Zadanie nr 3. Inwentaryzacja i charakterystyka źródeł zanieczyszczeń. Inventarizace a charakteristika zdrojů znečištění



Podobne dokumenty
Niska emisja sprawa wysokiej wagi

w obszarze pogranicza polsko czeskiego

STRATEGIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ZAKRESIE POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA

Podsumowanie raportu z realizacji zadania nr 9: Okres realizacji: 1. I I. 2013

System informacji o jakości powietrza na obszarze Pogranicza Polsko-Czeskiego w rejonie Śląska i Moraw.

POWIETRZE. 1. Presja POWIETRZE

Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska

CZYM ODDYCHAMY? Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Adam Ludwikowski. Warszawa kwiecień 2012 r.

Aktualny stan jakości powietrza w Warszawie

CZYM ODDYCHAMY? Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. Płock, styczeń 2014 r.

TOM I Aglomeracja warszawska

AKTUALNY STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY SOSNOWICA W ZAKRESIE JAKOŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska

Rozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych

Powiat starachowicki

Stan jakości powietrza

Tabela 1. Tabela z informacjami ogólnymi odnośnie jednostki przekazującej sprawozdanie z Programu ochrony powietrza

ELEKTROWNIA SKAWINA S.A.:

SYSTEM OCENY JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Dominik Kobus

Monitoring i ocena środowiska

mgr inż. Paulina Bździuch dr inż. Marek Bogacki Katedra Kształtowania i Ochrony Środowiska Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim?

- 5 - Załącznik nr 2. Miejsce/

Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego

dla Gminy Miejskiej Wrocław Zespół ds. jakości powietrza w woj. dolnośląskim kwiecień 2017 r.

Konsekwencje dla gmin za niewykonywanie uchwały antysmogowej i Programu ochrony powietrza

Opole SOZAT EK107 - ATMOTERM S.A. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ Z PROCESÓW SPALANIA. Identyfikator obiektu: KWW Obiekt: KURDA.

Blok: presje na środowisko

Ograniczenie zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10

ZABRZE PM10, PM2,5, B(a)P, NOx. Źródło: Program Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego z 2014 roku

ATMOTERM S.A. EKSPERTYZA

Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.

5.3. Sporządzenie modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń.

Aby jakość powietrza w województwie łódzkim służyła dobremu zdrowiu. Skąd się bierze zanieczyszczenie powietrza i czym ono jest?

242 Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej

Raport z inwentaryzacji emisji wraz z bilansem emisji CO2 z obszaru Gminy Miasto Płońsk

Raport syntetyczny z realizacji zadania. Wdrożenie modelu rozprzestrzeniania zanieczyszczeń. Katowice, czerwiec 2013 r.

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r.

OD EMISJI DO JAKOŚCI POWIETRZA struktura emisji zanieczyszczeń na Dolnym Śląsku czynniki wpływające na dyspersję zanieczyszczeń

Karta informacyjna. Nazwa projektu

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska

Załącznik nr 2 do uchwały nr 97/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.

Nowy Plan działań krótkoterminowych

Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim. Warszawa, styczeń 2018

Karta informacyjna. Nazwa projektu

Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich

Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego

INFORMACJE O Programie Ochrony Powietrza dla strefy miasto Rzeszów

OZON. Określenie sposobu sporządzania sprawozdań z realizacji działań naprawczych w danym roku dla ozonu

JAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE

Uchwała antysmogowa - wyniki prac zespołu ds. jakości powietrza w województwie dolnośląskim

Modelowe rozwiązania niskoemisyjne. dla gminy Polkowice

Jak sobie radzić z niską emisją? Oskar Kulik r.

Polityka antysmogowa w województwie dolnośląskim

Pompa ciepła zamiast kotła węglowego? Jak ograniczyć niską emisję PORT PC

Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu

Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku

Jak działamy dla dobrego klimatu?

Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego

UDZIAŁ EDF POLSKA W OGRANICZENIU NISKIEJ EMISJI W KRAKOWIE. XIV Małopolska Konferencja Samorządowa, 15 listopada 2013

Załącznik nr 1 do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole. Baza danych. inwentaryzacji emisji CO 2 na terenie Gminy Białopole

Roczne oceny jakości powietrza w woj. mazowieckim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie

Ocena transgranicznego transportu przepływu zanieczyszczonych substancji

Monitoring powietrza w Szczecinie

Wpływ rozwoju elektromobilności w Polsce na zanieczyszczenie powietrza

Stan zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego

Wykaz zawierający informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie których określono te ilości.

Powietrze w powiecie kutnowskim

Ocena wpływu rozwoju elektromobilności na stan jakości powietrza

Wyniki pomiarów jakości powietrza prowadzonych metodą pasywną w Kolonowskiem w 2014 roku

Działania regionalne na rzecz ochrony powietrza

Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego

Jastrzębie-Zdrój, grudzień 2018 r.

KONCEPCJA BUDOWY SIECI CIEPLNEJ ORAZ PRZYŁĄCZY CIEPLNYCH DLA ZABUDOWY NA TERENIE WYSTĘPOWANIA PIECÓW OPALANYCH PALIWEM STAŁYM DLA OBSZARÓW KRAKOWA:

Ochrona powietrza wyzwania dla administracji rządowej i samorządowej

PLANOWANY KOCIOŁ. Emisja maksymalna [kg/h] Emisja roczna [Mg/rok] NO ,198 0, ,576 0,4032 0,0072 0, ,00108

Arkusz kalkulacyjny inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Miasta Pruszków, wykonany na potrzeby Planu Gospodarki Niskoemisyjnej

LABORATORIUM PRACOWNIA AKUSTYKI ŚRODOWISKA Ul. Południowa 5, Kobylnica

Emisje pyłu u w wybranych gminach. liwości redukcji tej emisji. rejonu przygranicznego Polski. Cz. KLIŚ, M. CENOWSKI, E. STRZELECKA-JASTRZĄB

ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT

Rzeszów, 4 grudnia 2013r.

Efektywność energetyczna wymiana źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych

Tabela 1. Tabela z informacjami ogólnymi odnośnie jednostki przekazującej sprawozdanie z Programu ochrony powietrza

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Opola ANKIETA DLA BUDYNKÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ - DANE ZA LATA

PROGRAMÓW OCHRONY POWIETRZA dla stref województwa mazowieckiego

MIASTO WĘGRÓW Karta informacyjna

Urząd Miasta Krakowa Kraków listopad 2013 r.

Jak zwiększyć skuteczność programów ochrony powietrza?

KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA

Zestawienie wartości dopuszczalnych i odniesienia oraz tła zanieczyszczenia atmosfery

SYSTEM OCENY JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM. Wydział Monitoringu Środowiska WIOŚ w Warszawie

Projekty uchwał w sprawie ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw dla województwa dolnośląskiego

Departament Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego. Zielona Góra, 23 lutego 2010 r.

Jakość powietrza w Lublinie i regionie

Karta informacyjna. Nazwa projektu

Ankieta skierowana do przedsiębiorców Gminy Łobez

ZAŁOŻENIA UCHWAŁY ANTYSMOGOWEJ DLA MIEJSCOWOŚCI UZDROWISKOWYCH

Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Boleszkowice

Transkrypt:

Zadanie nr 3. Inwentaryzacja i charakterystyka źródeł zanieczyszczeń Podsumowanie raportu z realizacji zadania nr 3: Okres realizacji: 1 VII 2010 31 I 2013 Inventarizace a charakteristika zdrojů znečištění Koordynator zadania nr 3: Główny Instytut Górnictwa w Katowicach Autor: dr inż. hab. Małgorzata Wysocka Wykonawcy: Český hydrometeorologický ústav filia w Ostrawie Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy Vysoká škola báňská Technická universita Ostrava Uniwersytet Techniczny w Ostrawie Instytutu Zdrowia Publicznego w Ostrawie (Zdravotní ústav se sídlem v Ostravě) Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN w Zabrzu - IPIŚ PAN Strona 1 z 17

