PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY w LIMANOWEJ 34-600 Limanowa, ul. M.B.Bolesnej 16 B TEL: 18 33-72-101, FAX: 18 33-72-438 e-mail: limanowa@psse.malopolska.pl NHK-071-9/16 Limanowa, dnia Wójt Gminy Jodłownik Ocena obszarowa jakości wody na terenie gminy Jodłownik za rok 2015. Na podstawie 20 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ( Dz. U. z 2015, poz. Nr 1989) Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Limanowej dokonując oceny obszarowej jakości wody oraz szacowania ryzyka zdrowotnego konsumentów na terenie gminy Jodłownik przedkłada następującą informację: I. Wykaz producentów wody zbiorowego zaopatrzenia na terenie gminy: 1. Wiejska Spółka Wodociągowa Janowice Szczyrzyc; 34-623 Szczyrzyc, Janowice 25: wodociąg wiejski Janowice - Szczyrzyc 2. Spółka Wodociągowa; 34-620 Jodłownik, Kostrza 60: wodociąg wiejski Kostrza 3. Spółka Wodna; 34-623 Szczyrzyc, Pogorzany 175: wodociąg wiejski Pogorzany 4. Gmina Jodłownik; 34-620 Jodłownik 198: wodociąg wiejski Jodłownik 5. Gmina Jodłownik; 34-620 Jodłownik 198: wodociąg wiejski Słupia II. Wielkość produkcji wody dostarczanej przez poszczególne wodociągi: 1. Wodociąg wiejski Janowice Szczyrzyc - 80 m 3 /dobę 2. Wodociąg wiejski Kostrza - 12 m 3 /dobę 3. Wodociąg wiejski Pogorzany - 11,4 m 3 /dobę 4. Wodociąg wiejski Jodłownik - 15 m 3 /dobę 5. Wodociąg wiejski Słupia - 11 m 3 /dobę III. Liczba ludności zaopatrywanej w wodę : 1. Wodociąg wiejski Janowice - Szczyrzyc 900 osób 2. Wodociąg wiejski Kostrza 420 osób 3. Wodociąg wiejski Pogorzany 230 osób 4. Wodociąg wiejski Jodłownik 360 osób 5. Wodociąg wiejski Słupia 320 osób IV. Zdrowotna jakość produkowanej wody: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Limanowej w ramach sprawowanego nadzoru sanitarnego nad jakością wody przeznaczonej do spożycia, przeprowadził kontrolę ujęć wody i stacji uzdatniania nadzorowanych wodociągów. Stwierdza się, że ujęcia wody oraz urządzenia do uzdatniania i podawania wody utrzymane prawidłowo. Ponadto pobrano próbki wody do badania z punktów kontrolnych tj. podawanie do sieci (zbiorniki wyrównawcze) oraz u odbiorców: 1/8
1. Wodociąg wiejski Janowice Szczyrzyc Analiza nr 83/Z/2015 z dnia 27.01.2015r. woda z instalacji wodociągowej, zawór czerpalny w budynku mieszkalnym Janowice 209 Analizę wykonało Laboratorium Wody i Ścieków MZGKiM w Limanowej. Analiza nr LW/654/NS/15 z dnia 04.03.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/649/NS/15 z dnia 04.03.2015r. woda z instalacji wodociągowej, zawór czerpalny w budynku mieszkalnym Szczyrzyc. Analiza nr LW/3075/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/3076/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda z instalacji wodociągowej, zawór czerpalny w budynku mieszkalnym. Analiza nr 1606/Z/2015 z dnia 26.11.2015r. woda z instalacji wodociągowej, zawór czerpalny w budynku mieszkalnym Janowice 209 Analizę wykonało Laboratorium Wody i Ścieków MZGKiM w Limanowej. azotany, żelazo ogólne, ogólny węgiel organiczny, utlenialność, twardość ogólna, mangan, chlorki, fluorki, siarczany, bromiany, cyjanki, bor, chloranów i chlorynów, WWA, benzo(a)piren, arsen, rtęć, selen, kadm, ołów, nikiel, miedź, chrom, sód, antymon, THM, Trichloroetenu i Tetrachloroetanu, Tetrachlorometanu (czterochlorek węgla), 1-2 dichloroetanu, pestycydów, chlor pozostały wolny oraz bakteriologicznym: ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 22 o C w 1 ml wody, ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 36 o C w 1 ml wody, liczba bakterii grupy coli, liczba Escherichia coli i liczba Enterokoków (paciorkowce kałowe) w 100ml wody. Uzyskane wyniki wykazały, że jakość wody odpowiadała wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2015, poz. Nr 1989). W związku z powyższym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Limanowej stwierdza przydatność do spożycia przez ludzi wody z wodociągu wiejskiego Janowice - Szczyrzyc. Chlorowanie wody prowadzone okresowo z zastosowaniem podchlorynu sodu przy użyciu chloratora. 