07.05.2018 Przygotowania do gospodarowania odpadami w świetle gospodarki o obiegu zamkniętym podejście metropolitarne Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Katowice, dn. 8 maja 2018 r.
Cele w gospodarce odpadami komunalnymi Cele (uoo, uoczipg): zapobieganie powstawaniu odpadów; osiągnięcie w 2020 r. wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych wynoszącego min. 50%. zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby w 2020 r. nie było składowanych więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.;
Cele w gospodarce odpadami komunalnymi Cele (Pgowś2022): do 2025 r. recyklingowi powinno być poddawane 60% odpadów komunalnych; do 2030 r. recyklingowi powinno być poddawane 65% odpadów komunalnych; w 2030 r. składowanych powinno być nie więcej niż 10% odpadów komunalnych.
Cele w gospodarce odpadami komunalnymi Nowe cele (uzgodnione 18 XII 2017 r.): do 2035 r. recyklingowi powinno być poddawane 65% odpadów komunalnych (55% w 2025 r. i 60% w 2030 r.); do 2035 r. recyklingowi powinno być poddawane 70% odpadów opakowaniowych; w 2035 r. składowanych powinno być nie więcej niż 10% odpadów komunalnych.
gminy wiejskie gminy miejskie gminy miejsko-wiejskie Skład morfologiczny odpadów komunalnych w województwie śląskim frakcja drobna; 10,01 odpady wielkogabarytowe; 2,60 odpady zielone; 5,00 odpady kuchenne organiczne; 23,24 frakcja drobna; 12,30 odpady zielone; 3,50 odpady wielkogabarytowe; 1,90 odpady kuchenne organiczne; 27,49 inne kategorie; 3,95 inne kategorie; 4,18 odpady inertne; 3,27 odpady wielomateriałowe; 5,32 odpady niebezpieczne; 0,61 drewno; 0,54 papier; 15,75 odpady inertne; 4,95 odpady wielomateriałowe; 4,51 odpady niebezpieczne; 0,75 drewno; 0,76 papier; 13,97 metale; 2,58 tekstylia; 2,38 szkło; 10,73 tworzywa sztuczne; 14,02 metale; 2,24 tekstylia; 2,97 szkło; 8,46 tworzywa sztuczne; 12,03 frakcja drobna; 19,26 odpady zielone; 2,50 odpady wielkogabarytowe; 1,30 odpady kuchenne organiczne; 25,30 Udział PMTS, % Wytw. PMTS w 2020 r., Mg P 14,67 231 309 Recykling 2020 r. (50%) inne kategorie; 3,88 odpady inertne; 6,86 odpady wielomateriałowe; 4,13 odpady niebezpieczne; 0,76 metale; 2,74 tekstylia; 2,12 szkło; 9,40 drewno; 0,49 papier; 9,75 tworzywa sztuczne; 11,52 M 2,58 37 935 T 13,48 212 037 S 10,35 161 486 41,08 642 767 321 384
Odpady komunalne odebrane i zebrane Rok 2014 2015 2016 Odebrane i zebrane, tys. Mg (gminy) 1 637,4 1 660,8 1 713,0 Wskaźnik wytw., kg/m/rok (Pgowś2022) 354,1 357,8 361,6 Zmieszane, tys. Mg 1 045,3 1 007,5 976,9 Udział, % 63,8 60,7 57,0 Selektywnie, tys. Mg 592,1 653,3 736,1 Udział, % 36,2 39,3 43,0 Recykling PMTS, tys. Mg 144,6 148,4 162,3 Udział, % 24,4 22,7 22,0 Odebrane i zebrane, tys. Mg (GUS) 1 552,0 1 520,0 1 618,0 Wskaźnik wytw., kg/m/rok (GUS) 338,0 332,0 355,0 Zmieszane, tys. Mg (GUS) 1 187,0 1 053,0 1 056,0 Selektywnie, tys. Mg (GUS) 365,0 467,0 562,0
Odpady komunalne odebrane i zebrane 1750 1700 1650 1600 1550 1500 1450 1400 Odebrane i zebrane ogółem, tys. Mg 1713 1637 1661 1618 1552 1520 2014 2015 2016 odebrane i zebrane (gminy) odebrane i zebrane (GUS)
Odpady komunalne odebrane i zebrane 370 360 350 Wskaźnik wytw. odp. komun., kg/m/rok 361,6 357,8 354,1 355 340 330 320 338 332 310 2014 2015 2016 wsk. wytw. (Pgowś2022) wsk. wytw. (GUS)
Zmieszane odpady komunalne odebrane i zebrane 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Zmieszane odpady komunalne, tys. Mg 1187 1053 1056 1045,3 1007,5 976,9 63,8 % 60,7 % 57,0 % 3,1 % 1,7 % 0,0 % 31,9 16,7 0 2014 2015 2016 zmieszane (gminy) zmieszane (GUS) zmieszane składowane (gminy)
Odpady komunalne odebrane i zebrane selektywnie, recykling PMTS 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Selektywnie zebrane i recykling PMTS, tys. Mg 36,2 % 592,1 365 39,3 % 653,3 467 43,0 % 736,1 562 144,6 148,4 162,3 24,4 % 22,7 % 22,0 % 2014 2015 2016 selektywnie (gminy) selektywnie (GUS) recykling PMTS (gminy)
Odpady komunalne odebrane i zebrane selektywnie, recykling PMTS 800 700 600 500 400 300 200 100 Selektywnie zebrane i recykling PMTS, tys. Mg 736,1 653,3 592,1 562 467 485,4 365 321,4 237,4 251,8 266,2 287,2 189,8 158,8 144,6 148,4 162,3 526,4 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2025 2030 selektywnie (gminy) recykling PMTS (gminy) selektywnie (GUS) recykling PMTS (Pgowś2022)
tys. Mg Poziom ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w 2020 r. 900 800 700 600 500 400 658 783 553 300 200 230 100 0 1995 dop.skład. wytw. do zagosp.
