnia zastosowanie określonych metod do rozwiązania przykładowych konfliktów ocenia postawę konformistyczną i nonkonformistyczną
Rodzina jako podstawowa grupa społeczna Powtórzenie wiadomości poczucie odrębności, współdziałanie) rodzina funkcje rodziny zna problemy współczesnych rodzin na poziomie opisuje swoiste cechy współczesnej rodziny jako grupy społecznej wyjaśnia terminy: pokrewieństwo powinowactwo, adopcja odróżnia wstępnych od zstępnych poziomie 55% - 69% modele rodziny na podstawie określonych kryteriów podziału funkcje rodziny poziomie 70% - 85% krewnymi w linii prostej i bocznej porównuje i ilustruje przykładami różne modele rodziny poziomie 86% - 98% wyjaśnia przyczyny problemów współczesnych rodzin wyjaśnia zależności między poszczególnymi problemami współczesnych rodzin na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% II. Charakterystyka życia społecznego Społeczeństwo i jego koncepcje struktura ujmowania struktury społecznej elementy struktury społecznej struktura społeczna społeczeństwem amorficznym i morficznym poszczególne rodzaje struktur społecznych społeczeństw amorficznych i morficznych koncepcje ujmowania struktury społecznej czynniki warunkujące istnienie struktury społeczne porównuje koncepcje ujmowania struktury społecznej wyciąga wnioski z przemian zachodzących w strukturach społecznych
Przemiany w strukturze polskiego Nierówności i wykluczenie społeczne Ruchliwość społeczna Historyczne formy organizacji opisuje strukturę klasowo-warstwową polskiego problemów społecznych problemów dotykających młodzież polega nierówność społeczna różne teorie sprawiedliwości grupy podatne na marginalizację społeczną pionowej i poziomej ruchliwości społecznej migracji historyczne formy organizacji teorie rozwoju społeczeństw strukturę klasowo-warstwową swojej społeczności lokalnej wybrane problemy życia społecznego w Polsce różne teorie sprawiedliwości polega społeczne wykluczenie polega pionowa i pozioma ruchliwość społeczna odróżnia ruchliwość horyzontalną od wertykalnej historyczne formy organizacji podaje twórców teorii rozwoju społeczeństw strukturę polskiego w okresie PRL-u i III RP wybrane problemy życia społecznego młodych ludzi opisuje mechanizm i skutki społecznego wykluczenia sposoby przeciwdziałania społecznemu wykluczeniu wyjaśnia uwarunkowania pionowej i poziomej ruchliwości społecznej rodzaje migracji teorie rozwoju społeczeństw historycznych form organizacji społeczeństw porównuje strukturę polskiego w okresie PRL-u i III RP rozważa i proponuje możliwości rozwiązania problemów społecznych wyjaśnia związek między nierównościami społecznymi a nierównością szans życiowych przejawy marginalizacji społecznej ze względu na ruchliwość społeczną porównuje poszczególne rodzaje społeczeństw wyciąga wnioski z analizy porównawczej poszczególnych rodzajów społeczeństw wyciąga wnioski z przemian zachodzących w strukturze polskiego porównuje skalę nierówności społecznych w Polsce i wybranym państwie i ocenia skutki ruchliwości społecznej analizuje społeczeństwo polskie pod kątem historycznych form organizacji narodów udowadnia rozwój polskiego w oparciu o jedną z teorii rozwoju
Współczesne formy organizacji współczesne formy organizacji wybrane społeczeństwo współczesne podaje cechy współczesnego zachodniego (otwarte, zamknięte, postindustrialne, konsumpcyjne, masowe, globalne, informacyjne) współczesne rozpoznaje współczesne na podstawie podanych cech współczesne na przykładzie państwa polskiego przedstawia podobieństwa i różnice między poszczególnymi typami społeczeństw narodów wyjaśnia, jakie zagrożenia niosą ze sobą poszczególne typy współczesnych społeczeństw Ruchy społeczne Powtórzenie wiadomości zna rewolucyjną i reformistyczną drogę zmian społecznych ruchów społecznych na poziomie feminizm, ruchy praw obywatelskich, ekologizm poziomie 55% - 69% przedstawia dwie drogi zmiany społecznej rewolucji społecznopolitycznych (krwawych i bezkrwawych) poziomie 70% - 85% ocenia dwie drogi zmiany społecznej analizuje plusy i minusy zmiany społecznej na drodze rewolucji i reform poziomie 86% - 98% analizuje sposoby adaptacji do zmiany społecznej ocenia znaczenie NSZZ Solidarność i innych ruchów społecznych na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - dział) na poziomie 70% - dział) na poziomie 86% -
III. Naród Naród i jego tożsamość Postawy względem narodu Mniejszości narodowe i imigranci w Polsce 69% 85% 98% 99% - 100% koncepcje narodu czynniki narodowotwórcze narodów politycznych i etniczno-kulturowych ojczyzna postawy narodowe patriotyzm mniejszości narodowe w Polsce mniejszości etniczne w Polsce prawa przysługujące mniejszościom dwie koncepcje narodu: etniczno-kulturową i polityczną omawia czynniki narodowotwórcze postawy narodowe manifestowania patriotyzmu lokalnego mniejszości narodowe, etniczne i grupy imigrantów żyjące w Polsce wyjaśnia, kim jest uchodźca czynniki sprzyjające asymilacji czynniki służące zachowaniu tożsamości narodowej wyjaśnia wieloznaczność terminu ojczyzna ksenofobii, antysemityzmu, rasizmu i szowinizmu międzynarodowe dokumenty chroniące prawa mniejszości wyjaśnia, w jaki sposób są chronione prawa mniejszości w Polsce genezę narodu różne procesy kształtowania się narodów europejskich ojczyzną narodową a małą ojczyzną rozpoznaje przejawy ksenofobii, antysemityzmu, rasizmu i szowinizmu mniejszością narodową a etniczną w Polsce uzasadnia konieczność międzynarodowej ochrony praw mniejszości wyjaśnia zależności między narodem a państwem ocenia poszczególne postawy względem narodu uzasadnia potrzebę przeciwstawiania się zjawiskom ksenofobii, antysemityzmu, rasizmu i szowinizmu wyjaśnia, jakie czynniki wpłynęły na rozmieszczenie poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce ocenia wady i zalety imigracji wyjaśnia powody napływu do Polski imigrantów ocenia sytuację imigrantów w Polsce Polityka wybranych zna rozwiązania podaje powody wyjaśnia, z czego wyjaśnia, dlaczego i w porównuje różne
