Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XIX/150/2012 Rady Miejskiej w Krzanowicach z dnia 13 listopada 2012 roku GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2013 ROK Wstęp I Życie pędzi coraz szybciej. Żyjemy w ciągłej pogoni za wszystkim, ale nie jesteśmy w stanie sprostać wielu wyzwaniom, które spotykamy na swojej drodze. Wszechogarniający konsumpcjonizm znacznie zubożył życie rodzinne, społeczne, obywatelskie. Człowiek jest istotą społeczną i potrzebuje kontaktu z innymi ludźmi, a właściwe relacje z innymi pozwalają na pełną samorealizację jednostki, zwłaszcza te relacje między najbliższymi członkami rodziny. Od najwcześniejszego momentu poczęcia człowieka, zaburzona relacja pomiędzy matką, a nowym życiem skutkuje problemami, które pojawią się w dalszym życiu. Jeśli do tego dojdzie jeszcze spożywanie alkoholu w ciąży, może pojawić się FAS / Fetal Alcohol Syndrome/ - Alkoholowy Zespół Płodowy. W okresie dorastania wzrasta odsetek młodych ludzi, którzy sięgają po wódkę, ale i tak najbardziej rozpowszechnionym alkoholem jest piwo. Z najnowszych badań ESPAD /European School Survey Project on Alcohol and Drugs/ wynika, że inicjację alkoholowa ma za sobą 87,3 gimnazjalistów z klas trzecich oraz 95, 2% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych. Młodzież wskazuje ponadto, że nie ma żadnych problemów z nabyciem alkoholu. Zakup kontrolowany przeprowadzony w 9 punktach naszej gminy wskazał, że tylko w 4 punktach taki zakup był utrudniony lub niemożliwy. To my, dorośli - rodzice, nauczyciele, sprzedawcy napojów alkoholowych, członkowie GKRPA jesteśmy odpowiedzialni za bezpieczeństwo osób niepełnoletnich i za to, żeby w ich ręce nie trafiał alkohol. Naszą rolą jest budowanie więzi z dziećmi i wczesne rozpoznanie zagrożeń i reagowanie w celu wyeliminowania zachowań ryzykownych. W dalszej perspektywie pojawia się picie ryzykowne i szkodliwe, na końcu uzależnienie. Dane szacunkowe publikowane przez PARPA w gminie liczącej 10 tys. mieszkańców: liczba osób uzależnionych od alkoholu to ok. 200 osób /2%populacji/, dorośli żyjący w otoczeniu alkoholika (współmałżonkowie, rodzice) to ok. 400 osób /4% populacji/, dzieci wychowujące się w rodzinach alkoholików ok. 400 osób /4% populacji/, osoby pijące szkodliwie to ok. 500 osób / 5 7% populacji/. Ofiary przemocy domowej w rodzinach z problemem alkoholowym to ok. 530 osób /2/3 osób dorosłych oraz 2/3 dzieci z tych rodzin. 1 II. Według przepisów prawa Zadania własne samorządów gminnych dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych określone są w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 1 www.parpa.pl 1
W art. 4 1 ust. 1 ww. ustawy czytamy, że prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin, a w szczególności zadania te obejmują: 1.Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu 2.Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 3.Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 (reklama i promocja napojów alkoholowych) i art. 15 ustawy (m.in. zakaz sprzedaży napojów alkoholowych osobom poniżej 18 roku życia) oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego 6.Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów i klubów integracji społecznej. Gminny Program realizowany jest przy współudziale osób fizycznych i prawnych, instytucji rządowych i samorządowych, w tym Policji, Sądów, organizacji pozarządowych, zajmujących się edukacją, kulturą, pomocą społeczną, sportem, rekreacją oraz wychowaniem w trzeźwości. Osoby i instytucje wnoszą swoje doświadczenie i inicjatywę w zapobieganie i rozwiązywanie problemów alkoholowych i są integralną częścią powstałego w Gminie Krzanowice systemu pomocy. Poza tym - program dostosowany jest do specyfiki problemów alkoholowych w Gminie Krzanowice i uwzględnia lokalne możliwości realizacji pod względem prawnym, administracyjnym i ekonomicznym. III. Główne kierunki działań wyznaczonych w programie A. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu 1)monitorowanie dostępności do leczenia odwykowego dla pacjentów uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin, 2)monitorowanie dostępności do leczenia w zakresie alkoholowych zespołów abstynencyjnych, 3) monitorowanie losów pacjentów opuszczających oddziały leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych i przechodzących do placówek leczenia odwykowego, ruchu samopomocowego, 4)opłacanie kosztów powołania biegłych orzekających w przedmiocie uzależnienia 5) monitorowanie w zakresie rozpoznawania problemów alkoholowych i wczesnej interwencji w Punkcie Konsultacyjnym, 6) monitorowanie zadania dotyczącego podjęcia czynności do orzeczenia o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. B. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie 1.Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych: a) inicjowanie zadań w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych b)podejmowanie działań zmierzających do dobrowolnego poddania się leczeniu odwykowemu osób uzależnionych od alkoholu, c) poprzez udział w ogólnopolskich kampaniach wzmacniających rolę rodziny jako miejsca chroniącego przed podejmowaniem zachowań ryzykownych, opóźnianie inicjacji alkoholowej, 2
d) opiniowanie wniosków o wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów zawierających powyżej 4,5% alkoholu, co do zgodności lokalizacji punktów sprzedaży z uchwałami Rady Miasta Krzanowice poprzez: -analizę wniosków pod względem formalnym; -zbadanie na miejscu warunków sprzedaży; -wysłuchanie opinii osób zainteresowanych, wnoszących sprzeciw; -analizę dotychczasowego działania, wyników kontroli, itp. e) kontrola przestrzegania zasad obrotu napojami alkoholowymi, f)kierowanie wniosków do biegłego, do Sądu o ustalenie sposobu leczenia osób nadużywających alkoholu, g)współpraca z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, h)propagowanie stosowania procedury Niebieska Karta i) przedstawienie Radzie Miejskiej rocznego sprawozdania z realizacji swoich zadań. C. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych 1.Realizacja tego zadania odbywać się będzie poprzez: 1) organizowanie lokalnych narad oraz udział w różnych formach szkoleniowych osób zajmujących się profilaktyką, 2) rozpropagowanie materiałów i ulotek edukacyjno - informacyjnych, informowanie w lokalnej prasie o prowadzonej działalności profilaktycznej, 3) wdrażanie do podstawowej opieki zdrowotnej programów wczesnego rozpoznawania i krótkiej interwencji wobec osób pijących ryzykownie i szkodliwie, w tym kobiet w ciąży i zespołu FAS, 4) zagospodarowanie czasu wolnego i promowanie zdrowego stylu życia w ramach organizacji zajęć pozalekcyjnych, pozaszkolnych oraz realizacji programów opiekuńczo-wychowawczych: a)- prowadzenie w Wojnowicach, Krzanowicach i w Pietraszynie świetlic opiekuńczo terapeutycznych dla dzieci i młodzieży, jako placówek wsparcia dziennego b)- współprowadzenie klubów młodzieżowych w Bojanowie i Borucinie, jako placówek wsparcia dziennego, 5) podnoszenie jakości pozalekcyjnych zajęć sportowych poprzez odwoływanie się do strategii profilaktycznych (zakaz używek i przeklinania, stosowanie fair play), wzmacnianie czynników chroniących np. udział osób będących autorytetami, 6) wspomaganie realizacji działań profilaktycznych w szkołach zgodnych z założeniami Gminnej Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych, 7) prowadzenie gminnej kampanii informacyjno-edukacyjnych na rzecz ograniczenia możliwości zakupu i spożycia alkoholu przez nieletnich, w tym m.in. kierowanie działań edukacyjnych do sprzedawców napojów alkoholowych, 8) włączenie się do kontroli punktów sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, 9) podejmowanie działań modelujących zmiany zachowań sprzedawców alkoholu, nastawionych na utrwalenie nawyku żądania od klientów wyglądających na nieletnich okazania dokumentów stwierdzających wiek nabywcy Próba zakupu alkoholu tajny klient 10) promowanie bezpiecznych zachowań w czasie jazdy rowerem poprzez zachęcanie do używania kasków, odblasków przez rowerzystów, dystrybucję materiałów edukacyjnych, 11) inicjowanie działań na rzecz systematycznego podejmowania interwencji przez funkcjonariuszy policji w sytuacjach spożywania alkoholu w miejscach publicznych i podniesienia motywacji u funkcjonariuszy do podejmowania interwencji w tym zakresie. C. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych 3
