ŁADOWARKA WIELOFUNKCYJNA RS16 + INSTRUKCJA OBSŁUGI Nr. zam. 1211580 WERSJA 06/15
SPIS TREŚCI Strona 1. Wprowadzenie...4 2. Objaśnienie symboli...5 3. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem...5 4. Zakres dostawy...6 5. Wskazówki bezpieczeństwa...7 a) Uwagi ogólne...7 b) Miejsce ustawienia...8 c) Eksploatacja...9 d) Obchodzenie się z akumulatorami (uwagi ogólne)... 11 e) Obchodzenie się z akumulatorami litowymi...13 6. Części składowe...15 7. Przygotowanie kabla ładującego...16 8. Opis produktu...17 9. Zastosowane typy akumulatorków...19 10. Uruchomienie...20 11. Podłączenie akumulatorka...21 12. Obsługa...24 13. Akumulatorki litowe (LiPo, LiIon, LiFe)...27 a) Ogólne informacje...27 b) Ładowanie akumulatorka bez podłączenia balancera ( CHARGE )...28 c) Ładowanie akumulatorka z podłączeniem balancera ( BALANCE )...30 d) Szybkie ładowanie ( FAST CHG )...31 e) Doładowanie akumulatorka ( STORAGE )...31 f) Rozładowanie akumulatorka ( DISCHARGE )...32 2
Strona 14. Akumulatorki NiMH i NiCd...33 a) Ogólne informacje...33 b) Ładowanie akumulatorka ( CHARGE )...34 c) Automatyczny tryb ładowania ( Auto CHARGE )...35 d) Ponowne doładowanie akumulatorka ( RE-PEAK )...36 e) Rozładowanie akumulatorka ( DISCHARGE )...37 f) Program cyklu ( CYCLE )...39 15. Akumulatorki ołowiowe (Pb)...41 a) Ogólne informacje...41 b) Ładowanie akumulatorka ( CHARGE )...42 c) Rozładowanie akumulatorka ( DISCHARGE )...43 16. Zapis/ładowanie danych akumulatorka...45 a) Wybór/ustawienie danych akumulatorka...45 b) Zapis danych akumulatorka...49 c) Ładowanie danych akumulatorka...50 17. Wyświetlenie napięcia dla akumulatorków litowych...51 18. Ustawienia systemu...52 19. Podłączenie do komputera...56 20. Komunikaty ostrzegawcze na wyświetlaczu...57 21. Konserwacja i czyszczenie...59 22. Utylizacja...59 a) Ogólne informacje...59 b) Baterie i akumulatorki...59 23. Dane techniczne...60 3
1. WSTĘP Szanowni Państwo, zakupując produkt Voltcraft, dokonali Państwo bardzo dobrej decyzji, za którą dziękujemy. Voltcraft nazwa ta obejmuje technologie pomiarów, ładowania oraz technologie sieciowe dla produktów najwyższej jakości. Jest to synonim fachowej wiedzy, doskonałej wydajności i stałej innowacji. Dzięki rodzinie produktów marki Voltcraft zapewniamy optymalne rozwiązania nawet dla najbardziej wymagających zadań, zarówno ambitnym entuzjastom elektroniki, jak i użytkownikom profesjonalnym. Rzeczą godną uwagi jest to, że: Nasza firmy oferuje Państwu zaawansowaną technologię i jakość produktów Voltcraft, na której można polegać, przy stosunku ceny do świadczenia, który jest najbardziej konkurencyjny. Dzięki temu mamy podstawy oraz potencjał do rozwijania długiej i udanej współpracy z klientami. Życzymy Państwu wiele radości podczas korzystania z produktu Voltcraft! Wszystkie podane tu nazwy firm i produktów są znakami towarowymi ich właścicieli. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kontakt z Biurem obsługi Klienta: Klient indywidualny Klient biznesowy E-mail: bok@conrad.pl b2b@conrad.pl Tel: 801 005 133 (12) 622 98 22 (12) 622 98 00 Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Kniaźnina 12, 31-637 Kraków, Polska 4
2. OBJAŚNIENIE SYMBOLI Symbol wykrzyknika w trójkącie oznacza ważne uwagi zawarte w niniejszej instrukcji obsługi, których należy przestrzegać. Symbol strzałki można znaleźć w przypadku, gdy mają Państwu zostać przekazane szczególne rady lub wskazówki dotyczące obsługi. 3. UŻYTKOWANIE ZGODNE Z PRZEZNACZENIEM Ładowarka służy do ładowania akumulatorków typu NiCd + NiMH (1-15 ogniw), LiPo/LiIon/LiFe (1-6 ogniw), jak również akumulatorków ołowiowych (1-10 ogniw, 2 V - 20 V). Prąd ładowania w zależności od podłączonych akumulatorków i ich ilości ogniw/pojemności można ustawić od 0,1 A do 16 A. Maksymalna wydajność ładowania ładowarki wynosi 180 W. Oprócz tego możliwe jest rozładowanie akumulatorków; prąd rozładowania można ustawić w zależności od podłączonych akumulatorków i ilości ich ogniw/ pojemności w przedziale od 0,1 A do 8 A. Maksymalna wydajność wyładowania ładowarki wynosi 30 W. Ładowarka może być zasilana tylko za pomocą ustabilizowanego napięcia stałego 11-18 V/DC. Obsługa jest wykonywana za pośrednictwem dwuwierszowego, podświetlanego wyświetlacza i-4-drożnego krzyżaka. W przypadku akumulatorków LiPo/LiIon/LiFe z ładowarką zintegrowany jest balancer, a pasujący, zewnętrzny panel balancera z najczęściej używanymi gniazdkami podłączeniowymi zawarty jest w zakresie dostawy. Przed pierwszym użyciem produktu należy najpierw w całości i starannie przeczytać niniejszą instrukcję - zawiera ona ważne informacje dotyczące ustawienia, eksploatacji i obsługi. Należy koniecznie przestrzegać wskazówek bezpieczeństwa i wszystkich innych informacji niniejszej instrukcji obsługi! Jakiekolwiek użycie inne niż opisane powyżej może spowodować uszkodzenie produktu i wiąże się z zagrożeniami, takimi jak zwarcia, oparzenia, porażenie prądem itp. Zabrania się również otwierania obudowy. Produkt jest zgodny z obowiązującymi wymogami krajowymi i europejskimi. 5
4. ZAKRES DOSTAWY Ładowarka akumulatorków Kabel przyłączeniowy z wtyczkami bananowymi (Ø 4 mm) Kabel ładujący z nieosłoniętymi końcami kabla Kabel ładujący dla podwójnego pakietu litowego Racing Pack w twardej obudowie Panel balancera z kablem przyłączeniowym Płyta CD z oprogramowaniem Instrukcja użytkowania 6
5. Wskazówki bezpieczeństwa Nieprzestrzeganie niniejszej instrukcji obsługi spowoduje utratę gwarancji! Za wszelkie szkody wynikające z nieprzestrzegania niniejszej instrukcji obsługi producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności! Nie ponosimy odpowiedzialności za szkody na mieniu lub osobach spowodowane niewłaściwym stosowaniem urządzenia lub nieprzestrzeganiem wskazówek dotyczących bezpieczeństwa. W takich przypadkach rękojmia/ gwarancja wygasa! Szanowni Państwo, poniższe wskazówki dotyczące bezpieczeństwa oraz informacje dotyczące zagrożeń służą nie tylko ochronie Państwa zdrowia, ale także zapobiegają uszkodzeniom urządzenia. Dlatego też należy najpierw uważnie przeczytać następujące punkty, a następnie przystąpić do korzystania z produktu. a) Informacje ogólne Ze względów bezpieczeństwa oraz certyfikacji (CE) nieautoryzowane przebudowywanie i/lub modyfikacje produktu są zabronione. Nigdy nie rozmontowywać. Prace związane z konserwacją, regulacją i naprawą mogą przeprowadzać wyłącznie fachowcy/wyspecjalizowany warsztat. Produkt nie jest zabawką i należy trzymać go z dala od dzieci! Produkt należy mocować, przechowywać i użytkować wyłącznie w miejscach poza zasięgiem dzieci. To samo dotyczy akumulatorków. Dzieci mogą wkładać przedmioty do ładowarki, zmieniać ustawienia lub powodować zwarcie akumulatorka lub przyłączy panelu balancera, co może doprowadzić do pożaru lub eksplozji akumulatorka. Istnieje zagrożenie dla życia! W szkołach, ośrodkach szkoleniowych, klubach i warsztatach samopomocy eksploatacja tego produktu podczas musi znajdować się pod nadzorem wykwalifikowanego personelu. Nie pozostawiać materiałów opakowaniowych bez nadzoru. Dzieci mogą się zacząć nimi bawić, co jest niebezpieczne. Jeżeli nie wiedzą Państwo, jak ma zostać przeprowadzone podłączenie lub eksploatacja w prawidłowy sposób lub w przypadku pojawienia się pytań, które nie zostały wyjaśnione w instrukcji obsługi, proszę skontaktować się z nami (informacje o kontakcie patrz rozdział 1) lub z innym specjalistą. 