państw wobec mniejszości narodowych i imigrantów Konflikty społeczne we współczesnym świecie Powtórzenie wiadomości polityki imigracyjnej dokumenty międzynarodowe wytyczające politykę państw wobec mniejszości narodowych i imigrantów przykładowe państwa stosujące politykę liberalną i restrykcyjną wobec imigrantów konfliktów społecznych sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych organizacje pośredniczące w rozwiązywaniu konfliktów między narodami na poziomie zróżnicowania narodowościowego współczesnych państw politykę liberalną i restrykcyjną wobec imigrantów państwa Europy, Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej, w których miały miejsce konflikty między narodami sposoby rozwiązywania konfliktów poziomie 55% - 69% wynika zróżnicowanie narodowościowe współczesnego świata na przykładach politykę liberalną i restrykcyjną na przykładach przyczyny, przebieg i sposoby rozwiązywania długotrwałych konfliktów między narodami w Europie, Afryce, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej skutki konfliktów między narodami poziomie 70% - 85% jakim zakresie doszło do integracji narodów w świecie zachodnim wyjaśnia, dlaczego w Europie integracja imigrantów z państw pozaeuropejskich rodzi trudności porównuje przyczyny konfliktów w Europie, Afryce, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej posługuje się przy omawianiu konfliktów nazwiskami, datami, miejscowościami poziomie 86% - 98% modele polityki wybranych państw wobec mniejszości narodowych i imigrantów ocenia politykę liberalną i restrykcyjną wobec imigrantów wyciąga wnioski z przedstawionych konfliktów ocenia skuteczność metod, którymi posłużono się przy rozwiązywaniu poszczególnych konfliktów między narodami na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%;
Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% IV. Kultura Kultura współczesnego świata Religia w kulturze polskiej Pluralizm kulturowy i subkultury młodzieżowe Współczesne spory światopoglądowe kulturę materialną, duchową, społeczną i osobistą specyficzne cechy kultury wysokiej, masowej, narodowej i ludowej wpływu religii na kulturę polską osoby duchowne zasłużone dla polskiej kultury subkultury występujące w Polsce i na świecie kontrkultury i kultury alternatywnej wie, na czym polega tolerancja współczesne spory kultura kulturę symboliczną kulturę narodową kulturę ludową przedstawia wpływ duchowieństwa na rozwój kultury polskiej przejawy materialnej i symbolicznej kultury polskiej związanej z religijnością Polaków kontrkulturą a kulturą alternatywną subkultury młodzieżowe w Polsce i Europie problemy etyczne współczesnego kulturą opisową a normatywną przedstawia na przykładach cechy polskiej kultury ludowej polega komercjalizacja kultury wpływ różnych religii i wyznań na kulturę polską religijność współczesnych Polaków przedstawia różnicę między etnocentryzmem a relatywizmem kulturowym odróżnia tolerancję od akceptacji polega uniformizacja kultury wyjaśnia wpływ norm społecznych na rozpoznaje najważniejsze cechy kultury wskazanej społeczności przedstawia pozytywne i negatywne skutki rozprzestrzeniania się kultury masowej polskiej kultury wysokiej wyjaśnia związek Kościoła katolickiego z kulturą polską wyjaśnia różnice między poszczególnymi typami religijności polega i skąd się bierze pluralizm kulturowy współczesnego uzasadnia związek subkultury z kontrkulturą i kulturą alternatywną przemiany w etyce życia społecznego ocenia pozytywne i negatywne skutki rozprzestrzeniania się kultury masowej ocenia wpływ komercjalizacji na kulturę ocenia znaczenie religii dla polskiej kultury ocenia wpływ kontrkultury na życie społeczne analizuje konsekwencje pluralizmu kulturowego ocenia znaczenie tolerancji i akceptacji dla życia społecznego ocenia argumenty za i przeciw swobodzie
Rola szkoły i edukacji nieformalnej we współczesnym społeczeństwie System edukacyjny a rynek pracy światopoglądowe (aborcja, eutanazja, swoboda prowadzenia badań genetycznych, przyznanie mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne) wyjaśnia pojęcia: aborcja, eutanazja, klonowanie zadania szkoły przyczyny powstawania nierówności w dostępie do edukacji metody wykorzystywane w edukacji nieformalnej ich niedopasowania systemu edukacyjnego do rynku pracy gospodarkę opartą na wiedzy świata (aborcja, eutanazja, swoboda prowadzenia badań genetycznych, przyznanie mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne) rolę szkoły we współczesnym społeczeństwie informacyjnym edukację nieformalną sposoby podnoszenia lub zmieniania swoich kwalifikacji zawodowych polega kształcenie ustawiczne filary gospodarki opartej na wiedzy rozwiązywanie