Podstawowe pojęcia Sieci komputerowe Sieć komputerowa - system umoŝliwiający wymianę danych między 2 lub więcej komputerami. Składają się na nią komputery środki słuŝące realizacji połączenia. Komputery w sieci są dwojakiego typu serwery stacje robocze ( klienci ). Sieci komputerowe 2 Elementy sieci Komputer pracujący w sieci musi posiadać specjalne urządzenie umoŝliwiające dołączenie go do sieci adapter sieciowy (zwykle w formie karty sieciowej). Środki umoŝliwiające realizację połączenia: nośniki fizyczne pośrednie urządzenia łączące (koncentratory, wzmacniacze, routery i in.) oprogramowanie komunikacyjne oprogramowanie systemowe i usługowe Sieci komputerowe 3 (ze względu na komunikujące się podmioty) sieci prywatne sieci międzyorganizacyjne sieci publiczne Sieci komputerowe 4 (ze względu na stosowane technologie i obszar) lokalne sieci komputerowe (LAN-Local Area Network) metropolitalne (miejskie) sieci komputerowe (MAN - Metropolitan Area Network) rozległe sieci komputerowe (WAN - Wide Area Network) sieci złoŝone (jako podzbiór sieci rozległych) (ze względu na sposób funkcjonowania i metody udostępniania usług sieciowych) Sieci scentralizowane - w sieci występuje centralny komputer, kaŝda stacja robocza chcąca pracować w sieci musi z nim nawiązać łączność Sieci rozproszone - pozwalają na swobodne przesyłanie komunikatów Sieci komputerowe 5 Sieci komputerowe 6 1

Trudność w jednoznacznym określeniu rodzaju sieci ten sam komputer moŝe być jednocześnie w sieci lokalnej, a za jej pośrednictwem w sieci złoŝonej w zaleŝności od konkretnej funkcji moŝna uwaŝać sieć za zcentralizowaną lub rozproszoną korzystać jednocześnie z usług sieci prywatnej lub złoŝonej Funkcje sieci komputerowych wykorzystywanie wspólnych zasobów sieciowych (drukarek, skanerów, dysków, mocy procesora) komunikowanie się uŝytkowników między sobą synchronicznie rozmowa w trybie tekstowym: chat, IRC konferencja w trybie tekstowym telefonia internetowa VoIP audiokonferencja wideokonferencja asynchronicznie poczta elektroniczna listy dyskusyjne systemy przechowywania i dystrybucji wiadomości operowanie na tych samych danych rozpowszechnianie informacji handel elektroniczny (ang. electronic commerce, e-commere) Sieci komputerowe 7 Sieci komputerowe 8 Model ISO/OSI Najbardziej znany model opisujący architekturę sieci komputerowych (International Organization for Standardization /Open System Interconnection). Stanowi wzorzec projektowania, budowy i analizy dowolnych sieci telekomunikacyjnych. WyróŜnia 7 poziomów zjawisk występujących przy przesyłaniu danych w sieci. Sieci komputerowe 9 Budowa sieci komputerowych Elementy sieci komputerowej fizyczne środki transmisji oprogramowanie komunikacyjne oprogramowanie systemowe i usługowe Sieci komputerowe 10 Fizyczne środki transmisji przewodowe przewody elektryczne skrętka (ekranowana i nieekranowana) kabel koncentryczny światłowody bezprzewodowe fale radiowe i mikrofale fale podczerwone światło widzialne Topologia sieci określa rozmieszczenie fizycznych środków transmisji między komputerami Sieci komputerowe 11 Sieci komputerowe 12 2

