16. Cykliczna Konferencja Naukowa Wyzwania XXI wieku: Ochrona zdrowia i kształcenie medyczne Warszawa 24 kwietnia 218r. Kształcenie podyplomowe lekarzy po roku 214 Joanna Jędrzejczak Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
wielu z nas daje receptę i kwita. Podzieliliśmy się na cząstki lekarskie: ten od ucha, a ten od brzucha. Wypisujemy skierowanie do specjalisty. Sygnalizujemy pacjentowi, że nie potrafimy sami poradzić sobie z chorobą. Odbieramy sobie zaufanie i coraz trudniej nam leczyć Nasze miejsce zajmują cudotwórcy. E. Rużyłło
Modułowy system specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów podstawa prawna Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty 28 kwietnia 211 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 stycznia 213 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. z 213r., poz. 26) Ogółem ustalonych zostało 86 specjalizacji 77 specjalnościach lekarskich 9 specjalnościach lekarsko-dentystycznych
OBECNA ŚCIEŻKA SPECJALIZACJI Absolwent Uczelni Medycznej Specjalizacja dwumodułowa 1. moduł podstawowy + 2. moduł specjalistyczny Specjalizacja jednomodułowa Lekarz posiadający tytuł specjalisty Specjalizacja dwumodułowa moduł specjalistyczny Specjalizacja jednomodułowa
moduł podstawowy MODUŁOWY SYSTEM SPECJALIZACJI LEKARZY I LEKARZY DENTYSTÓW KONSTRUKCJA SYSTEMU moduł specjalistyczny choroby wewnętrzne pediatria chirurgii ogólna otorynolaryngologia patomorfologia podstawowy zakres wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych moduły podstawowe dla 41 specjalizacji + specjalistyczny zakres wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych właściwy dla danej specjalności Liczba modułów specjalistycznych po module podstawowym: choroby wewnętrzne dla 21 specjalizacji pediatria dla 9 specjalizacji chirurgii ogólna dla 6 specjalizacji otorynolaryngologia dla 3 specjalizacji patomorfologia dla 2 specjalizacji
MODUŁOWY SYSTEM SPECJALIZACJI LEKARZY I LEKARZY DENTYSTÓW MODUŁOWE SPECJALNOŚCI INTERNISTYCZNE moduł podstawowy 3 lata choroby wewnętrzne + Czas trwania przykładowych modułów specjalistycznych choroby wewnętrzne 2 lata alergologia diabetologia nefrologia kardiologia 2 lata 2 lata 2 lata 3 lata 1. alergologia 11. immunologia kliniczna; 2. angiologia 12. kardiologia 3. balneologia i med. fizykalna 13. medycyna lotnicza moduł specjalistyczny 4. choroby płuc 14. medycyna morska i tropikalna 5. choroby wewnętrzne 15. medycyna paliatywna 6. diabetologia 16. medycyna pracy 7. endokrynologia 17. nefrologia 8. gastroenterologia 18. onkologia kliniczna 9. geriatria 19. reumatologia 1. hematologia 2. toksykologia kliniczna 21. transfuzjologia kliniczna
MODUŁOWY SYSTEM SPECJALIZACJI LEKARZY I LEKARZY DENTYSTÓW MODUŁOWE SPECJALNOŚCI PEDIATRYCZNE moduł podstawowy 3 lata pediatria + moduły specjalistyczne pediatria - 2 lata choroby płuc dzieci - 2 lata endokrynologia i diabetologia dziecięca - 2 lata gastroenterologia dz. - 3 lata kardiologia dziecięca - 3 lata nefrologia dziecięca - 2 lata neonatologia - 2 lata onkologia i hematologia dziecięca - 3 lata pediatria metaboliczna - 2 lata
