Strona 1 / 27 IP-1.3/5 INSTRUKCJA REALIZACJI DOSTAW w Lokalizacji Białystok
Strona 2 / 27 SPIS TREŚCI 1. Cel i przeznaczenie instrukcji. 2. Definicje. 3. Odpowiedzialność i uprawnienia. 4. Ogólne informacje o placu biomasowym. 5. Warunki bezpieczeństwa obowiązujące na placu biomasowym. 6. Wymagania techniczne dotyczące środków transportu. 7. Postępowanie podczas dostaw biomasy transportem samochodowym. 8. Postępowanie podczas dostaw biomasy transportem kolejowym. 9. Zasady ustalania harmonogramów dostaw. 10. Zasady poboru i przygotowania próbek. 11. Zasady wykonywania analiz laboratoryjnych. 12. Sposób rozliczania dostaw biomasy. 13. Wzory dokumentów. 14. Postępowanie w przypadku awarii systemu wagowego. 15. Postępowanie w przypadku wystąpienia nieprawidłowości przy ważeniu auta przez kierowcę.
1. Cel i przeznaczenie instrukcji Strona 3 / 27 Instrukcja realizacji dostaw ma na celu określenie zasad postępowania podczas dostaw biomasy, pobierania próbek oraz wykonywania rozliczeń w Lokalizacji Białystok. Instrukcja jest przeznaczona dla pracowników firm dostarczających biomasę, pracowników firmy pobierającej próbki, pracowników firmy prowadzącej eksploatację placu biomasowego, służby ochrony przy bramie biomasowej oraz pracowników ENEA Wytwarzanie sp. z o.o. - Segment Ciepło i Enea Trading sp. z o.o., którzy uczestniczą w procesie zamawiania, przyjmowania i rozliczania dostaw biomasy. 2. Definicje Biomasa paliwo odnawialne zdefiniowane w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawiania do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczania opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz. U. 2012 poz. nr 1229 z późniejszymi zmianami) oraz w Ustawie o odnawialnych źródłach energii z dnia 20 lutego 2015 r. (Dz. U. 2015 poz.478 z późniejszymi zmianami). Szczegółowe parametry biomasy wymagane przy dostawach do Odbiorcy zostały zdefiniowanie indywidualnie w umowach. Biomasę dzielimy na drewno energetyczne i biomasę lokalną; Drewno energetyczne surowiec drzewny, który ze względu na cechy jakościowo-wymiarowe i fizyko--chemiczne posiada obniżoną wartość techniczną i użytkową uniemożliwiającą jego przemysłowe wykorzystanie zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 119a Ustawy o odnawialnych źródłach energii; Biomasa lokalna biomasa pochodząca z upraw energetycznych, a także odpady lub pozostałości z produkcji rolnej oraz przemysłu przetwarzającego jej produkty, zboża inne niż pełnowartościowe, pozyskane w sposób zrównoważony, określony w przepisach wydanych na podstawie art. 119 Ustawy o odnawialnych źródłach energii. Dokument Przyjęcia Dostawy (DPD) dokument określający rodzaj i pochodzenie biomasy wypełniany przez Dostawcę, przekazywany pracownikowi przyjmującemu dostawę, a następnie Specjalistom ds. Rozliczeń. Dokument ten potwierdza dostawę biomasy określonego rodzaju do Odbiorcy. Pracownik firmy pobierającej próbki na każdym dokumencie odnotowuje numer kolejny dostawy i nadany numer próbki. Oryginał DPD otrzymuje Odbiorca, kopię Dostawca. Dostawca firma bądź osoba fizyczna, z którą Odbiorca posiada podpisaną umowę na dostawy biomasy. Laboratorium biomasowe jednostka organizacyjna Odbiorcy: Sekcja Laboratoriów Chemicznych Lokalizacja Białystok w Wydziale Laboratoriów Chemicznych ENEA Wytwarzanie sp. z o.o. Odbiorca ENEA Wytwarzanie sp. z o.o. z siedzibą Świerże Górne, Segment Ciepło źródło wytwórcze Elektrociepłownia Białystok, ul. Gen. Władysława Andersa 15, 15 124 Białystok. Pelet zagęszczona biomasa wytwarzana przez sprasowanie sproszkowanej biomasy, zwykle w kształcie walca z nieregularnymi końcami, o długości od 3,15 mm do 50 mm i średnicy 6-12 mm. Surowcem do produkcji peletu może być biomasa drzewna, biomasa roślin trawiastych, biomasa owocowa. Całkowita zawartość wilgoci jest zwykle mniejsza niż 15%. Próbka pierwotna porcja paliwa pobrana podczas jednego poboru narzędziem próbobiorczym (np. zrębka, pobrana jeden raz łopatką, wióry z wywiercenia jednego otworu). Próbka ogólna próbka składająca się ze wszystkich próbek pierwotnych pobranych dla danego rodzaju i formy handlowej biomasy z partii lub podpartii danego Dostawcy. Próbka reprezentatywna próbka biomasy przygotowana z próbki ogólnej, przeznaczona do badań laboratoryjnych lub wydzielenia z niej próbek analitycznych. Przyjęcie dostawy proces, który