problemów światopoglądowych podaje argumenty za i przeciw swobodzie prowadzenia badań genetycznych, dopuszczalności aborcji i eutanazji, przyznaniu mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne wskazuje działania, które mogą podejmować państwo, władze samorządowe oraz organizacje społeczne, by zwiększyć równość szans w dostępie do edukacji wyjaśnia, jakie problemy pojawiają się przed uczniem w związku z wyborem szkoły przedstawia skutki, jakie może za sobą pociągać niedostosowanie systemu edukacyjnego do rynku na przestrzeni wieków wyraża swoje zdanie na temat aborcji, eutanazji, swobody prowadzenia badań genetycznych, przyznawania mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne wyjaśnia, według jakich zasad funkcjonuje współczesny system edukacyjny polega e-learning zna dokumenty dotyczące sposobów i środków likwidowania nierówności szans edukacyjnych wyjaśnia zależność między systemem edukacyjnym a rynkiem pracy wyjaśnia, dlaczego uczenie się przez całe życie jest jednym z warunków sukcesu w karierze zawodowe prowadzenia badań genetycznych, dopuszczalności aborcji i eutanazji, przyznaniu mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne ocenia skuteczność szkoły i edukacji nieformalnej we współczesnym świecie wyraża swoje zdanie na temat nowych potrzeb edukacyjnych uzasadnia związek edukacji z gospodarką
Powtórzenie wiadomości na poziomie poziomie 55% - 69% pracy filary gospodarki opartej na wiedzy poziomie 70% - 85% poziomie 86% - 98% na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% V. Obywatel w państwie Status obywatela w państwie polegają zasada krwi i ziemi przy uzyskiwaniu obywatelstwa warunki uzyskiwania obywatelstwa polskiego procedury nabywania i zrzekania się polskiego obywatelstwa polega naturalizacja dokumenty regulujące kwestie obywatelstwa w Polsce wyjaśnia, czym obywatelstwo różni się od narodowości warunki umożliwiające zrzeczenie się obywatelstwa polskiego wyjaśnia, w jakich przypadkach człowiek może zostać bezpaństwowcem wyjaśnia, w jakich przypadkach obywatel polski może uzyskać podwójne obywatelstwo posługuje się prawidłową terminologią (naturalizacja, apatrydzi, reintegracja) karta ocenia zasady nabywania obywatelstwa w Polsce uzasadnia konieczność przyznawania karty Polaka obywatelom byłego ZSRR
Geneza Obowiązki obywatelskie i obywatelskie nieposłuszeństwo filozofów wypowiadających się na temat (Arystoteles, John Locke, Georg Hegel, Alexis de Tocqueville, Karol Marks) samoorganizacji organizacje będące efektem samoorganizacji w Polsce (KOR, ROPCiO, KPN, NSZZ Solidarność ) konstytucyjne obowiązki obywateli Rzeczypospolitej Polskiej cnoty obywatelskie podaje historyczne i współczesne przykłady nieposłuszeństwa cechy filozoficzny rodowód koncepcji (John Locke, Georg Hegel, Alexis de Tocqueville) proces samoorganizacji w Polsce polegają cnoty obywatelskie krytycyzm i wolontariat polskie organizacje opierające się na działalności wolontariuszy społeczeństwo obywatelskie poglądy Arystotelesa, Karola Marska i Ralpha Dahrendorfa na temat formy organizacyjne odróżnia obowiązki konstytucyjne od obowiązków prawnych polega nieposłuszeństwo obywatelskie i jakie niesie ze sobą dylematy wyjaśnia, dlaczego Henry D. Thoreau uznawany jest za prekursora Polaka porównuje poszczególne koncepcje polega samoorganizacja Polaków, którzy przyczynili się do samoorganizacji w Polsce uzasadnia znaczenie postaw i cnót obywatelskich (troska o dobro wspólne, odpowiedzialność, aktywność, solidarność, odwaga cywilna, roztropność, tolerancja) poglądy Roberta Mertona na temat nieposłuszeństwa ocenia wkład poszczególnych Polaków, którzy przyczynili się do samoorganizacji w Polsce (Jan Paweł II, Lech Wałęsa, Adam Michnik, Romek Strzałkowski) ocenia rolę Kościoła w kształtowaniu się w naszym kraju zapisy Deklaracji Zasad Tolerancji uzasadnia, dlaczego działalność Mahatmy Gandhiego i Martina Luthera Kinga zaliczamy do nieposłuszeństwa
Społeczeństwo obywatelskie we współczesnym świecie Związki zawodowe, stowarzyszenia i fundacje Powtórzenie wiadomości nieposłuszeństwa z życia codziennego, które świadczą o budowaniu kapitału społecznego warunki prawidłowego funkcjonowania podmioty wyjaśnia, czym są organizacje społeczne lokalnych organizacji pozarządowych najważniejsze związki zawodowe w Polsce (NSZZ Solidarność, OPZZ) stowarzyszeniami wyższej użyteczności działające w Polsce formy aktywności obywateli w ramach społeczności lokalnej, regionu, państwa oraz na poziomie globalnym, na co może wpływać kapitał społeczny formy aktywności obywateli w ramach społeczności lokalnej, regionu, państwa oraz na poziomie globalnym przedstawia zasady zakładania i funkcjonowania stowarzyszeń, fundacji i organizacji pożytku publicznego w Polsce przedstawia różnice między zarejestrowanym a zwykłym stowarzyszeniem nieposłuszeństwa wyjaśnia, jak powstaje kapitał społeczny warunki funkcjonowania poglądy Roberta Putnama na temat kapitału społecznego wyjaśnia znaczenie swobody zrzeszania się dla jakości życia publicznego różnice w zakładaniu stowarzyszeń i fundacji, konstruuje projekt statutu stowarzyszenia wyjaśnia pojęcie i znaczenie grup nacisku wyjaśnia, jakie znaczenie dla ma kapitał społeczny (zaufanie, sieci współpracy i system efektywnych norm) wyjaśnia, jakie znaczenie w społeczeństwie obywatelskim odgrywają grupy interesu wyjaśnia, jaką rolę w społeczeństwie odgrywają związki zawodowe, stowarzyszenia, fundacje, organizacje pożytku publicznego lokalne organizacje pozarządowe uzasadnia znaczenie swobody zrzeszania się dla jakości życia publicznego ocenia znaczenie kapitału społecznego dla jednostki ocenia skuteczność związków zawodowych opracowuje według wzoru projekt statutu stowarzyszenia (nazwa, siedziba, członkowie, władze, majątek, zasady zmiany statutu i rozwiązywania stowarzyszenia)
