PROGRAM ZADRZEWIENIOWY GMINY GIŻYCKO

www.aleje.org.pl PROGRAM ZADRZEWIENIOWY GMINY GIŻYCKO Stowarzyszenie Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski 20130601 Wykonano w ramach projektu Drogi dla Natury kampanie na rzecz zadrzewień, koordynowanego przez Fundację EkoRozwoju i dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Autorzy: Stajuda Ewa (FOWJM), Wolfram Krzysztof, Kasjaniuk Anna, Kurpiewska Magdalena Wykonano w ramach projektu Drogi dla Natury kampania na rzecz zadrzewień www.aleje.org.pl Fundacja EkoRozwoju ul. Białoskórnicza 26 50134 Wrocław tel/fax: 713430849, 713445948 biuro@eko.org.pl www.fer.org.pl Stowarzyszenie Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski Ul. Grottgera 12 lok.14 15225 Białystok Tel. 85 74 12 113 serwiszpp@wp.pl Przy współpracy z Fundacją Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Białystok, 2013

Spis treści WSTĘP... 3 GMINA GIŻYCKO... 4 PRZEGLĄD ZADRZEWIEŃ... 6 PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE... 31 DRAFT EKSPERTYZY DENDROLOGICZNEJ... 38 LITERATURA:... 40

WSTĘP Drogi dla Natury Celem ogólnopolskiej kampanii Drogi dla Natury, zainicjowanej w 2009 roku przez Fundację EkoRozwoju, jest ochrona drzew przydrożnych. Niniejsze opracowanie powstało dzięki wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, udzielonego w ramach projektu Drogi dla Natury kampania na rzecz zadrzewień. Rozpoczęty w roku 2012 projekt obejmuje swoim zasięgiem 24 gminy w 9 województwach i dotyczy przygotowania programów kształtowania zadrzewień. W jego ramach są także prowadzone szkolenia dla drogowców i samorządowców dotyczące tworzenia, utrzymania i diagnozowania stanu oraz wartości przyrodniczej alej, jak też działania edukacyjne. Projekt kampanii na rzecz zadrzewień jest kontynuowany w kolejnych trzech latach dzięki wsparciu unijnego programu LIFE+ i obejmie docelowo łącznie 90 gmin we wszystkich województwach. Projekt Drogi dla Natury kampania na rzecz zadrzewień jest realizowany przez Fundację EkoRozwoju wspólnie partnerami regionalnymi: Stowarzyszeniem EkoInicjatywa z Kwidzyna, Fundacją Ekologiczną Zielona Akcja z Legnicy, Fundacją Aeris Futuro z Krakowa, Federacją Zielonych Gaja ze Szczecina, Stowarzyszeniem Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski z Białegostoku, Towarzystwem Przyjaciół Słońska Unitis Viribus oraz niemieckim partnerem meklemburskopomorskim oddziałem BUND w Schwerinie. Więcej o programie Drogi dla Natury oraz o ochronie alej na witrynie www.aleje.org.pl, na której jest także dostępna elektroniczna wersja programu zadrzewieniowego.

GMINA GIŻYCKO Historia Gminy Giżycko Oficjalna historia grodu nad Niegocinem (miasta Giżycko) rozpoczyna się w drugiej połowie XVI stulecia, wtedy to książę pruski Albrecht Fryderyk HohenzollernAnsbach wystawił pierwszy przywilej, podnoszący osiedle nad jeziorem Löwentin (wówczas Niegocin), do rangi miasta. Najstarszy ślad działalności człowieka w Polsce północnowschodniej to róg renifera ze śladami obróbki krzemiennym narzędziem. Wydobyto go z warstw piasku i oszacowano na okres sprzed około 15 tysięcy lat wstecz nad jeziorem Popówka Mała, znajdującym się w obrębie granic miejskich Giżycka. Pierwsza grupa osadników polskich przybyła do Lötzen w 1945 z Białegostoku. Po II wojnie światowej nosiło starą nazwę Lec, wkrótce jednak zaczęto używać nazwy Łuczany. W marcu 1946 Komisja Ustalania Nazw Miejscowości ustaliła na cześć Gustawa Gizewiusza (Giżyckiego) dla miasta nazwę Giżycko. Położenie Gmina Giżycko jest to gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko mazurskiego, w powiecie giżyckim. Siedzibą gminy jest Giżycko. Sąsiaduje z gminami: Wydminy, Węgorzewo, Giżycko, Kętrzyn, Kruklanki, Pozezdrze, Ryn i Miłki. Zlokalizowana jest na Pojezierzu Mazurskim i obejmuje centralną część Krainy Wielkich Jezior Mazurskich z jeziorami Niegocin i Kisajno. Razem z Pojezierzem Mazurskim wchodzi w skład okołobałtyckiej strefy pojeziernej. Dzięki swojemu położeniu gmina stanowi dogodny teren do uprawiania sportu i turystyki. Powierzchnia Gmina Giżycko zajmuje powierzchnię 296,87 km2 i zamieszkuje ją 8086 mieszkańców. Jest gminą rolniczo turystyczną, chociaż posiada też kilka zakładów produkcyjnych. Do gminy należy 27 sołectw. Tereny rolnicze i krajobraz Użytki zielone zajmują ok. 45,5% powierzchni gminy, w tym przeważają grunty orne 32,4%. Nieduży udział mają lasy i zadrzewienia, bo zaledwie 16%, natomiast wody zajmują ponad ¼ powierzchni. Na omawianym terenie występuje polodowcowa rzeźba terenu, krajobraz młodoglacjalny, pojezierny z licznymi jeziorami. Obszar gminy, lekko pofałdowany, zachęca do turystyki pieszej i rowerowej, którą umożliwiają oznakowane szlaki i położone przy nich liczne pola namiotowe. Ochrona przyrody Na terenie gminy występują różne formy ochrony przyrody. Wyróżniamy 5 rezerwatów, w tym: Rezerwat przyrody Torfowisko Spytkowo, Rezerwat przyrody Perkuny, Rezerwat przyrody Wyspy na jez. Mamry i Kisajno, Rezerwat przyrody Jezioro Kożuchy, Rezerwat przyrody Jezioro Dobskie. Zostały również wyznaczone tutaj obszary chronionego krajobrazu: Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (Krainy Wielkich Jezior Mazurskich) o powierzchni 85.527,0 ha, Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego (Pojezierza Ełckiego) o powierzchni 49.297,2 ha.

Inną formą ochrony przyrody zastosowaną w Gminie Giżycko jest obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 o nazwie Jezioro Dobskie. W ostoi występują co najmniej 23 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 2 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi. Są to: bąk, bocian biały, bocian czarny, trzmielojad, kania czarna, kania ruda, bielik, błotniak łąkowy, błotniak stawowy, błotniak zbożowy, derkacz, orlik krzykliwy, jarząbek, kropiatka, zielonka, żuraw, rybitwa rzeczna, zimorodek, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł czarny, dzięcioł średni, podróżniczek, gąsiorek, ortolan oraz ptak nie wymieniony w Załączniku I Dyrektywy kormoran czarny. Na danym obszarze zabrania się podejmowania działań, które mogą pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunkowych, a także negatywnie wpływać na gatunki w nich występujące. Na obszarze gminy zlokalizowany został jeden użytek ekologiczny o nazwie Wilkasy. Przedmiotem ochrony jest rak błotny. W obrębach leśnych Giżycko, Ryn i Orzysz zostały wprowadzone lasy ochronne. Na obszarze gminy Giżycko wyróżniamy 5 jezior objętych strefami ciszy. Są to jeziora: Dejguny, Dobskie, Kożuchowskie, Kruklin i Tajty. Na jeziorze Tajty ze strefy ciszy wyłączony jest szlak żeglowny Kanał Niegociński Kanał Piękna Góra. W obrębie Gminy Giżycko występują także pomniki przyrody, przede wszystkim w postaci drzew lub grup drzew.