2. Wodociąg wiejski Kostrza Analiza nr LW/1242/NS/15 z dnia 27.04.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/1243/NS/15 z dnia 27.04.2015r. woda z sieci, zawór czerpalny w budynku Oczyszczalni Ścieków Jodłownik. Analiza nr LW/3073/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/3074/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda z sieci, zawór czerpalny w budynku Oczyszczalni Ścieków Jodłownik. Analiza nr LW/3147/NS/15 z dnia 30.09.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik 2/8
Analiza nr LW/3148/NS/15 z dnia 30.09.2015r. woda z sieci, zawór czerpalny w budynku Oczyszczalni Ścieków Jodłownik. azotany, żelazo ogólne, ogólny węgiel organiczny, twardość ogólna, mangan, chlorki, fluorki, siarczany, bromiany, cyjanki, bor, WWA, benzo(a)piren, arsen, rtęć, selen, kadm, ołów, nikiel, miedź, chrom, sód, antymon, THM, Trichloroetenu i Tetrachloroetanu, Tetrachlorometanu (czterochlorek węgla), 1-2 dichloroetanu, pestycydów, chlor pozostały wolny oraz bakteriologicznym: liczba bakterii grupy coli, liczba Escherichia coli i liczba Enterokoków (paciorkowce kałowe) w 100ml wody Uzyskane wyniki wykazały, że jakość wody w próbkach o nr analiz: - LW/3073/NS/2015 i LW/3074/NS/2015 z dnia 23.09.2015r. pod względem fizycznym (mętność) nie odpowiadała wymaganiom, natomiast pozostałe próbki w zakresie wykonanych oznaczeń odpowiadały wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2015, poz. Nr 1989). Chlorowanie wody prowadzone okresowo z zastosowaniem podchlorynu sodu. 3. Wodociąg wiejski Pogorzany Analiza nr LW/653/NS/15 z dnia 04.03.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/650/NS/15 z dnia 04.03.2015r. woda z sieci, zawór czerpalny w budynku mieszkalnym Pogorzany 3. Analiza nr 303/Z/2015 z dnia 12.03.2015r.- woda z podawania do sieci (zbiornik główny). Badanie wykonane przez Laboratorium Wody i Ścieków przy MZGKiM Limanowa Analiza nr LW/3077/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/3078/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda z sieci, zawór czerpalny w budynku mieszkalnym Pogorzany 3. azotany, żelazo ogólne, ogólny węgiel organiczny, utlenialność, twardość ogólna, mangan, chlorki, fluorki, siarczany, bromiany, cyjanki, bor, WWA, benzo(a)piren, arsen, rtęć, selen, kadm, ołów, nikiel, miedź, chrom, sód, antymon, THM, Trichloroetenu Tetrachloroetanu, Tetrachlorometanu (czterochlorek węgla), 1-2 dichloroetanu, pestycydów, chlor pozostały wolny oraz bakteriologicznym: ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 22 o C w 1 ml wody, ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 36 o C w 1 ml wody, liczba bakterii grupy coli, liczba Escherichia coli i liczba Enterokoków (paciorkowce kałowe) w 100ml wody. Uzyskane wyniki wykazały, że jakość wody w próbkach o nr analiz: - LW/650/NS/2015 z dnia 04.03.2015r. pod względem bakteriologicznym (liczba bakterii grupy coli) nie odpowiadała wymaganiom, natomiast pozostałe próbki w zakresie wykonanych oznaczeń odpowiadały wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra 3/8
Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2015, poz. Nr 1989). Chlorowanie wody prowadzone okresowo z zastosowaniem podchlorynu sodu. 4. Wodociąg wiejski Jodłownik Analiza nr LW/1244/NS/15 z dnia 27.04.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/1245/NS/15 z dnia 27.04.2015r. woda z sieci, zawór czerpalny - Jodłownik. Analiza nr LW/3071/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/3072/NS/15 z dnia 23.09.2015r. woda z sieci, zawór czerpalny - Jodłownik. azotany, żelazo ogólne, ogólny węgiel organiczny, utlenialność, twardość ogólna, mangan, chlorki, fluorki, siarczany, bromiany, cyjanki, bor, WWA, benzo(a)piren, arsen, rtęć, selen, kadm, ołów, nikiel, miedź, chrom, sód, antymon, THM, Trichloroetenu, Tetrachloroetanu, Tetrachlorometanu (czterochlorek węgla), 1-2 dichloroetanu, pestycydów, chlor pozostały wolny oraz bakteriologicznym: ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 22 o C w 1 ml wody, ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 36 o C w 1 ml wody, liczba bakterii grupy coli, liczba Escherichia coli i liczba Enterokoków (paciorkowce kałowe) w 100ml wody. Uzyskane wyniki wykazały, że jakość wody odpowiadała wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2015, poz. Nr 1989). W związku z powyższym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Limanowej stwierdza przydatność do spożycia przez ludzi wody z wodociągu wiejskiego Jodłownik. Chlorowanie wody prowadzone okresowo z zastosowaniem podchlorynu sodu przy użyciu chloratora. Ponadto zamontowane są dwa filtry pospieszne. 5. Wodociąg wiejski Słupia Analiza nr LW/1246/NS/15 z dnia 27.04.2015r. woda podawana do sieci (zbiornik Analiza nr LW/1247/NS/15 z dnia 27.04.2015r. - woda z sieci, zawór czerpalny - Słupia. Analiza nr 740/Z/2015 z dnia 18.06.2015r. - woda podawana do sieci (zbiornik Badanie wykonane przez Laboratorium Wody i Ścieków przy MZGKiM Limanowa azotany, żelazo ogólne, ogólny węgiel organiczny, utlenialność, twardość ogólna, mangan, chlorki, fluorki, siarczany, bromiany, cyjanki, bor, WWA, benzo(a)piren, arsen, rtęć, selen, kadm, ołów, nikiel, miedź, chrom, sód, antymon, THM, Trichloroetenu Tetrachloroetanu, Tetrachlorometanu (czterochlorek węgla), 1-2 dichloroetanu, pestycydów, chlor pozostały wolny oraz bakteriologicznym: ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 22 o C w 1 ml 4/8
wody, liczba bakterii grupy coli, liczba Escherichia coli i liczba Enterokoków (paciorkowce kałowe) w 100ml wody. Uzyskane wyniki wykazały, że jakość wody w próbkach o nr analiz: - LW/1246/NS/2015 z dnia 27.04.2015r. pod względem fizycznym (zapach) - LW/1247/NS/15 z dnia 27.04.2015r. pod względem chemicznym (żelazo, mangan) - 740/Z/2015 z dnia 18.06.2015r. pod względem fizycznym (mętność) oraz chemicznym (żelazo, mangan) nie odpowiadała wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2015, poz. Nr 1989). Lampa UV, chlorowanie wody prowadzone okresowo zastosowaniem podchlorynu sodu. V. Przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów jakości wody. 1. Wodociąg wiejski Janowice - Szczyrzyc Nie stwierdzono zanieczyszczeń ani przekroczeń dopuszczalnych wartości parametrów jakości wody. 2. Wodociąg wiejski Kostrza Analiza nr LW/3073/NS/2015 z dnia 23.09.2015r.- woda pobrana ze zbiornika wykazała przekroczenie parametru mętności 3,6 NTU przy dopuszczalnej wartości 1 NTU, natomiast analiza nr LW/3074/NS/2015 z dnia 23.09.2015r.- woda pobrana z sieci wykazała przekroczenie parametru mętności 3,6 NTU przy dopuszczalnej wartości 1 NTU. Badania wody z dnia 30.09.2015r. nr analizy LW/3147/NS/15 i LW/3148/NS/15 nie wykazały już przekroczeń. Nie odnotowano zgłoszeń o reakcjach niepożądanych związanych ze spożyciem wody. Wpływ przekroczeń wartości dopuszczalnych parametrów jakości wody na zdrowie konsumenta: Mętność - wywołana jest obecnością drobnych cząsteczek stałych, które mogą się znajdować w wodzie na skutek nieodpowiedniego uzdatniania lub z powodu unoszenia cząstek osadów pochodzących