2011 TESTY NA APLIKACJE CZĘŚĆ 2 Aplikacja adwokacko-radcowska Aplikacja komornicza Aplikacja notarialna Aplikacja ogólna Warszawa 2011
Stan prawny na 1 lutego 2011 r. Wydawca: Anna Hara Redaktor prowadzący: Małgorzata Jarecka Opracowanie redakcyjne: JustLuk Skład, łamanie: JustLuk, Jan Drzewiecki Projekt graficzny okładki i stron tytułowych: Marcin Domitrz Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2011 ISBN: 978-83-264-1219-6 Wydane przez: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. Redakcja Książek 01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a tel. 22 535 82 00, fax 22 535 81 35 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl Księgarnia internetowa www.profinfo.pl
Spis treści Spis treści Wykaz skrótów................................................. 7 Wprowadzenie................................................ 11 Dział 1 Ochrona konkurencji i konsumentów............................ 13 Dział 2 Prawo rodzinne................................................ 37 Dział 3 Prawo spadkowe.............................................. 96 Dział 4 Prawo rzeczowe przepisy ogólne............................. 140 Dział 5 Księgi wieczyste i hipoteka.................................... 184 Dział 6 Zastaw rejestrowy i rejestr zastawów, prawo nieruchomości oraz prawo mieszkaniowe i spółdzielcze........................ 195 Zastaw rejestrowy i rejestr zastawów............................... 195 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców..................... 198 Własność lokali.................................................. 199 Gospodarka nieruchomościami.................................... 202 Prawo spółdzielcze............................................... 205 Spółdzielnie mieszkaniowe........................................ 209 Ochrona praw lokatorów, mieszkaniowe zasoby gminy............... 213 Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa......... 217 5
Spis treści Dział 7 Procedura cywilna, koszty sądowe............................. 219 Przepisy ogólne.................................................. 219 Proces........................................................... 224 Postępowanie zwykłe........................................... 224 Postępowania odrębne......................................... 284 Postępowanie nieprocesowe....................................... 307 Przepisy dla poszczególnych rodzajów spraw........................ 310 Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt.................. 318 Postępowanie zabezpieczające..................................... 319 Postępowanie egzekucyjne........................................ 321 Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego....... 326 Sąd polubowny (arbitrażowy)...................................... 330 Koszty sądowe w sprawach cywilnych.............................. 331 Jurysdykcja i uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych.................. 335 Dział 8 Prawo prywatne międzynarodowe............................. 340 Dział 9 Prawo międzynarodowe publiczne............................. 355 6
Wykaz skrótów Wykaz skrótów EKPC Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.) k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) konwencja wiedeńska z 1969 r. k.p.c. k.r.o. k.s.h. p.a.s.c. p.p.m. pr. not. pr. spół. rozporządzenie Rzym I rozporządzenie Rzym II Konwencja wiedeńska o prawie traktatów, sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. (Dz. U. z 1990 r. Nr 74, poz. 439) ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) ustawa z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 z późn. zm.) ustawa z dnia 17 listopada 1965 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. Nr 46, poz. 290 z późn. zm.) ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 z późn. zm.) ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) (Dz. Urz. UE L 177 z 04.07.2008, s. 6) rozporządzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych ( Rzym II ) (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, s. 40) 7
Wykaz skrótów rozporządzenie rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. (WE) nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. Urz. UE L 12 z 16.01.2001, s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 4, s. 42, z późn. zm.) rozporządzenie rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego (WE) nr 1896/2006 i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. UE L 399 z 30.12.2006, s. 1) rozporządzenie rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego (WE) nr 861/2007 i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, s. 1) u.e.l.d.o. ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 z późn. zm.) u.g.n. ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) u.g.n.r. ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700 z późn. zm.) u.k.s.c. ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) u.k.u.r. ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592 z późn. zm.) u.k.w.h. ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) u.n.n.c. ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758 z późn. zm.) u.o.k.k. ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) u.o.n. ustawa z dnia 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku oraz o zmianie ustaw Kodeks cywilny, Kodeks wykroczeń i ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 74, poz. 855 z późn. zm.) u.o.n.p.k. ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271 z późn. zm.) u.o.p. ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 z późn. zm.) 8
Wykaz skrótów u.o.p.l. u.p.s.d. u.s.m. u.s.w.s.k. u.w.l. u.z.r.r.z. ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm.) ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 z późn. zm.) 9
10 Wykaz skrótów
