Sytuacja psychologiczna osoby doznającej przemocy w bliskich relacjach/w rodzinie Liliana Krzywicka
Sytuacja psychologiczna osoby doznającej przemocy Co wynika z definicji przemocy: 1. Działanie intencjonalne i ukierunkowane 2. Związane z naruszeniem praw i dóbr 3. W sytuacji dysproporcji sił 4. Powodujące szkody psychologiczne, moralne fizyczne.
Prze - moc Pozbawienie innych poczucia mocy sprawczości Klimat nie-przewidywalnośći Chroniczny stres Uruchamianie mechanizmów przystosowawczych
Prze - MOC Konsekwencja życia w chronicznym stresie chroniczny strach, lęk Koncentracja na osobie zaburzającej funkcjonowanie / wywołującej strach Próby dostosowania się do jej wymagań, nastroju
Reguły rodzinne Kształtują postawy, oczekiwania i cele rodziny Określają, kto ma władzę, autorytet i jak ich używa Zawierają założenia dot. tego jak rodzina będzie sobie radzić ze zmianami (wew. i zew.) Określają jak członkowie rodziny mogą się ze sobą komunikować, a także to, co mogą komunikować
Zdrowe i niezdrowe reguły Zdrowe: są możliwe do osiągnięcia brzmią szczerze i rozsądnie, dają bezpieczeństwo są ustanowione dla dobra całej rodziny są elastyczne nikogo z rodziny nie możesz uderzyć, myjesz wannę po sobie aby była czysta dla tego, kto będzie po tobie z niej korzystać, dzwonisz, gdy zamierzasz przyjść późno
Reguły rodzinne Chore/niefunkcjonalne Są ustanawiane dla czyjejś korzyści, dla podtrzymania bezosobowych zasad Są nierealne i trzymanie się ich jest niemożliwe Skłaniają ludzi do nieuczciwości i manipulowania innymi, w celu zaspokojenia potrzeb i uniknięcia poczucia winy Są sztywne, a zmiany traktują jako zagrożenie
Prze moc dysfunkcja rodziny Dysfunkcjonalne reguły komunikacji - tajemnice, tabu rodzinne - Komunikacja nie wprost, trójkąty - Podwójna komunikacja ZASADY: Nie mów! Nie czuj! Nie ufaj! Nie zmieniaj!
Zjawiska psychologiczne odnoszące się do osób doznających przemocy Uszkodzenia w sferze : Poznawczej: zburzenie dotychczasowych przekonań o świecie i ludziach, sobie samym, dezorientacja. Zerwanie poczucia ciągłości- wczoraj nie wystarcza do przewidywania jutra Emocjonalnej: koncentracja życia wokół cierpienia: poczucie zagrożenia, zamęt, bezradność, apatia itp.. Wywierania wpływu: utrata poczucia skuteczności, kontaktu z własną mocą i zdolności do dysponowania wpływem
Cykle przemocy L. Walker Faza narastania napięcia faza incydentów gorącej przemocy Faza miodowego miesiąca
FAZA MIODOWEGO MIESIĄCA CYKLE PRZEMOCY L.WALKER NADZIEJA poczucie winy sprawcy obietnica poprawy frustracja stres słaba komunikacja napięcie FAZA NARASTANIA NAPIĘCIA kłótnia walka złość strach lęk FAZA GWAŁTOWNEJ PRZEMOCY
Zjawisko prania mózgu Opisuje mechanizmy przemocy psychicznej To sposób wpływania na czyjeś poglądy, postawy po to aby osoba działała zgodnie z oczekiwaniami Skutek: osoba traci siłę, stan wyczerpania, zmienia się jej obraz widzi siebie jako osobę słabą, niekompetentną psychologicznie.