MODUŁOWY SYSTEM SPECJALIZACJI LEKARZY I LEKARZY DENTYSTÓW MODUŁOWE SPECJALNOŚCI ZABIEGOWE moduł podstawowy 2 lata chirurgia ogólna + moduły specjalistyczne 4 lata chirurgia ogólna chirurgia dziecięca chirurgia klatki piersiowej chirurgia naczyniowa chirurgia onkologiczna chirurgia plastyczna
MODUŁOWY SYSTEM SPECJALIZACJI LEKARZY I LEKARZY DENTYSTÓW OTORYNOLARYNGOLOGIA, PATOMORFOLOGIA moduł podstawowy 2 lata otorynolaryngologia + moduł specjalistyczny w otorynolaryngologii audiologia i foniatria - 3 lata otorynolaryngologia -4 lata otorynolaryngologia dziecięca -4 lata moduł podstawowy 3 lata patomorfologia + moduł specjalistyczny w patomorfologii 2 lata neuropatologia patomorfologia
Modułowy system specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów wykaz specjalności jednomodułowych 1) anestezjologia i intensywna terapia 15) mikrobiologia lekarska 2) chirurgia szczękowo-twarzowa 16) neurochirurgia 3) choroby zakaźne 17) neurologia 4) dermatologia i wenerologia 18) neurologia dziecięca 5) diagnostyka laboratoryjna 19) okulistyka 6) epidemiologia 2) ortopedia i traum. n. ruchu 7) farmakologia kliniczna 21) położnictwo i ginekologia 8) genetyka kliniczna 22) psychiatria 9) kardiochirurgia 23) psychiatria dzieci i młodzieży 1) medycyna nuklearna 24) radiologia i diagnostyka obrazowa 11) medycyna ratunkowa 25) radioterapia onkologiczna 12) medycyna rodzinna 26) rehabilitacja medyczna 13) medycyna sądowa 27) urologia 14) medycyna sportowa 28) zdrowie publiczne
Modułowy system specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów specjalności nowe 1. Choroby płuc dzieci 2. Endokrynologia i diabetologia dziecięca 3. Endokrynologia ginekologiczna i rozrodczość 4. Gastroenterologia dziecięca 5. Intensywna terapia 6. Medycyna lotnicza 7. Medycyna morska i tropikalna 8. Nefrologia dziecięca 9. Pediatria metaboliczna 1. Perinatologia
Dyplom specjalisty Czas odbywania szkolenia specjalizacyjnego : w 38 dziedzinach szkolenie specjalizacyjne uległo skróceniu; w 37 dziedzinach szkolenie specjalizacyjne uległo skróceniu lub pozostało nie dłuższe niż najdłuższy dotychczasowy wariant; w 5 dziedzinach specjalizacja modułowa wydłuża czas specjalizacji w stosunku do najkrótszego możliwego obecnego wariantu (o 6 lub 12 m-cy);
Liczba lekarzy aktualnie odbywających szkolenie specjalizacyjne wynosi ogółem 25 12 Tryb pozamodułowy Tryb modułowy 812 179
Liczba lekarzy specjalizujących się w podstawowych dziedzinach medycyny oraz w medycynie rodzinnej 3 Tryb pozamodułowy Tryb modułowy 25 2 16 15 1215 1 5 588 45 Chirurgia ogólna 986 Choroby wewnętrzne 776 Pediatria 632 535 Położnictwo i ginekologia 1213 134 Medycyna rodzinna
Dziedziny Medycyny o największej łącznej liczbie szkolących się lekarzy (pierwsza dwudziestka dziedzin) Choroby wewnętrzne 986 16 Pediatria 776 1215 Kardiologia Anestezjologia i intensywna terapia 555 639 98 85 Medycyna rodzinna 134 1213 Radiologia i diagnostyka obrazowa 395 791 Położnictwo i ginekologia 535 632 Ortopedia i traumatologia narządu ruchu Chirurgia ogólna 415 45 669 588 Psychiatria 313 67 Okulistyka Neurologia 284 26 473 436 Onkologia kliniczna Medycyna ratunkowa Otorynolaryngologia 178 185 171 317 245 242 5 1 15 2 25 3 tryb pozamodułowy tryb modułowy