na poziomie poziomie 55% - 69% poziomie 70% - 85% poziomie 86% - 98% na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% VI. Media we współczesnym świecie Opinia publiczna wie, czym jest opinia publiczna sposoby wyrażania opinii publicznej wpływu opinii publicznej na decyzje polityczne polskie instytuty badawcze zajmujące się badaniem opinii publicznej (OBOP, CBOS) Marketing i kampania zna pojęcia marketing społeczna społeczny i marketing zaangażowany społecznie reklam społecznych proces kształtowania się opinii publicznej przedstawia działania zapobiegające manipulacji opinią publiczną działalność OBOP-u i CBOSu wybraną kampanię społeczną rolę reklamy społecznej w marketingu społecznym na przykładach wpływ opinii publicznej na decyzje polityczne poglądy Waltera Lippmana, Paula Lazarsfelda i Jana Szczepańskiego na opinię publiczną polega marketing społeczny i marketing zaangażowany społecznie poglądy Philipa Kotlera i Geralda Zaltmanana na temat wyjaśnia, w jakim celu przeprowadza się badania opinii publicznej odczytuje i interpretuje tabele i wykresy prezentujące wyniki badania opinii publicznej porównuje marketing społeczny z marketingiem zaangażowanym społecznie porównuje reklamę społeczną z komercyjną analizuje wybraną kampanię społeczną z ocenia wpływ opinii publicznej na decyzje polityczne uzasadnia, dlaczego znajomość opinii publicznej w państwie demokratycznym jest korzystna dla partii politycznych opracowuje projekt kampanii społecznej w wybranej przez siebie sprawie polega public relations
Funkcje mediów w państwie Niezależność i pluralizm mediów Media w Polsce i na świecie przykładowe kampanie społeczne funkcje mediów dowolną funkcję mediów w państwie demokratycznym funkcje mediów jako czwartej władzy negatywne zjawiska towarzyszące rozwojowi mediów wie, w czym się przejawia pluralizm mediów zna rodzaje pluralizmu w mediach zasady zawarte w Karcie Etycznej Mediów wie, jak dzielimy media funkcje mediów w państwie demokratycznym i niedemokratycznym (na wybranych przykładach) znaczenie Internetu jako środka masowego przekazu międzynarodowe dokumenty chroniące wolność słowa w Europie (Europejska Konwencja Praw Człowieka, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej) negatywne zjawiska towarzyszące rozwojowi mediów przedstawia różnicę między pluralizmem strukturalnym a zawartości zasady Karty Etycznej Mediów i Kodeksu Etyki Dziennikarskiej media w Polsce i na świecie marketingu społecznego wyjaśnia, jaką rolę odgrywają media w zakresie nieformalnej kontroli społecznej polega funkcja propagandowa mediów polega zasada wolności słowa i wskazuje na przypadki jej nadużycia strategię państwa polskiego w dziedzinie mediów elektronicznych podstawowe modele funkcjonowania środków masowego przekazu w państwach demokratycznych poszczególne rodzaje punktu widzenia jej celów, sposobów realizacji i skuteczności porównuje media w państwie demokratycznym i niedemokratycznym wyjaśnia, dlaczego media określa się mianem czwartej władzy uzasadnia znaczenie niezależności i pluralizmu mediów wyjaśnia, jakimi zasadami etycznymi powinny kierować się media porównuje podstawowe modele funkcjonowania środków masowego przekazu w państwach demokratycznych odróżnia opinie od faktów krytycznie analizuje przekazy medialne krytycznie analizuje dowolny przekaz medialny uzasadnia konieczność utrzymania niezależności mediów ocenia skutki ograniczania niezależności i pluralizmu mediów ocenia przykłady kontrowersyjnych działań dziennikarzy i mediów ocenia zasoby Internetu z punktu widzenia rzetelności i wiarygodności informacyjnej ocenia rolę prasy wielkonakładowej w
Powtórzenie wiadomości mediów w zależności od kryteriów podziału najważniejsze agencje prasowe prasy na poziomie (odbiorcy, zasięg, forma przekazu, orientacja ideologiczna, typ własności) prasę wielkonakładową poziomie 55% - 69% mediów w Polsce mediami publicznymi a komercyjnymi poziomie 70% - 85% genezę agencji prasowych wybrane media lokalne poziomie 86% - 98% debacie publicznej ocenia wiarygodność i bezstronność mediów na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% VII. Demokracja zasady i procedury Geneza demokracji wspólne standardy demokracji charakterystyczne dla każdej epoki wie, jaką rolę pełniły Zgromadzenia Ludowe w Atenach i Rzymie proces kształtowania się demokracji w starożytnych Atenach zasady demokracji obowiązujące w republice rzymskiej rozwój POLITYKA wpływ demokracji ateńskiej i ustroju rzymskiego na współczesną demokrację wyjaśnia, jakie rozwiązania wprowadzone w Anglii, USA i Francji świadczą o porównuje zasady funkcjonowania i uprawnienia zgromadzeń ludowych w Atenach i republice rzymskiej wyjaśnia wpływ ruchów społecznych na kształtowanie się ocenia plusy i minusy demokracji w poszczególnych fazach kształtowania się systemu demokratycznego
