UNIVERSIDADE DE LISBOA FACULDADE DE BELAS-ARTES AN OFFICE DESIGN AND EMPLOYEE STRESS An office design that reduces employees stress and increases employee productivity ANEXOS Alicja Papierska Trabalho de Projeto Mestrado em Design de Equipamento Especialização em Design Urbano e de Interiores Trabalho de Projeto orientado pelo Prof. Doutor Cristóvão Pereira 2018
PICTURES OF WORKS
SURVEY 1
SURVEY 2
REPORT OF HAYS, KINNARPS, SKANSKA COMPANY DO NOT BE AFFRAID OF ACTIVITY BASED WORKING
Room lighting requirements. Standard PN-EN 12 464-1: 2004 Podstawowe poje cia S wiatło, nazywane inaczej promieniowaniem widzialnym, to energia promieniowania o długos ci fali 380-760 nm, zdolna pobudzic siatko wke i wywołac wraz enie wzrokowe. Parametr okres laja cy całkowita moc s wiatła emitowanego z danego z ro dła to strumien s wietlny. Strumieniem s wietlnym nazywamy cze s c promieniowania emitowanego przez z ro dło s wiatła widziana przez oko ludzkie w jednostce czasu. Jednostka strumienia s wietlne- go jest lumen [lm]. Wielkos cia okres laja ca ilos c s wiatła wychodza cego ze z ro dła s wiatła lub oprawy w s cis le okres lonym kierunku jest s wiatłos c. Liczona jest ona jako iloraz strumienia s wietlnego Φ wysyłanego przez z ro dło w elementarnym ka cie bryłowym ω zawieraja cym dany kierunek, do wartos ci tego elementarnego ka ta. Jednostka s wiatłos ci jest kandela [cd]. Nate z enie s wiatła to wyraz any w luksach stosunek wielkos ci strumienia s wietlnego padaja cego na płaszczyzne do jej pola powierzchni. Wynika z tego, z e 1lx= 1lm /m2 Polska norma PN-EN 12 464-1: 2004 W 2004 roku opublikowana została do normalizacji w Polsce nowa norma, dotycza ca os wietlenia wne trz PN-EN 12464-1: 2004 "S wiatło i os wietlenie. Os wietlenie miejsc pracy. Cze s c 1: Miejsca pracy we wne trzach". Chociaz zgodnie z zapisem ustawy o normalizacji stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne, to w s wietle zapiso w rozporza dzenia o ogo lnych przepisach bezpieczen stwa i higieny pracy oraz rozporza dzenia w sprawie bezpieczen stwa i higieny pracy na stanowiskach wyposaz onych w monitory ekranowe wymagania normy PN- EN 12464-1:2004 sa dla pracodawcy wymaganiami obligatoryjnymi. Norma nie okres la wymagan os wietleniowych dla całego pomieszczenia, ale rozwaz a poszczego lne miejsca pracy w pomieszczeniu, ro wniez i te, kto re wia z a sie z trasami przejs c, transportu wewne trznego, itp. Definicje zadanie wzrokowe - elementy wzrokowe wykonywanej pracy, takie jak wymiary przedmiotu, jego luminacja, kontrast z tłem i czas trwania; pole zadania - fragment pola w miejscu pracy, gdzie wykonywane jest zadanie wzrokowe. W miejscach, dla kto rych rozmiar i/lub lokalizacja zadania nie jest znana, za pole zadania nalez y przyja c pole, w kto rym zadanie to moz e byc wykonywane pole bezpos redniego otoczenia - pas o szerokos ci co najmniej 0,5m, otaczaja cy pole zadania, wyste puja cy w polu widzenia eksploatacyjne nate z enie os wietlenia (Em) - najniz sza wartos c s redniego nate z enia os wietlenia, zalecane do utrzymania podczas uz ytkowania os wietlenia. Kryteria przy projektowaniu os wietlenia Do podstawowych parametro w okres laja cych otoczenie s wietlne w normie zaliczono: nate z enie os wietlenia, rozkład luminacji, ols nienie, kierunkowos c s wiatła, oddawanie barw i wygla d barwy s wiatła, migotanie.