PRZEGLĄD ZADRZEWIEŃ Program zachowania i odtwarzania zadrzewień w gminie Giżycko opracowano w okresie od sierpnia 2012r. do lipca 2013. Materiał wyjściowy stanowił wykaz dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych na terenie gminy, uzyskany dzięki uprzejmości Urzędu Gminy Giżycko oraz mapy topograficzne w skali 1:50 000 i 1:10 000 uzyskane dzięki uprzejmości Fundacji Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich na potrzeby Programu oraz ortofotomapy z portalu geoportal.gov.pl. Po przeanalizowaniu tego materiału dokonano wstępnej wizji terenowej, obejmującej ok. 50 odcinków dróg potencjalnych alej i szpalerów o łącznej długości ok. 100 km. Zgodnie z przyjętą na potrzeby projektu Drogi dla Natury definicją, za szpaler uznajemy odcinek 100 m drogi, gdzie z jednej strony znajduje się minimum 5 drzew, natomiast za aleję, odcinek 100 m gdzie rośnie minimum 5 drzew po każdej stronie drogi. W kolejnym etapie przeprowadzono szczegółową inwentaryzację 23 odcinków dróg o łącznej długości 35,15 km. Szczegółowe informacje dotyczące poszczególnych odcinków dróg oraz towarzyszących im alej i szpalerów wraz z dokumentacją fotograficzną można znaleźć poniżej. Rozmieszczenie opisanych szczegółowo alej znajduje się w załączonej mapie. Inwentaryzacja obejęła: liczenie drzew po obu stronach drogi, z podziałem na gatunki, pomiary szerokości jezdni, więźby drzew, ich odległości od krawędzi jezdni, pomiary pierśnicy (na wysokości 1,3m) próby (10 30%) drzew gatunków dominujących, uproszczoną waloryzację przyrodniczą (stwierdzone istotne gatunki chronione), ocenę stanu zdrowotnego poszczególnych egzemplarzy drzew. Przeglądu zadrzewnień dokonano na podstawie opracowanej na potrzeby projektu ankiety, według następującego klucza: I. 1. 2. Numer punktu (waypoint): współrzędne E/N: początku, końca i punktów załamania obiektu 3. Długość alei w metrach 4. W zarządzie: gmina / powiat / województwo / droga krajowa / grunt prywatny 5. : asfalt / bruk / gruntowa / inne (np. rów) 6. w metrach oraz rozstaw drzew w metrach 7. Odległość szpalerów od krawędzi jezdni w metrach TAK/NIE ilość: II. a. Skład gatunkowy Gat.* Szacowany udział % Db szyp. Db Bersz. Lp. drob. Lp. szer Kasz. Kl. Jaw. Js. Db. czer. Owoc jakie? Tp. kult Inne jakie? 1. 2. Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3 m) i jego rozpiętość. b. Występowanie chronionych i ciekawych gatunków

1. Wymień gatunki występujące lub potencjalnie występujące. III. a. drzew: Bardzo dobry Dobry Dostateczny Zły zdrowy pień, wzorcowo ukształtowana forma pienna drzewa, w pełni prawidłowo ukształtowana i zdrowa korona nieznaczne uszkodzenia pnia, dobrze ukształtowana/ czytelna forma pienna, zdrowa, dość dobrze zachowana i lub kształtowana korona znaczne uszkodzenia pnia, zaburzona forma pienna, zredukowana korona, nadmierne i dewastacyjne cięcia korony rozległe uszkodzenia pnia lub korony, zasychające konary, tzw. szkodniki, dewastacyjne cięcia zaburzające statykę drzewa, itp. Zróżnicowany dotyczy bardzo różnego stanu zachowania drzew od dobrego do złego w jednym przebiegu drogi. 1. Uwagi (np. ślady po cięciach w koronach, drzewa grożące zawaleniem się) b. Opis stanu % ubytków drzew w alei/szpalerze zwarta pełna 0 20% zwarta z lukami 21 40% przerzedzona 41 60% fragmenty 60 80% ślady 81 99% IV. a. Liczba i rekomendowane gatunki drzew do posadzenia, inne potrzebne zabiegi: Gatunek Liczba : b. Liczba dojrzałych topól do zastąpienia w najbliższych latach c. Istniejące pomniki przyrody oraz propozycje objęcia ochroną pomnikową (wymienić i zidentyfikować drzewa, podać obwód i ew. wysokość): d. Podać także informacje o wartościach kulturowych obiektu, jak obecność krzyży i kapliczek, wkomponowanie jego w założenia dworskie lub folwarczne itp. e. Wymień istniejące lub potencjale miejsca konfliktowe (np. linie energetyczne lub telefoniczne, znaki drogowe, lampy oświetleniowe, wąski pas drogowy, planowane inwestycje itp.)

ALEJA 1 Fot. E.Stajuda Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE DOBA aleja przy drodze gminnej/ DROGA GMINNA 54.42242 N / 21.35296 E 54.42215 N/ 21.34546 E 150 m GRUNTOWA 3 m 6 m 0,2 m BRAK 100 LIPA DROBNOLISTNA 26 26 PIEŃ 0,40 0,60 m KORONA 810 m BRAK BARDZO DOBRY Występujące ubytki jedynie naturalne ALEJA ZWARTA/ PEŁNA Bez widocznych ubytków w drzewostanie BRAK Nieznaczne zabiegi pielęgnacyjne Lipa drobnolistna, bardzo ładna i dobrze zachowana. Alej kwalifikująca się do objęcia ochroną pomnikową. Wartość kulturowa: Aleja prowadzi do dawnego cmentarzyska i ruin grobowca rodzinnego. MIEJSCA KONFLIKTOWE: wąski pas ruchu

ALEJA 2 Fot. E.Stajuda Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE FULEDA RUDOLF/ DROGA GMINNA 54.5926 N / 21.39285 E 54.42019 N / 21.393543 E 1700 m GRUNTOWA 45 m 610 m 0,5 m NIE 95 LIPA DROBNOLISTNA 5 BRZOZA BRODAWKOWATA 120 szt. 120 szt. PIEŃ 0,5 0,6 m, okazjonalnie do 1,0 m BRAK DOBRY Występują jedynie ubytki naturalne ZAWARTA/ PEŁNA Lipa drobnolistna 10 szt. Cięcia pielęgnacyjne i formowanie koron, usunięcie odrostów korzeniowych MIEJSCA KONFLIKTOWE: wąski pas ruchu