7
b) Miejsce montażu Produktu można używać wyłącznie w suchych, zamkniętych pomieszczeniach. Nie można dopuścić do jego zamoczenia lub zawilgocenia. Produktu nie można używać we wnętrzach pojazdów. Wybrać dla produktu stabilne, równe, czyste, wystarczająco duże miejsce lokalizacji. Produktu nie wolno nigdy ustawiać na łatwopalnej powierzchni (np. dywanie, obrusie). Należy zawsze korzystać z odpowiedniej, ogniotrwałej i odpornej na ciepło podkładki. To samo dotyczy podłączonego akumulatorka. Produktu nie ustawiać na wartościowych powierzchniach mebli bez odpowiedniej podkładki ochronnej. Z powodu działania ciepła może dojść do przebarwień lub zmian materiałowych. Proszę trzymać ten produkt z daleka od łatwopalnych materiałów (np. zasłony, papier), cieczy (np. benzyna) lub gazów. Unikać bezpośrednich promieni słonecznych, ekstremalnego gorąca oraz zimna. Proszę trzymać produkt z daleka od pyłu i brudu. Należy unikać stosowania w bezpośrednim sąsiedztwie silnych pól magnetycznych lub pól elektromagnetycznych, anten nadawczych lub generatorów HF. Mogą one wpłynąć na elektroniczny system sterowania. W pobliżu urządzenia nie wolno stawiać żadnych przedmiotów wypełnionych płynami, np. wazonów lub roślin. Dostanie się płynów do ładowarki spowoduje jej uszkodzenie oraz niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu. W takim przypadku należy natychmiast odłączyć produkt od napięcia roboczego, akumulatorek od ładowarki. Nie eksploatować więcej ładowarki. Należy zlecić sprawdzenie ładowarki specjalistycznemu warsztatowi lub zutylizować ją w sposób przyjazny dla środowiska. Należy zwrócić uwagę, aby kabel przyłączeniowy (pomiędzy ładowarką i zasilaniem napięciem/prądem lub pomiędzy ładowarką i akumulatorem) nie był zmiażdżony lub uszkodzony przez ostre krawędzie. 8
c) Obsługa Ładowarka może być zasilana tylko za pomocą stabilizowanego napięcia stałego 11-18 V/DC. W zależności od żądanego prądu ładowania należy użyć pasującego zasilacza dostosowanego do wysokiego prądu lub akumulatorka ołowiowego 12 V (akumulatorek samochodowy). Za pomocą tej ładowarki można ładować tylko odpowiednie akumulatorki (patrz rozdział Dane techniczne ). Nie wolno nigdy ładować innych akumulatorków lub baterii, które nie są przeznaczone do ładowania. Powoduje to wysokie ryzyko pożaru lub wybuchu! Nigdy nie ładować więcej niż jednego zespołu akumulatorków jednocześnie ani akumulatorków podłączonych równolegle! Przed uruchomieniem procesu ładowania/rozładowywania należy najpierw zawsze ustalić typ akumulatorka w menu ładowarki. To samo dotyczy prądu ładowania/wyładowania, jak również dalszych ustawień. Jeżeli wybrane zostaną nieprawidłowe lub niepasujące ustawienia, może zostać uszkodzona nie tylko ładowarka, ale również powstaje zagrożenie pożaru lub eksplozji akumulatorka! Należy zawsze podłączać najpierw kabel ładujący (i lub panel balancera) do ładowarki. Dopiero wtedy kabel ładujący (i lub panel balancera) można połączyć z akumulatorem. Po zakończeniu procesu ładowania należy postąpić w odwrotnej kolejności, odłączyć najpierw akumulatorek od kabla ładującego (i lub panelu balancera). Dopiero wtedy kabel ładujący (i lub panel balancera) można odłączyć od ładowarki. Jeżeli kolejność będzie inna, to istnieje niebezpieczeństwo zwarcia, co może prowadzić do pożaru lub eksplozji akumulatorka! Zachować odpowiedni odstęp od łatwopalnych przedmiotów. Między ładowarką i akumulatorem należy pozostawić wystarczającą odległość (min. 20 cm), nigdy nie kłaść akumulatorka na ładowarce. Ponieważ podczas procesu ładowania/rozładowywania zarówno ładowarka, jak i podłączony akumulatorek wytwarzają ciepło, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej wentylacji. Nigdy nie zakrywać ładowarki ani/lub podłączonego akumulatorka. 9
Nigdy nie blokować wentylatora zamontowanego w ładowarce! Proszę zwrócić poza tym uwagę, aby wentylator nie zasysał żadnych małych przedmiotów, obszar zasysania wokół wentylatora musi być wolny. Nigdy nie pozostawiać produktu bez nadzoru. Pomimo rozległych i zróżnicowanych układów ochronnych nie można wykluczyć wystąpienia awarii lub problemów podczas ładowania akumulatorków. Jeżeli pracują Państwo z ładowarką lub akumulatorem, nie wolno nosić żadnych metalowych lub przewodzących prąd materiałów, jak np. biżuterii (łańcuszki, bransoletki, pierścionki itp.). Poprzez zwarcie na akumulatorze lub ładowarce występuje zagrożenie wystąpienia pożaru lub eksplozji. Nie zostawiać akumulatorków podłączonych do ładowarki, jeżeli ładowarka nie jest potrzebna lub akumulatorek jest w pełni naładowany. Z produktu korzystać wyłącznie w klimacie umiarkowanym. Nigdy nie używać w klimacie tropikalnym. Należy przestrzegać dopuszczalnych warunków otoczenia podanych w części Dane techniczne. Nigdy nie używać produktu bezpośrednio po tym, jak został przeniesiony z zimnego do ciepłego pomieszczenia. Kondensująca się w ten sposób woda w niektórych wypadkach może spowodować awarię lub uszkodzenia! Powoduje to zagrożenie życia wskutek porażenia prądem! Najpierw doprowadzić ładowarkę (i akumulatorek/ akumulatorki) do temperatury pokojowej przed podłączeniem ładowarki do zasilania w napięcie/ prąd, a następnie rozpocząć ich stosowanie. Może to potrwać kilka godzin! Z produktem należy obchodzić się ostrożnie. Wstrząsy, uderzenia, mechaniczny nacisk lub upuszczenie produktu spowodują jego uszkodzenie. Jeżeli bezpieczna praca z urządzeniem nie jest możliwa, należy zaprzestać pracy i zabezpieczyć produkt przed przypadkowym włączeniem. Należy przyjąć, że bezpieczna praca urządzenia nie jest możliwa, jeśli produkt nosi widoczne ślady uszkodzeń, nie działa, był przechowywany przez dłuższy czas w niekorzystnych warunkach lub został silnie obciążony podczas transportu. 10
