Dr inż. Ewa Olkowska Dr inż. Maciej Tankiewicz Zakład Toksykologii Środowiska Wydział Nauk o Zdrowiu z OP i IMMiT GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY ul. Dębowa 23 80 204 Gdańsk
Smog tworzony jest przez zanieczyszczenia pyłowe i gazowe pochodzące głównie z procesów spalania w warunkach inwersji temperatury. Tworzenie się smogu wiąże się ściśle z bezwietrzną pogodą oraz dużą wilgotnością powietrza, które stwarzają warunki dogodne do kumulowania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym. Szczególnie zagrożone są tereny położone w dolinach bądź innych zagłębieniach terenu. 2
SMOG TYPU LOS ANGELES (smog fotochemiczny, utleniający), może wystąpić od lipca do października, powoduje ograniczenie widoczności do 0,8 1,6 km (powietrze ma brązowawe zabarwienie). Głównymi zanieczyszczeniami są: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i nienasycone, ozon, pyły przemysłowe. Dla wytworzenia się smogu tego typu konieczne jest silne nasłonecznienie powietrza, natomiast ani dym, ani mgła nie mają większego znaczenia. SMOG TYPU LONDYŃSKIEGO (kwaśny, "siarkawy"), może wystąpić w zimie, powoduje ograniczenie widoczności nawet do kilkudziesięciu metrów. Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są: dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, pyły. Smog powoduje duszność, łzawienie, zaburzenie pracy układu krążenia, podrażnienie skóry. Wywiera również silne działanie korozyjne na środowisko. 3
NISKA EMISJA to zanieczyszczenia trafiające do powietrza z komunikacji samochodowej i procesu spalania węgla o niskiej jakości czy odpadów w domowych piecach, paleniskach, lokalnych kotłowniach. Zasadniczo są to te zanieczyszczenia, które są emitowane przez kominy o niskiej wysokości czy paleniska. Wysokość ma znaczenie, ponieważ to właśnie emisja z niskich kominów rozprzestrzenia się po najbliższej okolicy i najbardziej szkodzi okolicznym mieszkańcom. Wiedzą o tym doskonale ci, których sąsiedzi mają bardzo niskie kominy wtedy dym, odór i brud mogą dać się we znaki w bardzo widoczny sposób, brudząc elewację pobliskich domów czy suszące się na sznurze pranie. 4
Spalanie kolorowego papieru, plastiku, lakierowanego drewna, gumy, ubrań, wszelkiego rodzaju produktów syntetycznych czy tworzyw sztucznych prowadzi do wytwarzania trujących substancji, takich jak: uszkadzających narządy wewnętrzne dioksyny, rakotwórczy benzo(a)piren, tlenek węgla, dwutlenek siarki i tlenki azotu, metale ciężkie (kadm, ołów, cynk), cyjanowodór pyły. Źródło: Fundacja ARMAAG http://armaag.gda.pl/komunikat.htm 5
Porównanie rozmiarów pyłów zawieszonych do wielkości ludzkiego włosa źródło: http://www.niebieskiatmoludek.pl/strefa-wiedzy/wplyw-zanieczyszczen-powietrza-na-zdrowie-czlowieka 6
Pył Respirabilny : Zbiór cząstek przechodzących przez selektor wstępny o charakterystyce przepuszczalności według wymiarów cząstek opisanej logarytmiczno - normalną funkcją prawdopodobieństwa ze średnią wartością średnicy aerodynamicznej wynoszącą 3,5+/- 0,3µm i geometrycznym odchyleniem standardowym równym 1,5+/-0,1 Źródło: http://miernikizapylenia.pl/2014/10/page/3/ frakcja wdychalna - frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta, frakcja torakalna - frakcja aerozolu wnikająca do dróg oddechowych w obrębie klatki piersiowej, która stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej, frakcja respirabilna - frakcja aerozolu wnikająca do dróg oddechowych, która stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej, 7
8
9
10
Pył zawieszony w polskich miastach https://www.slideshare.net/eko blog/zanieczyszczenie powietrza pylem zawieszonym pm10 11
12
Ludzki włos X 1000 13
14
15
16
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka https://www.slideshare.net/eko blog/zanieczyszczenie powietrza pylem zawieszonym pm10 17
Wpływ cząstek zawieszonych na udary mózgu Zanieczyszczenia powietrza traktowane są, jako istotny czynnik etiologiczny zwiększający ryzyko wystąpienia zespołów chorobowych! Nelin Timothy D., Joseph Allan M., Gorr Matthew W., Wold Loren E. Direct and Indirect Effects of PM on the Cardiovascular System. Toxicol Lett. 2012. 208(3): 293 29. 18 Byeong-Jae Lee, Bumseok Kim, Kyuhong Lee. Air Pollution Exposure and Cardiovascular Disease. Toxicol. Res.2014; 30: 71-75
Smog Londyński od 5 do 9 grudnia 1952 ponad 4 tys. zgonów wywołanych komplikacjami oddechowymi 19
20
Czym jest zdrowie środowiskowe? Zdrowie środowiskowe określa wpływ jaki ma środowisko na zdrowie człowieka. Obejmuje ono aspekty zdrowia człowieka determinowane przez czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne, społeczne i psychospołeczne występujące w środowisku. 21
OBSZAR EDUKACYJNY.PL GUMed/WNoZ: I st: ZŚ II st: ZŚ / ZP(spec ZŚ) III st: SD Uniwersytet Szczeciński I st: ZP (40h ZŚ) UM im K.Marcinkowskiego I st: ZP (45h ZŚ) UAM I st: OŚ(60h OOŚ) Bydgoska Wyższa Szkoła: I st: ZP(spec Hig. i Epid.) Stud:Podypl: Hig. i Epid. UM im Pistów Śląskich I st: ZP (40h ZŚ) II st: ZP(60h ZŚ) UMK StudMedKsztPodypl: ZŚ. Erasmus: EUROPUBHEALTH Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania : I st: ZP(spec ZiŚ) II st: OŚ (spec ZiŚ) WUM/WNoZ: I st: ZP (40h ZŚ) II st: ZP(60h ZŚ) Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu I st: ZP (spec. ZŚ) + Zarz. Ryzykiem Zdr. II st: ZP(spec. ZŚ) +ZŚ i prof. Chorób Środowiskowozaleznych Collegium Medicum UJ I st: ZP (60h. ZŚ) II st: ZP(60h ZŚ) III st Środ uwarunkowań Zdr http://www.studia.net 22
Zapraszamy do kontaktu! +48 58 349 19 34 +48 58 349 19 35 zdrowiesrodowiskowe@gumed.edu.pl http://zdrowiesrodowiskowe.gumed.edu.pl https://facebook.com/zdrowie.srodowiskowe 23