ALEJA 3 Foto E.Stajuda Długość Odległość szpalerów od Krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE FULENDA do drogi powiatowej GutyKamionkiDoba (od wsi RUDOLF) / DROGA GMINNA 54.42043 N / 21.393579 E 54.33716 N / 21.392545 E 1300 m GRUNTOWA 5 m 1020 m 0,2 0,5 m NIE 60 KLON ZWYCZAJNY 40 KLON SREBRZYSTY 60 szt. 60 szt. PIEŃ 0,4 0,6 m Licznie występujący klon srebrzysty DOBRY/ DOSTATECZNY Na klonie srebrzystym liczne skupiska jemioły w koronach drzew ZWARTA Z LUKAMI Luki w nasadzeniach na odcinku łącznie 200 m Klon zwyczajny 30 szt. Cięcia pielęgnacyjne i ochronne w koronach drzew, usuniecie odrostów korzeniowych. PROPONOWANA EKSPERTYZA DENDROLOGICZNA WYKONANA MIEJSCA KONFLIKTOWE: wąski pas drogowy

Foto E.Stajuda ALEJA 4 Długość Odległość szpalerów od Krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia POZOSTAŁE INFORAMCJE PGR KALINOWO (droga dojazdowa od trasy Sterławki Małe Wrony Nowe do PGR Kalinowo)/ DROGA GMINNA 54.11551 N / 21.394945 E 54.11305 N / 21.395655 E 150 m GRUNTOWA 6 m 1030 m 0,5 1 m NIE 30 LIPA DROBNOLISTNA 40 KLON ZWYCZAJNY 30 JESION WYNIOSŁY 5 6 PIEŃ 0,8 1,2 (1,5) m 2 szt. lipy drobnolistnej pień ponad 1,2 m DOSTATECZNY PRZERZEDZONA Znaczne ubytki w drzewostanie Klon zwyczajny 5 szt. Lipa drobnolistna 5 szt. Cięcia pielęgnacyjne i ochronne MIEJSCA KONFLIKTOWE: lampy oświetleniowe, wąski pas drogowy

ALEJA 5 Foto E.Stajuda Długość Odległość szpalerów od Krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE WRONKA (Wronka Wilkasy Zalesie)/ DROGA GMINNA 54.1207 N / 21.41263 E 54.11305 N / 21.413973 E 400 m GRUNTOWA 5 m 57 m 0,5 1,0 m NIE 40 LIPA DROBNOLISTNA 10 KLON ZWYCZAJNY 30 JESION WYNIOSŁY 20 BRZOZA BRODAWKOWATA 60 65 PIEŃ 0,4 0,7 m 1 szt. dębu szypułkowego średnica pnia 0,5 m Widoczne dziuple w drzewach DOBRY ZWARTA Z LUKAMI Miejscami luki w nasadzeniach do 50m Klon zwyczajny 10 szt. Lipa drobnolistna 10 szt. Cięcia pielęgnacyjne i ochronne drzew, ewentualne usuniecie odrostów korzeniowych. MIEJSCA KONFLOKTOWE: wąski pas drogowy, przejazd kolejowy, znaki drogowe

Foto: E.Stajuda ALEJA 6 Długość Odległość szpalerów od Krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE UPAŁTY (droga przy drodze Kąp Upałty)/ DROGA GMINNA 54.0142 N / 21.511133 E 53.594969 N / 21.5115 E 350 m GRUNTOWA 4 m 45 m 0,5 1,0 m NIE 100 LIPA DROBNOLISTNA 1 SZT. KASZTANOWIEC ZWYCZAJNY 50 50 PIEŃ 0,5 1,0 m DOBRY ZWARTY Z LUKAMI Lipa drobnolistna 10 szt. Cięcia pielęgnacyjne w koronach drzew. REKOMENDACJE DO EKSPERTYZY PRZYRODNICZEJ ORAZ DENDROLOGICZNEJ MIEJSCA KONFLIKTOWE: wąski pas drogowy

Foto E.Stajuda ALEJA 7 Długość Odległość szpalerów od Krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE STRACHACZ (droga przy drodze UpałtySiedliska)/ DROGA GMINNA 53.595831 N / 21.531978 E 53.593939 N / 21.531125 E 700 m GRUNTOWA 4 m 58 m 0,5 1,0 m NIE 100 LIPA DROBNOLISTNA 75 75 PIEŃ 0,8 1,0 m DOBRY Na niektórych pniach widoczne dziuple oraz ubytki w koronach pochodzenia naturalnego (np. wiatr) ZWARTA PEŁNA BRAK Cięcia pielęgnacyjne i ochronne. REKOMENDACJE DO EKSPERTYZY PRZYRODNICZEJ

ALEJA 8 Foto E.Stajuda Długość Odległość szpalerów od Krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków KOŻUCHY MAŁE (droga od Kożuchy Małe do w kierunku Kożuchy Wielkie) / DROGA GMINNA 54.23621 N / 21.52585 E 54.22496 N / 21.521698 E 900 m ASFALT 5 m 510 m (luki do 50 m) 1 m NIE 40 DĄB SZYPUŁKOWY 30 LIPA DROBNOLISTNA 15 KLON ZWYCZAJNY 10 TOPOLA 5 BRZOZA, OLSZA, JESION 44 szt. 50 szt. PIEŃ 0,5 1,0 m 15 szt. dębów szypułkowych w dobrym stanie DOBRY ZWARTA Z LUKAMI (luki dochodzą do 50 m) Klon zwyczajny 20 szt. Posadzenia Dąb szypułkowy 20 szt. POZOSTAŁE INFORMACJE Lipa drobnolistna 10 szt. Cięcia pielęgnacyjne i ochronne Liczba dojrzałych topól do zastąpienia w najbliższych latach: 30 szt. MIEJSCA KONFLIKTOWE: linie energetyczne, wąski pas drogowy)

Foto E.Stajuda ALEJA 9 SULIMY KOŻUCHY WIELKIE / DROGA POWIATOWA 54.21734 N / 21.49392 E 54.2401 N / 21.5223 E Długość 3500 m; ASFALT (rowy melioracyjne po obu stronach drogi) 7 m 1020 m Odległość szpalerów od krawędzi 1 m jezdni TAK 80 LIPA DROBNOLISTNA 10 JESION WYNIOSŁY 10 TOPOLA 220 szt. 220 szt. Przeciętny obwód drzew (na LIPA 0,05 0,7 wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁW INFORMACJE TOPOLA 0,81,5 DOBRY ALEJA ZWARTA Z LUKAMI BRAK Cięcia pielęgnacyjne w koronach drzew Wycinka topól Liczba dojrzałych topól do zastąpienia w najbliższych latach 30 MIEJSCA KONFLIKTOWE: linie energetyczne, znaki drogowe)

