JAN CZEMPAS OBRAZKI WSPOMNIENIA GODNE
Od dziesiatkow lat fotografia stanowi uzyteczne i tylko czesciowo zastapione narzedzie utrwalania i rozpowszechnia obrazu przeszńosci. To ona chroni osoby, wydarzenia. sprawy przed zapomnieniem. Fotografia stanowi pewnego rodzaju rame, w ktorej zamkniety jest obraz przedstawionej rzeczywistosci, czyli zdarzen, bohaterow i miejsc. To ona rejestruje bieg historii i przemiany jakim ulegaja zbiorowosci ludzkie i otoczenie, w ktorym z yja. To ona dokumentuje chwile i uwiecznia ja. To ona jest ciagle jeszcze wiarygodnym lustrem rzeczywistosci i jej naocznym swiadkiem. Moz na by rzec, z e ona pamieta, utrwalajac to, co przemija. To ona, ciekawym swej przeszńosci pokoleniom unaoczniaą odlegńe lata. Fotografia to cenny wytwor kultury materialnej, bo przeciez kultura to cańoksztańt obiektywizowanego i utrwalonego dorobku jednostek, grup spo ńecznych lub cańej spońecznosci, to jest wytworow materialnych i idealnychą, a Tomasz Mann dopowiada, z e kultura to umiejetnosc dziedziczeniaą. Jubileusz moz e sprzyjac szukajacym rodowodu, w rozeznaniu co przeszńosci, moze stac sie powodem do dumy. Jest to okazja do zadania sobie pytania: czy przesz ńosc, ktorej jestesmy spadkobiercami, miańa cos z szacownosci i dostojenstwa? Czy warto nawiazywac do tradycji i obnosic sie swoja przeszńoscia? Oby jednak nie miań racji poeta i eseista Wńodzimierz PaŚniewski gdy stwierdza, z e swoja przeszńoscia narkotyzuje sie ta zbiorowosc, ktora nie ma przyszńosci. Nie zwaz ajac na te kasandryczna przestroge; niech jubileusz bedzie okazja do uczulenia wspońmieszkancow przed zbyt szybkim wyzbywaniem sie tylko na pozor niewiele wartych, wzgardzonych, pozońkńych a postrzepionych.zdjec lub dokumentow swiadczacych o wspolnym rodowodzie. Wielka szkoda, z e z dnia na dzien tracimy Środńa wizualnej informacji o naszej starobierunskiej wspolnocie i miejscu, gdzie przyszńo nam z yc. Juz i tak bezpowrotnie, i najczesciej bez przymusu z czyjejkolwiek strony, wyzbylismy sie wielu fotografii i papierzyską ukazujacych tradycje rodzinne, kulturalne, sportowe, ko scielne i zawodowe. Niewiele zostańo z tych, ktore przypominaja dawna codziennosc, obrzedyi obyczaje. Opis dziejow naszego wiekowego miasteczka, przez nasze zaniedbanie, staje si e niekompletny. Prezentowane obrazkią, to reprodukcje kilku rzadko juz spotykanych pocztowek sprzed pierwszej wojny swiatowej oraz z lat miedzywojennych, a takz e fotografie czńonkow wńadz miejskich, niektorych organizacji spońecznych, grup zawodowych; stowarzyszen itp. dziańajacych w Bieruniu w latach poprzedzajacych druga wojne swiatowa. Ze wzgledu na swoj unikalny charakter, przedstawiono rowniez zdjecie upamietniajace pogrzeb dziesieciu wieśniow oswiecimskich, ktorzy zgineli podczas. marszu smiercią w styczniu 1945 roku. Jan Czempas 2
Szkońa Ludowa i dom nauczyciela. Ulica Krakowska i ko scioń. Gazownia i ńaśnia miejska. Pońudniowa pierzeja rynku, poczta i hotel Cieslika (z 1913, nakńadem G. Kuscha) Rynek. Sklep F. Krupy. Willa Banasia (na przedmiesciu). Kosciońek sw. Walentego (przed r. 1916, nakńadca nieznany) Jan Czempas 3
Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner. Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner. Jan Czempas 4
Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner. Widok grobli i Potoku Stawowego. Autor zdjecia nieznany. Jan Czempas 5
Sklep meblowy Klausa. Sklep obuwniczy Dńugonia (przed r. 1916; nakńadca F. Riegner). Pocztowka z roku 1931; nakńadca Regniol. Jan Czempas 6
Pocztowka z roku 1931; nakńadca Regniol. Obchody Swieta 3-go Maja (po roku 1934). Jan Czempas 7
Czńonkowie Magistratu i Rady Miejskiej z roku 1938. Powstancy slascy i mńodziez powstancza. Na pomniku napis: Slaskim bohaterom w hońdzieą Jan Czempas 8
Grono nauczycielskie Szkońy Powszechnej (r. 1935/1936). Nauczyciele i uczniowie jednej z klas Szkońy Doksztańcajacej (1937/1938) Jan Czempas 9
Orkiestra deta z Lignozyą. Dyrygent F. Riegel (r. 1935) Czńonkowie Polskiej Organizacji Wojskowej (r. 1937). Siedz a od lewej: Kostyra, Swierkot, Piprek, Poczatek, Seweryn. Stoja od lewej: Knopek, Chroszcz, Chlond, Piekarczyk, Figiel, Saternus, Kiwadowicz. Jan Czempas 10
Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner. Budowa magistratu (pońoz enie kamienia wegielnego 22.08.1932r., poswiecenie nowego gmachu 22.04.1933r.). Budowniczy J. Banasch. Jan Czempas 11
Czńonkowie choru Poloniaą zańoz onego 01.01.1919r. (zdjecie z poczatku lat dwudziestych XX w.) Dr W. Rybok z pacjentami Poradni dla matki i dzieckaą (z roku 1937). Jan Czempas 12
Dzieci z klasy II Szkońy Ludowej (przed r. 1920). Pielgrzymka mieszkancow Bierunia Starego do Czestochowy (r. 1928). Jan Czempas 13
Zańoga Lignozyą (r. 1930; zdjecie wykonań J. Holas z Katowic). Pogrzeb ekshumowanych wieśniow oswiecimskich (jesien 1945 r.). Jan Czempas 14
Niech niniejsza broszurka stanowi skromny slad po wystawie pamiatek z przeszńosci Bierunia. Powstańa ona (jak i pozostańe broszury) z inicjatywy Komitetu Obchodow 600-lecia Bierunia, przy finansowym wsparciu Erguą oraz innych, zakńadow pracy, a takz e wńadz miejskich. W tym miejscu, w imieniu Komitetu, skńadam im za te ofiarnosc serdeczne podziekowanie. Ani ta skromna ksiazeczka, ani wystawa, nie powstańaby, gdyby nie dobra wola tych, ktorzy ńaskawie zechcieli udostepnic swoje cenne pamiatki. Rowniez im serdecznie dziekuje. Korzystańem ze zbiorow nastepujacych mieszkancow: Bajura, Banot, Barucha, Bńaz ek, Bratek, Carbogno, Cichy, Czempas, Drobik, Dziubany, Ficek, Goralczyk, Gretka, Hudzikowski, Hycz, Jabńonka,. Jagoda, Janko, Karwat, Knopek, Kocurek, Kostka, Kozinska, Krupa, Kuc, Kulas, Labus, Laby, Lubecki, Michalik, Mika, Noras, Poczatek, Seweryn, Solarczyk, Spyra, Stachon, Strzoda, Szostek, Scierska, Urbanczyk, Wala, Wieczorek, Wilk oraz Adamczyk, Bendel, Babla, Chromy, Czarnynoga, Czerwinski, Kostyra, Kulski, Latocha, Majorek, Michalczyk, Pastuszka, Paweńczyk, Rudzki, Tomala, Wisniewski, Z ońneczko. Jan Czempas 15