- współpraca ze stowarzyszeniem Nasza szansa w celu promocji pożądanych zachowań profilaktycznych, -Współpraca z policją, prokuraturą, sądem, kuratorami, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, poradnią uzależnień, GOPS, ośrodkiem zdrowia Twoje zdrowie, szkołami, kościołem, osobami fizycznymi w celu podejmowania wspólnych działań w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. D. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 (reklama i promocja napojów alkoholowych) i art. 15 (m.in. zakaz sprzedaży napojów alkoholowych osobom poniżej 18 roku życia) ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego W przypadku złamania zakazu sprzedaży napojów alkoholowych nieletnim lub nietrzeźwym oraz w przypadku złamania zakazu promocji i reklamy napojów alkoholowych Gmina może podejmować interwencje oraz występować przed Sądem, jako oskarżyciel publiczny, czyli kierować sprawy bezpośrednio do Sądu z pominięciem prokuratora. Postępowanie z tego zakresu prowadzone jest na podstawie przepisów o postępowaniu karnym. Sprawy, w których Gmina występuje, jako oskarżyciel publiczny odbywają się w trybie uproszczonym. Wniesienie aktu oskarżenia do Sądu musi być poprzedzone przeprowadzeniem postępowania dowodowego, które należy do kompetencji Policji. W związku z powyższym do zadań Gminy w razie podjęcia działań przeciwko łamaniu prawa należeć będzie: 1) Przeprowadzanie kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych; 2) Składanie do organów Policji wniosków o wszczęcie postępowania dowodowego; Sporządzenie aktu oskarżenia i skierowanie sprawy do Sądu; Wskazanie (w miarę możliwości) na etapie postępowania dowodowego konkretnych osób jako świadków, przekazywanie zdjęć i innych dokumentów, które mogą być wykorzystane jako dowody w sprawie. Burmistrz może w drodze upoważnienia wskazać osobę do reprezentowania Gminy przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. V. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych A. Zadania GKRPA w zakresie Programu, dotyczą w szczególności: 1) inicjowania działań w zakresie określonym w art. 4 1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, 2) podejmowania czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddawania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego,(art.4 1 ust.3 ww. ustawy) 3) wydawania opinii o zgodności lokalizacji punktów sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałami Rady Miejskiej w Krzanowicach, o których mowa w art. 12 pkt. 1 i 2 ww. ustawy 4) współpracy z Urzędem Miejskim w Krzanowicach, stanowiskiem d/s Działalności Ewidencji Gospodarczej, Posterunkiem Policji w Krzyżanowicach oraz Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Krzanowicach w realizacji Programu, 5) kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych, (art. 18 ust.8 ww. ustawy) 6) udziału w opracowaniu projektu preliminarza wydatków na realizację zadań wynikających z Programu, 2. Obsługę administracyjną zadań GKRPA prowadzi Urząd Miejski w Krzanowicach. 3.Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych składa corocznie Burmistrzowi Krzanowic do dnia 15 listopada propozycję Programu na rok następny. 4.Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych składa Burmistrzowi Krzanowic, Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzanowicach oraz Radzie Miejskiej w 4
Krzanowicach do dnia 15 lutego następnego roku sprawozdanie z realizacji Programu za poprzedni rok. B. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Krzanowice 1.Członkom Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Krzanowicach przysługuje wynagrodzenie za udział w zespole interwencyjno - motywującym, 1) przewodniczący Komisji 450 zł brutto za kwartał 2) członek Komisji 350 zł brutto za kwartał 3) wynagrodzenie za pełnienie dyżurów przez członka Komisji w Punkcie Konsultacyjnym w wysokości 30 zł za godzinę, płatne za kwartał jako iloczyn liczby godzin faktycznie zrealizowanych i stawki za godzinę. VI. Zasady kontroli obrotu detalicznego napojami alkoholowymi 1. Kontroli podlegają przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży. 2. Kontrole przeprowadzają zespoły, co najmniej dwuosobowe składające się z przedstawicieli organu wydającego zezwolenie. 3. W kontrolach mogą uczestniczyć członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych gminy Krzanowice oraz funkcjonariusze Posterunku Policji w Krzanowicach. 4. Kontrole odbywają się według harmonogramu ustalonego przez stanowisko d/s Ewidencji działalności gospodarczej Urzędu Miejskiego w Krzanowicach. 5. Członkowie zespołu kontrolnego działają na podstawie imiennych upoważnień Burmistrza Krzanowic. Zakres kontroli zespołów, o których mowa w ust. 2 obejmuje: 1) zgodność prowadzonej sprzedaży napojów alkoholowych z aktualnie ważnym zezwoleniem, 2) przestrzeganie warunków prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych korzystania z zezwolenia. 6. Osoby upoważnione do dokonywania kontroli mają prawo do: 1) wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych, w dniach i godzinach, w których prowadzona jest ta działalność, 2) żądania okazania zezwoleń oraz pisemnych lub ustnych wyjaśnień, 3) żądania okazania dokumentów uprawniających do prowadzenia działalności gospodarczej. 