d) Postępowanie z akumulatorami (ogólne) Akumulatorki nie mogą dostać się w ręce dzieci. Akumulatorki należy przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci. Nie wolno pozostawiać akumulatorków bez nadzoru, ponieważ istnieje ryzyko, że zostaną połknięte przez dzieci lub zwierzęta. Jeśli tak się zdarzy, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem! Nigdy nie wolno powodować zwarć akumulatorków, demontować ich ani wrzucać do ognia. Istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! Nieszczelne lub uszkodzone akumulatorki w kontakcie ze skórą mogą spowodować poparzenia. Dlatego też należy w takim przypadku stosować odpowiednie rękawice ochronne. Ciecze wyciekające z akumulatorków są pod względem chemicznych bardzo agresywne. Obiekty lub powierzchnie, które wejdą z nimi w kontakt, mogą ulec znacznym uszkodzeniom. Z tego względu akumulatorki należy przechowywać w odpowiednim miejscu. Przy użyciu ładowarki należy ładować należy wyłącznie akumulatorki o odpowiedniej technologii akumulatorowej (należy wziąć pod uwagę rozdział Dane techniczne). Nigdy nie wolno podejmować prób ładowania przy użyciu ładowarki innych akumulatorków lub baterii, które nie są przeznaczone do ponownego ładowania. Istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! Baterie nieprzeznaczone do ponownego ładowania nadają się wyłącznie do użytku jednorazowego i należy je wyrzucić, gdy się wyczerpią. Ładować wyłącznie akumulatorki, które są do tego przeznaczone. Akumulatorki nie mogą być wilgotne lub mokre. Nie uszkadzać zewnętrznej obudowy akumulatorków. Istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! Nigdy nie ładować/ rozładowywać akumulatorków bez nadzoru. Akumulatorów nigdy nie wolno ładować bezpośrednio w modelu. Najpierw należy wyjąć akumulatorek z modelu, odłączając go całkowicie od sterownika pojazdu lub samolotu. W trakcie podłączania akumulatorków do ładowarki lub modelu (na przykład modelu latającego) zwrócić uwagę na odpowiednią biegunowość (plus/ + i minus/ -). W przypadku podłączenia niezgodnego z polaryzacją uszkodzeniu ulegnie nie tylko model, ale także akumulatorek. Istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! 11
Nie ładować/rozładowywać akumulatorków, które są jeszcze gorące (np. z powodu wysokiego prądu rozładowania w modelu). Przed ponownym naładowaniem akumulatorka, należy najpierw schłodzić go do temperatura otoczenia. Nigdy nie ładować/rozładowywać akumulatorków uszkodzonych, nieszczelnych lub zdeformowanych. Może to spowodować pożar lub wybuch! Akumulatorki niezdatne do użycia należy wyrzucić w sposób przyjazny dla środowiska. Nigdy nie ładować/ rozładowywać pakietów akumulatorków, które składają się z różnych ogniw. Przy użyciu tej ładowarki nie wolno ładować żadnych akumulatorków, które wyposażone są w wewnętrzny system elektronicznego ładowania lub układy ochronne (np. akumulatorki do telefonów komórkowych). Nigdy nie ładować akumulatorków, które zamontowane są na stałe lub podłączone są np. do układów elektronicznych. Nigdy nie podłączać akumulatorków do ładowarki, których skład chemiczny i dane techniczne nie są znane. W trakcie procesu ładowania/ rozładowania akumulatorki nagrzewają się. W przypadku dotknięcia akumulatorków istnieje ryzyko poparzenia! Jeśli konieczne jest skrócenie kabla przyłączeniowego akumulatorka (np., gdy akumulatorek dostarczono bez wtyczki przyłączeniowej), wszystkie przewody należy skracać osobno, aby uniknąć zwarcia. W przeciwnym razie istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! Akumulatorki należy ładować co 3 miesiące, ponieważ w przeciwnym razie dojdzie do samorozładowania lub głębokiego rozładowania, co sprawi, że akumulatorki staną się niezdatne do użytku. Po całkowitym naładowaniu odłączyć akumulatorek od ładowarki. W przypadku niewłaściwego użytkowania (zbyt wysoki prąd ładowania, nieprawidłowa polaryzacja) może dojść do przeładowania lub uszkodzenia akumulatorka. W najgorszym wypadku akumulatorek może wybuchnąć i spowodować poważne szkody. Należy przestrzegać wskazówek bezpieczeństwa producenta akumulatorków i ich informacji dotyczących maksymalnego prądu ładowania i rozładowania. 12
e) Postępowanie z akumulatorami litowymi Nowoczesne akumulatorki wykonane przy wykorzystaniu technologii litowej zapewniają nie tylko znacznie większą pojemność niż akumulatorki NiMh lub NiCd, ale charakteryzują się też znacznie mniejszym ciężarem. Dzięki temu ten typ akumulatorka jest szczególne atrakcyjny w zastosowaniach w dziedzinie budowy modeli najczęściej wykorzystuje się w tym celu akumulatorki LiPo (litowo-polimerowe). Akumulatorki LiPo (a także akumulatorki LiFe- und LiIon, które mogą być ładowane przez ładowarkę) wymagają jednakże szczególnej staranności w trakcie ładowania/ rozładowywania oraz eksploatacji i obsługi. Zewnętrzna powłoka akumulatorków LiPo jest bardzo wrażliwa, ponieważ składa się jedynie z grubej folii. Nigdy nie wolno rozbierać ani uszkadzać akumulatorka. Nie wolno go też upuszczać ani wkładać do niego jakichkolwiek przedmiotów! Unikać wszelkich mechanicznych obciążeń akumulatorka, nigdy nie ciągnąć za kable przyłączeniowe akumulatorków! Istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! Do tej wskazówki należy stosować się również, gdy akumulatorek znajduje się w modelu (lub jest wyjmowany z modelu). Podczas użytkowania, ładowania lub rozładowywania, transportu oraz przechowywania akumulatorka należy zapobiegać jego przegrzaniu. Akumulatora nie wolno kłaść w pobliżu źródeł ciepła (np. tempomatów, silników) i należy chronić go przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. W przypadku przegrzania akumulatorka istnieje ryzyko pożaru oraz eksplozji! Akumulatora nigdy nie wolno narażać na działanie temperatur wyższych niż +60 C (lub należy przestrzegać również dodatkowych ograniczeń producenta!). W przypadku uszkodzenia akumulatorka (np. po upadku modelu samolotu lub helikoptera) lub wgniecenia/ uwypuklenia się zewnętrznej osłony, nie wolno już korzystać z akumulatorka. Nie należy już go ładować. Istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! Akumulator należy ostrożnie chwycić, stosując w tym celu odpowiednie rękawice ochronne. Akumulator należy wyrzucić w sposób przyjazny dla środowiska. Do ładowania akumulatorków litowych należy stosować wyłącznie przeznaczoną w tym celu ładowarkę. Nie wolno używać konwencjonalnych ładowarek do akumulatorków NiCd, NiMH lub ołowiowych, ponieważ stwarzają one ryzyko pożaru oraz eksplozji! 13
