SPIS TREŚCI 3 1. Podstawowe pojęcia stosowane w budownictwie 1.1. Rodzaje obiektów budowlanych i klasyfikacja budynków... 10 1.2. Dokumentacja techniczna wykonywania i odbioru konstrukcji murowych, betonowych i żelbetowych... 14 Wykonywanie murowanych konstrukcji budowlanych 2. Wykonywanie zapraw murarskich 2.1. Kruszywa używane do produkcji zapraw... 20 2.1.1. Podział i wymagania stawiane kruszywom... 20 2.1.2. Odbiór kruszywa i oznaczanie cech technicznych... 21 2.2. Mineralne spoiwa budowlane... 24 2.2.1. Spoiwa mineralne... 24 2.2.2. Spoiwa powietrzne... 24 2.2.3. Spoiwa hydrauliczne... 27 2.2.4. Magazynowanie spoiw... 29 2.3. Woda używana do celów budowlanych... 31 2.3.1. Wymagania stawiane wodzie do celów budowlanych... 31 2.3.2. Badanie wody do zapraw i betonu... 31 2.4. Zaczyny budowlane... 33 2.5. Zaprawy budowlane... 35 2.6. Ręczne przygotowywanie zapraw murarskich............................ 40 2.7. Mechaniczne przygotowywanie zapraw murarskich... 44 2.7.1. Sprzęt i kolejność czynności przy wykonywaniu zapraw... 44 2.7.2. Przygotowywanie zapraw z mieszanek fabrycznych... 46 2.8. Kontrola wybranych cech technicznych zaczynów i zapraw... 48 2.8.1. Rodzaje i pobieranie próbek... 48 2.8.2. Oznaczanie plastyczności i konsystencji zaczynów i zapraw... 49 3. Materiały budowlane stosowane w konstrukcjach murowanych 3.1. Materiały murowe... 56 3.1.1. Podział materiałów murowych... 56 3.1.2. Wyroby z zapraw wapienno-piaskowych... 58 3.1.3. Wyroby murowe z zapraw i betonów cementowych.... 60 3.1.4. Wyroby z zaczynów gipsowych.... 63 3.1.5. Ceramiczne materiały murowe... 64 3.1.6. Wybrane ceramiczne wyroby murowe... 65 3.1.7. Pustaki ścienne i stropowe... 66 3.1.8. Materiały z kamienia naturalnego... 72 3.2. Wyroby pomocnicze stosowane podczas murowania... 74 4. Zasady wykonywania konstrukcji murowanych 4.1. Konstrukcje murowe z cegieł... 80 4.2. Mur z pustaków ceramicznych... 89
4 SPIS TREŚCI 4.3. Mury z wyrobów silikatowych, betonowych i gazobetonu... 91 4.4. Mur pruski... 94 4.5. Mury z kamienia naturalnego.... 96 4.6. Wiązania w ścianach z przewodami kominowymi i kanałami wentylacyjnymi... 99 4.7. Wiązanie cegieł w filarach, pilastrach i słupach... 102 4.8. Wiązanie cegieł w nadprożach i sklepieniach... 105 4.8.1. Nadproża płaskie... 105 4.8.2. Nadproża sklepione i sklepienia.... 107 4.9. Stropy murarskie... 112 4.10. Murowane ściany działowe... 115 4.11. Gzymsy i cokoły.... 118 4.11.1. Gzymsy... 118 4.11.2. Cokoły... 119 4.12. Osadzanie elementów budowlanych w murze... 121 4.13. Narzędzia i sprzęt do wykonywania i kontroli prac murarskich... 125 4.13.1. Narzędzia używane podczas murowania.... 125 4.13.2. Sprzęt pomiarowy do kontroli prac murarskich... 127 4.14. Organizacja prac murarskich... 132 4.15. Techniki murowania... 135 4.15.1. Zasady układania warstw muru... 135 4.15.2. Sposoby murowania... 136 4.16. Wykonywanie ścian wielowarstwowych.... 140 4.17. Spoinowanie i licowanie ścian... 144 4.17.1. Spoinowanie ścian... 144 4.17.2. Licowanie ścian... 145 4.18. Zabezpieczanie ścian przed wpływem zmian temperatury... 147 4.18.1. Dylatacje.... 147 4.18.2. Murowanie ścian w okresie zimowym............................ 148 4.19. Odbiór i kontrola wykonania robót murarskich... 150 4.19.1. Odbiór robót i materiałów murarskich..... 150 4.19.2. Kontrola jakości wykonanych robót murarskich.... 151 5. Remonty i rozbiórki murowanych konstrukcji budowlanych 5.1. Trwałość elementów budynku... 160 5.1.1. Określenie trwałości budynku... 160 5.1.2. Czynniki obniżające trwałość budowli.... 163 5.2. Podstawowe pojęcia związane z użytkowaniem oraz metody badania konstrukcji budynku... 165 5.2.1. Eksploatacja, remont i rozbiórka podstawowe pojęcia.... 165 5.2.2. Metody badania konstrukcji budynku... 167 5.3. Uszkodzenia elementów budowli... 170 5.4. Wykonywanie wzmocnień murowanych fundamentów i ścian fundamentowych... 173 5.4.1. Wzmacnianie i naprawa fundamentów... 173 5.4.2. Osuszanie ścian fundamentów i piwnic... 178 5.5. Naprawa elementów murowanych... 184 5.5.1. Naprawa i wzmacnianie murów.... 184