1. Opis zadania nr 3 Województwo śląskie, ze względu na intensywne uprzemysłowienie, dużą gęstość zaludnienia oraz urbanizację, należy do regionów o największej antropopresji. Jednym z elementów przyczyniających się do degradacji środowiska jest emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, powodująca znaczne zanieczyszczenie powietrza. Województwo śląskie to region, w którym ta emisja jest w Polsce największa. Celem realizacji zadania było zgromadzenie danych charakteryzujących źródła zanieczyszczeń. Opracowano strategię prowadzenia inwentaryzacji danych emisyjnych z polskiej części obszaru wsparcia. Gromadzone dane przekazywane były partnerowi odpowiedzialnemu za realizację kolejnego zadania projektu Zadanie nr 5: Wdrożenie modelu rozprzestrzeniania zanieczyszczeń ADMOSS. Z koordynatorem zadania, VSB TU, ustalono zakres gromadzonych danych. Uzgodniono ponadto, że zostaną one zebrane dla lat 2006 i 2010. Gromadzono dane dotyczące wszystkich rodzajów emisji: punktowej, liniowej i powierzchniowej. Dzięki możliwościom modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń ADMOSS, będzie można zaobserwować nie tylko zasięg przenoszenia zanieczyszczeń, ale również porównywać udziały poszczególnych źródeł zanieczyszczeń w mierzonych wartościach całkowitych. Ustalono, że stan zanieczyszczeń w obszarze pogranicza polsko-czeskiego zależy nie tylko od emisji zanieczyszczeń ze źródeł zlokalizowanych w wąskim pasie obszaru oddziaływania. Ma to znaczenie szczególnie w przypadku emiterów punktowych, dla których przenoszenie zanieczyszczeń ma znaczny zasięg, do kilkudziesięciu kilometrów. Zasięg oddziaływania emitera zależy od wielu czynników związanych z topografią terenu jego wysokością i innych. Duży wpływ na stopień zanieczyszczenia powietrza mają tzw. meteorologiczne warunki dyspersji. Czynniki te warunkują rozprzestrzenianie zanieczyszczeń ze źródeł oraz ich dyspersję w atmosferze. Decydującymi czynnikami wpływającymi na warunki rozprzestrzeniania zanieczyszczeń są: kierunek i prędkość wiatru oraz temperatura powietrza. Temperatura powietrza może w sezonie grzewczym znacząco wpływać na wielkość emisji. Z kolei Strona 2 z 17

opady atmosferyczne wymywające zanieczyszczenia z atmosfery mogą obniżać poziom imisji. Przygotowanie danych meteorologicznych dla obszaru badań było celem zadania nr 4, koordynowanego przez czeskiego partnera CHMU. Mając na uwadze powyższe czynniki kształtujące stan zanieczyszczeń powietrza w obszarze badań podjęto decyzję o objęciu inwentaryzacją cały obszar województwa śląskiego oraz część województwa opolskiego, a mianowicie powiaty kędzierzyńsko-kozielski i głubczycki. Powiat głubczycki bezpośrednio graniczy z czeską częścią obszaru badań. Z kolei powiat kędzierzyńskokozielski jest silnie uprzemysłowiony, a odległość od obszaru badań na tyle niewielka, że wpływu większych emiterów nie można pominąć. W przypadku emisji przemysłowej przekazano do analizy również informacje dotyczące emiterów punktowych w woj. małopolskim. Na rysunku nr 1 przedstawiono mapę obszaru, z którego zbierano informację o wszystkich rodzajach emisji. Na zielono zaznaczono jednostki administracyjne z województwa śląskiego i opolskiego objęte inwentaryzacją danych emisyjnych. Przygotowując dane emisyjne korzystano również z publikacji Głównego Urzędu Statystycznego. Informacje pozyskiwane ze stron internetowych GUS umożliwiły przygotowanie danych emisyjnych zgodnie z wymaganiami partnera czeskiego, odpowiedzialnego za opracowanie modelu transgranicznego transportu zanieczyszczeń powietrza. Strona 3 z 17

50 43 37 38 40 41 44 47 42 45 48 23 46 Ostrava 29 39 7 24 32 4 1 8 9 2 3 5 12 10 11 13 18 14 15 16 17 19 20 21 22 25 26 27 28 30 33 31 34 35 36 6 50 Rys. 1. Mapa obszaru objętego inwentaryzacją danych emisyjnych, wraz ze spisem jednostek administracyjnych, z obszaru których zbierano dane. Strona 4 z 17