Nate z enie s wiatła Poziom nate z enia os wietlenia i jego rozkład w polu zadania wzrokowego i jego otoczeniu maja zasadniczy wpływ na szybkos c i sposo b realizacji zadan wzrokowych. S rednie nate z enie os wietlenia dla dowolnego zadania wzrokowego nie moz e byc niz sze od wartos ci eksploatacyjnych podanych w tabelach, niezalez nie od wieku i stanu instalacji os wietleniowej. W omawianej normie przyje to, z e wymagane nate z enie os wietlenia w celu dostrzez enia ryso w ludzkiej twarzy w normalnych warunkach os wietleniowych, powinno byc nie mniejsze niz 20 lx. Przykładowe prace i zwia zane z nimi parametry os wietleniowe w polu zadania wzrokowego zawiera tabela poniz ej. Jes li wykonywana praca jest kro tkotrwała lub przedmioty pracy sa duz e, projektant ma prawo obniz yc wymagania os wietleniowe o jeden stopien wg skali 20-30 - 50-75 - 100-150 - 200-300 - 500-750 - 1000-1 500-2 000-3 000-5000 lx (tj. np. z 500 lx na 300). Projektant moz e tez wartos ci te podwyz szyc, jes li wykonywana praca wzrokowa jest skrajnie trudna, zdolnos c widzenia pracowniko w jest gorsza niz normalna (ludzie starsi) czy tez przedmioty pracy wzrokowej maja wyja tkowo małe rozmiary lub mała wartos c kontrastu. Rodzaj wne trza, zadania Em UGR Ra Uwagi Segregowanie, kopiowanie 30019 80 Pisanie re czne, pisanie na maszynie, czytanie obsługiwanie klawiatury, przetwarzanie danych 50019 odnos nik do rozdziału normy 80 dotycza cego pracy z komputerem Kres larnie 75016 80 Stanowiska projektowania wspomagane komputerowo 500 19 80 odnos nik do rozdziału normy dotycza cego pracy z komputerem Sale posiedzen i konferencyjne 50019 80 os wietlenie powinno byc regulowane UGR oznacza wartos c graniczna ujednoliconego wskaz nika ols nienia Rodzaj wne trza, zadania Em UGR Ra Kucie swobodne 200 25 60 Spawanie 300 25 60 Montaz : zgrubny s redni dokładny precyzyjny 200 300 500 750 25 25 22 19 80 Pisanie re czne, pisanie na maszynie, czytanie obsługiwanie klawiatury, przetwarzanie danych Wyro b narze dzi, wzorniko w, szablono w, przyrza do w do obro bki, mechanika precyzyjna, mikromechanika 500 19 80 1 000 19 80 UGR oznacza wartos c graniczna ujednoliconego wskaz nika ols nienia
Nate z enie s wiatła w obszarze otoczenia zadania wzrokowego powinno byc zgodne z tabela. Obszar bezpos redniego otoczenia zadania wzrokowego [lx] Obszar zadania [lx] 750 500 500 300 300 200 200 E obszaru zadania wzrokowego Rozkład luminacji Luminancja to fizyczna miara jaskrawos ci. Luminacje wszystkich powierzchni moz na z upro- szczeniem okres lic przy pomocy wspo łczynnika odbicia i nate z enia os wietlenia na tej powierzchni. Zaleca sie naste puja ce zakresy wspo łczynniko w odbicia: - sufit: 0,6-0,9 - s ciany: 0,3-0,8 - podłoga: 0,1-0,5 - płaszczyzna pracy: 0,2-0,6. Ro wnomiernos c Ro wnomiernos c nate z enia os wietlenia to stosunek nate z enia minimalnego do nate z enia s redniego. W obszarze zadania wzrokowego ro wnomiernos c powinna byc jak najlepsza, ale nie mniejsza niz 0,7. Natomiast ro wnomiernos c nate z enia os wietlenia w polu bezpos redniego otoczenia nie moz e byc niz sza od 0,5. Ols nienie Ols nienie to warunki widzenia powstałe na skutek niewłas ciwego rozkładu, ba dz zakresu luminancji, ba dz tez wyste powania zbyt duz ych kontrasto w, powoduja ce uczucie przykros ci i niewygody lub obniz enie zdolnos ci rozpoznawania szczego ło w, lub przedmioto w, lub oba te wraz enia jednoczes nie. Norma rozro z nia ols nienie przykre, czyli bezpos rednie, pochodza cego bezpos rednio od z ro deł s wiatła, i ols nienie przeszkadzaja ce, czyli odbiciowe. Na stanowiskach pracy znajduja cych sie we wne trzach najcze stsza przyczyna powstawania ols nienia przykrego sa jaskrawe elementy opraw os wietleniowych lub okna. Jes li spełnione sa warunki ograniczenia ols nienia przykrego, ols nienie przeszkadzaja ce nie stanowi zazwyczaj wie kszego problemu. Dlatego w normie przyje to jako wystarczaja co skuteczne ograniczenie ols nienia przykrego, poprzez ograniczenie wartos ci ujednoliconego wskaz nika ols nienia (UGR) według metody CIE wg wzoru: gdzie: Lb luminancja tła mierzona w cd/m2, L luminancja s wieca cych cze s ci oprawy w kierunku oka obserwatora, mierzona w cd/m2 ω ka t bryłowy, w kto rym oko obserwatora widzi s wieca ce cze s ci kaz dej