SPIS TREŚCI 5 5.5.2. Zbrojenie ścian... 188 5.5.3. Wzmocnienia murowanych pilastrów i filarów.... 189 5.5.4. Wzmacnianie i naprawa murowanych stropów ceramicznych... 191 5.5.5. Wzmacnianie i przemurowanie nadproża.... 193 5.6. Materiały i sprzęt stosowane podczas robót remontowych i rozbiórkowych konstrukcji murowych... 195 5.6.1. Materiały stosowane podczas murowych robót remontowych.... 195 5.6.2. Maszyny i urządzenia stosowane podczas robót remontowych i rozbiórkowych... 196 5.6.3. Rusztowania stosowane w pracach remontowo-budowlanych.... 198 5.6.4. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa podczas robót remontowych.... 201 5.7. Harmonogram robót i pozwolenie na rozbiórkę.... 204 5.7.1. Harmonogram robót.... 204 5.7.2. Pozwolenie na rozbiórkę.... 205 5.8. Kontrola wykonania i odbiór robót remontowych.... 212 5.9. Prowadzenie prac rozbiórkowych.... 216 Wykonywanie konstrukcji żelbetowych monolitycznych 6. Podstawy wykonywania monolitycznych konstrukcji żelbetowych 6.1. Podstawowe pojęcia oraz dokumentacja techniczna... 226 6.2. Konstrukcje betonowe niezbrojone i zbrojone... 230 6.3. Etapy wykonywania monolitycznych konstrukcji żelbetowych... 232 7. Materiały do wykonania konstrukcji żelbetowych 7.1. Beton jako podstawowy składnik betonu zbrojonego... 238 7.1.1. Składniki mieszanki betonowej... 238 7.1.2. Właściwości mieszanki betonowej.... 246 7.1.3. Właściwości betonu.... 248 7.2. Materiały do wykonania zbrojenia... 253 7.2.1. Wymagania ogólne... 253 7.2.2. Stal zbrojeniowa... 254 7.2.3. Siatki płaskie... 258 7.2.4. Szkielety zbrojeniowe... 259 7.2.5. Inne wyroby do wykonywania zbrojenia... 259 7.2.6. Zasady stosowania stali zbrojeniowej... 260 8. Zbrojenie elementów żelbetowych 8.1. Zasady zbrojenia betonu... 264 8.1.1. Współpraca betonu i stali w konstrukcjach żelbetowych... 264 8.1.2. Rozmieszczenie zbrojenia w elementach... 265 8.1.3. Rodzaje prętów zbrojenia... 267 8.1.4. Rozmieszczenie prętów w przekroju... 268 8.1.5. Otulenie prętów betonem... 269
6 SPIS TREŚCI 8.1.6. Haki, odgięcia i zakotwienia prętów... 271 8.1.7. Siatki zbrojeniowe... 274 8.2. Zbrojenie słupów, belek i płyt.... 277 8.2.1. Wprowadzenie... 277 8.2.2. Zasady zbrojenia słupów żelbetowych.... 277 8.2.3. Zasady zbrojenia belek... 280 8.2.4. Zasady zbrojenia płyt... 284 8.3. Zbrojenie wybranych elementów konstrukcyjnych.... 288 8.3.1. Ławy fundamentowe... 288 8.3.2. Stopy fundamentowe... 290 8.3.3. Ściany betonowe monolityczne... 291 8.3.4. Stropy monolityczne płytowe i płytowo-żebrowe... 294 8.3.5. Stropy gęstożebrowe... 297 8.3.6. Schody... 301 8.3.7. Konstrukcje wspornikowe balkony... 304 8.4. Dokumentacja zbrojenia konstrukcji żelbetowych... 307 8.4.1. Podstawowa dokumentacja projektowa... 307 8.4.2. Rysunki zbrojenia... 307 8.4.3. Wykazy stali zbrojeniowej.... 316 8.4.4. Podsumowanie zalecenia.... 321 9. Wykonywanie deskowania i zbrojenia 9.1. Deskowania i rusztowania... 326 9.1.1. Funkcje deskowań.... 326 9.1.2. Rodzaje rusztowań... 327 9.1.3. Rodzaje deskowań... 328 9.1.4. Przegląd deskowań systemowych................................. 330 9.1.5. Dobór systemu deskowań i ich projektowanie... 335 9.1.6. Odbiory deskowań i rusztowań... 338 9.1.7. Zasady BHP obowiązujące przy montażu, eksploatacji i demontażu deskowań i rusztowań.... 