Wprowadzenie Wprowadzenie Przedstawiamy nową serię testów dla zdających na aplikacje prawnicze, która zawiera kilkanaście tysięcy pytań testowych bazujących na aktach prawnych będących podstawą egzaminów. Pytania zostały sformułowane w taki sposób, aby nie tylko sprawdzać wiedzę, ale także ją systematyzować. Do każdego pytania przypisane są trzy odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Testy zawierają odpowiedzi wskazujące podstawę prawną, co pozwoli na efektywną powtórkę materiału, a odesłania do aktów normatywnych pomogą utrwalić najistotniejsze przepisy. Pytania opierają się tylko i wyłącznie na aktach prawnych, a w zamyśle autorów mają pozwolić na powtórkę materiału oraz zwrócenie uwagi na wiele merytorycznych kwestii, które niejednokrotnie są pomijane przez studentów w toku przedegzaminacyjnej nauki. Nasze testy uwzględniają także kwestie dotyczące zasad wykonywania i etyki zawodów prawniczych, które często są przedmiotem egzaminacyjnych pytań. Niniejsza publikacja jest częścią pakietu pozwalającego na kompleksową powtórkę trudnej materii do egzaminów na aplikacje prawnicze. Jej uzupełnieniem jest specjalnie przeznaczony dla zdającego na aplikację program LEX przed Aplikacją. Życzymy powodzenia na egzaminach! 11
Dział 1 Ochrona konkurencji i konsumentów 1. Przedsiębiorca, który proponuje konsumentowi zawarcie umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, obowiązany jest okazać przed zawarciem umowy co najmniej: a) dokument tożsamości, b) dokument tożsamości oraz dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej, c) dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej. 2. Przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się: a) siedzibę przedsiębiorcy, b) miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej, c) wydzieloną część siedziby przedsiębiorcy. 3. Konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie: a) w dowolnej formie, b) w formie pisemnej, c) w formie pisemnej pod rygorem nieważności. 4. Konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie, w terminie: a) 7 dni od zawarcia umowy, b) 10 dni od zawarcia umowy, c) 14 dni od zawarcia umowy. 5. Zastrzeżenie, że konsumentowi wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne): a) nie jest dopuszczalne, b) jest dopuszczalne, c) jest dopuszczalne, jeśli odstępne wynosi nie więcej niż 10% ceny. 6. W razie odstąpienia umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie: a) niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach prawidłowej gospodarki, 13
Dział 1 b) niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu, c) z chwili odstąpienia. 7. W przypadku odstąpienia od umowy, jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki: a) ustawowe od daty dokonania przedpłaty, b) maksymalne od daty zawarcia umowy, c) ustawowe od daty odstąpienia. Ochrona konkurencji i konsumentów 8. Kto zawiera z konsumentem umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, powinien przed jej zawarciem poinformować konsumenta na piśmie o prawie odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od zawarcia umowy oraz wręczyć mu: a) pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę, ale tylko na żądanie konsumenta, b) pisemną informację o prawie odstąpienia od umowy oraz pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę, c) wzór oświadczenia o odstąpieniu, z oznaczeniem swojego imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresem zamieszkania (siedziby), i pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę. 9. W razie odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa: a) umowa uważana jest za rozwiązaną, a konsument jest obowiązany do zapłaty odstępnego, b) umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań, c) umowa uważana jest za niezawartą, a konsument jest obowiązany do zapłaty odstępnego. 10. W przypadku gdy konsument nie został poinformowany na piśmie o prawie do odstąpienia od umowy, może on: a) odstąpić od umowy w terminie 10 dni od uzyskania informacji o prawie odstąpienia; konsument nie może jednak z tego powodu odstąpić od umowy po upływie 6 miesięcy od jej zawarcia, b) odstąpić od umowy w terminie 10 dni od uzyskania informacji o prawie odstąpienia; konsument nie może jednak z tego powodu odstąpić od umowy po upływie 3 miesięcy od jej wykonania, c) odstąpić od umowy w dowolnym czasie. 11. Przepisów o umowach zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa nie stosuje się do umowy: a) ubezpieczenia, b) zawartej w wyniku zorganizowanego poza lokalem przedsiębiorstwa zbierania ofert konsumentów w czasie odwiedzin osoby działającej w imieniu przedsiębiorcy w miejscu pracy konsumenta lub w miejscu jego prywatnego pobytu, c) zawartej w wyniku zorganizowanego poza lokalem przedsiębiorstwa zbierania ofert konsumentów w czasie odwiedzin przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania konsumenta, 14
Dział 1 12. Przepisy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa stosuje się do umów: a) sprzedaży artykułów spożywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawcę do miejsca zamieszkania konsumenta, b) powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, o wartości przedmiotu umowy do równowartości 10 euro, c) o usługi remontowe. 13. Do umów o prace budowlane: a) nie stosuje się przepisów o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, b) stosuje się przepisy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, c) stosuje się przepisy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, jeśli wartość świadczenia konsumenta nie przekracza równowartości 10 000 euro. 14. Do umów dotyczących papierów wartościowych oraz jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych i inwestycyjnych (usługi inwestycyjne): a) stosuje się przepisy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, b) nie stosuje się przepisów o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, c) stosuje się przepisy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa w sytuacjach wskazanych w ustawie. 15. Do umów ubezpieczenia: a) stosuje się przepisy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, b) nie stosuje się przepisów o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, c) nie stosuje się przepisów o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa z wyjątkiem umów reasekuracji. Ochrona konkurencji i konsumentów 16. Posłużenie się pocztą elektroniczną w celu złożenia propozycji zawarcia umowy może nastąpić: a) zarówno za uprzednią, jak i następczą zgodą konsumenta, b) wyłącznie za uprzednią zgodą konsumenta, c) również bez zgody konsumenta, jeśli ustawa tak stanowi. 17. Konsument, który zawarł umowę na odległość, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie: a) w dowolnej formie, b) w formie pisemnej, c) tylko w formie elektronicznej. 15