Topologia sieci (1) 1. Topologia gwiazdy - wyróŝniony komputer centralny - zaleta: prostota organizacji, łatwość kierowania ruchem, nie wymaga regeneratorów sygnałów, dość odporna na uszkodzenia - wada: duŝa ilość kabla, krytyczna rola centralnego serwera Topologia gwiazdy Sieci komputerowe 13 Sieci komputerowe 14 Topologia sieci (2) Topologia pierścienia 2. Topologia pierścienia kaŝdy komputer połączony z 2 sąsiadami, Ŝaden nie jest wyróŝniony zalety: brak wzmacniaczy sygnałów wady: wraŝliwość na uszkodzenia połączeń Sieci komputerowe 15 Sieci komputerowe 16 Topologia sieci (3) 3. Topologia magistrali wszystkie komputery przyłączone do kabla szkieletowego nie występuje komputer centralny popularna w sieciach lokalnych zalety: prostota budowy i rozbudowy, niewraŝliwa na uszkodzenie pojedynczej stacji wada: konieczność stosowania regeneratorów sygnałów Sieci komputerowe 17 Topologia magistrali Sieci komputerowe 18 3

Topologia sieci (4) 4. Topologia drzewa - rozgałęziona magistrala, skomplikowana w duŝych instalacjach, ograniczone zastosowanie Topologia sieci (5) 5. Topologia łańcucha - komputer połączony z 2 sąsiadami, z wyjątkiem skrajnych zalety: prostota, mało kabla, bez regeneratorów, awaria dzieli sieć na 2 działające części - proste i tanie wada: tylko dla sieci o małym ruchu Sieci komputerowe 19 Sieci komputerowe 20 Topologia łańcucha Zestawianie połączeń komutacja łączy komutacja pakietów lub wiadomości Tryby przesyłania danych simplex półduplex duplex Sieci komputerowe 21 Sieci komputerowe 22 Lokalne sieci komputerowe - funkcje Dzielenie zasobów fizycznych dzielenie danych dzielenie programów poczta elektroniczna wspomaganie grup roboczych udostępnianie informacji Sieci komputerowe 23 Intranet jest siecią komputerową ograniczająca się do komputerów w firmie lub organizacji. Wymaga zamontowaniu serwera umoŝliwiającego korzystanie w obrębie sieci LAN z usług internetowych (WWW, poczta elektroniczna itp.) moŝna mówić o sieci intranet. Do intranetu dostęp mają zazwyczaj tylko pracownicy danej firmy. Intranet przypomina Internet, ale jest ograniczony do wąskiej grupy osób (np. pracowników firmy). Sieci komputerowe 24 4

Sieciowe systemy operacyjne Sieciowy system operacyjny - oprogramowanie słuŝące do zarządzania i udostępniania zasobów sieci lokalnej. Jest to pakiet programów tworzących środowisko niezaleŝne od rodzaju implementowanej sieci. Spełnia funkcje odpowiadające usługom sieciowym (sesji, prezentacji, aplikacji). Dwa podstawowe rodzaje: z serwerem partnerskie (równorzędne) (peer-to-peer) Sieci komputerowe 25 Sieci lokalne - organizacja pracy Wielu uŝytkowników Konta Uprawnienia uŝytkowników Bezpieczeństwo pracy Administrator Sieci komputerowe 26 Funkcje sieci międzyorganizacyjnych przesyłanie danych miedzy systemami informacyjnymi róŝnych organizacji komunikowanie się (w celach słuŝbowych) pracowników róŝnych organizacji EDI (ang. Electronic Data Interchange) przesyłanie w sposób elektroniczny ustrukturalizowanych danych z s.i. jednej organizacji do s.i. innej organizacji Ekstranet rozwiązanie sieciowe polegające na połączeniu dwóch lub większej liczby Intranetów za pomocą protokołów sieciowych. Celem tworzenia ekstranetów jest udostępnienie własnych zasobów wzajemnie między organizacjami (przedsiębiorstwami) lub między nimi i ich klientami, przy ograniczeniu powszechnego dostępu z sieci Internet. Sieci komputerowe 27 Sieci komputerowe 28 Sieci publiczne - Internet Sieć sieci, globalna złoŝona sieć rozległa wykorzystuje protokół TCP/IP Podstawowe usługi - poczta elektroniczna - praca na zdalnych komputerach (telnet) - przesyłanie plików (FTP) jak równieŝ: - talk, IRC, Usenet, Archie, Gopher, WAIS, WWW, telefonia internetowa Sieci komputerowe 29 5