obejmuje swoim zakresem następujący po sobie szereg czynności: a) wjazd na wagę i zważenie załadowanego auta nadzoruje pracownik ochrony, b) zjazd załadowanego auta z wagi i wykonanie rozładunku nadzoruje pracownik firmy eksploatującej plac biomasowy, c) ocena wizualna ładunku, pobór próbek, wykonanie próbki reprezentatywnej i przekazanie wszystkich próbek z danego dnia do laboratorium biomasowego wykonuje pracownik firmy pobierającej próbki, d) przekazanie przez kierowcę prawidłowo wypełnionego Dokumentu Przyjęcia Dostawy i prawidłowe jego wypełnienie wykonują osoby wymienione w dokumencie, e) wjazd rozładowanego auta na wagę i dokonanie ważenia, podpisanie i wydanie kwitu wagowego - nadzoruje pracownik ochrony,
Strona 4 / 27 f) opuszczenie przez auto terenu Odbiorcy - nadzoruje pracownik ochrony, g) przekazanie Dokumentów Przyjęcia Dostawy oraz kwitów wagowych z danego dnia do Specjalistów ds. Rozliczeń - wykonuje pracownik ochrony, h) sprawdzenie zgodności dokumentacji dostawy ze stanem faktycznym wykonuje Specjalista ds. Rozliczeń, i) korekta i wyjaśnienie stwierdzonych nieprawidłowości w dokumentacji dostawy wykonuje Specjalista ds. Obrotu, j) wykonanie badań laboratoryjnych w wymaganym zakresie wykonuje pracownik laboratorium biomasowego, k) przesłanie wyników badań do Dostawcy i rozliczenie dostawy wykonuje Specjalista ds. Rozliczeń. Raport z ważenia dostaw biomasy dokument zawierający zestawienie dostaw biomasy zrealizowanych przez Dostawcę w ciągu jednego dnia dla danego rodzaju biomasy. Raport dla każdej dostawy zawiera informacje: data i godzina dostawy, numer rejestracyjny auta, ilość ton, grupa biomasy. Raport z dostarczonej ilości biomasy dokument zawierający zestawienie dostaw biomasy danego rodzaju, zrealizowanych przez Dostawcę w ciągu jednego okresu rozliczeniowego (7 dni i maksymalnie 3 dni w przypadku ostatniego okresu) wraz z danymi: masa dostaw z każdego dnia, wyniki analiz próbek laboratoryjnych, ilość dostarczonej energii w biomasie w GJ, cenę za tonę biomasy w dostawach z danego dnia. Raport z dostarczonej ilości biomasy jest podstawą do wystawienia faktury za dostawy zrealizowane w każdym okresie rozliczeniowym. Specjalista ds. Obrotu, Specjalista ds. Rozliczeń pracownik Enea Trading sp. z o.o., który zgodnie ze swoimi obowiązkami służbowymi wykonuje odpowiednie zadania związane z zamawianiem, realizacją dostaw i rozliczeń biomasy, zlecone przez Odbiorcę. Uprawy energetyczne plantacje zakładane w celu wykorzystania pochodzącej z nich biomasy w procesie wytwarzania energii definicja zapisana w 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii, z późn. zm.). Wartość opałowa w stanie roboczym Qi r, Wur ilość ciepła wydzielająca się przy całkowitym spaleniu biomasy, w bombie kalorymetrycznej w atmosferze tlenu, w odniesieniu do temperatury 25ºC, na jednostkę masy biomasy, przy założeniu, że para wodna zawarta w spalinach nie ulega skropleniu. Wartość opałową w stanie roboczym Wur wyznacza się poprzez wyznaczenie wartości opałowej biomasy w stanie suchym i pomiar wilgoci próbki reprezentatywnej. Wartość opałową W ur oblicza się według wzoru przedstawionego w punkcie 12 IRD albo oznacza zgodnie z procedurą Q/LP/12/A:2011 Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu (IChPW). Wartość opałowa w stanie suchym Qi d, WuL ilość ciepła wydzielająca się przy całkowitym spaleniu biomasy, w bombie kalorymetrycznej w atmosferze tlenu, w odniesieniu do temperatury 25ºC, na jednostkę masy biomasy. Laboratorium Odbiorcy wartość opałową w stanie suchym wyznacza według procedury IChPW Q/LP/12/A:201. Wilgoć całkowita biomasy Wt r, wilgotność w woda wydzielająca się podczas suszenia próbki biomasy w stanie roboczym w warunkach ustalonych. Zawartość wilgoci w próbce biomasy wyraża się w procentach (oblicza się ją jako stosunek masy suchej biomasy do masy w stanie świeżym). Laboratorium Odbiorcy zawartość wilgoci wyznacza według procedury IChPW Q/LP/05/A:2011. Zrębki drzewne biomasa drzewna o określonej wielkości ziaren uzyskiwana w wyniku obróbki mechanicznej przy użyciu ostrych narzędzi. Zrębki drzewne posiadają zazwyczaj kształt czworokątny, o niewielkiej grubości w porównaniu z innymi wymiarami. Zrębki drzewne dzieli się na grupy: zrębki tartaczne, zrębki leśne, zrębki zielone, zrębki z wierzby energetycznej, itp.