Dziedziny Medycyny o najmniejszej łącznej liczbie szkolących się lekarzy (ostatnia dwudziestka dziedzin) Hipertensjologia Angiologia Genetyka kliniczna Otorynolaryngologia dziecięca Endokrynologia ginekologiczna i rozrodczość Seksuologia Nefrologia dziecięca Epidemiologia Medycyna sądowa Farmakologia kliniczna Transfuzjologia kliniczna Toksykologia kliniczna Medycyna lotnicza Pediatria metaboliczna Mikrobiologia lekarska Urologia dziecięca Neuropatologia Medycyna morska i tropikalna Diagnostyka laboratoryjna Intensywna terapia 4 6 4 2 5 2 6 5 3 12 1 15 14 11 7 7 14 19 18 18 33 34 42 38 16 18 5 45 29 5 1 15 2 25 3 35 4 45 5 Tryb pozamodułowy Tryb modułowy
Potencjał szkoleniowy szpitali w wybranych dziedzinach podstawowych choroby wewnętrzne chirurgia ogólna POMORSKIE POMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE 162 277 ZACHODNIOPOMORSKIE 24 ZACHODNIOPOMORSKIE PODLASKIE LUBUSKIE MAZOWIECKIE 492 136 LUBELSKIE 74 115 346 653 186 83 MAŁOPOLSKIE 36 169 56 245 Miejsca szkoleniowe dla lekarzy w szpitalach klinicznych ŚWIĘTOKRZYSKIE OPOLSKIE PODKARPACKIE 21 39 38 227 ŚLĄSKIE 133 16 134 ŁÓDZKIE DOLNOŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE 117 92 36 163 OPOLSKIE WIELKOPOLSKIE 5 LUBELSKIE 179 MAZOWIECKIE 41 22 464 374 26 735 396 DOLNOŚLĄSKIE 16 17 LUBUSKIE ŁÓDZKIE 97 KUJAWSKO-POMORSKIE 163 21 WIELKOPOLSKIE 11 41 5 98 124 14 23 KUJAWSKO-POMORSKIE 224 68 PODLASKIE 27 16 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 16 33 132 32 ŚLĄSKIE 4 MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE 8 35 11 w szpitalach nieklinicznych 42
Potencjał szkoleniowy szpitali w wybranych dziedzinach specjalistycznych endokrynologia POMORSKIE 1 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 12 KUJAWSKO-POMORSKIE 2 9 46 33 1 DOLNOŚLĄSKIE 1 ŚWIĘTOKRZYSKIE 39 OPOLSKIE 3 ŚWIĘTOKRZYSKIE ŚLĄSKIE 1 2 PODKARPACKIE MAŁOPOLSKIE 4 9 4 3 ŚLĄSKIE 29 6 17 LUBELSKIE 4 11 6 45 ŁÓDZKIE DOLNOŚLĄSKIE 14 OPOLSKIE 1 LUBELSKIE 13 MAZOWIECKIE 16 WIELKOPOLSKIE 5 ŁÓDZKIE 19 2 LUBUSKIE PODLASKIE KUJAWSKO-POMORSKIE MAZOWIECKIE 18 3 9 WIELKOPOLSKIE 3 PODLASKIE 4 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 8 ZACHODNIOPOMORSKIE 5 LUBUSKIE 1 1 14 ZACHODNIOPOMORSKIE alergologia POMORSKIE 8 Miejsca szkoleniowe dla lekarzy w szpitalach klinicznych PODKARPACKIE 2 MAŁOPOLSKIE 17 1 w szpitalach nieklinicznych 2
Stan obecny - Liczba lekarzy Aby dojść do średniego poziomu, musielibyśmy podnieść liczbę lekarzy aż o 7 tys.
Lekarze w liczbach Czy za mało kształcimy? Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) raport Health at a Glance 215 : w Polsce na 1 mieszkańców przypada 2,2 lekarza, czyli 1 lekarz na 454 Polaków. Więcej jest w Rumunii czy Słowenii Średnia dla wszystkich krajów OECD wynosi 3,3 Najwięcej lekarzy jest w Grecji - 6,3 na 1 mieszkańców, czyli 1 lekarz przypada na 159 Greków.
Drugie oblicze problemu "braku lekarzy" Wiek specjalistów, zwłaszcza wśród chirurgów i lekarzy rodzinnych W tych specjalnościach średnia wieku przekracza 5 lat Średni wiek lekarza specjalisty i lekarza dentysty specjalisty w Polsce wynosi niemal 55 lat.