Jeśli ładowany jest akumulatorek litowy z więcej niż jednym ogniwem, należy koniecznie zastosować tzw. balancer (np. ten, który jest już zintegrowany w dostarczonej ładowarce). Akumulatorki LiPo należy ładować prądem rzędu maks. 1 C. Oznacza to, że prąd ładowania nie może przekraczać wartości pojemności nadrukowanej na akumulatorze (np. pojemność akumulatorka 1000 mah, maks. prąd ładowania 1000 ma = 1A). W przypadku akumulatorków LiFe-/LiIon proszę koniecznie przestrzegać wskazówek dotyczących danych producenta. Prąd wyładowywania nie może przekraczać wartości nadrukowanej na akumulatorze. Jeżeli np. w przypadku akumulatorka LiPo wartość 20 C nadrukowana będzie na akumulatorze, to maks. prąd wyładowania odpowiada 20-krotnej pojemności akumulatorka (np. pojemność akumulatorka 1000 mah, maks. prąd wyładowania 20 C = 20 x 1000 ma = 20 A). W przeciwnym razie dojdzie do przegrzania akumulatorka, co może doprowadzić do deformacji/uwypuklenia się akumulatorka lub eksplozji i pożaru! Nadrukowana wartość (np. 20 C ) nie odnosi się do prądu stałego, ale wyłącznie do prądu maksymalnego, który można dostarczać do akumulatorka przez krótki okres czasu. Prąd stały nie może być wyższy niż połowa podanych wartości. Akumulatorki w technologii litowej są bardzo wrażliwe na głębokie rozładowanie, które prowadzi do ich zniszczenia. Jeśli model nie jest wyposażony w ochronę przed głębokim rozładowaniem lub optyczny wskaźnik niskiego napięcia akumulatorka, to należy odpowiednio ustawić czas eksploatacji modelu. 14
6. CZĘŚCI SKŁADOWE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 Wentylator 2 Wyświetlacz LC 3 Port USB do podłączenia do komputera 4 4-drożny krzyżak Rysunek 1 5 Gniazdko przyłączeniowe do zasilania napięciem/prądem 6 Gniazdka okrągłe do zasilania napięciem/prądem (na spodzie; do wkładanie ładowarki na pasujący zasilacz) 7 Gniazdko balancera do podłączenia dostarczonego panelu balancera 8 Gniazdko do zewnętrznego czujnika temperatury (nie należy do zakresu dostawy) 9 Gniazdka przyłączeniowe kabla ładującego (4 mm) 15
7. DORABIANIE PRZEWODU ŁADUJĄCEGO Jeśli przewód ładujący nie jest jeszcze dostępny, należy go odpowiednio dorobić. W tym celu położyć przygotowany kabel (10) z dwoma 4 mm wtykami bananowymi (11) po jednej stronie oraz kabel o otwartych końcówkach (12) po drugiej stronie ładowarki. 12 10 11 Rysunek 2 Do przewodu o otwartych końcówkach należy zgodnie z polaryzacją przylutować łącznik wtykowy, który jest odpowiedni dla łącznika wtykowego wysokiego prądu akumulatorka. Należy przy tym zadbać o pewne połączenie łącznika wtykowego z przewodem oraz o prawidłową polaryzację: Czerwony = dodatnia (+) Czarny = ujemna (-) Punkty lutowania należy zaizolować za pomocą rurki termokurczliwej. Przewód ładowania (patrz rys. 2, poz. 10) został przedstawiony w stanie zwiniętym wyłącznie z przyczyn technicznych. Do ładowania należy stosować wyłącznie rozwinięty przewód. 16
8. OPIS PRODUKTU Zwarta forma konstrukcji i łatwa obsługa Ładowarka mimo wysokich prądów ładowania/rozładowania posiada bardzo kompaktową budowę. Design pulpitu, oraz 4-drożny krzyżak, a także dwuwierszowy, podświetlany wyświetlacz LC sprawiają, że obsługa jest wyjątkowo łatwa. Dwa wejścia do zasilania w napięcie/ prąd Ładowarka może zostać podłączona do odpowiedniego zasilacza lub akumulatorka ołowiowego 12 V (akumulatorka pojazdu) za pośrednictwem gniazdka (5) po prawej stronie oraz dostarczonego kabla przyłączeniowego. Za pośrednictwem dwóch gniazdek (6) znajdujących się w dolnej części ładowarka może zostać włożona w zasilacz należący do systemu (można go otrzymać jako wyposażenie dodatkowe). Optymalna technika ładowania dla akumulatorków litowych z balancerem W trakcie ładowania akumulatorków litowych ładowarka chroni akumulatorki przed nadmiernym naładowaniem, a w trakcie rozładowywania akumulatorki chronione są przed głębokim rozładowaniem. Pojedyncze ogniwa wieloogniwowego pakietu akumulatorków litowych ładowane są do momentu osiągnięcia tego samego napięcia przez zintegrowany balancer. Tym samym w trakcie stosowania akumulatorków np. do modeli samochodów, modeli latających lub modeli helikopterów nie może dojść do rozładowania pojedynczego ogniwa. W trakcie ładowania akumulatorków składających się z kilku ogniw balancer podczas ładowania zapobiega nadmiernemu naładowaniu pojedynczego ogniwa. Wartości napięcia pojedynczych ogniw można nadzorować za pośrednictwem wyświetlacza. Panel balancera z najczęściej stosowanym przyłączami balancera do akumulatorków zawarty jest w zakresie dostawy. Ładowarka może być stosowana do akumulatorków litowych, typu konstrukcji LiPo, LiFe i LiIon. Pamięć dla 10 ustawień Ładowarka jest wyposażona w 10 miejsc w pamięci, w których można zapisać określone profile ładowania i rozładowania akumulatorków. W ten sposób można zapisać i ponownie wywołać często stosowane ustawienia, na przykład dla różnych akumulatorków do modeli latających. 17
Tryb cyklu dla wielokrotnego ładowania/ rozładowywania Na przykład w celu regeneracji akumulatorków lub optymalizacji mocy proces ładowania/ rozładowania może być wykonywany wielokrotnie raz za razem automatycznie (możliwe jest ustawienie do maksymalnie 5 cykli). Wyłączanie delta peak do akumulatorków NiMH/NiCd Dzięki metodzie ładowania delta peak w przypadku akumulatorków NiMH i NiCd ładowarka automatycznie kończy proces ładowania dokładnie wtedy, gdy akumulatorek jest całkowicie naładowany. Funkcje bezpieczeństwa W menu ładowarki można ustawić nie tylko limit czasowy procesu ładowania, lecz także limit pojemności. Dla procesu ładowania akumulatorków NiMH/ NiCd o niewielkim oporze wewnętrznym możliwe jest ustawienie limitu prądu ładowania. Za pośrednictwem zewnętrznego czujnika temperatury (nie jest zawarty w zakresie dostawy i można go zamówić osobno) można w trakcie procesu ładowania nadzorować temperaturę akumulatorków, a w przypadku nadmiernej temperatury proces ładowania można zakończyć. Sterowanie za pośrednictwem oprogramowania PC-ta Ładowarkę można podłączyć i sterować za pośrednictwem odpowiedniego kabla USB (nie jest zawarty w zakresie dostawy, można go zamówić osobno) podłączonego do PC-ta z systemem operacyjnym Windows (konieczny jest przynajmniej system operacyjny Windows XP). Oprócz tego możliwe jest monitorowanie procesu ładowania/ rozładowania z wyświetleniem graficznym. 18