Foto E.Stajuda ALEJA 10 Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE UPAŁTY MAŁE KOŻUCHY WIELKIE / DROGA POWIATOWA 54.05818 N / 21.533381 E 54.13909 N / 21.521639 E 2000 m ASFALT (rowy melioracyjne po obu stronach drogi) 8 m 10 m 1 m TAK 90 TOPOLA 5 LIPA DROBNOLISTNA 5 BRZOZA BRODAWKOWATA 300 szt. 300 szt. LIPA 0,5 m BRZOZA 0,40,5 m TOPOLA 1,01,5 DOBRY ZWARTA Z LUKAMI Cięcia pielęgnacyjne w koronach Liczba dojrzałych topól do zastąpienia w najbliższych latach 500 szt. Droga obrodzona głównie topolami o małej wartości dendrologicznej i przyrodniczej MIEJSCA KONFLIKTOWE: linie energetyczne, znaki drogowe

foto E.Stajuda ALEJA 11 Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia DOBA GUTY / DROGA POWIATOWA 54.43006 N / 21.35765 E 54.32747 N / 21.395353 E 6000 m ASFALT 6,7 m 620/30 m 1 m NIE 50 KLON 30 TOPOLA 10 LIPA SZEROKOLISTNA 5 JESION WYNIOSŁY 5 BRZOZA BRODAWKOWATA 300 szt. 300 szt. Pień: 0,51,0 m (1,2m) DOBRY Przycięte konary drzew kolidujące z ruchem kołowym PRZERZEDZONA miejscami ZWARTA Z LUKAMI (2140% ubytków drzew w alei) LIPA DROBNOLISTNA 50 szt. KLON ZWYCZAJNY 50 szt. Cięcia pielęgnacyjne w koronach Liczba dojrzałych topól do zastąpienia w najbliższych latach 50 szt.

foto A.Kasjaniuk ALEJA 12 Długość Odległość szpalerów od Krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE BOGACZEWO GORAZDOWO / DROGA POWIATOWA (odcinek drogi przy wyjeździe z Bogaczewa) 53.575879 N / 21.444309 E 53.58294 N / 21.443203 E 200 m ASFALT 6 m 5 10 m 0,5 m NIE 95 LIPA DROBNOLISTNA 5 JESION WYNIOSŁY 25 szt. 25 szt. LIPA 0,8 1,2 m JESION 0,5 0,8 m DOBRY ALEJA ZWARTA/PEŁNA LIPA DROBNOLISTNA 10 szt. Cięcia niższych konarów z uwagi na ruch kołowy MIEJSCA KONFLIKTOWE: wąski pas drogowy

foto A.Kasjaniuk ALEJA 13 Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Stan zachowania alei posadzenia BOGACZEWO GORAZDOWO / DROGA POWIATOWA (odcinek drogi za zakrętem z Bogaczewa, w kierunku Gorazdowa) 53.58355 N/ 21.442847 E 53.58036 N/ 21.44201 E 800 m ASFALT 6 m 5 40 m 1 m NIE 90 JESION WYNIOSŁY 10 KLON ZWYCZAJNY 40 szt. 40 szt. 0,51,5 m DOSTATECZNY Widoczne ubytki w koronach PRZERZEDZONA KLON ZWYCZAJNY 30 szt. Cięcia pielęgnacyjne i ochronne w koronach drzew

ALEJA 14 Foto E.Stajuda Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia GORAZDOWO SZCZYBAŁY GIŻYCKIE / DROGA POWIATOWA 53.583183 N / 21.422688 E 53.585868 N / 21.413609 E 1300 m ASFALT 6 m 530 m 1 m TAK / ILOŚĆ: 3 szt. 70 JESION WYNIOSŁY 25 BRZOZA BRODAWKOWATA 5 KLON ZWYCZAJNY 45 szt. 45 szt. Pień: JESION 0,50,8 m BRZOZA 0,40,6 m KLON 0,40,6 m DOSTATECZNY ALEJA ZWARTA Z LUKAMI KLON ZWYCZAJNY 20 szt. Cięcia pielęgnacyjne i ochronne w koronach drzew. Liczba dojrzałych topól do zastąpienia w najbliższych latach 3

ALEJA 15 Foto A.Kasjaniuk Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE STERŁAWKI WIELKIE WRONY NOWE / DROGA WOJEWÓDZKA 54.11679 N / 21.395037 E 51.04945 N / 21.391461 E 1000 m (długość drogi 3000 m, aleja przecięta miejscowościami oraz ubytki/ luki w alei do 300 m) ASFALT 12 m 1050 m (w odcinku regularnym rozstaw 810 m) 1 m NIE (na odcinku 200 m topole za rowem/ drugi szpaler) 70 KLON ZWYCZAJNY 25 LIPA DROBNOLISTNA 5 JESION WYNIOSŁY 5 TOPOLA 5 BRZOZA BRODAWKOWATA 85 szt. 80 szt. Średnio 0,1 m Lipy/ Klony 0,6 / 0,8/ 1,4 m DOSTATECZNY (Cięcia dostosowane do ruchu drogowego występującego na drodze wojewódzkiej) ZWARTA Z LUKAMI Czyszczenie/ pielęgnacja samosiejek Czyszczenie rowów Cięcie zdrowotne pielęgnacyjne szerokość drogi 7 m brak kolizji, MIEJSCA KONFLIKTOWE: linia kolejowa Kętrzyn Giżycko

ALEJA 16 I odcinek II odcinek Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE WRONY NOWE GIŻYCKO / DROGA WOJEWÓDZKA I odc. 54.14494N/ 21.412463E 54.1482 N/21.395272 E II odc. 54.1449 N/21.412669 E 54.1441 N/21.421991 E I odcinek 1700 m / II odcinek 1000 m ASFALT I odcinek: 12 m / II odcinek 10 m (duża zwartość) 815 m I odcinek 0,3 1,0 m / II odcinek 0,5 m NIE (odcinkami szpalery za rowem) I odcinek 60 KLON ZWYCZAJNY 30 LIPA DROBNOLISTNA 10 JESION WYNIOSŁY, TOPOLE (za rowem szpalery) II odcinek 100 KLON ZWYCZAJNY 90 szt. 95 szt. 0,8 1,5 m KLONY 0,4 1,4 m I odcinek DOSTATECZNY / II odcinek DOSTATECZNY I odcinek ZWARTA Z LUKAMI / II odcinek ZWARTA PEŁNA Czyszczenie rowów, Cięcia zdrowotne i pielęgnacyjne Wskazania do badań dendrologicznych Szerokość drogi 7 m Dużo cięć konarów, cięcia spowodowane wzmożonym ruchem

ALEJA 17 (SZPALER 1) foto A.Kasjaniuk BOGACKO KAMIONKI / DROGA GMINNA 54.15698 N / 21.375916 E 54.22471 N / 21.3831 E Długość 900 m (szpalery o łącznej długości 900 m na odcinku 1600 m) ASFALT 810 m Odległość szpalerów od krawędzi jezdni 1 m NIE I szpaler 15 LIPA DROBNOLISTNA 80 KLON 5 TOPOLA/ BRZOZA II szpaler 100 GRAB III szpaler 100 TOPOLA IV szpaler 100 BRZOZA V szpaler 100 GRAB Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE I szpaler / II szpaler / III szpaler / IV szpaler/ V szpaler 0 szt. / 17 szt./ 0 szt. / 8 szt. / 20 szt. 9 szt. / 0 szt. / 10 szt./ 3 szt./ 0 szt. I szpaler 1,5 m (Topole 0,5 1 m) II szpaler 0,4 0,6 m III szpaler 1,0 1,5 m IV szpaler 0,4 m V szpaler 0,3 0,4 m DOSTATECZNY / ODCINKAMI DOBRY ZWARTA Z LUKAMI GRAB 10 szt. Cięcia pielęgnacyjne i zdrowotne MIEJSCA KONFLIKTOWE: linie energetyczne Szpalery o zwartej obsadzie, występujące odcinkami 50 100 m w okolicach miejscowości, w miejscowości i w okolicach kolonii. Ogólny stan zadrzewień DOBRY.