3. Odpowiedzialność i uprawnienia Strona 5 / 27 Stanowisko Odpowiedzialność Uprawnienia Pracownik ochrony - za wpuszczanie na teren placu samochodów w ilości zgodnej z otrzymanym harmonogramem, -za niedopuszczenie jednorazowo do wjazdu na plac samochodów w ilości większej niż 12, - za podpisanie i wydawanie kwitu wagowego kierowcy, - za gromadzenie i przekazywanie do Specjalisty ds. Rozliczeń Paliw kwitów wagowych, - za nadzorowanie wjazdu pojazdu na wagę biomasową, w taki sposób aby nastąpiło prawidłowe ważenie, - za informowanie Specjalisty ds. Obrotu - do niewpuszczenia na plac dostawy ponadplanowej, - do wstrzymania kolejnej dostawy przed szlabanem wjazdowym w przypadku, gdy na placu znajduje się co najmniej 12 samochodów lub na placu biomasowym wystąpiła sytuacja awaryjna, - do kontaktów operacyjnych z DIR-em i Specjalistą ds. Obrotu w zakresie dostaw nieujętych w harmonogramie, - do kontroli dokumentu tożsamości i karty wagowej pod katem zgodności danych zapisanych w karcie z danymi faktycznymi kierowcy i pojazdu, - do nadzorowania procesu ważenia auta lub DIR-a o przypadkach niewłaściwego realizującego dostawę, ważenia lub użycia niewłaściwej karty wagowej - do wstrzymania pojazdu w przypadku podejrzenia nieprawidłowości podczas - za informowanie Specjalisty ds. Obrotu ważenia, lub DIR-a o uszkodzeniu lub błędnym ważeniu wagi biomasowej, - za przeprowadzenie ważenia awaryjnego i wypełnienie formularza ważenia w przypadku uszkodzenia wagi biomasowej lub błędu karty - do zatrzymania karty wagowej w przypadku posługiwania się nią w sposób nieuprawniony, - do wykonywania ważeń awaryjnych w przypadku uszkodzenia wagi biomasowej lub błędu karty, Kierowca realizujący dostawę Pracownik firmy pobierającej i przygotowującej próbki - za nadzór nad prawidłowym załadowaniem i rozmieszczeniem ładunku - za używanie karty właściwej dla danego rodzaju biomasy i Dostawcy - za prawidłowe wykonanie ważenia, - za dokonanie rozładunku w miejscu wskazanym przez obsługę placu, - za wykonanie wszystkich czynności związanych z poruszaniem się po placu i rozładunkiem zgodnie z przepisami BHP, ppoż., ochrony środowiska, - za sprzątnięcie po sobie miejsca rozładunku, - za przekazanie Dokumentu Przyjęcia Dostawy zgodnego z dostarczanym rodzajem biomasy - za zgodne z obowiązującą normą (wewnętrzną instrukcją) pobieranie próbek, - za zgodne z obowiązującą normą (wewnętrzną instrukcją) przygotowanie próbki reprezentatywnej, - za przekazanie odpowiednio zabezpieczonych próbek do laboratorium biomasowego, - za odebranie od kierowcy Dokumentu Przyjęcia Dostawy i odpowiednie jego wypełnienie - za prawidłowe prowadzenie dokumentacji, - do podpisywania kwitów wagowych - do wjazdu na plac biomasowy zgodnie z harmonogramem - do wykonania rozładunku - do podpisania kwitu wagowego - do kontroli rozładunku dostawy, - do kontroli zgodności dostawy biomasy z DPD, - do kontaktów operacyjnych z DIR-em, Specjalistą ds. Obrotu, pracownikiem firmy eksploatującej plac biomasowy, - do wstrzymania rozładunku w przypadku zastrzeżeń co do jakości dostarczonej biomasy
Pracownik firmy eksploatującej plac biomasowy i przyjmującej dostawę Specjalista ds. Obrotu / Starszy Specjalista ds. Obrotu Specjalista ds. Rozliczeń / Starszy Specjalista ds. Rozliczeń - za wykonanie każdego dnia ważenia kontrolnego, - za wykonanie wszystkich czynności związanych z poruszaniem się po placu i poborem próbek zgodnie z przepisami BHP, ppoż., ochrony środowiska, Strona 6 / 27 - za prawidłowe wskazanie miejsca - do wizualnej kontroli jakości dostawy, do rozładunku dostawy, - do bieżącego administrowania - za przestrzeganie harmonogramu organizacją ruchu na placu, godzinowego rozładunku, - do nadzorowania rozładunku w obrębie - za nadzór nad postępowaniem kierowcy placu, od chwili zjazdu z wagi do opuszczenia - do wstrzymania dostawy niezgodnej placu biomasowego, z umową, - za wypełnienie w odpowiednim - do wstrzymania dostawy ponadplanowej, zakresie Dokumentu Przyjęcia - do kontaktów operacyjnych z wszystkimi Dostawy, firmami realizującymi prace w obrębie - za niedopuszczenie do rozładunku placu biomasowego