Skoro przybywa studentów, dlaczego nie rośnie liczba lekarzy? W ciągu 1 lat liczba studentów medycyny wzrosła w Polsce dwukrotnie W roku akademickim 218/219 limit przyjęć na studia medyczne - wyniesie 9211, w tym 7816 na kierunku lekarskim i 1395 na kierunku lekarsko-dentystycznym To o 276 miejsc więcej niż w roku akademickiego 217/218. 1 proc. absolwentów medycyny w Polsce wyjeżdża po studiach za granicę. Mają tam większe zarobki i mniej pracy, według danych OECD przeciętny polski lekarz odbywa w ciągu roku ponad 3 tys. konsultacji z pacjentami - to trzeci wynik w Europie, za Węgrami i Słowacją.
Województwo Liczba jednostek akredytacyjnych Liczba miejsc szkoleniowych Osóby w trakcie specjalizacji (w tym rezydenci) DOLNOŚLĄSKIE 52 3133 1992 1443 KUJAWSKO-POMORSKIE 369 2174 1244 875 LUBELSKIE 397 2622 1532 117 LUBUSKIE 156 742 323 223 ŁÓDZKIE 48 3382 1923 1426 MAŁOPOLSKIE 561 3779 2495 1838 MAZOWIECKIE 922 82 4865 3177 OPOLSKIE 146 793 338 241 PODKARPACKIE 312 157 911 75 PODLASKIE 284 163 869 622 POMORSKIE 393 2444 1586 1127 ŚLĄSKIE 743 487 2963 275 ŚWIĘTOKRZYSKIE 235 1152 611 487 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 239 1127 658 483 WIELKOPOLSKIE 528 3168 1728 1282 ZACHODNIOPOMORSKIE 285 1816 164 81 RAZEM: 657 42476 2512 17912
Osoby w trakcie specjalizacji
Liczba lekarzy w wybranych dziedzinach Choroby wewnętrzne 2586 2258 7637 31246 Pediatria 2466 1991 1886 17157 Medycyna rodzinna 1347 14 3923 11465 Położnictwo i ginekologia 1453 1167 991 8455 Chirurgia ogólna 1484 138 915 9655 Geriatria 266 175 47 427 5 1 15 2 25 3 35 Liczba miejsc szkoleniowych Osóby w trakcie specjalizacji (w tym rezydenci) Liczba lekarzy ze specjalizacją
Liczba lekarzy w trakcie specjalizacji Medycyna Rodzinna
8 11 11 18 16 17 17 17 25 24 29 27 35 25 29 31 35 45 56 53 66 66 68 69 67 65 67 67 72 69 67 79 77 75 88 85 87 98 91 94 12 95 12 98 96 16 12 116 114 111 19 19 16 14 12 126 153 144 159 152 218 24 241 286 35 3 Liczba lekarzy w trakcie specjalizacji [ Specjalizacja: Medycyna Rodzinna ] 25 2 15 214 215 1 216 217 5
Przykład systemowego kształcenia w oparciu o zaplecze kliniczne W latach 27-215 CMKP zrealizowało projekt systemowego kształcenia w deficytowych dziedzinach medycyny, wparty finansowo ze środków EFS w ramach POKL Kompleksowe podejście do szkolenia specjalizacyjnego wsparte częściową refundacją kosztów uczestnictwa w kursach przyniosło wymierny efekt W projekcie aż 95% kursów zorganizowały jednostki kliniczne i instytuty 42% 22% 31% 5% CMKP Uniwersytety Instytuty Inne
18 16 14 Liczba lekarzy w trakcie specjalizacji Liczba lekarzy otwierających specjalizację 12 1 8 27 214 6 4 2 Kardiologia Onkologia Medycyna Pracy Kardiologia Dziecięca
Efekt oddziaływania projektu wzrost liczby specjalistów aktywnych zawodowo W oparciu o dane z NIL w 215 roku liczba specjalistów aktywnych zawodowo, w porównaniu do 29 roku zwiększyła się w: kardiologii: o 4 % (z 2516 do 3515) kardiologii dziecięcej o 79% (z 66 do 118) onkologii: o 8 % (z 1626 do 2927)
Stan obecny Należy rozwiązać istniejący problem niewłaściwego wykorzystania miejsc szkoleniowych system zachęt? Brakuje kompleksowej strategii uwzględniającej trendy demograficzne i epidemiologiczne Potrzebne są specjalistów: procedury i narzędzia do określania liczby niezbędnych system monitorowania kształcenia pracowników medycznych zbierający dane dotyczące tego, jakie jest zapotrzebowanie na określone specjalizacje.