ALEJA 18 Foto A.Kasjaniuk PIECZONKI SULIMY / DROGA POWIATOWA 54.24091 N / 21.494738 54.4702 N / 21.52381 E Długość 3600 m (szerokość jezdni 5 m) ASFALT 6 m 310 m Odległość szpalerów od krawędzi jezdni 0,5 1 m TAK (jesiony, topole) 45 KLON ZWYCZAJNY 45 BRZOZA BRODAWKOWATA 10 TOPOLA 10 JESION WYNIOSŁY Ok. 300 szt. Ok. 300 szt. Przeciętny obwód drzew (na wysokości 0,40,6 m średnica brzozy 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE 0,61,0 m średnica klonu DOSTATECZNY/ DOBRY ZWARTA Z LUKAMI KLON ZWYCZAJNY 30 szt. BRZOZA BRODAWKOWATA 30 szt. Cięcia pielęgnacyjne i zdrowotne; luki w pobliżu pól, wskazują na potrzebę pozostawienia miejsc na dojazdu użytków rolnych, w pobliżu miejscowości Sulimy, znaczne przerzedzenia po obu stronach. MIEJSCA KONFLIKTOWE: w okolicach miejscowości Pieczonki lampy oświetleniowe.

Foto A.Kasjaniuk ALEJA 19 UPAŁTY MAŁE KRULKIN (droga w kierunku Kruklanek) / DROGA POWIATOWA 54.05624 N /21.53512 E 54.11231 N /21.542943 E 54.14582 N /21.55649 E 54.23388 N /21.551914 E Długość 900 m + 1600 m (dwa odcinki przecina miejscowość Kruklin) ASFALT średnio 6 m 3 7 m Odległość szpalerów od krawędzi 0,5 2,0 m jezdni NIE (częściowo nasadzenia występują także za rowem) Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE 70 TOPOLA 5 KLON ZWYCZAJNY 5 JESION WYNIOSŁY 5 LIPA DROBNOLISTNA 15 BRZOZA BRODAWKOWATA Ok. 400 szt. Ok. 400 szt. 1,5 1,7 m BRZOZY 0,6 1,0 m DOSTATECZNY ZWARTA Z LUKAMI Cięcia pielęgnacyjne MIEJSCA KONFLIKTOWE: linie energetyczne Na topolach widoczne są skupiska jemioły

Foto A.Kasjaniuk ALEJA 20 Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia KRUKLIN SIEDLISKA/ DROGA GMINNA 54.11579 N / 21.545346 E 54.02033 N / 21.545148 E 1700 m ASFALT 6 m 8 10 m 0,5 m NIE 60 BRZOZA BRODAWKOWATA 5 KLON ZWYCZAJNY 5 LIPA DROBNOLISTNA 30 TOPOLA Ok. 200 szt. Ok. 200 szt. 0,6 0,8 m brzoza Średnio 1,5 m topola DOSTATECZNY ZWARTA Z LUKAMI DĄB SZYPUŁKOWY 50 szt. Cięcia pielęgnacyjne i zdrowotne

foto A.Kasjaniuk ALEJA 21 Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia GAJEWO LAS MIEJSKI / DROGA GMINNA 54.21642 N / 21.472062 E 54.31045 N / 21.473995 E 400 m ASFALT/ GRUNTOWA 6 m 5 7 m Do 1 m NIE 60 KLON ZWYCZAJNY 40 BRZOZA BRODAWKOWATA 2 szt. GRAB + JESION WYNIOSŁY Ok. 50 szt. Ok. 40 szt. 0,5 1,6 m KLON 0,6 0,8 m BRZOZY DOBRY ZWARTA PEŁNA Cięcia pielęgnacyjne oraz czyszczenie rowów

Foto A.Kasjaniuk ALEJA 22 GIŻYCKO / SZOSA OBWODOWA LAS MIEJSKI (połączenie Lasu Miejskiego z miastem Giżycko) 700 m (na drodze gminnej) Długość N: 54.2 40.73 / E: 21.47 24.46 N: 54.2 50.28 / E: 21.47 57.85 ASFALT/ BRUK/ GRUNTOWA 2,5 m 2 3 m Odległość szpalerów od krawędzi jezdni < 0,5 m NIE 100 LIPA DROBNOLISTNA Ok. 200 szt. Ok. 200 szt. Przeciętny obwód drzew (na wysokości 0,4 0,6 m 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków DOBRY ZWARTA PEŁNA Posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE Aleja spacerowa z obok drogi gminnej. Aleja zadbana, uznana jako Pomnik przyrody. Przerwy w alei występują przy dojazdach do gospodarstw.

Foto A.Kasjaniuk ALEJA 23 Długość Odległość szpalerów od krawędzi jezdni SPYTKOWO ZIELONY GAJ PIECZONKI / DROGA GMINNA (przecięta miejscowością Zielony Gaj) 54.4316 N/ 21.4939 E 54.42461 N/ 21.511238 E 54.42187 N/21.503859 E 54.41238 N/ 21.52293 E I odcinek 1200 m II odcinek 1100 m ASFALT 6 m 6 10 m I odcinek II odcinek 0,5 m 0,5 1,0 m NIE 100 KLON ZWYCZAJNY 60 KLON ZWYCZAJNY 40 BRZOZA BRODAWKOWATA Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Posadzenia POZOSTAŁE INFORMACJE Ok. 200 szt. Ok. 200 szt. 0,6 0,8 m DOSTATECZNY ZWARTA Z LUKAMI Cięcia pielęgnacyjne. REKOMENDACJA DO BADAŃ DENDROLOGICZNYCH Aleja przecięta miejscowością, rowy obsadzone krzewami: śnieguliczką, MIEJSCA KONFLIKTOWE: linie energetyczne

PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Region Warmii i Mazur do dziś wyróżnia się pod względem ilości i stanu zachowania alei przydrożnych. W ostatnim okresie również w Gminie Giżycko, można zaobserwować postępujący zanik oraz pogorszenie się stanu alei. Spowodowane jest to między innymi przebudową i modernizacją sieci drogowej, dewastacyjnymi zabiegami pielęgnacyjnymi, czy brakiem planowanej gospodarki drzewostanem. Przeprowadzona inwentaryzacja alei przydrożnych w Gminie Giżycko wykazała, iż znaczna część alei przydrożnych zachowała się głównie wzdłuż dróg powiatowych i gminnych, z racji m.in. mniejszego natężenia ruchu i mniejszych nakładów inwestycyjnych na modernizację nawierzchni. Podsumowując, wyniki przeprowadzonych ankiet, można jednak zauważyć, że aleje przydrożne w Gminie Giżycko są w stanie zadowalającymi i wymagają jedynie okresowych zabiegów pielęgnacyjnych i regularnie prowadzonych przeglądów. W Gminie Giżycko zlokalizowano 23 aleje przydrożne, z tego jedna składająca się pięciu szpalerów. Łączna długość alei przydrożnych wynosi 35150 m, w których skład wchodzi ok. 5861 sztuk drzew. Przewagę gatunkową stanowią lipy i klony. Najkrótsza aleja ma 150 metrów, natomiast najdłuższa zaś 3600 metrów. Tabela 1. Ogólne zestawienie alej przydrożnych Gminy Giżycko Nr alei Długość [m] [szt.] Zarządca % udział w zadrzewieniach przydrożnych na terenie gminy 1 150 52 GMINA 0,89 2 1700 240 GMINA 4,09 3 1300 120 GMINA 2,05 4 150 11 GMINA 0,19 5 400 125 GMINA 2,13 6 350 100 GMINA 1,71 7 700 150 GMINA 2,56 8 900 94 GMINA 1,60 9 3500 440 POWIAT 7,51 10 2000 600 POWIAT 10,24 11 6000 600 POWIAT 10,24 12 200 50 POWIAT 0,85 13 800 80 POWIAT 1,36 14 1300 90 POWIAT 1,54 15 1000 165 WOJEWÓDZTWO 2,82 16 2700 185 WOJEWÓDZTWO 3,16 17 900 69 GMINA 1,18 18 3600 600 POWIAT 10,24 19 2500 800 POWIAT 13,65 20 1700 400 GMINA 6,82 21 400 90 GMINA 1,54 22 700 400 GMINA 6,82

23 2300 400 GMINA 6,82 Rysunek 1. Zestawienie wg składu gatunkowego [%] 40 35 36,21 30 25 24,78 20 15 10 10,99 12,28 10,99 5 0 1,72 DĄB SZYPUŁKOWY LIPA DROBNOLISTNA KLON ZWYCZAJNY JESION WYNIOSŁY TOPOLA KULT. BRZOZA BRODAWKOWATA KLON SREBRZYSTY 1,72 1,29 GRAB Analiza alej przydrożnych pod kątem zarządców przedstawia się następująco: Tabela 2. Zestawienie alej wg zarządcy % UDZIAŁU DĄB SZYPUŁKOWY LIPA DROBNOLISTNA KLON ZWYCZAJNY JESION WYNIOSŁY DROGI GMINNE DROGI POWIATOWE DROGI WOJEWÓDZKIE WSZYSTKIE ALEJE 100 0 0 1,72 72,02 23,21 4,76 36,21 52,17 21,74 26,09 24,78 23,53 72,55 3,92 10,99 TOPOLA KULT. 24,56 73,68 1,75 12,28 BRZOZA BRODAWKOWATA KLON SREBRZYSTY 60,78 37,25 1,96 10,99 100 0 0 1,72 GRAB POSPOLITY 100 0 0 1,29

Jak wynika z powyższych zestawień, najwięcej drzew i najdłuższe aleje znajdują się przy drogach powiatowych, łączna liczba drzew wynosi 3260 sztuk. Najbardziej różnorodne gatunkowo są natomiast aleje przy drogach gminnych, w ich składzie można rozróżnić głównie lipę drobnolistną oraz brzozę, ale i pozostałe gatunku powszechnie występujące w tym regionie. Zadrzewienia o szczególnych wartościach krajobrazowych i przyrodniczych, w tym występowanie chronionych gatunków: ALEJA 1. Wśród alei zinwentaryzowanych w Gminie Giżycko, na szczególną uwagę zasługuje aleja znajdująca się przy drodze gminnej, w okolicach miejscowości Doba. Aleja zbudowana z lipy drobnolistnej, jest zachowana w bardzo dobrym stanie i wymaga jedynie niewielkich zabiegów pielęgnacyjnych. Wykazuje szczególne wartości krajobrazowe i kulturowe, gdyż prowadzi do cmentarzyska i ruin grobowca rodzinnego. Zdecydowanie wskazana jest do objęcia ochroną pomnikową. Foto E.Stajuda ALEJA 6. Upałty (droga przy drodze Kąp Upałty), droga gminna, rekomendowana zarówno do ekspertyzy przyrodniczej jak i dendrologicznej. ALEJA 7. Strachacz (droga przy drodze UpałtySiedliska), znajdująca się przy drodze gminnej gruntowej, jest rekomendowana do ekspertyzy przyrodniczej. Stan alei dobry, widoczne są jedynie uszkodzenia pochodzenia naturalnego. Na kilku drzewach odnaleźć można dziuple, które mogą wskazywać na obecność ptaków, a także innych ciekawych gatunków zwierząt. ALEJA 22. Giżycko / Szosa Obwodowa Las Miejski (połączenie Lasu Miejskiego z miastem Giżycko. Zinwentaryzowano także aleję, będąca pomnikiem przyrody. Aleja ma

długość 1600m, z czego 700 m położone jest przy drodze gminnej, reszta jest w zarządzenie miasta. Aleja zadbana, zwarta, dobrze zachowana, stanowi połączenie miasta Giżycko z lasem miejskim, miejscem wypoczynku mieszkańców. Miejsca konfliktowe Większość alei położonych przy drogach powiatowych w Gminie Giżycko, są to aleje wchodzą w konflikt z infrastrukturą drogową lub zabudową gospodarczą. Powszechnie występujący problem nie tylko w Gminie Giżycko, ale na większości dróg Warmii i Mazur, to zbyt wąski pas ruchu. Kolejnym czynnikiem konfliktowym są linie energetyczne lub/i telefoniczne, lampy oświetleniowe. Miejsca konfliktowe wg alei: ze względu na zbyt wąski pas ruchu: wszystkie zinwentaryzowane 23 aleje ze względu na obecność linii energetycznych, itp.: Aleje nr 4.5,8,9,10,15,16,17,18,19/\. Rekomendowane ekspertyzy drzew i całych alei Do ekspertyzy dendrologicznej wskazano następujące aleje: 1. Aleja 23 SPYTKOWO ZIELONY GAJ PIECZONKI / DROGA GMINNA (przecięta miejscowością Zielony Gaj) 2. Aleja 16 WRONY NOWE GIŻYCKO / DROGA WOJEWÓDZKA 3. Aleja 6 UPAŁTY (droga przy drodze Kąp Upałty)/ DROGA GMINNA 4. Aleja 3 FULENDA do drogi powiatowej GutyKamionkiDoba (od wsi RUDOLF) / DROGA GMINNA wykonano ekspertyzę dendrologiczną w ramach projektu Drogi dla Natury (załącznik 1) Do ekspertyzy przyrodniczej wskazano następujące aleje: 1. Aleja 7 STRACHACZ (droga przy drodze UpałtySiedliska)/ DROGA GMINNA 2. Aleja 6 UPAŁTY (droga przy drodze Kąp Upałty)/ DROGA GMINNA 3. Aleja 1 DOBA aleja przy drodze gminnej/ DROGA GMINNA Do ekspertyzy krajobrazowej: 1. Aleja 1 DOBA aleja przy drodze gminnej/ DROGA GMINNA Rekomendowane nasadzenia i zalecenia ogólne Zalecenia ogólne Można wyszczególnić kilka ogólnych zaleceń dotyczących ochrony alei przydrożnych dla Gminy Giżycko: 1. Ograniczenie, a wręcz zaprzestanie redukcji koron dojrzałych drzew, co wpływa na zaburzenie statyki drzew. Obcięcie dolnych konarów podnosi środek ciężkości i zwiększa zagrożenie przewrócenia lub złamania drzewa podczas silnych wiatrów. Ograniczenie powierzchni aparatu asymilacyjnego powoduje zmniejszenie ilości asymilatów dostarczanych do korzeni i w efekcie ich zamieranie. Należy zaniechać wszelkich cięć żywych konarów i gałęzi grubszych niż 5 cm. Aby zagwarantować prawidłową pielęgnację koron drzew przy drogach publicznych, należy zapewnić stały fachowy nadzór inwestorski. 2. Kształtowanie koron młodych drzew. Dla prawidłowego rozwoju młodych drzew oraz w celu zapobiegania sytuacjom konfliktowym w przyszłości należy wykonywać kształtowanie koron. Pierwsze cięcie powinno dotyczyć wszelkich przypadków wieloprzewodnikowych form, tak by w przyszłości wykształcił się jeden pień. 3. Ograniczenie wycinania drzew. Ważne jest, aby każda decyzja dotycząca zgody na wycięcie drzewa była poprzedzona indywidualną oceną oraz w tej ocenie nie tylko