9. Zastosowane typy akumulatorków Typ akumulatorka Napięcie znamionowe (V/ogniwo) Maks. napięcie ładowania (V/ogniwo) Napięcie do przechowywania (V/ogniwo) Prąd ładowania do szybkiego ładowania Min. napięcie po rozładowaniu (V/ogniwo) LiPo LiIon LiFe NiCd NiMH Pb 3,7 3,6 3,3 1,2 1,2 2,0 4,2 4,1 3,6 1,5 1,5 2,46 3,85 3,75 3,3 - - - <= 1C <= 1C <= 4C 1C - 2C 1C - 2C <= 0,4C 3,0-3,3 2,9-3,2 2,6-2,9 0,1-1,1 0,1-1,1 1,8 Napięcia w górnej tabeli odnoszą się do pojedynczego ogniwa. Maksymalny prąd ładowania/rozładowania wskazywany jest przez wartość pojemności C. Prąd ładowania 1C odpowiada przy tym wartości pojemności wydrukowanej na akumulatorku (np. podana pojemność akumulatorka 1000 mah, maks. prąd ładowania 1000 ma = 1A). W przypadku wieloogniwowych pakietów akumulatorków należy poza tym zwracać uwagę na prawidłowe ustawienie napięcia. Na przykład w przypadku pakietu akumulatorków składających się z dwóch ogniw pojedyncze ogniwa mogą zostać połączone zarówno równolegle lub też szeregowo. Jeżeli dla akumulatorka przekroczony zostanie maksymalny dopuszczalny prąd ładowania lub wybrana zostanie nieprawidłowa ilość ogniw/ nieprawidłowe ustawienie napięcia, istnieje niebezpieczeństwo, że akumulatorek zostanie zniszczony. Może to spowodować niebezpieczeństwo wybuchu lub pożaru! Dalsze wskazówki dotyczące maksymalnego prądu ładowania oraz ilości ogniw/ napięcia można zaczerpnąć z kart informacyjnych lub napisu na akumulatorku. 19
10. URUCHOMIENIE Ładowarka musi być zasilana ustabilizowanym napięciem stałym (11-18 V/DC). Nigdy nie wolno eksploatować ładowarki przy użyciu innego napięcia, gdyż niszczy ono zasilacz, co prowadzi do utraty gwarancji! Ładowarka dysponuje maksymalną wydajnością ładowania 180 W. W zależności od podłączonego akumulatorka, jego typu i ilości ogniw możliwy jest prąd ładowania wynoszący maksymalnie 16 A. Z tego powodu należy wybrać zasilanie w odpowiednio silny prąd. W przypadku pełnego wykorzystania wydajności ładowania wynoszącej 180 W zastosowany przez Państwa zasilacz powinien dostarczać moc wyjściową wyższą o ok 15%, a więc przynajmniej 205-210 W. W przypadku zasilacza 12 V oznacza to prąd wyjściowy wynoszący około 17 A. Jeżeli zasilacz wykazuje wyższe napięcie wyjściowe, to konieczny prąd się odpowiednio zmniejsza. Ładowarka jest wyposażona w dwa różne wyjścia służące do podłączenia zasilania w napięcie/ prąd: 1. Ładowarka może zostać podłączona do odpowiedniego zasilacza lub akumulatora ołowiowego 12 V (akumulatora pojazdu) za pośrednictwem gniazdka (5) po prawej stronie oraz dostarczonego kabla przyłączowego. 2. Za pośrednictwem dwóch gniazdek (6) znajdujących się w dolnej części ładowarka może zostać włożona w zasilacz należący do systemu (można go otrzymać jako wyposażenie dodatkowe). Stosować wyłącznie jeden z dwóch rodzajów podłączenia. Nigdy nie podłączać dwóch zasilaczy jednocześnie do jednej ładowarki, gdyż w takim przypadku zostanie zniszczona ładowarka i między innymi również obydwa zasilacze - utrata gwarancji! Podczas podłączania należy zawsze zwracać uwagę na prawidłową biegunowość (przestrzegać plusa/+ i minusa/-)! Czerwony kabel musi być podłączony do dodatniego bieguna (plus/+), a czarny kabel do bieguna ujemnego (minus/-). Ładowarka wydaje krótki sygnał dźwiękowy, zapala się wyświetlacz LC. Ładowarka znajduje się teraz w menu głównym i jest gotowa do eksploatacji. 20
11. PODŁĄCZENIE AKUMULATORKA Zanim przystąpią Państwo do podłączenia/ładowania, proszę zwrócić uwagę na poniższe punkty: Proszę koniecznie uważnie przeczytać w całości rozdział 5 i 9, jeżeli jeszcze Państwo tego nie zrobili. Czy znają Państwo dokładne dane akumulatorka? Nieznane akumulatorki lub akumulatorki bez nadruków, których wartości lub typ nie jest znany, nie mogą być podłączane/ ładowane/ rozładowywane! Czy wybrany został odpowiedni właściwy program ładowania odpowiednio do typu akumulatorka? Nieprawidłowe ustawienia powodują uszkodzenie ładowarki i akumulatorka, a oprócz tego istnieje niebezpieczeństwo pożaru i wybuchu! Czy ustawiony został odpowiedni prąd ładowania? Czy ustawione zostało właściwe napięcie (np. w przypadku akumulatorków LiPo składających się z wielu ogniw)? Na przykład akumulatorek LiPo może zostać podłączony równolegle (3,7 V) lub szeregowo (7,4 V). Czy wszystkie kable podłączeniowe i przyłącza nie budzą zastrzeżeń, czy wtyczki są włożone w gniazdka przyłączowe tak, że nie odłączają się? Zużyte wtyczki i uszkodzone kable należy wymienić. Ładować należy zawsze tylko jeden akumulatorek lub pakiet akumulatorków. Nigdy nie podłączać kilku pakietów akumulatorków do ładowania. Jeżeli należy naładować pakiety akumulatorków przygotowane przez Państwa, to wszystkie ogniwa powinny mieć taką samą budowę (ten sam typ, taką samą pojemność, tego samego producenta). Poza tym ogniwa muszą wykazywać ten sam stan naładowania (akumulatorki LiPo mogą zostać odpowiednio wyrównane za pomocą balancera, a w przypadku innych pakietów akumulatorków, np. NiMH lub NiCd, nie jest to możliwe). Co jest ważne w trakcie ładowania/ rozładowania akumulatorków litowego z przyłączem balancera: Zazwyczaj pakiety akumulatorków litowych są zazwyczaj wyposażone w przyłącze balancera. Oprócz tego jest możliwe, że ładowarka może monitorować napięcia każdego pojedynczego ogniwa. Ładowarka dopasowuje odchylenia napięcia wszystkich ogniw po kolei. Balancer zapobiega tym samym nadmiernemu naładowaniu jednego lub kilku ogniw lub niedostatecznemu naładowaniu innych ogniw. Oznacza to, że balancer chroni zarówno przed nadmiernym naładowaniem (co może prowadzić do pożaru lub wybuchu) a także zapewnia optymalną wydajność pakietu akumulatorków w danym modelu. 21