z sieci wodociągowej, może również wynikać z przenikania do ujęć wody cząstek gliny lub kredy w niewielkim stopniu ulegających sedymentacji ze złóż gliny oraz wytrącania się nierozpuszczalnego wodorotlenku żelaza(iii) i innych tlenków. Woda o wysokiej mętności może chronić mikroorganizmy przed działaniem dezynfekcyjnym i może pobudzać wzrost mikroorganizmów (bakterii, wirusów, pierwotniaków). Dlatego zaleca się, aby mętność wody była utrzymywana na możliwie najniższym poziomie ze względu na jej znaczenie dla jakości wody pod względem mikrobiologicznym 3. Wodociąg wiejski Pogorzany. Analiza nr LW/3073/NS/2015 z dnia 23.09.2015r.- woda pobrana ze zbiornika wykazała przekroczenie liczby bakterii grupy coli 11 j.t.k. przy dopuszczalnej wartości 0 j.t.k.. Badania wody z dnia 23.09.2015r. nr analizy LW/3077/NS/15 i LW/3078/NS/15 nie wykazały już przekroczeń. Nie odnotowano zgłoszeń o reakcjach niepożądanych związanych ze spożyciem wody. Wpływ przekroczeń wartości dopuszczalnych parametrów jakości wody na zdrowie konsumenta: Bakterie grupy coli: stanowią wskaźnik czystości mikrobiologicznej wody, ich obecność informuje o potencjalnym zagrożeniu zdrowia ze strony bakterii chorobotwórczych m.in. takich jak Salmonella czy Shigella, podwyższona wartość może świadczyć 5/8
o zanieczyszczeniu wody fekaliami, zbyt niskim stopniem uzdatniania wody, a tym samym o obecności drobnoustrojów mogących potencjalnie wywoływać choroby wodopochodne (głównie przewodu pokarmowego, moczowego). 4. Wodociąg wiejski Jodłownik Nie stwierdzono zanieczyszczeń ani przekroczeń dopuszczalnych wartości parametrów jakości wody. 5. Wodociąg wiejski Słupia Analiza nr LW/1246/NS/2015 z dnia 27.04.2015r.- woda pobrana ze zbiornika wykazała przekroczenie parametru zapach nieakceptowalny przy dopuszczalnym akceptowalny. Analiza nr LW/1247/NS/2015 z dnia 27.04.2015r.- woda pobrana z sieci wykazała przekroczenie parametru żelazo 1170µg/l przy dopuszczalnej wartości 200 µg/l, oraz parametru mangan 103µg/l przy dopuszczalnej wartości 50µg/l. Analiza nr 740/Z/2015 z dnia 18.06.2015r woda pobrana ze zbiornika wykazała przekroczenie parametru mętności 24 NTU przy dopuszczalnej wartości 1 NTU, parametru żelazo 2392µg/l przy dopuszczalnej wartości 200 µg/l, oraz parametru mangan 529µg/l przy dopuszczalnej wartości 50µg/l. Wpływ przekroczeń wartości dopuszczalnych parametrów jakości wody na zdrowie konsumenta: Mangan - Pierwiastek ten jest też naturalnym elementem wielu produktów żywnościowych i to właśnie drogą pokarmową człowiek przyjmuje go najwięcej, większość dobowego spożycia tego pierwiastka waha się w granicach 2-10 mg (2000-10000 µg). Z oceny Światowej Organizacji Zdrowia i wyników badań toksykologicznych wynika, że ilość 8-9 mg (8000-9000 µg) na dobę nie wpływa negatywnie na stan zdrowia ludzi. Z uwagi na fakt, że woda nie jest głównym źródłem manganu w diecie (dostarcza przeciętnie ok. 20% dawki dobowej) oraz przyjmując duży margines bezpieczeństwa ustalono, że w pełni bezpieczne dla zdrowia ludzi stężenie manganu w wodzie przeznaczonej do spożycia wynosi 0,4 mg/l (400 µg/l). Jest to wartość 8 razy większa, niż przewiduje rozporządzenia Ministra Zdrowia (norma 0,05 mg/l = 50 µg/l). Zwiększona ilość manganu powoduje też ciemnienie jasnych tkanin podczas prania oraz powstawanie ciemnych osadów na urządzeniach sanitarnych. Żelazo - Woda zawierająca żelazo w ilościach powyżej 0,3 mg/l (norma 0,2 mg/l = 200 µg/l) powoduje powstawanie plam na urządzeniach sanitarnych, na pranej bieliźnie, w czasie gotowania może zmienić swe cechy fizyczne i wpływać na apetyczność potraw (przykry smak i zapach). Żelazo podobnie jak mangan są parametrami wskaźnikowymi czyli nie są