brać pod uwagę ryzyko upadku i stwarzane zagrożenie, ale także poważnie rozpatrywać rozwiązania alternatywne. Najlepszym gwarantem ochrony zadrzewień przydrożnych w procesie inwestycyjnym jest wprowadzanie odpowiednich warunków przy okazji wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. 4. Nasadzenia kompensacyjne i uzupełniające. Takie działania mogą być realizowane w postaci jednorazowych akcji również społecznych, aby ostatecznie formę wieloletniego, realizowanego systematycznie programu, z zaplanowaniem konkretnych działań na każdy rok. Dobrym rozwiązaniem jest również nakaz bezwzględnego wykonania nasadzeń kompensacyjnych przy każdorazowej decyzji zezwalającej na wycięcie drzewa. Nasadzenia kompensacyjne można prowadzić w proporcji min. 3:1, tzn. 3 nowe drzewa za każde wycięte. Zalecenie takie wynika z kilku przesłanek: 1) wycinane drzewa są zazwyczaj dojrzałymi osobnikami i ich funkcji środowiskowych młode nasadzenia nie są w stanie przejąć przez najbliższe kilkadziesiąt lat, 2) powierzchnia aparatu asymilacyjnego i zdolność pochłaniania CO2 wycinanych drzew wielokrotnie przekracza tę wartość u posadzonych młodych drzewek, 3) udatność sadzenia nigdy nie osiąga poziomu 100%. 5. Ochrona drzew w procesie inwestycyjnym oraz podczas remontów i modernizacji dróg. Poza unikaniem wycinania drzew w związku z różnego rodzaju inwestycjami, duże znaczenie dla zachowania zadrzewień przydrożnych ma zapobieganie uszkodzeniom drzew poprzez zastosowanie odpowiednich technologii i dbałość o standardy środowiskowe podczas remontów i modernizacji dróg oraz przy okazji realizacji innych przedsięwzięć, niezwiązanych bezpośrednio z drogami. Szczegółowe informacje dotyczące ochrony drzew w procesie inwestycyjnym można znaleźć w specjalistycznych publikacjach branżowych, ale zasadniczo można wyróżnić następujące reguły: zabezpieczamy nie tylko pień, ale co najmniej strefy rzutu korony, w strefie korzeniowej stosujemy metody bezrozkopowe, bezwzględnie unikamy mechanicznego zdejmowania warstwy gleby w obrębie korzeni, w strefie korzeniowej nie zagęszczamy i nie nadsypujemy gleby ponad dotychczasowy poziom, zabezpieczamy pnie przed uszkodzeniami mechanicznymi. Dobrą praktyką jest planowanie środków ochronnych już na etapie projektowania inwestycji lub przed rozpoczęciem prac remontowych drogi i poprzedzenie ich wizją terenową. Rekomendowane nasadzenia Szczegółowe zalecenia dotyczące poszczególnych odcinków dróg wpisano w poszczególnych kartach informacyjnych, poniżej natomiast znajduje się podsumowanie zaleceń dla poszczególnych dróg.

Tabela 3. Zestawienie zalecanych dosadzeń Nr alei Droga/ Zarządca Liczba sadzonek poszczególnych gatunków [szt.] 2 FULEDA RUDOLF/ DROGA GMINNA 95 LIPA 5 BRZOZA 10 LIPA 3 FULENDA do drogi powiatowej GutyKamionkiDoba (od wsi RUDOLF) / DROGA GMINNA 4 PGR KALINOWO (droga dojazdowa od trasy Sterławki Małe Wrony Nowe do PGR Kalinowo)/ DROGA GMINNA 5 WRONKA (Wronka Wilkasy Zalesie)/ DROGA GMINNA 6 UPAŁTY (droga przy drodze Kąp Upałty)/ DROGA GMINNA 60 KLON 40 KLON SREBRZYSTY 30 LIPA 40 KLON 30 JESION 40 LIPA 10 KLON 30 JESION 20 BRZOZA 30 KLON ZWYCZAJNY 5 KLON 5 LIPA 10 KLON 10 LIPA 100 LIPA 10 LIPA 8 KOŻUCHY MAŁE (droga od Kożuchy Małe do w kierunku Kożuchy Wielkie) / DROGA GMINNA 11 DOBA GUTY / DROGA POWIATOWA 12 BOGACZEWO GORAZDOWO / DROGA POWIATOWA (odcinek drogi przy wyjeździe z Bogaczewa) 13 BOGACZEWO GORAZDOWO / DROGA POWIATOWA (odcinek drogi za zakrętem z Bogaczewa, w kierunku Gorazdowa) 14 GORAZDOWO SZCZYBAŁY GIŻYCKIE / DROGA POWIATOWA 17 BOGACKO KAMIONKI / DROGA GMINNA 18 PIECZONKI SULIMY / DROGA POWIATOWA 20 KRUKLIN SIEDLISKA/ DROGA GMINNA 40 DĄB 30 LIPA 15 KLON 10 TOPOL 5 BRZOZA, OLSZA, JESION 50 KLON 30 TOPOLA 10 LIPA SZEROKOLISTNA 5 JESION 5 BRZOZA 95 LIPA 5 JESION 90 JESION 10 KLON 70 JESION 25 BRZOZA 5 KLON I szpaler 15 LIPA DROBNOLISTNA 80 KLON 5 TOPOLA/ BRZOZA II szpaler 100 GRAB 45 KLON 45 BRZOZA 10 TOPOLA 10 JESION 60 BRZOZA 5 KLON 5 LIPA 30 TOPOLA III szpaler 100 TOPOLA IV szpaler 100 BRZOZA V szpaler 100 GRAB 20 KLON 20 DĄB 10 LIPA 50 LIPA 50 KLON 10 LIPA 30 KLON 20 KLON 10 GRAB 30 KLON 30 BRZOZA 50 DĄB