W przypadku podłączenia pakietów akumulatorków litowych składających się z kilku ogniw należy zwrócić uwagę na to, aby przyłącze balancera zostało podłączone do ładowarki za pośrednictwem dostarczonego panelu balancera (i jego kabla przyłączowego), patrz ilustracja Jeżeli zastosowane akumulatorki wyposażone są w inne wtyczki balancera, które nie pasują do przyłączy panelu balancera, należy zastosować odpowiednie adaptery, które można otrzymać w placówkach handlowych sprzedających wyposażenie dodatkowe. W przypadku użycia pakietów akumulatorków wykonanych we własnym zakresie, ładowarka może między innymi wyświetlać później komunikaty błędów, jeżeli kolejność lub układ wtyczek odbiegają od standardu. W celu podłączenia należy wykonać następujące działania: 1. Najpierw podłączyć kabel ładujący do gniazdek do ładowania (9) ładowarki. Należy przy tym zwrócić uwagę na prawidłową biegunowość (czerwony kabel = plus/+, czarny kabel = minus/-). Kabel ładujący nie może być jeszcze podłączony do akumulatorków! W przeciwnym razie istnieje zagrożenia zwarcia dwóch okrągłych wtyczek kabla ładującego, niebezpieczeństwo pożaru i eksplozji! 2. Jeżeli podłączony ma być jeden akumulatorek litowy o kilu ogniwach za pomocą kabla banlancera, to dostarczony panel balancera należy podłączyć do gniazdka balancera (7) za pomocą kabla przyłączowego. 3. Podłączyć kabel ładujący do akumulatorka. Należy przy tym zwrócić uwagę na prawidłową biegunowość (czerwony kabel = plus/+, czarny kabel = minus/-). 4. Jeżeli akumulatorek litowy jest wyposażony w kabel balancera, to należy go włożyć w odpowiednie przyłącze panelu balancera. Zwrócić koniecznie uwagę na prawidłową formę gniazdka i wtyczki na panelu balancera i akumulatorka. W trakcie wkładania wtyczki nie używać siły! Rysunek 3: Przykład podłączonego pakietu akumulatorków litowych z kablem balancera 22
W trakcie odłączania akumulatorka należy postępować w następujący sposób: 1. Jeżeli akumulatorek litowy jest wyposażony w kabel balancera, to należy go odłączyć od panelu balancera. 2. Odłączyć kabel ładujący od akumulatorka. 3. Ewentualnie odłączyć panel balancera od ładowarki. 4. Na samym końcu odłączyć kabel ładujący od ładowarki. Czynności należy zawsze wykonywać w następującej kolejności. Akumulatorek należy najpierw zawsze odłączać od kabla ładującego/ panela balancera. Dopiero wtedy kabel ładujący można odłączyć od ładowarki. W przeciwnym razie istnieje zagrożenia zwarcia dwóch okrągłych wtyczek kabla ładującego, niebezpieczeństwo pożaru i eksplozji! 23
12. OBSŁUGA Wykres menu OSD: 24
25
Obsługa jest realizowana za pośrednictwem 4-drożnego krzyżaka i dwuwierszowego, podświetlanego wyświetlacza LC. Przesunąć krzyżak do góry 8 : Zwiększyć wartość nastawczą, wybrać funkcję/ podmenu Przesunąć krzyżak w dół 2 : Zmniejszyć wartość nastawczą/ wybrać podmenu Nacisnąć przycisk krzyżaka w lewo 4 : Przejść do poprzedniej funkcji i przerwać procedurę Nacisnąć na przycisk krzyżaka w prawo 6. Potwierdzić lub rozpocząć ustawienie/ funkcję Po podłączeniu ładowarki od napięcia roboczego wydaje ona krótki sygnał dźwiękowy i wyświetlacz LC zapala się. Ładowarka znajduje się teraz w menu głównym i jest gotowa do eksploatacji. Nacisnąć przycisk krzyżaka do góry lub w dół, aby wybrać typ akumulatorka (LiPo, LiFe, LiIon, NiCd, NiMH, Pb), wywołać pamięć akumulatorka ( BATT MEMORY ), aktywować wyświetlenie napięcia ogniw dla akumulatorków litowych ( LI BATT METER ) lub przeprowadzić ustawienia systemu ( SYSTEM SET ). Aby potwierdzić wybór i dostać się do danego podmenu, należy nacisnąć przycisk krzyżaka w prawo. Można tu zmienić dalsze ustawienia lub wybrać funkcje/ podmenu. nacisnąć przycisk krzyżaka w lewo, aby ponownie przejść do poprzedniej funkcji/ podmenu (ustawienia dokonywane w w funkcji/podmenu pozostają przy tym zachowane). Aby rozpocząć aktualną funkcję (np. proces ładowania) z aktualnymi ustawieniami, należy nacisnąć i przytrzymać prawy przycisk krzyżaka przez 3 sekundy. Aby przerwać/ zatrzymać funkcję, należy nacisnąć przycisk krzyżaka w lewo. 26
13. AKUMULATORY LITOWE (LIPO, LIION, LIFE) a) Informacje ogólne Programy akumulatorków LiPo-, LiIon- i LiFe różnią się zasadniczo jedynie pod względem wartości napięć i dopuszczalnego prądu ładowania, patrz rozdział 9. W trakcie ładowania akumulatorków LiPo-, LiIon- lub LiFe istnieją dwie różniące się od siebie fazy. Na początku akumulatorek ładowany jest stałym prądem. Jeżeli akumulatorek osiągnie maksymalne napięcie (dla akumulatorka LiP jest to np. napięcie 4,2 V), to jest on dalej ładowany stałym napięciem (zmniejsza się przy tym prąd ładowania). Jeżeli wartość prądu zmniejszy się poniżej określonej granicy, proces ładowania zostaje zakończony, a akumulatorek jest już całkowicie naładowany. W przypadku akumulatorków litowych o kilku ogniwach, zintegrowany balancer przejmuje monitorowanie napięć ogniw, co sprawia, że pod koniec ładowania wszystkie ogniwa mają to samo napięcie. Prąd ładowania, który należy ustawić, jest zależny od pojemności akumulatorka i jego typu konstrukcji (patrz rozdział 9). Proszę przy tym przestrzegać danych producenta akumulatorka. W menu głównym ładowarki wybrać funkcję LiPo BATT, LiIo BATT lub LiFe BATT, w tym celu nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2. Aby przejść do wyboru programów akumulatorka, nacisnąć przycisk krzyżaka w prawo 6. Na wyświetlaczu pojawiają się wartości, które zostały ustawione jako ostatnie. Aby wybrać żądany program akumulatorka, należy nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2. CHARGE : Ładowanie akumulatorka litowego bez przyłącza balancera BALANCE : Ładowanie akumulatorka litowego z przyłączem balancera FAST CHG : Szybkie ładowanie akumulatorka STORAGE : Ładowanie lub rozładowanie akumulatorków do określonej wartości napięcia DISCHARGE : Rozładowywanie akumulatorka PROGRAM SELECT LiPo BATT PROGRAM SELECT LiIo BATT PROGRAM SELECT LiFe BATT LiPo BALANCE 2.2A 7.4V(2S) 27
b) Ładowanie akumulatorka bez podłączenia balancera ( CHARGE ) Oczywiście można także ładować akumulatorki litowe z przyłączem balancera za pomocą programu akumulatorków CHARGE. W trakcie tego nie ma miejsca wyrównanie pojedynczych napięć ogniw i z tego względu może dojść do nadmiernego naładowania jednej lub kilku ogniw. Istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru! Z tego względu akumulatorki litowe posiadające kilka ogniw z przyłączem balancera należy ładować za pomocą programu akumulatorków BALANCE. Jak opisano w rozdziale 13 a) ustawić typ akumulatorka (LiPo, LiIon lub LiFe) i wybrać program akumulatorka CHARGE. Na wyświetlaczu u góry z lewej strony wyświetlany jest ustawiony typ akumulatorka, a obok z prawej strony program akumulatorka. Wartość na dole z lewej strony to aktualnie ustawiony prąd ładowania, a wartość na dole z prawej strony napięcie lub ilość ogniw pakietu akumulatorków (tutaj np. 3-ogniwowy akumulatorek LiPo, 3 x 3,7 V = 11,1 V). Aby wybrać inny program akumulatorka, należy nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2. Aby dostać się do głównego menu, nacisnąć przycisk krzyżaka w lewo 4. Jeżeli należy zmienić wartości dla prądu ładowania i ilość ogniw, to to należy nacisnąć prawy przycisk krzyżaka 6. Prąd ładowania miga. Nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2, aby ustawić prąd ładowania. Maksymalny możliwy prąd ładowania jest zależny od typu akumulatorka, pojemności akumulatorka, a także ilości ogniw. Należy przy tym wziąć pod uwagę dane producenta akumulatorka i rozdział Dane techniczne na końcu instrukcji obsługi, jak również rozdział 9. Nacisnąć prawy przycisk krzyżaka 6, co powoduje, że miga ilość ogniw. LiPo CHARGE 2.2A 11.1V(3S) Nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2, aby ustawić ilość ogniw. W zależności od typu akumulatorka automatycznie wyliczane jest i wyświetlane jest odpowiednie napięcie znamionowe (patrz rozdział 9). Jeżeli krzyżak zostanie przesunięty jeszcze raz w prawo, wyświetlenie przestaje migać. Postępować w opisany powyżej sposób, aby lub zmienić prąd ładowania lub ilość ogniw, jeżeli jest to pożądane. 28
Uruchomić program akumulatorka poprzez przesunięcie krzyżaka w prawo 6 i przytrzymanie go przez 3 sekundy. Jeżeli ustawienia są błędne lub ładowarka stwierdza błąd, to wyprowadzany jest sygnał ostrzegawczy i pojawia się odpowiednia informacja na wyświetlaczu. Aby zakończyć sygnał ostrzegawczy i przejść do poprzedniego menu, należy przesunąć krzyżyk sterowania w lewo 4. Jeżeli ustawienia są właściwe, na wyświetlaczu pojawia się na przykład wyświetlenie pokazane z prawej strony. Wartość przy R: to ilość ogniw, które wykryła ładowarka. Wartość przy S: to ilość ogniw, które zostały ustalone w menu. Jeżeli te obydwie ilości ogniw nie są zgodne, proszę sprawdzić zarówno ustawienia w ładowarce, jak też akumulatorku. Ewentualnie akumulatorek jest głęboko rozładowany lub jedno ogniwo jest uszkodzone. Takie akumulatorki nie powinny być ładowane, gdyż w przeciwnym wypadku istnieje zagrożenie pożarem lub wybuchem! Rozpocząć proces ładowania poprzez przesunięcie krzyżaka w prawą stronę 6. Podczas procesu ładowania na wyświetlaczu wyświetlane są następujące dane: R:3SER S:3SER CONFIRM(ENTER) Li3S 1.2A 12.59V CHG 022:43 00682 U góry z lewej strony należy podać typ akumulatorka, jak również ilość ogniw ( Li3S = akumulatorek litowy z 3 ogniwami), a u góry w środku prąd ładowania i u góry z prawej strony aktualne napięcie akumulatorka. Na dole z lewej strony znajduje się aktualny program akumulatorka ( CHG = CHARGE ), w środku czas ładowania, który upłynął, i obok z prawej strony ładowana pojemność w mah. Jeżeli krzyżak zostanie kilkakrotnie krótko naciśnięty w kierunku w dół 2, możliwe jest wyświetlenie różnych informacji. Aby powrócić do normalnego wyświetlenia, krzyżak należy nacisnąć w kierunku w prawo 6. Jeżeli proces ładowania jest zakończony, wydawany jest sygnał dźwiękowy (o ile ta funkcja nie została wyłączona). Aby zakończyć proces ładowania, należy nacisnąć przycisk krzyżaka w lewo 4. 29
c) Ładowanie akumulatorka z podłączeniem balancera ( BALANCE ) W przeciwieństwie do zwykłego programu ładowania CHARGE (rozdział 13 b), w przypadku programu ładowania BALANCE monitorowane jest napięcie każdego pojedynczego ogniwa lub pakietu akumulatorków litowych składającego się z kilku ogniw, a odstępstwa są odpowiednio do korygowane. Oprócz dwóch normalnych przyłączy akumulatorka (plus/+ und minus/-) należy podłączyć przyłącze balancera akumulatorka do ładowarki, patrz rozdział 11. Pozostały sposób postępowania w trakcie ładowania akumulatorka odpowiada programowi ładowania CHARGE, patrz rozdział 13 b). Jeżeli akumulatorek składający się z wielu ognisk podłączony jest za pośrednictwem przyłącza balancera, to oprócz tego możliwe jest oglądanie pojedynczych napięć ogniw poprzez naciśnięcie na przycisk na krzyżaku do góry 8. Aby powrócić do normalnego wyświetlenia, krzyżak należy nacisnąć w kierunku w prawo 6. Proszę wziąć pod uwagę: Tylko pakiet akumulatorków o tych samych napięciach ogniw dostarcza maksymalnej wydajności i maksymalnego czasu eksploatacji Państwa modelu samochodowego/samolotowego. W przypadku rozładowania z powodu różnic w jakości materiału i wewnętrznego montażu wieloogniwowego pakietu akumulatorków litowych dochodzi do tego, że ogniwa na końcu rozładowania mogą posiadać różne napięcie. LJeżeli taki akumulatorek będzie ładowany bez balancera, to bardzo szybko powstaną duże różnice w napięciu ogniw. Nie prowadzi to do krótszego czasu eksploatacji (ponieważ w jednym z ogniw załamuje się napięcie), ale cały akumulatorek zostaje uszkodzony przez głębokie rozładowanie jednego ogniwa. W dalszym ciągu występuje zagrożenie przeładowania podczas ładowania pakietu akumulatorków, jeżeli ogniwa pakietu akumulatorków posiadają różne napięcia. Przykład: Z zewnątrz pakiet akumulatorków LiPo z dwoma ogniwami ładowany bez balancera posiada napięcie 8,4 V i wydaje się, że jest całkowicie naładowany. Poszczególne ogniwa posiadają jednak napięcie 4,5 V i 3,9 V (jedno ogniwo jest niebezpieczne przeładowane, inne w połowie puste). Tak przeładowane ogniwo może zapalić się lub wybuchnąć! Z tego powodu pakiet akumulatorków litowych, który składa się z kilku ogniw, musi być zawsze wyposażony w przyłącze dla balancera i być ładowany również za pomocą odpowiedniego procesu ładowania (z balancerem). 30
d) Szybkie ładowanie ( FAST CHG ) Podczas ładowania akumulatorka litowego, prąd ładowania ze względu na zastosowany proces ładowania dla akumulatorków litowych stale się zmniejsza, im bardziej ładowany jest akumulatorek (jeżeli akumulatorek osiągnął swoje maksymalne napięcie ładowania i ładowarka przełącza się z procesu ładowania stałym prądem na proces ładowania stałym napięciem). Naturalnie dzięki temu wzrasta również czas ładowania. W trakcie szybkiego ładowania w przypadku procesu ładowania stałym napięciem osiągany jest wyższy prąd ładowania. Jednakże ma to negatywny wpływ na pojemność, ponieważ proces ładowania zostaje wcześniej przerwany przez układy połączeń bezpieczeństwa w ładowarce. Oznacza to, że np. akumulatorek LiPo podczas szybkiego ładowania nie zostanie całkowicie naładowany. Do dyspozycji jest tylko ok. 90% pojemności, która jest możliwa w normalnym procesie ładowania. Szybkie ładowanie ma więc tylko wtedy sens, jeżeli chodzi o możliwe szybkie ponowne zastosowanie akumulatorka. Procedurę ustawiania prądu ładowania i napięcia/ ilości