samochodu niesprawnego technicznie, - za niedopuszczenie do rozładunku niezgodnie z przepisami BHP, ppoż., ochrony środowiska, - za zgodne z bieżącym zapotrzebowaniem - do bieżących kontaktów operacyjnych od Odbiorcy przygotowanie i wysłanie z Dostawcami, harmonogramu dostaw, - do bieżącej kontroli procesu - za wprowadzenie do zawieranych przyjmowania i rozładunku biomasy, umów zapisów o przestrzeganiu - do anulowania ważności karty wagowej przepisów BHP, ppoż., ochrony w przypadku korzystania z niej w sposób środowiska, nieuprawniony, - za zgodne z harmonogramem dostaw - do wstrzymania dostawy ponadplanowej przygotowanie zamówień na biomasę, lub niezgodnej z umową w godz. 07.00 - za programowanie i dysponowanie 15.00 kartami wagowym, - do inicjowania działań korygujących - za przyjęcie dostawy zgodnej z i zapobiegawczych w przypadku obowiązującymi umowami w godz. stwierdzenia odstępstw od warunków 07.00 15.00, umowy na dostawy biomasy, - za analizę przyczyn niedotrzymania - do inicjowania działań w przypadku warunków umowy na dostawy biomasy, stwierdzenia nieprawidłowości - za bieżące reagowanie na zgłaszane związanych z poborem i przygotowaniem uwagi od osób i firm, z którymi Odbiorca próbek prowadzi umowy powiązane obszarowo z dostawami biomasy - za prawidłowe i terminowe wykonanie rozliczeń za dostarczoną biomasę, - za weryfikację i prawidłowe prowadzenie dokumentacji związanej z dostawami biomasy, - za prawidłowe wykonanie rozliczenia i wysłanie raportu zrealizowanych dostaw biomasy Dyżurny Inżynier Ruchu DIR-B - za przyjęcie dostawy zgodnej z obowiązującymi umowami w godz. 07.00 15.00 Specjalista ds. Informatyki Przemysłowej - za utrzymanie w sprawności technicznej systemu informatycznego układu wagowego, - do bieżących kontaktów z pracownikiem laboratorium biomasy, - do bieżących kontaktów z Dostawcami, - do wstrzymania dostawy ponadplanowej lub niezgodnej z umową w godz. 07.00 15.00 - do wydawania bieżących poleceń operacyjnych związanych z logistyką na placu i rozładunkiem dostaw - do prowadzenia bieżącej kontroli pracy systemu informatycznego wagi biomasowej,
Strona 7 / 27 Specjalista ds. Utrzymania Urządzeń Biomasy Kierownik Wydziału Biomasa Eksploatacja Pracownik Laboratorium Biomasowego Specjalista ds. Utrzymania Specjalista ds. Zarządzania Majątkiem - za współpracę z odpowiednim Specjalistą ds. Utrzymania w zakresie aktualizacji instrukcji eksploatacyjnej systemu wagowego - za utrzymanie w sprawności technicznej układu mechanicznego samochodowych wag biomasowych, - za przekazanie tygodniowego zapotrzebowania na biomasę do Specjalisty ds. Obrotu, - za umożliwienie rozładunku zamówionej biomasy, zgodnie z harmonogramem otrzymanym do Specjalisty ds. Obrotu, - za nadzorowanie czynności przeładunkowych biomasy z wagonów kolejowych na samochody - za prawidłowe wykonanie badania analitycznego dostarczonej próbki biomasy, - za terminowe przekazanie wyników badania analitycznego próbek biomasy do Specjalisty ds. Rozliczeń - za eksploatację bocznicy kolejowej w zakresie ruchu wagonów z biomasą - za nadzorowanie ruchu samochodów z biomasą na trasie od bocznicy kolejowej do placu biomasowego - do nadawania określonych uprawnień użytkownikom systemu wagowego, - do wprowadzania korekt ważeń w systemie wagowym - do prowadzenia bieżącej kontroli stanu technicznego wagi biomasowej - do bieżących kontaktów operacyjnych ze Specjalista ds. Utrzymania, Specjalistą ds. Zarządzania Majątkiem oraz ze Specjalistą ds. Obrotu - do bieżących kontaktów operacyjnych ze Specjalistą ds. Rozliczeń oraz przedstawicielami firmy przygotowującej próbki z dostaw biomasy - do bieżących kontaktów operacyjnych z pracownikami spółki eksploatującej bocznicę kolejową, Kierownikiem Wydziału Biomasa Eksploatacja oraz ze Specjalistą ds. Obrotu - do bieżących kontaktów operacyjnych z Kierownikiem Wydziału Biomasa Eksploatacja oraz ze Specjalistą ds. Obrotu 4. Ogólne informacje o placu biomasowym Dojazd do placu składowego biomasy jest zlokalizowany od ul. 1. Armii Wojska Polskiego, przy wykorzystaniu istniejącej drogi wewnątrzzakładowej. Pasy ruchu dla pojazdów