Tabela 4. Zestawienie nasadzeń według gatunków, koszty i źródła finansowania Łączna liczba Koszt [PLN/ Gatunki drzew do posadzenia Potencjalne źródła finansowania sadzonkę]* [szt.] Lipa drobnolistna 105 80,00 zł Środki z programów krajowych: Dąb szypułkowy 70 150,00 zł Klon zwyczajny 195 100,00 zł Brzoza brodawkowata 30 60,00 zł Grab pospolity 10 60,00 zł NFOŚiGW, WFOŚiGW w Olsztynie, Budżet Gminy Giżycko oraz Powiatu Giżyckiego, Sponsorzy zewnętrzni, *Podane ceny dotyczą sadzonek powyżej 100 cm wysokości, z zabezpieczoną bryłą korzeniową. Koszt nie obejmuje kosztów pielęgnacji. Na terenie Gminy Giżycko występuje wiele potencjalnych miejsc, w których należałoby dosadzić drzewa, przy drogach powiatowych 220 szt., natomiast przy drogach gminnych 200 szt. Dodatkowo doliczyć można drogi, w których odnotowano dojrzałe topole do zastąpienia w najbliższych latach. Głównie jest to droga Upałty Małe Kożuchy Wielkie, gdzie do wycinki może zostać wskazanych aż 500 szt. topoli, łącznie na wszystkich odcinkach alej do wycięcia będzie 560 szt. topoli. Planując nasadzenia, warto przewidzieć koszty zakupu sadzonek, ale również koszty związane z zabezpieczeniem drzewek (palikowaniem) oraz zabezpieczyć środki na zabiegi pielęgnacyjne. Ważnym elementem jest również, aby w utrzymanie drzew na terenie gminy zaangażować lokalną społeczność. Prawidłowo przygotowana akcja informacyjnoedukacyjna, może znacznie obniżyć nakłady na utrzymanie alei. Wiele praktycznych informacji można znaleźć w publikacjach wydanych w ramach projektu Drogi dla Natury. Dostępne są do pobrania na stronie internetowej aleje.org.pl oraz w siedzibie organizacji partnerskiej (Stowarzyszenie Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski) po uprzednim kontakcie telefonicznym lub email owym.

DRAFT EKSPERTYZY DENDROLOGICZNEJ Wykonane ekspertyzy mają na celu pokazanie gminie jak fachowa wiedza pomaga w zbieraniu danych niezbędnych do podjęcia właściwej decyzji. Ważne jest zatem zaangażowanie pracowników urzędów, drogowców itd. w procesie planowania, zlecania i wykonania ekspertyzy. Załącznikiem niniejszego Programu zadrzewieniowego, jest wykonana w ramach projektu Drogi dla Natury ekspertyza dendrologiczna wybranego odcinaka alei w Gminie Giżycko. Poniżej prezentujemy jedynie draft ekspertyzy dla alei: Fuleda droga Guty/Kamionki. 1. Wstęp 1.1 Przedmiot i cel opracowania 1.2 Metody badawcze 1.3 Podstawa opracowania 1.4 Wytyczne do opracowania ekspertyzy dendrologicznej drzew 2. Charakterystyka opisywanej alei 3. Szczegółowa charakterystyka drzew poddanych ekspertyzie dendrologicznej 4. Opis zalecanych prac chirurgicznopielegnacyjnych drzew 5. Gatunki chronione 6. Projekt nasadzeń nowych drzew 7. Załączniki Zał. 1. drzew ortofotomapa z zaznaczonymi drzewami poddanymi ekspertyzie. Zał. 2. Projekt nasadzeń ortofotomapa z zaznaczonymi miejscami proponowanych nasadzeń. Zał. 3. Formularze oceny ryzyka powodowanego przez drzewo Zał. 4. Dokumentacja fotograficzna Opisywana aleja jest południowym fragmentem dłuższej alei biegnącej pomiędzy miejscowością Fuleda, a drogą łączącą wsie Guty i Kamionki (gmina Giżycko, powiat Giżycki, województwo Warmińsko Mazurskie). Przebiega przez działki geodezyjne nr: 163 oraz 532. Inwentaryzowany fragment alei ma długości około 1300 metrów i rozciąga się układzie południkowym. Początek alei znajduje się przy skrzyżowaniu z drogą łączącą wsie Guty i Kamionki w pobliżu przystanku autobusowego i alei topolowej. Koniec opisywanego fragmentu alei znajduje się w pobliżu lasu Rudolf, w miejscu przyłączenia się drogi biegnącej na wschód do Fuledzkiego Borka. Przebiega wzdłuż drogi gruntowej o niewielkim natężeniu ruchu pieszego i samochodowego. Aleja sąsiaduje z przydomowymi ogrodami i żywopłotem ze śliwy mirabelki, polami uprawnymi, pastwiskami. Fragment południowy i północny graniczy z lasem. W części północnej przebiega przez las, aż do miejscowości Fuleda (nie opisywany fragment). Do omawianego odcinka dochodzą 4 mniejsze drogi gruntowe. Aleja na całej swojej długości jest równomiernie zadrzewiona. W części południowej dominuje klon zwyczajny. Spotkać można także olchę czarną, a niedaleko na wschód znajduje się duże skupisko topoli (wyglądające jak las). W części centralnej powoli wprowadzony został klon srebrzysty, który dominuje w północnym fragmencie omawianego odcinka alei. Aleja cechuje się małym zakrzaczeniem. W 3 miejscach występuje kalina koralowa gatunek podlegający ochronie prawnej.

Aleja cechuje się średnim stanem zdrowotnym. Wymagana jest natychmiastowa interwencja służb drogowych celem zdjęcia posuszu, usunięcia zawieszonych nad drogą konarów oraz wycięcia drzew. Do cięcia wytypowano aż 4 klony srebrzyste. 3 w północnej części alei oraz 1 w centralnej. Świadczy to o złym stanie zdrowotnym tych drzew oraz o problemach z systemem korzeniowym. Drzewa w alei były wielokrotnie formowane i przycinane. Zdarzało się, że nadano im nieprawidłowy pokrój, którego nie były w stanie same zrekompensować. Na klonach srebrzystych występują silne infekcje jemiołą oraz sporadyczne spotykano drzewa zainfekowane galasy roztocza Vasates quadripedes. Należy sprawdzać co rok postęp infekcji, ewentualnie podjąć działania ograniczające.

LITERATURA: 1. Aleje podręcznik użytkownika 2. Aleje skarbnice przyrody 3. http://gminyturystyczne.pl/pokaz/gizyckogmina 4. http://mazurskiszlakwodny.pl/pl/7partnerstwo_samorzadowe.html 5. http://pl.wikipedia.org/wiki/gi%c5%bcycko_(gmina_wiejska) 6. http://www.gizycko.pl/historia.html 7. http://www.ugg.pl/ 8. Ochrona przydrożnych alei i zadrzewień na obszarze Zielone Płuca Polski 9. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY Giżycko na lata 2004 2007 z perspektywą na lata 2008 2011