Zjawisko prania mózgu - etapy Izolacja Monopolizacja uwagi Indoktrynacja Groźby i demonstracja siły Stwarzanie pozorów wolności/okazywanie pobłażliwości Odpowiedni system kar i nagród
Wyuczona bezradność - Selligman Jako element procesu wiktymizacji Upośledzenie zdolności dysponowania własną mocą, utrata nadziei, Poczucie osamotnienia, beznadziejności, Wykształcenie mechanizmów przystosowawczych
Proces wiktymizacji Victim ofiara 3 etapy: 1.Zburzenie utrwalonych przekonań, utrata wizji uporządkowanego świata/ sprzeciw/ złość 2. Wtórne zranienie reakcje otoczenia, instytucji, osób pomagających- niewiara w to co mówi, sugerowanie winy, przekonania oparte na mitach i stereotypach dot. roli kobiety, mężczyzny. 3. Przyjęcie tożsamości ofiary nietolerancja własnych błędów, myślenie wszystko albo nic
Syndrom sztokholmski Rezultat badań nad reakcją zakładników napadów terrorystycznych Identyfikacja ofiary ze światem agresora Przejaw instynktu samoobrony Skupienie uwagi i energii na sprawcyuczenie się go Paradoksalna reakcja obronna paradoksalna wdzięczność
PTSD- zespół zaburzeń stresu pourazowego Opisany w odniesieniu do zjawisk jednorazowych i zakończonych Klasyfikacja zaburzeń (DSM IV, ICD-10) 1.Obecność traumatycznego doświadczenia związanego z zagrożeniem życia 2.Przeżywanie tego doświadczenianawracające myśli, koszmary, epizody flashback,
PTSD cd. 3. Uporczywe unikanie bodźców kojarzonych z sytuacją Unikanie myśli, rozmów, niepamięć, odrętwienie emocjonalne. 4. Uporczywe objawy zwiększonego pobudzenia (którego nie było przed urazem) trudności z zasypianiem, drażliwość, wybuchy złości, trudność w koncentracji, reakcje strachu itp.. 5 upośledzenie funkcjonowania w życiu społecznym i zawodowym (występowanie objawów przez miesiąc)
Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne Czynniki zniewalające wewnętrzne (podmiotowe) Czynniki wyzwalające wewnętrzne (podmiotowe) Czynniki zniewalające zew.(elementy sytuacji) Czynniki wyzwalające zew. (elementy sytuacji)
Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne ZNIEWALAJĄCE Zewnętrzne np. : brak mieszkania, pracy, izolacja społeczna, presja rodziny(mity). Wewnętrzne np. : wstyd, lęk, strach, uwikłanie w mech.psych., przekonanie o braku wpływu, depresja. WYZWALAJĄCE - WYŁOM Zewnętrzne np. : wsparcie społeczne, dostępność instytucji pomocowych. Wewnętrzne np. : umiejętność zapewnienia sobie i dzieciom bezpieczeństwa oraz umiejętność sięgania po pomoc, samodzielne działania, podejmowanie świadomych decyzji. Świadomość praw
Strategie radzenia sobie z przemocą: Działania w obliczu ataku Aktywność poznawcza Poszukiwanie wsparcia Ucieczka/unikanie Przystosowanie do sytuacji przemocy Działania długofalowe
Perspektywy ujmowania przemocy Po co nam potrzebna jest perspektywa psychologiczna? (dla nie-psychologów) Wyjaśnia- daje rozumienie Pozwala stawiać sobie realistyczne cele Pozwala trafnie ocenić sytuację osoby(co wynika z sytuacji a co z osoby) Pozwala określić jasno swoją rolę
Sytuacja psychologiczna osoby doznającej przemocy Co wynika z definicji przemocy: 1. Działanie intencjonalne i ukierunkowane 2. Związane z naruszeniem praw i dóbr 3. W sytuacji dysproporcji sił 4. Powodujące szkody psychologiczne, moralne fizyczne.
priorytety Bezpieczeństwo Poszanowanie podmiotowości Dylematy: Zgoda klienta kwestia motywowania Chwiejność decyzji wycofywanie się z działań
Obszar interwencji i pomocy Interwencja my do klienta Pomoc klient do nas Interwencja zatrzymanie przemocy, zapewnienie bezpieczeństwa Pomoc realizacja potrzeb klienta DYLEMAT
Cele klienta, osób pomagających i instytucji w działaniach interwencyjnych Cele klienta Cele osób pomagających Cele instytucji
Interdyscyplinarna formuła pracy Różne aspekty zjawiska przemocy prawny, psychologiczny, socjalny, medyczny itd Łączenie kompetencji, wykorzystanie uprawnień, i możliwośći Rutyny zawodowe/ refleksyjne wykorzystanie procedur
Strategie pomocy osobom uwikłanym w przemoc domową interwencyjna Terapeutyczna Interwencja kryzysowa Pomoc psychokorekcyjna Pomoc terapeutyczna
Formy pomocy osobom uwikłanym w doświadczenie przemocy domowej Interwencja cel: zatrzymanie przemocy, zapewnienie bezpieczeństwa PRIORYTET BEZPIECZEŃSTWO Działania podejmowane w kryzysie interwencja kryzysowa, terapia kryzysowa ODZYSKANIE POCZUCIA MOCY i kontroli Działania w dalszej perspektywie pomoc psychologiczna, terapeutyczna nastawiona na niwelowanie szkód wynikających z doświadczenia przemocy i zmianę wzorców zachowań W KIERUNKU ZMIANY Działania prawne (podejmowane przez klienta, podejmowane przez instytucję)
INTERDYSCYPLINARNY CHARAKTER POMOCY Pomoc psychologiczna (OIK, Punkty Konsultacyjne, Niebieska Linia,placówki udzielające pomocy psychologicznej) Pomoc prawna (Policja, Prokuratura, Sąd) Pomoc socjalna (OPS, organizacje charytatywne) Pomoc medyczna (Służba Zdrowia)