2. Zakres prac realizowanych w punkcie 3 Projektu Celem zadania było zgromadzenie jak najszerszej bazy danych dotyczących emisji zanieczyszczeń powietrza w taki sposób, by informacje mogłyby być wykorzystane przez czeskiego partnera VSB TU w modelu rozprzestrzeniania zanieczyszczeń ADMOSS. Dlatego zbierano informacje o wszystkich rodzajach emisji od różnych instytucji i jednostek administracyjnych. We współpracy z zespołem VSB TU i IPIŚ PAN opracowano ankiety, wykorzystywane podczas inwentaryzacji danych emisyjnych. W zakresie rodzajów źródeł uwzględnionych w inwentaryzacji dokonano podziału na powszechnie stosowane rodzaje źródeł emisji, do których należą: źródła punktowe (emisja z zakładów przemysłowych) źródła liniowe (emisja z komunikacji drogowej) źródła powierzchniowe (sektor komunalno-bytowy). 2.1. Emisja punktowa. Jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia powietrza jest emisja antropogeniczna, na którą składa się między innymi emisja punktowa. Najogólniej można powiedzieć, że emisja punktowa dotyczy zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery poprzez komin, a jej źródłami jest przemysł. Ze względu na stopień uprzemysłowienia województwa śląskiego, emisja z tych źródeł jest większa, niż w innych regionach Polski. Podstawą ustalenia wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza ze źródeł punktowych w województwie śląskim w 2006 i 2010 roku były dane z bazy wykorzystywanej do ustalenia wysokości opłat za wprowadzanie do powietrza gazów i pyłów przez podmioty korzystające ze środowiska, prowadzonej przez Urząd Marszałkowski w Katowicach. Drugim podstawowym źródłem informacji były dane uzyskane ze Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Przyjęto założenie, że na potrzeby Projektu zbierane będą dane z roku 2006 i 2010. W związku z tym, że dane za rok 2010 opracowywane przez Śląski Urząd Marszałkowski miały być dostępne dopiero w drugiej połowie 2012 roku, zgromadzono również dane o emisji punktowej za rok 2009. Opracowano ankietę, zawierającą zapytania o wszystkie dane emisyjne i techniczne emiterów (tab.1). Strona 5 z 17

Tab1. Źródła punktowe Ankieta A1. Lokalizacja i parametry emitorów Współrzędne geograficzne Wskaźnik Nr emitora Nazwa emitora Typ instalacji Nazwa paliwa/kod paliwa (dla kotłowni) Długość [,, ] Szerokość [,, ] zadaszenia emitera: O-otwarty, Z- Średnica wylotu emitora [m] Wysokość emitora [m] Prędkość wylotowa [m/s] Temperatura wylotowa [K] zamknięty Wielkość rocznej emisji SO 2 NO 2 PM10 PM2,5 Pb CO C 6 H 6 NMLZO CO 2 CH 4 N 2 O kg kg kg kg kg kg kg kg t kg kg Objaśnienia Nr emitora, Nazwa emitora: Nazwa paliwa/kod paliwa: Współrzędne geograficzne: Średnica wylotu emitora: Wysokość emitora: Prędkość wylotowa: należy wpisać numer oraz krótką nazwę emitora należy podać nazwę handlową paliwa lub nazwę wg Katalogu paliw /wg Katalogu paliw współrzędne podaje się z dokładnością do sekundy; przy braku danych można zastosować współrzędne kartograficzne z podaniem numeru mapy i nazwy systemu kartograficznego średnica podawana jest w metrach; w przypadku przekroju prostokątnego należy przyjąć średnicę równoważną wysokość geometryczna emitora nad powierzchnią terenu - podawana jest w metrach prędkość podawana jest w m/s i odnosi się do warunków rzeczywistych gazu odlotowego Temperatura wylotowa: temperatura gazów odlotowych odprowadzanych przez emitor - podawana jest w skali bezwzględnej (st. K) Wielkości rocznej emisji: dla określonego emitora podawać w kg z wyjątkiem CO 2, którą należy podać w t Strona 6 z 17