Polskie tradycje demokratyczne podstawowe dokumenty, które stały się podstawą demokracji (Habeas Corpus Act, Bill of Rights, Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych, Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela) przykłady polskich tradycji demokratycznych dokumenty będące podstawą demokracji w Polsce (przywilej cerekwickonieszawski, Konstytucja Nihil Novi, artykuły henrykowskie, Konstytucja 3 demokracji w Anglii, USA i Francji przedstawia genezę praw kobiet polskie tradycje demokratyczne (parlamentaryzm I Rzeczypospolitej, Konstytucja 3 maja, II Rzeczpospolita) ustawy zasadnicze, które zaliczamy do polskich tradycji konstytucyjnych powstaniu w tych krajach demokracji wpływ oświecenia na współczesną demokrację przedstawia proces kształtowania się demokracji szlacheckiej zasady działania sejmu walnego w Polsce demokracji wyjaśnia znaczenie Konstytucji 3 maja w historii Polski konstytucje oktrojowane wyjaśnia, dlaczego po II wojnie światowej zmieniono ustrój Polski ocenia Konstytucję 3 maja pod kątem współczesnych standardów demokratycznych uzasadnia, które z polskich konstytucji budziły wątpliwości co do ich demokratycznego charakteru Istota demokracji maja, Konstytucja marcowa, Konstytucja kwietniowa) wartości będące fundamentem współczesnej demokracji wartości będące fundamentem współczesnej demokracji fundamentalne zasady wolnością pozytywną a negatywną różne odmiany pluralizmu wyjaśnia, w jakim stopniu demokracja sprzyja pokojowemu rozwiązywaniu konfliktów wyjaśnia, dlaczego zasadę uzasadnia, dlaczego wolność, równość i sprawiedliwość są uznawane za podstawowe wartości
Formy demokracji Powtórzenie wiadomości fundamentalne zasady demokracji pokojowego rozwiązywania konfliktów przy użyciu demokracji demokracji bezpośredniej i pośredniej przejawów łamania zasad i procedur demokratycznych zna cenzusy wiekowe czynnego i biernego prawa wyborczego w Polsce na poziomie demokracji dwa modele trójpodziału władzy (system kooperacji i separacji) rodzaje demokracji bezpośredniej i pośredniej formy uczestnictwa obywateli w procesie wyborczym poziomie 55% - 69% wkład Jeana Jacquesa Rousseau, Karola Monteskiusza, Johna Locke a w rozwój demokracji rodzaje referendów czynnym a biernym prawem wyborczym poziomie 70% - 85% konstytucjonalizmu możemy powiązać z zasadą praworządności wyjaśnia, jak są przeprowadzane i jaką rolę odgrywają wybory we współczesnej demokracji wyjaśnia, w jaki sposób można w Polsce zainicjować referendum poziomie 86% - 98% demokracji ocenia konieczność stosowania zróżnicowanego cenzusu wiekowego w biernym prawie wyborczym na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - dział) na poziomie 70% - dział) na poziomie 86% -
69% 85% 98% 99% - 100% VIII. Myśl polityczna Historyczny i współczesny aspekt polityki Ideologie i doktryny polityczne Współczesne ideologie wyjaśnia, co to jest polityka wyjaśnia, czym zajmują się politycy możliwe sposoby wpływania podmiotów bezpośrednich i ostatecznych na politykę doktryny ze względu na stosunek do rzeczywistości społecznej i kryterium ideału społecznego funkcje myśli politycznej doktryny lewicowe, prawicowe i centrowe założenia chrześcijańskiej demokracji, konserwatyzmu, liberalizmu, nacjonalizmu, socjaldemokracji i socjalizmu kluczowe postacie związane z zna korzenie polityki koncepcje polityki przyporządkowuje podmioty polityki do przedmiotów polityki ideologia doktryny ze względu na stosunek do rzeczywistości społecznej i kryterium ideału społecznego najważniejsze współczesne doktryny polityczne (chrześcijańska demokracja, konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm, socjaldemokracja, socjalizm) podmiotami ostatecznymi a bezpośrednimi polityki marketing polityczny funkcje myśli politycznej doktryna wyjaśnia korzenie podziału doktryn na lewicowe, prawicowe i centrowe polega integryzm, indywidualizm, racjonalizm, leseferyzm, atomizacja, reformizm, rewizjonizm, egalitaryzm, interwencjonizm, personalizm, subsydiarność, solidaryzm społeczny wyjaśnia związek między ideologią, doktryną i programem polityczny porównuje koncepcje polityki wyjaśnia, czym różni się ideologia od doktryny wyjaśnia, w jakim przypadku nie możemy utożsamiać doktryny z ideologią porównuje założenia poszczególnych ideologii łączy integryzm, indywidualizm, racjonalizm, leseferyzm, atomizację, reformizm, rewizjonizm, egalitaryzm, interwencjonizm, personalizm, subsydiarność, solidaryzm uzasadnia związek polityki z państwem ocenia działalność polityków uzasadnia, dlaczego doktryny centrowe stwarzają najszerszą możliwość współpracy zarówno z ugrupowaniami kierującymi się doktrynami lewicowymi. jak i prawicowymi dokonuje analizy porównawczej ideologii pod kątem założeń społecznych, politycznych i ekonomicznych ocenia założenia poszczególnych ideologii encykliki