339 9.2. Przygotowanie zbrojenia.... 340 9.2.1. Dostawa, odbiór i składowanie stali zbrojeniowej.... 340 9.2.2. Czyszczenie stali zbrojeniowej... 343 9.2.3. Prostowanie stali zbrojeniowej.... 343 9.2.4. Cięcie zbrojenia... 346 9.2.5. Gięcie zbrojenia.... 348 9.2.6. Transport międzyoperacyjny zbrojenia... 353 9.2.7. Rozliczenie zużycia stali zbrojeniowej.... 353 9.3. Proces montażu zbrojenia... 356 9.3.1. Wprowadzenie... 356 9.3.2. Wiązanie prętów zbrojenia... 357 9.3.3. Spawanie prętów zbrojenia.... 358 9.3.4. Zgrzewanie prętów zbrojenia... 358 9.3.5. Przedłużanie prętów zbrojenia.... 360 9.3.6. Montaż zbrojenia w warsztacie................................... 362 9.4. Montaż szkieletów i siatek zbrojenia w deskowaniu.... 366
SPIS TREŚCI 7 9.4.1. Wprowadzenie... 366 9.4.2. Montaż szkieletów zbrojenia słupów... 367 9.4.3. Montaż szkieletów zbrojenia belek... 368 9.4.4. Montaż szkieletów zbrojenia płyt.... 369 9.5. Kontrolowanie wykonania i odbiór zbrojenia... 370 9.5.1. Cel i zakres kontroli jakości wykonanego zbrojenia... 370 9.5.2. Sposób kontroli jakości wykonanego zbrojenia... 371 9.5.3. Protokół odbioru zbrojenia.... 372 10. Przygotowanie mieszanek betonowych i betonowanie konstrukcji 10.1. Przygotowanie mieszanki betonowej na placu budowy i w wytwórni.... 376 10.1.1. Wprowadzenie.... 376 10.1.2. Przygotowanie składników betonu... 377 10.1.3. Ustalanie składu betonu... 380 10.1.4. Dozowanie składników betonu... 384 10.1.5. Mieszanie składników betonu... 385 10.1.6. Wytwórnie mieszanki betonowej.... 389 10.2. Transport mieszanki betonowej z wytwórni i na placu budowy... 394 10.2.1. Warunki ogólne i rodzaje transportu.... 394 10.2.2. Transport daleki mieszanki betonowej... 395 10.2.3. Środki transportu bliskiego mieszanki betonowej... 396 10.2.4. Transport mieszanki betonowej pompami... 398 10.3. Układanie mieszanki betonowej i zagęszczanie... 401 10.3.1. Układanie mieszanki betonowej... 401 10.3.2. Zagęszczanie mieszanki betonowej.... 406 10.3.3. Przykłady betonowania podstawowych elementów konstrukcyjnych... 411 10.4. Pielęgnacja i dojrzewanie betonu... 423 10.4.1. Wymagania normowe dotyczące pielęgnacji betonu... 423 10.4.2. Zabezpieczanie świeżego betonu i jego dojrzewanie... 426 10.4.3. Betonowanie w warunkach zimowych... 428 10.5. Rozbiórka deskowań... 433 11. Kontrola wykonania, odbiór i rozliczenie robót 11.1. Program badań sprawdzających... 438 11.2. Badania i odbiór rusztowań i deskowań oraz materiałów i wyrobów... 439 11.2.1. Wymagania ogólne... 439 11.2.2. Odbiór i ocena wykonania rusztowań i deskowań... 439 11.2.3. Badania i odbiór składników żelbetu.... 440 11.3. Odbiór i ocena jakości wykonania zbrojenia... 443 11.4. Kontrola mieszanki betonowej i betonu... 444 11.4.1. Zakres badań... 444 11.4.2. Kontrola wykonania i rozliczanie przygotowania mieszanki betonowej.... 444 11.4.3. Kontrola wytrzymałości wykonanego betonu... 447 11.5. Odbiór końcowy konstrukcji żelbetowych... 452
8 SPIS TREŚCI 11.5.1. Dokumenty stanowiące podstawę odbioru końcowego... 452 11.5.2. Badania elementów i konstrukcji.... 452 11.5.3. Ocena wykonanych konstrukcji... 453 12. Wzmacnianie i naprawy monolitycznych konstrukcji żelbetowych 12.1. Zużycie techniczne budynku... 458 12.2. Naprawy uszkodzonych konstrukcji betonowych... 459 12.2.1. Warunki wykonywania napraw elementów.... 459 12.2.2. Naprawy metodą torkretowania... 459 12.3. Wzmacnianie konstrukcji żelbetowych... 461 12.4. Nowoczesne materiały stosowane do napraw i wzmacniania konstrukcji z betonu... 466 Wykaz podstawowych pojęć w językach polskim, angielskim i niemieckim... 468 Źródła ilustracji i fotografii... 478