2.2. Emisja powierzchniowa Pod pojęciem emisji powierzchniowej należy rozumieć emisję z lokalnych palenisk w mieszkaniach indywidualnych oraz lokalach usługowych (ogrzewanych paliwami stałymi) posiadających instalacje, których eksploatacja nie wymaga uzyskania pozwolenia i nie musi być formalnie zgłaszana w stosownych urzędach. Czasami stosowane jest pojęcie emisja niska, co jest równoważne z pojęciem emisja powierzchniowa. W województwie śląskim udział emisji powierzchniowej w kształtowaniu stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego jest bardzo wysoki. Powoduje to, szczególnie w okresie zimowym przekroczenie dopuszczalnych i docelowych poziomów substancji w powietrzu atmosferycznym. W centrach miast śląskich stara, zwarta zabudowa sprzyja kumulowaniu się dużych ładunków zanieczyszczeń na niewielkiej przestrzeni o dużej gęstości zaludnienia. Poza miastami występują lepsze warunki mieszania i rozcieńczania zanieczyszczeń. Ze względu na wagę problemów opracowano ankietę, zawierającą szczegółowe zapytania o dane emisyjne dotyczące emisji powierzchniowej (tab.2) Strona 7 z 17

Tab 2. Ankieta A2. Ogrzewanie mieszkań Rodzaj budynku Domy jednorodzinne Domy wielorodzinne Rodzaj ogrzewania Rodzaj paliwa Ogrzewanie centralne - Węgiel kamienny Węgiel brunatny Koks Ogrzewanie centralne lokalne Olej opałowy Drewno (biomasa) Gaz Węgiel kamienny Węgiel brunatny Koks Inny sposób ogrzewania Olej opałowy Drewno (biomasa) Gaz Elektryczność Ogrzewanie centralne - Węgiel kamienny Węgiel brunatny Koks Ogrzewanie centralne lokalne Olej opałowy Drewno (biomasa) Gaz Węgiel kamienny Węgiel brunatny Koks Ogrzewanie centralne etażowe Olej opałowy Drewno (biomasa) Gaz Węgiel kamienny Węgiel brunatny Koks Inny sposób ogrzewania Olej opałowy Drewno (biomasa) Gaz Elektryczność Liczba budynków/ mieszkań Powierzchnia użytkowa, m 2 Liczba mieszkańców Objaśnienia Dla Domy jednorodzinne prosimy o podanie ich liczby, a w przypadku Domy wielorodzinne o podanie liczby mieszkań, które się w nich znajdują i są ogrzewane w wskazany sposób. Przez ogrzewanie centralne rozumie się dostarczenie ciepła do elementów grzejnych zlokalizowanych w docelowych pomieszczeniach, ciepła uzyskanego z przetworzenia paliwa w jednym, specjalnie przeznaczonym do tego pomieszczeniu, w kotłowni. W przypadku, gdy wytworzone w ten sposób ciepło dostarczane jest z elektrociepłowni należy wskazać wiersz Ogrzewanie centralne, a w pozostałych tego typu przypadkach Ogrzewanie centralne lokalne Strona 8 z 17

2.3. Emisja liniowa Kolejnym ważnym źródłem zanieczyszczeń antropogenicznych powietrza jest emisja liniowa, pochodząca z komunikacji: z dróg i ulic. Emisja liniowa ze środków transportu ma istotny wpływ na jakość powietrza mimo, że jest znacznie mniejsza od emisji punktowej i powierzchniowej. Niskie źródło emisji liniowej często prowadzi do powstania wysokich stężeń zanieczyszczeń w strefie przebywania ludzi. Najważniejszym źródłem emisji liniowej jest transport samochodowy. Substancje emitowane z silników pojazdów oddziaływają na stan czystości powietrza szczególnie w najbliższym otoczeniu dróg, a ich wpływ maleje wraz z odległością. Największe strumienie zanieczyszczeń komunikacyjnych pokrywają się z głównymi węzłami komunikacyjnymi. W województwie śląskim, ze względu na dużą gęstość zabudowy, znaczny procent mieszkańców narażony jest na oddziaływanie zanieczyszczeń emitowanych przez ruch samochodowy. W przypadku emisji liniowej zbierano dane z lat 2005, 2009 i 2010, ponieważ Główna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w tych latach prowadziła badania natężenia ruch na polskich drogach krajowych i autostradach. Opracowano ankiety, które były podstawą inwentaryzowania danych dotyczących emisji liniowej. Zgodnie z ankietą A3 gromadzono dane charakteryzujące ruch na odcinkach dróg (Tab. 3). Osobna ankietę opracowano dla zebrania danych dotyczących pojazdów (tab. 4). W trakcie realizacji poszerzano zakres zbieranych informacji. Strona 9 z 17