transportowych wyznaczone są poprzez układ oznakowania poziomego malowanie farbami drogowymi. Na terenie placu wyznaczono białą ciągłą linią drogę ppoż. Teren placu jest oświetlony. Plac biomasowy ma nawierzchnię wykonaną z betonu. Obciążalność nawierzchni placu składowania - pojazd kołowy o nacisku na oś do 27 ton. Plac jest ograniczony z trzech stron murem ochronnym, który nie pełni funkcji oporowej. Na placu znajdują się następujące obiekty i urządzenia technologiczne: a) budynek biurowy (portiernia i nastawnia), b) dwie wagi samochodowe, c) budynek rozładunku zrębki z drewna energetycznego i rębaka, wraz z obiektami towarzyszącymi, d) dwa betonowe zbiorniki magazynowe zrębki z drewna energetycznego K-5, e) trzy częściowo zadaszone stanowiska do rozładunku zrębki z drewna energetycznego, f) magazyn zrębki z drewna energetycznego K-6, g) dwa częściowo zadaszone stanowiska do rozładunku zrębki z biomasy lokalnej, h) zbiornik magazynowy zrębki z biomasy lokalnej, i) dwa częściowo zadaszone stanowiska do rozładunku peletu, j) dwa zbiorniki magazynowe peletu, k) układy podawcze zrębki i peletu, Do ważenia dostawy biomasy służą dwie wagi (wjazdowa i wyjazdowa). Samochody podczas ważenia zatrzymują się na platformie o konstrukcji betonowo-stalowej, która jest podparta w ośmiu punktach przetwornikami tensometrycznymi. Platforma posadowiona jest na fundamencie w taki sposób, że jego powierzchnia jezdna znajduje się na poziomie drogi. Na każdej wadze zainstalowane są po 4 wsporniki metalowe, w których znajdują się sensory optyczne służące pozycjonowaniu ważonego samochodu.
Schematycznie budowę platformy wagowej przedstawia poniższy rysunek. Strona 8 / 27 Parametry techniczne platformy wagowej. Obciążenie maksymalne Działka odczytowa Działka legalizacyjna Wymiary pomostu Zakres temperatur pracy czujników Platforma wagi 60 000 kg 20 kg 20 kg 18m x 3 m 30 C +70 C W prefabrykowanych pomostach wagi zatopione są stalowe elementy, do których mocowane są czujniki tensometryczne przetwarzające ciężar na sygnał elektryczny. Czujniki tensometryczne wagi połączone są z głowicą odczytową z systemem komputerowym rejestracji dostaw. Odczytu z ważenia można dokonać na głowicy odczytowej oraz na wielkogabarytowym zewnętrznym wyświetlaczu wyniku ważenia. Na obrzeżach obu wag ( przód i tył ) zamontowano czujniki optyczne, które kontrolują prawidłowość najazdu na wagę. Dodatkowo na chodniku okalającym wagę wyjazdową umieszczono betonowe zapory, uniemożliwiające najazd auta na chodnik podczas ważenia. Dowodem legalizacji wagi jest cecha legalizacyjna (zgodna z wzorem określonym przez Prezesa Urzędu Miar) umieszczona na przyrządzie albo świadectwo legalizacji (świadectwo legalizacji nie jest obligatoryjne w przypadku naniesienia na przyrząd pomiarowy cech legalizacyjnych). Zgodnie z ustawą z dnia 11 maja 2001 Prawo o Miarach Dz. U. 2001, Nr 63, poz. 636, zainstalowane wagi do ważenia dostaw biomasy oprócz cech legalizacyjnych (znaczka CE i znaczka przedstawiającego literę M na zielonym polu znajdującego się na wyświetlaczu w budynku portierni) posiadają wymaganą deklarację zgodności konieczną w celu uzyskania prawidłowej podstawy do rozliczeń. Deklaracja zgodności może być udostępniona na żądanie Dostawcy. 5. Warunki bezpieczeństwa obowiązujące na placu biomasowym Ze względu na specyfikę prowadzonych prac, tj. transport samochodowy o dużym natężeniu, zgromadzenie materiałów łatwopalnych, występowanie stref wybuchowych, w znajdującej się instalacji biomasowej, plac biomasowy jest miejscem, na którym obowiązują szczególne warunki bezpieczeństwa. Na placu biomasowym zabrania się przebywania osób nieupoważnionych i bez odpowiedniego przeszkolenia. Na całym placu biomasowym obowiązuje całkowity zakaz używania otwartego ognia i palenia papierosów. Wszyscy kierowcy realizujący dostawy biomasy oraz pracownicy firmy pobierającej próbki, powinni być przeszkoleni z zakresu BHP, ppoż. i ochrony środowiska, w zakresie niezbędnym do realizacji prac na placu biomasowym. Przeszkolenie wykonują pracownicy upoważnieni przez Odbiorcę. W trakcie przebywania na placu biomasowym kierowcy