Ideologie totalitarne Kultura polityczna Partie polityczne poszczególnymi ideologiami cechy państwa totalitarnego państw, które funkcjonowały lub funkcjonują w oparciu o ideologie totalitarne postacie związane z ideologiami totalitarnymi kultura polityczna kultury politycznej wymiary kultury politycznej poziomy partycypacji obywatelskiej etapy procesu kształtowania się partii politycznych podaje cechy partii politycznych partia polityczna dokonuje podziału partii politycznych ze ideologie totalitarne (komunizm, nazizm), odwołując się do przykładów historycznych marksizmleninizm, stalinizm i maoizm poszczególne rodzaje kultury politycznej wymiary kultury politycznej według Jana Garlickiego partycypację obywatelską etapy procesu kształtowania się partii politycznych według Maxa Webera dokonuje podziału partii politycznych ze względu na cechy organizacji i funkcjonowania podobieństwa i różnice między ideologiami totalitarnymi wyjaśnia takie pojęcia, jak autarkia, kolektywizm, materializm dialektyczny, komuna, dyktatura proletariatu opisuje genezę pojęcia kultura polityczna poglądy G. A. Almonda na temat kultury politycznej kulturę polityczną współczesnej Polski (normy, formy komunikacji, poziom partycypacji, natężenie konfliktów) partie polityczne ze względu na cechy organizacji i funkcjonowania funkcje partii politycznych partie polityczne ze względu na program społeczno- społeczny z odpowiednimi ideologiami wyjaśnia, czym się charakteryzują poszczególne cechy państwa totalitarnego faszyzmem i nazizmem porównuje marksizmleninizm, stalinizm i maoizm opisuje przebieg debaty publicznej na wybrany temat wyjaśnia, który rodzaj kultury politycznej jest najbardziej pożądany w państwach demokratycznych poziomy i metody partycypacji obywatelskiej porównuje funkcje partii politycznych w państwach demokratycznych i niedemokratycznych uzasadnia związek programu politycznego z doktryną i ideologią polityczną polega Jana Pawła II z zakresu nauki społecznej Kościoła katolickiego uzasadnia, dlaczego komunizm, faszyzm i nazizm nie są akceptowalne w państwach demokratycznych porównuje założenia faszyzmu, nazizmu i komunizmu analizuje wybrane konflikty wartości i interesów ujawniające się w debacie publicznej w Polsce ocenia jakość argumentacji stron debaty publicznej przeprowadza krytyczną analizę programów i innych materiałów wyborczych partii politycznych ze względu na zawartość merytoryczną i formę przekazu
Systemy partyjne i polskie partie polityczne Ordynacje wyborcze Powtórzenie wiadomości względu na program społeczno-polityczny systemów partyjnych państw o systemie monopartyjnym, dwupartyjnym i wielopartyjnym ugrupowania polityczne zasiadające w parlamencie RP ordynacji wyborczych podaje, w jakich przypadkach stosuje się w Polsce ordynację większościową, a w jakich proporcjonalną ogólne zasady prawa wyborczego metody przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej na poziomie system monopartyjny, dwupartyjny i wielopartyjny ugrupowania polityczne zasiadające w parlamencie RP poszczególne rodzaje ordynacji wyborczych (proporcjonalna, większościowa, mieszana) ogólne zasady prawa wyborczego metodę przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej obowiązującej w Polsce próg wyborczy poziomie 55% - 69% polityczny system partyjny zna dokumenty regulujące zasady działania partii politycznych w Polsce procedury zakładania partii politycznej w Polsce podstawowe zasady ordynacji większościowej i proporcjonalnej w powiązaniu z systemem dwupartyjnym i wielopartyjnym warianty ordynacji większościowej podaje progi wyborcze obowiązujące w Polsce poziomie 70% - 85% pragmatyzm partii politycznych wyjaśnia różnice między wariantami systemu wielopartyjnego ocenia poszczególne systemy partyjne pod kątem funkcjonowania państwa zasady, jakie są zawarte w kodeksie wyborczym wyjaśnia skutki stosowania progów wyborczych dla reprezentatywności wyborów metody przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej (D Hondta, Saint-Laguë, Hare a-niemeyera) poziomie 86% - 98% dokonuje analizy porównawczej wybranych przez siebie materiałów wyborczych polskich partii politycznych pod kątem ich zawartości merytorycznej i formy przekazu przedstawia plusy i minusy poszczególnych ordynacji wyborczych ocenia metody przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej z punktu widzenia interesów partii na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów
źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% IX. Państwo Istota państwa Funkcje państwa i legitymizacja władzy najważniejsze teorie genezy państwa (Arystotelesa, teistyczna, umowy społecznej, podboju, marksistowska) suwerenność państwa cechy państwa legitymizacji podaje historyczne i współczesne przykłady legitymizacji władzy funkcje państwa najważniejsze teorie genezy państwa (Arystotelesa, teistyczna, umowy społecznej, podboju, marksistowska) twórców teorii genezy państwa cechy państwa zjawisko legitymizacji władzy funkcje państwa (zewnętrzną i wewnętrzną) funkcji wewnętrznych państwa poglądy Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu, Jana Jakuba Rousseau, Ludwika Gumplowicza, Immanuela Kanta, Georga Friedricha Hegla, Karola Marksa, Georga Jellinka, Włodzimierza Iljicza Lenina, Czesława Znamierowskiego dotyczące państwa wyjaśnia na przykładach relacje między narodem a państwem rodzaje funkcji wewnętrznych państwa (prawodawczą, porządkową, administracyjną, gospodarczoorganizatorską, socjalną, kulturalną) suwerennością zewnętrzną i wewnętrzną analizuje problem suwerenności w aspekcie Traktatu Lizbońskiego polegają różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami legitymizacji polega państwowotwórcza funkcja narodu i narodowotwórcza funkcja państwa funkcje państwa ze względy na cele jego działania (adaptacyjna, regulacyjna, porównuje różne poglądy dotyczące państwa analizuje koncepcje genezy państwa na przykładzie Polski polega różnica między przywódcą populistycznym a charyzmatycznym ocenia skuteczność władzy tradycyjnej, charyzmatycznej, legalnej