Tab. 3. Ankieta A3: Charakterystyka ruchu na odcinkach dróg Numer drogi: Numer odcinka drogi. Nazwa odcinka. Nazwa drogi: Współrzędne geograficzne początku odcinka Współrzędne geograficzne końca odcinka º º............ Długość odcinka drogi [km] Natężenie ruchu [pojazd/h] Średnia prędkość [km/h] Kategoria pojazdów Typ drogi Objaśnienia Ankieta A3 jest wykorzystywana do zebrania informacji o ruchu pojazdów (średnia prędkość, natężenie ruchu, kategoria pojazdów) na wybranych odcinkach dróg, których położenie jest identyfikowane przez współrzędne geograficzne początku i końca odcinka danej drogi). Zakłada się podział dróg na odcinki, dla których można określić indywidualne parametry dotyczące ruchu pojazdów. Współrzędne geograficzne: Natężenie ruchu: Rozpatrywane kategorie pojazdów: współrzędne początku oraz końca odcinka drogi podaje się z dokładnością do sekundy; długość i szerokość geograficzną należy wpisać w dwóch kolejnych wierszach w miarę możliwości podawane są wartości dla poszczególnych kategorii pojazdów; - samochody osobowe, samochody dostawcze - autobusy miejskie, autobusy dalekobieżne - samochody ciężarowe (w tym ciągniki siodłowe), - motocykle, motorowery Typ drogi: M - w mieście, P - poza obszarem miasta, A - na autostradach i drogach szybkiego ruchu Strona 10 z 17

Tab. 4. Ankieta A4: Charakterystyka pojazdów Wiek pojazdów, lata Kategoria pojazdów 2 3-5 6-10 11-15 16-20 21-30 31 Samochody osobowe Samochody dostawcze Autobusy miejskie Autobusy dalekobieżne Samochody ciężarowe (w tym ciągniki siodłowe) Motocykle Motorowery Objaśnienia : W ankiecie należy podać liczbę pojazdów określonego rodzaju w poszczególnych kategoriach wiekowych. 3. Ogólna charakterystyka jednostek administracyjnych Zwrócono się do jednostek administracyjnych z całego obszaru województwa śląskiego z prośbą o przekazanie informacji o posiadanych dokumentach, które mogłyby być pomocne lub nawet stanowić podstawę inwentaryzacji danych emisyjnych. Pytania dotyczyły szerokiego spektrum dokumentów i opracowań, w których powinny się znaleźć zagadnienia dotyczące emisji zanieczyszczeń i ochrony powietrza (Tab. 5). Tab. 5. Ankieta A5: Dokumenty w jednostkach administracyjnych. Lp. Dokument Czy gmina posiada dokument? TAK NIE 1. Studium uwarunkowań, dostępne w formie: strony www wersja papierowa inna forma, jaka? 2. Plan zagospodarowania przestrzennego, w jakiej formie dostępny: strony www wersja papierowa inna forma, jaka? Czy obejmuje cały obszar gminny? Proszę podać nazwę dokumentów 3. Program ochrony środowiska, dostępny w formie: strony www wersja papierowa inna forma, jaka? Czy obejmuje cały obszar gminny? Proszę podać nazwę dokumentów 4. Program ochrony powietrza, dostępny w formie: strony www Strona 11 z 17