oraz pracownicy firmy pobierającej próbki zobowiązani są do korzystania z ubrań roboczych i sprzętu ochrony osobistej, przestrzegania poleceń operacyjnych oraz związanych z BHP, ppoż., ochroną środowiska, wydawanych przez osoby upoważnione przez Odbiorcę. Ubrania robocze powinny być w miarę jednolite i oznakowane nazwą Dostawcy. Dodatkowo kierowcy oraz pracownicy firmy pobierającej próbki powinni używać ubrań / kamizelek w kolorach jaskrawych lub z elementami odblaskowymi. Środki transportu wykorzystywane do realizacji dostaw biomasy powinny być sprawne technicznie, w czytelny sposób oznakowane nazwą Dostawcy, posiadać niezbędne badania w zakresie stanu technicznego. Samochody dostarczające biomasę powinny poruszać się po placu biomasowym z prędkością nie większą niż 10km/h. Samochody realizujące dostawy mogą przebywać tylko na terenie placu biomasowego, chyba że realizowany jest rozładunek biomasy z wagonów kolejowych. Wtedy ruch samochodów odbywać się może tylko po ściśle określonej trasie uzgodnionej z Odbiorcą. Zabrania się wykonywania napraw oraz mycia samochodów w obrębie placu. W przypadku wycieku substancji ropopochodnej, kierowca powinien postępować zgodnie z poleceniami pracownika firmy eksploatującej plac biomasowy. Kierowcy dostarczający biomasę powinni każdorazowo przestrzegać poleceń obsługi w zakresie wjazdu na plac biomasowy, wjazdu na wagę, wyznaczenia stanowiska na postój, wjazdu do miejsca rozładunku, opuszczenia miejsca rozładunku i wyjazdu z placu.
Strona 9 / 27 W strefie rozładunku dostaw zrębki zabrania się: przebywania osób nie uczestniczących w rozładunku w pobliżu samochodu i stanowiska rozładowczego, przy rozładunku samochodów, wchodzenia na murki oddzielające komory rozładowcze, wchodzenia do komór rozładowczych zrębków w trakcie pracy ruchomej podłogi. Wewnątrz budynku rozładunku zrębki oznakowana jest strefa zagrożenia wybuchem, dlatego też kierowca ma obowiązek po wjeździe do budynku założyć wyciąg na rurę wydechową pojazdu i uruchomić wentylator odsysający spaliny. Przed przystąpieniem do rozładunku zrębki kierowca powinien obowiązkowo, po otwarciu tylnych drzwi samochodu/kontenera, unieruchomić je w celu zabezpieczenia przed przypadkowym uderzeniem w osoby, elementy konstrukcji lub przedmioty znajdujące się w pobliżu. Jeżeli wystąpi konieczność usunięcia przedmiotów, które dostały się z biomasą do komory rozładowczej, pracownik obsługi powinien zatrzymać ruchomą podłogę w komorze rozładowczej. Kierowca może wyciągać z dołu zasypowego przedmioty znajdujące się w biomasie tylko i wyłącznie przy obecności pracownika obsługi, a do wyciągania przedmiotów z dołu zasypowego należy posługiwać się bosakiem lub postępować zgodnie z inną technologią uzgodnioną z pracownikami firmy eksploatacyjnej prowadzącej obsługę. Po zmroku prowadzenie jakichkolwiek prac na placu powinno odbywać się przy włączonym oświetleniu placu. Do typowych zdarzeń o charakterze wypadku należą: atak serca-zawał, rany, złamanie kości, krwotok zewnętrzny, porażenie prądem, utrata przytomności, omdlenie. W przypadku zaistnienia takiego wypadku, pożaru, lub innej potencjalnie niebezpiecznej sytuacji, każdy pracownik, który pierwszy zauważy zdarzenie natychmiast informuje o takim fakcie wszystkie osoby znajdujące się w pobliżu oraz powiadamia koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników znajdujących się na placu biomasowym, którym jest mistrz/brygadzista spółki eksploatującej plac biomasowy. Koordynator o zdarzeniu informuje Dyżurnego Inżyniera Ruchu tel. 85 654 95-91, 85 654 95-92, 85 654 97-27, który na podstawie uzyskanych informacji lub wizji lokalnej, podejmuje decyzje o wezwaniu odpowiednich służb ratowniczych. 