Formy państwa Ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych System półprezydencki we Francji i Rosji dzieli państwa ze względu formę, reżim polityczny, system polityczny, strukturę terytorialną monarchii monarchii europejskich podaje cechy państw ze względu na reżim polityczny podaje cechy charakterystyczne modelu ustrojowego USA instytucje władzy ustawodawczej w USA zna aktualnego prezydenta USA podaje charakterystyczne cechy ustroju Francji i Rosji organy władzy ustawodawczej we Francji i w Rosji zna aktualnych prezydentów Francji i Rosji monarchia, a czym republika państwo unitarne rodzaje państw złożonych wyjaśnia zasady systemu prezydenckiego model ustrojowy USA uprawnienia Kongresu ustrój terytorialnoadministracyjny USA system partyjny w USA wyjaśnia zasady systemu półprezydenckiego (mieszanego) ustrój Francji i Rosji uprawnienia władzy ustawodawczej we Francji i Rosji przedstawia różnice między państwem scentralizowanym i zdecentralizowanym poszczególne rodzaje monarchii rodzaje republiki reżimy polityczne uprawnienia prezydenta USA uprawnienia Izby Reprezentantów uprawnienia Senatu partię Republikanów i Demokratów uprawnienia prezydenta i rządu we Francji uprawnienia prezydenta i rządu w Rosji strukturę parlamentu Francji i Rosji innowacyjna) porównuje pozycję władcy w poszczególnych rodzajach monarchii wyjaśnia, czym się różni federacja od konfederacji państwa pod względem rodzajów regionów polegają procedury wyborów prezydenckich w USA polega procedura impeachmentu porównuje uprawnienia Izby Reprezentantów i Senatu porównuje uprawnienia prezydentów Francji i Rosji porównuje uprawnienia władzy ustawodawczej we Francji i w Rosji porównuje systemy partyjne Francji i Rosji porównuje reżimy polityczne ocenia poszczególne formy państwowości i ocenia wady i zalety krótkiej kadencji członków Izby Reprezentantów przedstawia zależności między poszczególnymi rodzajami władzy w USA wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień prezydentów Francji i Rosji wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień władzy ustawodawczej we Francji i w Rosji
Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii i Niemiec Ustrój polityczny Włoch i Szwajcarii podaje charakterystyczne cechy ustroju Wielkiej Brytanii i RFN organy władzy ustawodawczej w Wielkiej Brytanii i w RFN zna aktualnego monarchę Wielkiej Brytanii oraz kanclerza RFN podaje charakterystyczne cechy ustroju Włoch i Szwajcarii organy władzy ustawodawczej we Włoszech i w Szwajcarii zna nazwisko aktualnego prezydenta system partyjny Francji i Rosji system terytorialnoadministracyjny Francji i Rosji wyjaśnia zasady systemu parlamentarnego ustrój Wielkiej Brytanii i RFN uprawnienia władzy ustawodawczej w Wielkiej Brytanii i RFN system terytorialnoadministracyjny Wielkiej Brytanii i RFN wyjaśnia zasady systemu parlamentarnogabinetowego i parlamentarnokomitetowego ustrój Włoch i Szwajcarii uprawnienia władzy ustawodawczej we uprawnienia monarchy i rządu w Wielkiej Brytanii uprawnienia prezydenta i kanclerza w RFN strukturę parlamentu Wielkiej Brytanii i RFN polega odpowiedzialność polityczna i konstytucyjna uprawnienia prezydenta i rządu we Włoszech uprawnienia władzy wykonawczej w Szwajcarii strukturę parlamentu Włoch i Szwajcarii porównuje uprawnienia monarchy i rządu w Wielkiej Brytanii z uprawnieniami prezydenta i kanclerza RFN porównuje uprawnienia władzy ustawodawczej Wielkiej Brytanii i RFN wyjaśnia, jakie znaczenie dla ustroju Wielkiej Brytanii mają konwenanse porównuje uprawnienia prezydenta i rządu we Włoszech z uprawnieniami władzy wykonawczej w Szwajcarii porównuje uprawnienia władzy ustawodawczej Włoch i Szwajcarii przedstawia zależności między poszczególnymi rodzajami władzy we Francji i w Rosji wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień monarchy i rządu w Wielkiej Brytanii z uprawnieniami prezydenta i kanclerza RFN wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień władzy ustawodawczej Wielkiej Brytanii i RFN przedstawia zależności między poszczególnymi rodzajami władzy w Wielkiej Brytanii i RFN wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień prezydenta i rządu we Włoszech z uprawnieniami władzy wykonawczej w Szwajcarii wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień władzy