wersja papierowa inna forma, jaka? Czy obejmuje cały obszar gminny? Proszę podać nazwę dokumentów 5. Operat środowiskowy, dostępny w formie: strony www wersja papierowa inna forma, jaka? Czy obejmuje cały obszar gminny? 6. Program energetyczny, dostępny w formie: strony www wersja papierowa inna forma, jaka? Czy obejmuje cały obszar gminny? Proszę podać nazwę dokumentów 7. Inne dokumenty dotyczące ochrony powietrza przygotowywane dla gminy: opracowania publikacje materiały multimedialne Inne, jakie? 8. Czy dostępna jest decyzja dot. dopuszczalnych emisji? Zgłoszenie instalacji? 4. Źródła informacji, sposób zbierania danych W Polsce brak jest jednolitego systemu gromadzenia informacji o emisjach i dlatego zwrócono się do różnych instytucji, w celu uzyskania możliwie kompletnych danych o zanieczyszczeniach powietrza w obszarze pogranicza polsko-czeskiego. 4.1. Dane dotyczące emisji punktowej Głównymi źródłami informacji był Śląski Urząd Marszałkowski oraz Urząd Marszałkowski w Opolu. W pierwszym etapie inwentaryzacji danych gromadzono informacje jedynie z obszaru oddziaływania projektu, a więc ze stref raciborsko wodzisławskiej, bielsko-żywieckiej, rybnicko jastrzębskiej oraz z aglomeracji rybnicko jastrzębskiej i raciborsko wodzisławskiej. Z Urzędu Marszałkowskiego w Opolu uzupełniono informacje o dane z powiatów mających wpływ na poziom zanieczyszczeń w obszarze pogranicza polsko-czeskiego, to znaczy głubczyckiego i kędzierzyńskokozielskiego. W celu dokładniejszej analizy wpływu emisji punktowej spoza obszaru oddziaływania Strona 12 z 17

projektu na jakość powietrza w rejonie Śląska i Moraw, pozyskano informacje z województwa małopolskiego. Dane przekazał Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach przekazał dane za lata 2009 i 2010 Również Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej przekazał bazę emisji punktowych za rok 2002 i 2010 z województwa małopolskiego. Z firmy Atmoterm S.A. uzyskano z kolei informacje związane z prowadzoną przez firmę inwentaryzacją źródeł emisji do powietrza atmosferycznego za rok 2010, na potrzeby Programu ochrony środowiska dla Województwa Śląskiego. Firma Atmoterm przekazała również dane imisyjne, które można wykorzystać do weryfikacji modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń opracowanego przez VSB TU. Do jednostek administracyjnych województwa śląskiego, zlokalizowanych w obszarze oddziaływania realizowanego projektu, wysłano prośby o uzupełnienie ankiet opracowanych w Głównym Instytucie Górnictwa. Ankiety odesłały następujące jednostki: 1. Starostwo Cieszyńskie 2. Gmina Węgierska Górka 3. Bielsko-Biała Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego 4. Starostwo powiatowe w Bielsku Białej 5. Gmina Buczkowice (Buczkowice, Rybarzowice, Bodziszka, Kalna) 6. Starostwo powiatowe w Żywcu 7. Gmina Bestwina 8. Gmina Wilamowice 9. Gmina Jaworze 10. Gmina Porąbka 11. Gmina Jasienica 12. Gmina Kozy 13. Czechowice Dziedzice 14. Szczyrk - Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego Strona 13 z 17

Zakres przesłanych informacji zależał od sposobu gromadzenia danych przez te jednostki i nie we wszystkich przypadkach uzyskiwaliśmy odpowiedzi na wszystkie postawione pytania. Źródłem informacji przesyłanych przez gminy były dokumenty będące w ich posiadaniu, na przykład: - Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe gminy. - Program ograniczania niskiej emisji w. - Plan działań na rzecz zrównoważonej energii dla miasta. Jednostki administracji lokalnej z różną dokładnością przygotowały dane o emisjach. W większości przypadków gminy nie dysponowały informacjami na temat emisji liniowej. Na temat emisji powierzchniowej niektóre gminy przekazywały bardzo szczegółowe dane, inne bardzo ogólne. Podobnie przedstawiała się sytuacja dla źródeł punktowych. Wyniki ankietowania gmin stanowią bardzo wartościowy materiał, mimo ich wyrywkowego i niepełnego charakteru. Można je traktować jako weryfikację danych zbiorczych, opracowywanych przez Urzędy Marszałkowskie lub Instytucje, do których zwrócono się z prośba o udostępnienie danych emisyjnych: GIOŚ - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Administarcje lokalne: Urządy Miejskie, Gmin, Starostwa, Urząd Marszałkowski w Katowicach, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB, Atmoterm S.A. Archiwum Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach Strona 14 z 17