6. Wymagania techniczne dotyczące środków transportu Dostawy biomasy realizowane są transportem samochodowym od poniedziałku do piątku w godz. 6.00-21.30, a w soboty od 8.00 do 20.00. Dopuszcza się, po uprzednim uzgodnieniu, realizację dostaw transportem kolejowym do bocznicy Odbiorcy, przeładowanie ładunku na auta i dalszy przewóz autami na plac biomasowy. Rozładunek wagonów nie może być prowadzony w dni wolne od pracy (niedziele i święta) oraz w godzinach nocnych (22.00-6.00). Dostawy biomasy w formie materiałów sypkich (zrębki, pelety, itp.) należy realizować następującymi pojazdami samochodowymi: samochód samowyładowczy z możliwością wyładunku tyłem, przyczepa/kontener/naczepa samowyładowcza z możliwością wyładunku tyłem. Samochody dostarczające do instalacji biomasę powinny być zabezpieczone w czasie transportu przed opadami deszczu i pyleniem. Zabezpieczenie przed pyleniem i opadami deszczu powinno umożliwiać szybkie odkrycie skrzyni ładunkowej i przystosowanie pojazdu do wyładunku tyłem. Czynności te powinny być prowadzone tylko z podestów i drabinek na stałe przytwierdzonych do naczepy/kontenera. 6.1 Rodzaje i wymiary pojazdów do transportu biomasy Wymagania techniczne dotyczące środków transportu przewożących zrębkę, pelety, itp.: maksymalny jednorazowy ładunek na jednym pojeździe: 90 mp długość maksymalna pojazdu (ograniczenie to dotyczy samochodów i przyczep tylnozsypowych): 18 m wysokość maksymalna przy wyładunku w budynku rozładunku zrębki: 12 m wysokość maksymalna przy wyładunku pod wiatą 8 m maksymalna długość zestawu: 18 m szczelny układ wydechowy. Maksymalna wysokość pojazdu, ze względu na wymiary bramy wjazdowej, nie powinna przekroczyć 4,1 m. W przypadku wystąpienia dostawach okazjonalnych wyjątkowo dopuszcza się dostawy innymi pojazdami samowyładowczymi, po wcześniejszych uzgodnieniach. Dostawy biomasy w formie drewna grubego realizuje się wyłącznie pojazdami samochodowymi z przyczepami (zestawem samochodowym). Zestawy muszą być wyposażone w dźwig z chwytakiem do rozładunku drewna.
Wymagania techniczne dotyczące środków transportu przewożących drewno grube: maksymalny jednorazowy ładunek na jednym pojeździe: 90 mp minimalna długość drewna na samochodzie: 1,2 m długość maksymalna drewna na samochodzie: 4 m maksymalna długość zestawu: 18 m. 7. Postępowanie podczas dostaw biomasy transportem samochodowym 7.1. ZASADY WJAZDU NA PLAC BIOMASOWY Strona 10 / 27 Wjazd na plac biomasowy odbywa się poprzez bramę nr 3, która otwierana jest przez pracownika ochrony. Kierowca samochodu może kontaktować się z pracownikiem ochrony wyłącznie przez otwierane okienko w budynku portierni. Do wjazdu na plac biomasowy upoważnia karta wagowa wydana przez Specjalistę ds. Obrotu. Do każdej karty wagowej przyporządkowane są w systemie wag samochodowych następujące informacje: nazwa Dostawcy(adres, NIP), numer rejestracyjny samochodu, imię i nazwisko kierowcy, grupa i rodzaj dostarczanej biomasy, numer umowy pomiędzy Dostawcą a Odbiorcą. Zabronione jest posługiwanie się kartą, wystawioną na inną osobę. W przypadku zagubienia karty lub jej zniszczenia, należy niezwłocznie zgłosić ten fakt Specjalistom ds. Obrotu. Samochody przyjeżdżające z biomasą ustawiają się przed szlabanem wjazdowym. Maksymalna liczba samochodów, które mogą znajdować się jednocześnie na placu biomasowym wynosi 12 sztuk, w przypadku, gdy pracują wszystkie układy rozładunku. Jeżeli któryś z układów rozładunku jest wyłączony z użytkowania, decyzję o wpuszczaniu kolejnych aut podejmuje mistrz/brygadzista spółki eksploatującej plac biomasowy w porozumieniu z pracownikiem ochrony. Przy ilości samochodów aktualnie znajdujących się na placu mniejszej niż 10, kolejny samochód z biomasą zostanie wpuszczony na plac. Przy ilości 10 samochodów, kolejny samochód musi oczekiwać przed szlabanem wjazdowym na wyjazd z placu rozładowanego już samochodu. Pracownik ochrony posiada tygodniowy plan dostaw w rozbiciu na poszczególne dni tygodnia, firmy i rodzaje biomasy, który otrzymuje od Specjalisty ds. Obrotu. Po identyfikacji kierowcy, który powinien okazać kartę wagową, pracownik ochrony otwiera szlaban wjazdowy na wagę. W przypadku dostawy ponadplanowej, pracownik ochrony wydaje polecenie zatrzymania dostawy i kieruje samochód na miejsce postojowe. Powiadamia o tym fakcie następujące osoby: godz. 07.00 15.00 Specjaliści ds. Obrotu: Andrzej Kosiński 85/6549574 Zbigniew Kulikowski 85/6549898, godz. 15.00-07.00 Dyżurny Inżynier Ruchu - 085/6549591, które decydują o dalszym sposobie postępowania z dostawą.