Relacje państwo Kościół we współczesnym świecie Relacje państwo Kościół w Polsce Powtórzenie wiadomości Włoch współczesne modele stosunków między władzą świecką a władzą duchowną państw neutralnych światopoglądowo, wyznaniowych, teokratycznych podaje najważniejsze postanowienia konkordatu zna model stosunków między władzą świecką a władzą duchowną w Polsce największe Kościoły w Polsce na poziomie Włoszech i w Szwajcarii system partyjny Szwajcarii system terytorialnoadministracyjny Włoch i Szwajcarii współczesne modele stosunków między władzą świecką a władzą duchowną (uprzywilejowanie głównego wyznania, państwo ateistyczne, państwo neutralne światopoglądowo) przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące relacji państwo Kościół konkordat przepisy dotyczące małżeństwa konkordatowego poziomie 55% - 69% modele stosunków państwo kościół w państwie neutralnym światopoglądowo (model radykalnie świecki i umiarkowanie świecki) państwo teokratyczne i wyznaniowe wyjaśnia indywidualny i instytucjonalny aspekt religijności Polaków wyjaśnia, w jaki sposób są regulowane stosunki państwa polskiego z Kościołami i związkami wyznaniowymi poziomie 70% - 85% wyjaśnia różnicę w podejściu do Kościoła i związków wyznaniowych w państwie radykalnie świeckim, umiarkowanie świeckim, ateistycznym, wyznaniowym i teokratycznym wyjaśnia, co to jest prawo szariatu wyjaśnia, w jaki sposób w Polsce jest rozwiązana kwestia prawa wyznaniowego zasady finansowania Kościoła katolickiego w Polsce poziomie 86% - 98% ustawodawczej Włoch i Szwajcarii ocenia poszczególne modele stosunków między władzą świecką a władzą duchowną uzasadnia, dlaczego państwo polskie jest uznawane za umiarkowanie świeckie ocenia wpływ zawarcia konkordatu na stosunki państwa polskiego z innymi Kościołami i związkami wyznaniowymi na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów
źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% X. Demokracja mechanizmy, problemy, zagrożenia Władza ustawodawcza w państwie demokratycznym Działalność parlamentu w praktyce i ilustruje przykładami funkcje władzy ustawodawczej izb parlamentu w wybranych państwach podaje rodzaje immunitetów wyjaśnia terminy: sesja plenarna, komisja parlamentarna, kworum, interpelacja, zapytanie poselskie podaje tryby pracy parlamentu większości w parlamencie główne funkcje izby wyższej i niższej parlamentów w wybranych państwach (w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Niemczech) zasady wyborów przedstawicieli do parlamentu jednoizbowego i izby niższej parlamentu dwuizbowego rolę immunitetu parlamentarnego sesyjny i permanentny tryb pracy parlamentu rodzaje większości w parlamencie wyjaśnia, czym się charakteryzuje unikameralizm i bikameralizmu różne metody wyłaniania izby wyższej parlamentu rodzaje immunitetów (formalny i materialny) opisuje mechanizm tworzenia koalicji rządowej izbą oporu a izbą refleksji i rozwagi państw z parlamentami unikameralnymi i bikameralnymi zasady działania parlamentów w wybranych państwach immunitetem formalnym i materialnym wyjaśnia rolę opozycji w pracy parlamentu przedstawia procedurę tworzenia prawa przez parlament porównuje funkcje parlamentów w systemach prezydenckich i parlamentarnych uzasadnia, które rozwiązanie uznaje za korzystniejsze (unikameralizm czy bikameralizm) ocenia zasadność immunitetu parlamentarnego Władza wykonawcza w wyjaśnia, jaką rolę we uzasadnia, z czego
państwie demokratycznym Współczesna demokracja w Polsce i na świecie Patologie życia publicznego urzędujących głów państw (monarchów i prezydentów) elekcji głowy państwa (powszechna bezpośrednia, powszechna pośrednia, pośrednia) rozpoznaje i podaje przykłady przejawów populizmu metody walki partii politycznych o elektorat łamania zasad i procedur demokratycznych w życiu publicznym w państwie, społeczności lokalnej i życiu szkoły zagrożenia demokracji patologie życia publicznego wybraną patologię życia publicznego kompetencje rządu w państwie demokratycznym uprawnienia głowy państwa relacje między rządem a głową państwa problemy polityki bezpieczeństwa socjalnego przedstawia sposoby, jakimi partie polityczne walczą o elektorat, na czym polega kampania pozytywna i negatywna zagrożenia demokracji (dyktatura większości, demokracja narzucona, problemy ekonomiczne) patologie życia publicznego (np. korupcja, nepotyzm, uprawnienia głowy państwa w wybranym państwie przedstawia różnice między egzekutywą otwartą a zamkniętą rodzaje elekcji głowy państwa (powszechna bezpośrednia, powszechna pośrednia, pośrednia) wyjaśnia, jaką rolę w państwie demokratycznym pełnią ruchy sprzeciwu i emancypacji działalność państwa opiekuńczego i liberalnego w zakresie polityki bezpieczeństwa socjalnego omawia na przykładach patologie życia publicznego przedstawia sposoby zwiększania poziomu partycypacji przedstawia najbardziej zauważalne zagrożenia współczesnych państwach może pełnić głowa państwa polegają relacje między rządem a głową państwa w poszczególnych systemach politycznych wyjaśnia, dlaczego populizm stanowi zagrożenie dla demokracji polega marketing polityczny zasady postępowania polityka, który chce odnieść sukces wyjaśnia, dlaczego patologie życia publicznego wpływają destrukcyjnie na życie publiczne wyjaśnia, dlaczego podejmowanie decyzji na drodze większości może stanowić zagrożenie dla wynikają różnice w pozycji głowy państwa ocenia zasadność funkcjonowania głowy państwa wraz z premierem ocenia metody, jakimi partie polityczne walczą o elektorat, według standardów demokracji wyjaśnia, dlaczego tak wielu obywateli nie uczestniczy w życiu politycznym ocenia skutki patologii władzy
Powtórzenie wiadomości na poziomie klientelizm) demokracji w Polsce demokracji poziomie 55% - 69% poziomie 70% - 85% poziomie 86% - 98% na poziomie 99% - 100% Analiza tekstów źródłowych 55% -69%; 70% -85%; 86% -98%; 99% - 100%; Sprawdzian wiadomości dział) na poziomie 55% - 69% dział) na poziomie 70% - 85% dział) na poziomie 86% - 98% 99% - 100% Zagadnienia z działu X realizowane są również na innych lekcjach, dział ten realizowany jest tylko w przypadku wystarczającej liczby godzin.