7.Czynności kontrolnych w przypadkach, o których mowa w ust. 6, dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. 8. Podmiot kontrolowany obowiązany jest zapewnić warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli. 9. Z kontroli sporządza się protokół. W przypadku stwierdzenia naruszenia ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, kopię protokołu z kontroli zespół przekazuje do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. VII. Zasady ograniczania dostępności alkoholu w gminie Krzanowice 1. Przestrzeganie zasad obrotu napojami alkoholowymi, w tym zasad wydawania i cofania zezwoleń na prowadzenie sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza miejscem sprzedaży oraz przeprowadzenie kontroli w punktach sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. 2. Przestrzeganie zakazu spożywania napojów alkoholowych w miejscach publicznych z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do ich spożycia na miejscu w punktach sprzedaży tych napojów oraz miejsc wyznaczonych przez Burmistrza Krzanowic na organizację imprez na otwartym powietrzu. 3. Współpraca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych gminy Krzanowice, właściwych merytorycznie stanowiskiem d/s Ewidencji działalności Gospodarczej Urzędu 5
Miejskiego w Krzanowicach i Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w realizacji postanowień Programu, w szczególności podejmowanie działań zmierzających do ograniczania dostępności alkoholu na terenie gminy Krzanowice. VIII Zasady finansowania Programu 1. Finansowanie realizacji zadań Programu będzie dokonywane z rocznych opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wnoszonych przez prowadzące sprzedaż podmioty gospodarcze oraz z opłat za jednorazowe zezwolenia. 2. Zadania realizowane w ramach Programu mogą być również finansowane z dotacji celowych Wojewody Śląskiego oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, a także z darowizn, zapisów i innych wpływów od osób prawnych i fizycznych. IX Realizatorzy programu 1.Realizatorem Programu jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzanowicach, przy współudziale Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i innych jednostek organizacyjnych Gminy Krzanowice oraz partnerzy zewnętrzni zapraszani do współpracy przez Realizatorów w zależności od celu i rodzaju zadania. 2. Preliminarz wydatków Programu stanowi załącznik nr 1 do Programu. X Wskaźniki efektywności programu Podstawowymi wskaźnikami efektywności Gminnego Programu będzie: 1. Ilość podmiotów zaangażowanych w realizację zadań programu; 2. Ilość projektów profilaktycznych zrealizowanych w ramach programu; 3. Ilość osób objętych programami profilaktycznymi i terapeutycznymi; 4. Liczba sfinansowanych i upowszechnianych publikacji materiałów edukacyjno-informacyjnych; 5. Liczba udzielonych porad i konsultacji; 6. Liczba osób i rodzin objętych poradnictwem oraz pomocą psychologiczną z zakresu alkoholu i przemocy; 7.Liczba osób i rodzin objętych działaniami Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; 8.Liczba kampanii społecznych zrealizowanych w ramach programu; 9.Wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację programu; X Zakończenie Program ma charakter otwarty. Jego realizacja może zapoczątkować cykliczne działania, a także zrodzić nowe inicjatywy. Program ma także charakter powtarzalny - wybrane formy możemy realizować wspólnie z innymi podmiotami przez wiele lat. 6
GMINNY PROGRAMPROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2013 ROK Załącznik nr 1 851-85154 Razem zł Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych i ofiar przemocy Zapewnienie pomocy psychospołecznej i prawnej rodzinom, w których występują problemy uzależnień oraz ochrona przed przemocą. 500 8800 Usługi dotyczące badań prowadzonych przez biegłych ds. uzależnień 500 Szkolenie różnych grup zawodowych realizujących programy profilaktyki. 800 Realizacja programów profilaktycznych, edukacyjnych, m.in. informacyjnych, konkursów, kampanii, turnieju im. K. Gasilewskiej, zajęć sportowych pozalekcyjnych Ograniczenie rozmiaru problemowych zachowań dzieci i młodzieży poprzez prowadzenie Zespołu Świetlic, wspieranie Klubów młodzieżowych Promowanie bezpiecznych zachowań na drodze, przeciwdziałanie nietrzeźwości kierowców 2900 30000 500 Razem 44000 Przewodniczący Rady Miejskiej Henryk Tumulka 7