ogniw należy przeprowadzić dokładnie tak samo jak w przypadku normalnego procesu ładowania, patrz rozdział 13 b). e) Przechowywanie akumulatorka ( STORAGE ) Ten program akumulatorka może zostać zastosowany, jeżeli akumulatorek ma być przechowywany przez dłuższy czas. W zależności od ustawionego typu akumulatorka, jest on ładowany lub rozładowywany do określonego napięcia (LiPo = 3,85 V, LiIon = 3,75 V, LiFe = 3,3 V, napięcie każdorazowo dla jednego ogniwa). W zależności od napięcia ogniwa akumulatorek jest rozładowywany albo ładowany. W przypadku wieloogniwowego pakietu akumulatorków ma to naturalnie tylko wtedy sens, gdy występuje przyłącze balancera i do ładowarki podłączony jest balancer. Przy dłuższym przechowywaniu akumulatorka litowego (np. podczas przechowywania akumulatorka samolotowego) w każdym przypadku musi być on sprawdzany co 3 miesiące i ponownie sprawdzany za pomocą programu STORAGE, aby nie doszło do szkodliwego głębokiego rozładowania. Procedurę ustawiania prądu ładowania i napięcia/ ilości ogniw należy przeprowadzić dokładnie tak samo jak w przypadku normalnego procesu ładowania, patrz rozdział 13 b). 31
f) Rozładowanie akumulatorka ( DISCHARGE ) Zazwyczaj w przypadku akumulatorków litowych nie jest konieczne ich rozładowanie (w przeciwieństwie do wcześniej stosowanych akumulatorków NiCd). Akumulatorek może niezależnie od jego aktualnego stanu być natychmiast ładowany. Jeżeli pomimo tego akumulatorek litowy ma zostać naładowany (aby na przykład zmierzyć pojemność akumulatorka), to prąd rozładowania może zostać ustawiony w przedziale od 0,1 A do 8 A. Maksymalny możliwy prąd rozładowania jest zależny od typu akumulatorka, pojemności akumulatorka, a także ilości ogniw (maks. wydajność rozładowania ładowarki wynosi 30 W, która ogranicza maks. możliwy prąd rozładowania w akumulatorkach z wieloma ogniwami). Należy przy tym wziąć pod uwagę rozdział Dane techniczne na końcu instrukcji obsługi, jak również rozdział 9. Procedurę ustawiania prądu rozładowania i napięcia/ ilości ogniwa należy przeprowadzić dokładnie tak samo jak w przypadku procesu ładowania, patrz rozdział 13 b) z wyjątkiem tego, że akumulatorek po uruchomieniu programu akumulatorka nie jest ładowany, lecz rozładowywany. Podczas procesu rozładowania na wyświetlaczu wyświetlane są następujące dane: U góry z lewej strony należy podać typ akumulatorka, jak również ilość ogniw ( Li3S = akumulatorek litowy z 3 ogniwami), a u góry w środku prąd rozładowania, a u góry z prawej strony aktualne napięcie akumulatorka. Na dole z lewej strony znajduje się aktualny program akumulatorka ( DSC = DISCHARGE ), w środku czas ładowania, który upłynął, a obok z prawej strony rozładowana pojemność w mah. Końcowe napięcie rozładowania jest w zależności dla różnych typów akumulatorków różne i wstępnie ustawione w ładowarce. LiPo: LiIon: LiFe: 3,0 V/ogniwo 2,9 V na ogniwo 2,6 V/ogniwo Li3S 0.4A 12.59V DSC 022:43 00682 Jeżeli akumulatorek składający się z wielu ognisk podłączony jest za pośrednictwem przyłącza balancera, to oprócz tego możliwe jest oglądanie pojedynczych napięć ogniw poprzez naciśnięcie na przycisk na krzyżaku do góry 8. Jeżeli krzyżak zostanie kilkakrotnie krótko naciśnięty w kierunku w dół 2, możliwe jest wyświetlenie różnych informacji. Aby powrócić do normalnego wyświetlenia, krzyżak należy nacisnąć w kierunku w prawo 6. 32
14. AKUMULATORKI NIMH I NICD a) Informacje ogólne Programy akumulatorków dla akumulatorków NiMH i NiCd różnią się zasadniczo jedynie pod względem zastosowanej, wewnętrznej procedury ładowania. Ustawienia w menu są jednakowe. W menu głównym wybrać typ akumulatorka NiMH BATT lub NiCD BATT, w tym celu nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2. Aby przejść do wyboru programów akumulatorka, nacisnąć przycisk krzyżaka w prawo 6. Na wyświetlaczu pojawiają się wartości, które zostały ustawione jako ostatnie. Aby wybrać żądany program akumulatorka, należy nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2. CHARGE : Ładowanie akumulatorków Auto CHARGE : Ładowanie akumulatorka, automatyczny wybór prądu ładowania DISCHARGE : Rozładowywanie akumulatorka RE-PEAK : Ponowne ładowanie pełnego akumulatorka PROGRAM SELECT NiMH BATT PROGRAM SELECT NiCD BATT NiMH CHARGE CURRENT 2.0A CYCLE : Wielokrotne cykle ładowania/rozładowania lub rozładowania/ładowania 33
b) Ładowanie akumulatorka ( CHARGE ) Prąd ładowania, który należy ustawić, jest zależny od pojemności akumulatorka i powinien wynosić normalnie 1C (patrz również rozdział 9). Wysokiej jakości akumulatorki wytrzymują również prąd ładowania do 2C. Proszę koniecznie przy tym przestrzegać wskazówek dotyczących danych producenta akumulatorka. Wartość 1C oznacza, że prąd ładowania odpowiada wartości pojemności akumulatorka. W akumulatorkach NiMH 3000 mah przy 1C należy ustawić prąd ładowania 3 A. Wartość 0,5C oznacza, że prąd ładowania odpowiada połowie wartości pojemności. W akumulatorkach NiMH 3000 mah wartość 0,5C oznacza, że należy ustawić prąd ładowania 1,5 A. Z reguły obowiązuje: Im mniejszy akumulatorek (a więc pojedyncze ogniwo), tym mniejszy jest maksymalny prąd ładowania. Na przykład zwykłe ogniwa NiMH-Mignon/AA o pojemności 2000 mah pozwalają na użycie prądu ładowania 1C (co odpowiada prądowi ładowania 2 A). Dla szybkiego ładowania takich ogniw (zawarte w akumulatorkach odbiorników) nie można ustawiać wartości większej niż 0,5C. W celu naładowania akumulatorka NiMH lub NiCd należy postąpić w następujący sposób: Ustawić typ akumulatorka (NiMH lub NiCd) opisany w rozdziale 14 a) i wybrać program akumulatorka CHARGE. NiMH CHARGE CURRENT 2.0A Na wyświetlaczu u góry z lewej strony wyświetlany jest ustawiony typ akumulatorka, a obok z prawej strony program akumulatorka. Wartość na dole z prawej strony przedstawia aktualnie ustawiony prąd ładowania. Aby wybrać inny program akumulatorka, należy nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2. Aby dostać się do głównego menu, nacisnąć przycisk krzyżaka w lewo 4. Jeżeli trzeba zmienić wartość dla prądu ładowania, to nacisnąć przycisk krzyżaka w prawo 6. Prąd ładowania miga. Nacisnąć przycisk krzyżaka do góry 8 lub w dół 2, aby ustawić prąd ładowania. Maksymalny możliwy prąd ładowania jest zależny od typu akumulatorka, pojemności akumulatorka, a także ilości ogniw. Należy przy tym wziąć pod uwagę dane producenta akumulatorka i rozdział Dane techniczne na końcu instrukcji obsługi, jak również rozdział 9. 34