Poziom ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w 2020 r. Rok Dopuszczalny poziom składowania OKUB w stos. do 1995 r., % Osiągnięty poziom ograniczenia składowania OKUB (T R ), % 2014 50 3,3 2015 50 1,8 2016 45 0,0
Poziomy recyklingu, odzysku oraz ograniczenia składowania OKUB PMTS Osiągnięcie wymaganego poziomu 2014 r. 2015 r. 2016 r. 14% 16% 18% Tak 165 167 167 Nie 2 0 0 OBiR 38% 40% 42% Tak 164 166 166 Nie 3 1 1 OKUB 50% 50% 45% Tak 161 164 167 Nie 6 3 0
Poziomy recyklingu PMTS 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Recykling PMTS w 2016 r., % śred. 29% min. 18%
Odpady komunalne. Realizacja celów wynikających z Pgowś2014 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Odsetek składowanych odpadów komunalnych 63,2% 48,5% 43,5% 3,1% 1,9% 1,2% 2014 2015 2016 odpady komunalne składowane (gminy) odpady komunalne składowane (GUS)
Punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych Rok 2014 2015 2016 Liczba PSZOK-ów na terenie województwa 130 144 153 Liczba gmin, na terenie których nie jest zlokalizowany żaden Liczba PSZOK-ów na terenie województwa, przy których funkcjonują punkty zbierania rzeczy używanych lub punkty napraw, przyjmujące zepsute produkty Całkowita masa odpadów zebranych selektywnie w PSZOK-ach, tys. Mg Średnia liczba mieszkańców przypadających na jeden PSZOK w województwie, tys. mieszk. 37 23 19 12 14 14 59,6 73,8 90,5 34,6 31,1 29,2
tys. Mg RIPOK MBP do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych 1400 1200 1000 800 600 400 200 1045,3 1007,5 914,5 676,3 456,7 43,7 % 638,2 63,3 % 1168,3 976,9 814,7 83,4 % 0 2014 2015 2016 odebrane zmieszane (gminy) przepustowość RIPOK MBP przyjęte do RIPOK MBP
tys. Mg RIPOK do przetwarzania selektywnie zebranych OZiB 500 2014 2015 2016 450 425,2 428,8 432,3 400 350 300 250 200 28,4 % 27,5 % 36,2 % 156,6 150 120,7 117,8 114,8 100 64,8 50 18,8 13,9 48,7 63,2 0 11,5 % 41,3 % 40,4 % odebrane OZiB (gminy) przyjęte do RIPOK OZiB przepustowość RIPOK OZiB wytwarzane OZiB (Pgowś2022)
Wnioski Zasadniczo można stwierdzić, że gminy zrealizowały główne cele w gospodarce odpadami komunalnymi wyznaczone na 2016 r., jednakże niektóre wyniki budzą poważne wątpliwości; Stosunkowo nieduży wzrost ilości PMTS przekazywanych do recyklingu przy znaczącym wzroście ilości odpadów zbieranych selektywnie świadczy o niskiej jakości pozyskiwanych surowców wtórnych; Osiągnięcie coraz to wyższych poziomów recyklingu nie będzie możliwe bez intensyfikacji działań związanych z rozwijaniem infrastruktury służącej zbieraniu odpadów komunalnych najbliżej miejsc ich powstawania oraz rozwoju PSZOK; Szczególny nacisk należy położyć na selektywną zbiórkę bioodpadów, bez recyklingu których nie będzie możliwe osiągnięcie docelowych poziomów.
Wnioski Radykalny wzrost stawek opłat za korzystanie ze środowiska (składowanie odpadów) przełoży się na wysokość opłaty celowej ponoszonej przez mieszkańców, dlatego w interesie gmin powinno być dążenie do minimalizacji strumienia odbieranych zmieszanych odpadów komunalnych będących źródłem powstawania odpadów resztkowych i stabilizatu przeznaczonych do składowania, co jest możliwe wyłącznie poprzez rozwijanie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz propagowanie właściwych postaw wśród mieszkańców. W tym celu wymagane jest między innymi znacząco większe zaangażowanie poszczególnych samorządów w realizację kampanii promujących sens hierarchii postępowania z odpadami, w tym mniej konsumpcyjny styl życia, a także promowanie i wspieranie budowy sieci napraw i ponownego użycia.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska tel. +48 (32) 77 40 980 fax: +48 (32) 77 40 005 Łukasz Tekeli tel. +48 (32) 77 40 980 www.slaskie.pl srodowisko@slaskie.pl