parametrami o istotnym znaczeniu dla zdrowia. Zgodnie ze stanowiskiem ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia, brak jest podstaw do określenia wartości stężenia żelaza w wodzie przeznaczonej do spożycia, której przekroczenie stwarzałoby zagrożenie dla zdrowia ludzi. Nie proponuje się zalecanej wartości dla żelaza w wodzie do picia. Nawet 10 lub 15 krotnie większe niż dopuszczalne stężenie żelaza w wodzie nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi, choć może niekorzystnie wpływać na barwę czy mętność wody. Zapach: zapach wody, może pochodzić z źródeł naturalnych, biologicznych, zanieczyszczeń chemicznych oraz ubocznych wyników jej uzdatniania np. chlorowanie. Wskaźnik ten nie powinien być nieprzyjemny i agresywny. Mętność - wywołana jest obecnością drobnych cząsteczek stałych, które mogą się znajdować w wodzie na skutek nieodpowiedniego uzdatniania lub z powodu unoszenia cząstek osadów pochodzących z sieci wodociągowej, może również wynikać z przenikania do ujęć wody cząstek gliny lub kredy w niewielkim stopniu ulegających sedymentacji ze złóż gliny oraz wytrącania się nierozpuszczalnego wodorotlenku żelaza(iii) i innych tlenków. Woda o wysokiej mętności może chronić mikroorganizmy przed działaniem dezynfekcyjnym i może pobudzać wzrost mikroorganizmów (bakterii, wirusów, pierwotniaków). Dlatego 6/8
zaleca się, aby mętność wody była utrzymywana na możliwie najniższym poziomie ze względu na jej znaczenie dla jakości wody pod względem mikrobiologicznym. VI. Prowadzone postępowania administracyjne 1. Wodociąg wiejski Janowice - Szczyrzyc Nie prowadzone. 2. Wodociąg wiejski Kostrza Prowadzono postępowania administracyjne w sprawie nałożenia opłaty za badania laboratoryjne w wyniku, których stwierdzono naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych: - wydano decyzję płatniczą nr 439/HK/39/15 dnia 16.10.2015r. 3. Wodociąg wiejski Pogorzany Prowadzono postępowania administracyjne w sprawie nałożenia opłaty za badania laboratoryjne w wyniku, których stwierdzono naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych: - wydano decyzję płatniczą nr 153/HK/11/15 dnia 20.04.2015r. 4. Wodociąg wiejski Jodłownik Nie prowadzone 5. Wodociąg wiejski Pogorzany Prowadzono postępowania administracyjne w sprawie nałożenia opłaty za badania laboratoryjne w wyniku, których stwierdzono naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych: - wydano decyzję płatniczą nr 244/HK/14/15 dnia 18.06.2015r. VII. Działania naprawcze prowadzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjne. 1. Wodociąg wiejski Janowice - Szczyrzyc Nie prowadzono. 2. Wodociąg wiejski Kostrza Po stwierdzonych przekroczeniach parametru mętności i dezynfekcję zbiornika oraz całej sieci wodociągowej. przeprowadzono płukanie 3. Wodociąg wiejski Pogorzany Po stwierdzonych przekroczeniach liczby bakterii grupy coli przeprowadzono gruntowne czyszczenie, dezynfekcję zbiornika i całej sieci wodociągowej, 4. Wodociąg wiejski Jodłownik Nie prowadzono. 5. Wodociąg wiejski Słupia Po stwierdzonych przekroczeniach przeprowadzono wielokrotne, gruntowne prace związane z czyszczeniem i płukaniem całej sieci wodociągowej. W związku z brakiem poprawy jakości wody (przekroczenia parametrów: żelazo, mangan, mętność), w roku 2015 wodociąg został wyłączony z użytkowania, do czasu zainstalowania filtrów lub podłączenia nowego ujęcia 7/8
wody. Część mieszkańców podłączono do wodociągu wiejskiego Jodłownik, pozostali korzystali z własnych studni przydomowych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Limanowej wydał powyższą ocenę celem powiadomienia właściwego wójta gminy. Otrzymuje: 1. Adresat 2. a/a wyk. ET tel 18 3372101 wew. 301 8/8