oprawy p wskaz nik połoz enia uwzgle dniaja cy połoz enie kaz dej oprawy wzgle dem linii widzenia. Norma uznaje, z e jes li projekt wykonany jest w taki sposo b, by wartos ci UGR dla dowolnego naturalnego połoz enia uz ytkownika pomieszczenia nie przekroczyły wartos ci okres lonej w normie, to instalacja os wietleniowa jest wystarczaja co zabezpieczona nie tylko przed groz ba wysta pienia ols nienia przykrego, ale takz e przed ols nieniem przeszkadzaja cym. Przykładowe maksymalne wartos ci UGR zawieraja tabele powyz ej. S rodki ochrony przed ols nieniem bezpos rednim: Stosowanie elemento w konstrukcyjnych opraw osłaniaja cych z ro dła s wiatła Uz ycie z aluzji i rolet. Minimalny ka t ochrony dostosowany do luminancji z ro deł s wiatła S rodki ochrony przed ols nieniem dekontrastuja cym i odbiciowym: włas ciwie rozmieszczanie opraw os wietleniowych i stanowisk pracy preferowanie matowych powierzchni ograniczanie luminancji opraw zwie kszanie powierzchni s wieca cych opraw malowanie na jasno sufito w i s cian. Os wietlenie kierunkowe Os wietlenie z wybranych kierunko w moz na stosowac w celu ułatwienia wykonywania zadan wzrokowych. Uwidocznia ono szczego ły zadania wzrokowego Nalez y unikac odbic dekontrastuja cych i ols nienia odbiciowego, zgodnie z przedstawionymi zasadami. Aspekty barwne Cechy barwne z ro deł s wiatła emituja cych s wiatło o barwie bliskiej do białej, opisane sa za pomoca dwo ch niezalez nych włas ciwos ci: barwy s wiatła emitowanej przez samo z ro dło (barwa postrzegana) okres lanej przez temperature barwowa wyraz ana w Kelwinach (K). Przyje to naste puja ce zakresy temperatury barwowej: ciepła, poniz ej 3 300 K pos rednia, od 3 300 do 5 300 K chłodna (zimna), powyz ej 5 300 K.
zdolnos ci oddawania barw wpływu na wygla d przedmioto w os wietlanych przez to z ro dło wyraz anej przez wskaz nik oddawania barw Ra. Wartos cia maksymalna Ra jest 100, co odpowiada barwie s wiatła naturalnego. Wartos c Ra maleje wraz ze spadkiem jakos ci oddawania barw. Do os wietlenia wne trz, w kto rych człowiek przebywa przez cały czas pracy, nalez y stosowac z ro dła s wiatła zapewniaja ce oddawanie w sposo b naturalny i wierny barw przedmioto w i sko ry ludzkiej, czyli o wskaz niku oddawania barw nie niz szym niz 80. Minimalne wartos ci Ra na wybranych stanowiskach zawieraja tabele powyz ej Te tnienie i efekty stroboskopowe Te tnienie (inaczej migotanie) to zmiana nate z enia z ro dła s wiatła spowodowana zmianami pra du przemiennego. Zjawisko to jest z reguły niedostrzegalne gołym okiem, ale powoduje zme czenie narza du wzroku. Skutkiem te tnienia jest takz e efekt stroboskopowy polegaja cy na uzyskaniu efektu pozornego bezruchu elemento w ruchomych np. skrzydeł wentylatora. W PN-EN podano, z e nalez y unikac efekto w stroboskopowych, np. przez stosowanie zasilania z aro wek pra dem stałym lub zasilania z arowych lub wyładowczych z ro deł s wiatła napie ciem o wysokiej cze stotliwos ci (około 30 khz). Permissible sound level values at the workplace. Standard PN-B- 01307:1994 Polska Norma PN-B-01307:1994 Dopuszczalne wartos ci poziomu dz wie ku na stanowisku pracy okres la maksymalne, dopuszczalne ze wzgle du na ochrone słuchu poziomy hałasu na stanowisku pracy: Lex,8h (poziom ekspozycji na hałas) < 85 dba (65 dba dla kobiet w cia z y) LAmax (maksymalny poziom dz wie ku A) < 115 dba LCpeak (szczytowy poziom dz wie ku C) < 135 db Wymagania powyz sze na podstawie Rozporza dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie wprowadzenia obowia zku stosowania niekto rych Polskich Norm dotycza cych bezpieczen stwa i higieny pracy z 1.12.1998 sa obowia zkowe. Norma zaleca tez maksymalne poziomy hałasu na stanowisku pracy ze wzgle du na moz liwos c niezakło conego wykonywania pracy. LAeq (ro wnowaz ny poziom dz wie ku) 55 dba w pomieszczeniach: administracyjnych, biur projektowych, do prac teoretycznych, opracowywania danych i innych, o podobnym przeznaczeniu
LAeq (ro wnowaz ny poziom dz wie ku) 65 dba W kabinach dyspozytorskich, obserwacyjnych i zdalnego sterowania z ła cznos cia telefoniczna uz ywana w procesie sterowania, w pomieszczeniach do wykonywania prac precyzyjnych i w innych pomieszczeniach o podobnym przeznaczeniu LAeq (ro wnowaz ny poziom dz wie ku) 75 dba W kabinach bezpos redniego sterowania bez ła cznos ci telefonicznej, w laboratoriach ze z ro dłami hałasu, w pomieszczeniach z maszynami i urza dzeniami licza cymi, maszynami do pisania, dalekopisami i w innych pomieszczeniach o podobnym przeznaczeniu