5. Weryfikacja danych Mając w świadomości, że gromadzone dane emisyjne będą miały wpływ na ocenę jakości powietrza na pograniczu polsko-czeskim, zwróciliśmy się z prośbą do wybranych zakładów o weryfikację zebranych przez nas informacji dotyczących emisji punktowej. Poprosiliśmy o weryfikację informacji zawartych w przygotowanych tabelach (wzór: tabela nr 6) następujące zakłady przemysłowe: 1. ArcelorMittal Poland S.A. Oddział w Dąbrowie Górniczej, 2. EDF Rybnik S.A. 3. TAURON Wytwarzanie S.A. - Południowy Koncern Energetyczny S.A. - Ruda Śląska 4. TAURON Wytwarzanie S.A. - Oddział Elektrownia Łagisza w Będzinie 5. PEC Jastrzębie Zdrój 6. Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o. 7. Spółka Energetyczna "Jastrzębie" S.A. 8. Zespół Elektrociepłowni Bytom S.A. Strona 15 z 17

Tab. 6. Wzór tabeli przygotowanej dla jednostek przemysłowych w celu w weryfikacja zgromadzonych danych emisyjnych Rok 2009 2006 ID Emitera JO:271743136/OB:1/EM:1 271743136/0001/001 SZERKOŚĆ GEOGR. 50,348889 50,348889 DŁUGOŚĆ GEOGR. 18,842082 18,842082 NAZWA ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI BYTOM S,A, ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI BYTOM S,A, MIEJSCOWŚĆ BYTOM BYTOM POWIAT POWIAT M.BYTOM POWIAT M.BYTOM GMINA M. BYTOM M. BYTOM ZESPÓŁ ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI ELEKTROCIEPŁOWNI BYTOM BYTOM EMITOR TYP pionowy odkryty pionowy odkryty X92 275761 275761 Y92 488768 488768 WYSOKOŚĆ 70 70 ŚREDNICA 4,5 4,5 PRĘDKOŚĆ_WYLOT. 11 11 TEMPERATURA 463 463 PALIWA gazowe 0 mln m 3 gazowe 0 mln m 3 PM10 [Mg] 000 000 PM10[kg/h] 000000000000 0000000000000 PM2_5 0 0 WWA 000000 00000 BAP 00000 0000 BaP[kg/h] 0,0000000 0,000000 Odpowiedź na ankietę uzyskano jedynie od trzech pytanych zakładów: 1. Spółka Energetyczna "Jastrzębie" S.A. 2. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (PEC) S.A. Jastrzębie Zdrój 3. TAURON Wytwarzanie SA - Oddział Elektrownia Halemba Strona 16 z 17

Poinformowano nas o emiterach wyłączonych z eksploatacji. W niektórych przypadkach dane zgromadzone dla potrzeb projektu nie zgadzały się z informacjami przesłanymi przez ankietowane zakłady. Różnice między danymi wynikały na przykład z faktu, że w przygotowanym przez nas materiale uwzględniamy emisję uśrednioną z kilku (kilkudziesięciu) źródeł punktowych, podczas gdy przedsiębiorstwa dysponują danymi dla każdego z eksploatowanych emiterów z osobna. Inna przyczyna rozbieżności, to różnice w określaniu emisji pyłu zawieszonego: całkowitego lub dla poszczególnych frakcji. Różnice są na bieżąco wyjaśniane. Weryfikacja danych będzie prowadzona przez okres trwałości projektu. 5. Podsumowanie W ramach realizacji zadania nr 3 projektu AIR SILESIA p.n. Inwentaryzacja i charakterystyka źródeł zanieczyszczeń, zgromadzono informacje dotyczące emisji punktowej, liniowej i powierzchniowej w obszarze pogranicza polsko-czeskiego w rejonie Śląska i Moraw. Dane przygotowywane były zgodnie z ustaleniami polskich i czeskich partnerów. Nie wszystkie informacje i sposób ich gromadzenia były kompatybilne ze sposobem prezentowania danych opracowywanych przez partnera czeskiego. Strona 17 z 17