Strona 11 / 27 Poniżej zamieszczone rysunki przedstawiają sposób poruszania się samochodów dostarczających biomasę na poszczególne stanowiska rozładowcze:
Strona 12 / 27
Strona 13 / 27
Strona 14 / 27 7.2. PROCEDURA WAŻENIA ZAŁADOWANEGO AUTA. Samochód z dostawą wjeżdża na wagę nr 1, z prędkością nie większą niż 5 km/h tak, żeby wszystkie koła samochodu i przyczepy stały na wadze. W przypadku, gdy auto stanie częściowo na wadze i na drodze dojazdowej do wagi, czujniki optyczne zasygnalizują powyższy fakt i procedura ważenia zostanie wstrzymana automatycznie do czasu prawidłowego najazdu auta na wagę. Pali się czerwone światło, zabraniające opuszczania wagi przez samochód. Kierowca opuszcza pojazd, czeka ok. 30 sek. na ustabilizowanie się wskazania wagi i przykłada kartę wagową do czytnika. Poprawność wskazania oznajmia zapalenie się zielonego światła, zezwalającego na zjazd z wagi. W okienku pomiarowym na portierni pojawia się informacja: POMIAR 1 OK. NUMER REJESTRACYJNY POJAZDU. Kierowca pojazdu zjeżdża z wagi nr 1 na miejsce postojowe i czeka na polecenie pracownika firmy prowadzącej obsługę placu biomasowego, który decyduje o miejscu i sposobie rozładunku dostawy. 7.3 ROZŁADUNEK BIOMASY Podczas rozładunku biomasy kierowcy zobowiązani są do przestrzegania w pierwszej kolejności poleceń pracownika firmy prowadzącej obsługę placu biomasowego. Kierowca samochodu powinien rozładować samochód na wskazanym przez niego stanowisku, w przeciwnym wypadku nie zostanie pobrana próbka biomasy z dostarczonego ładunku, co uniemożliwi rozliczenie dostawy. Do czasu rozpoczęcia rozładunku auta, kierowca nie powinien przebywać w pobliżu innych pojazdów, prowadzących rozładunek. Na każdym stanowisku rozładowczym zrębków i peletu zamontowane są światła sygnalizacyjne. W czasie rozładunku samochodu oraz po rozładowaniu dostawy, gdy dół zasypowy jest napełniony biomasą pali się światło czerwone. Gdy na sygnalizatorze pali się czerwone światło, kierowca musi oczekiwać na pozwolenie do rozładunku na miejscu postojowym. Dopiero po zapaleniu światła zielonego i uzyskaniu zgody od pracownika obsługi placu, kierowca może wjeżdżać na miejsce rozładunku. W przypadku braku sygnalizacji świetlnej kierowca powinien zastosować się do poleceń pracownika obsługi placu. Niedopuszczalne jest rozpoczynanie i prowadzenie rozładunku biomasy bez upewnienia się, że w strefie rozładunku nie znajdują się osoby postronne. W trakcie rozładunku kierowca powinien zachowywać kontakt wzrokowy lub słuchowy z pracownikiem obsługi placu i pracownikiem firmy pobierającej próbki i na bieżąco informować ich o potencjalnych zagrożeniach. Na czas rozładunku kierowca musi w taki sposób zablokować tylne drzwi kontenera, aby nie uderzyły one w osoby nadzorujące rozładunek i pobierające próbki. Kierowca powinien przez cały czas rozładunku kontrolować stabilność pojazdu oraz równomierność opróżniania z biomasy. Przy rozładunku biomasy z kontenerów lub pojazdu typu wywrotka należy zachować szczególną ostrożność w przypadku, gdy biomasa przyklei się lub przymarznie do wewnętrznej ściany skrzyni lub kontenera. W przypadku, gdy biomasa przylgnie do ściany skrzyni lub kontenera, należy opuścić skrzynię/kontener i ponownie rozpocząć operację podnoszenia ze szczególną ostrożnością, sprawdzając czy zsuwanie materiału jest równomierne. Zabronione jest poruszanie się lub wykonywanie manewrów autem z podniesioną skrzynią ładunkową lub kontenerem. BEZWZGLĘDNIE ZABRANIA SIĘ PRZEBYWANIA OSÓB POSTRONNYCH PRZY ROZŁADUNKU BIOMASY Z WYWROTKI/KONTENERA Po skończonym rozładunku kierowca ma obowiązek posprzątać po sobie stanowisko rozładowcze. Pracownik firmy pobierającej próbki z dostaw biomasy powinien zachować szczególną ostrożność w czasie manewrowania samochodu przed rozładunkiem jak również w czasie rozładunku biomasy. Pobierając próbki biomasy z dostawy realizowanej wywrotką lub kontenerem, należy cały czas obserwować, czy pojazd jest stabilny, a w razie jakichkolwiek wątpliwości oddalić się i polecić kierowcy wstrzymanie rozładunku. W przypadku dostawy drewna grubego możliwy jest rozładunek na wskazane przez obsługę miejsce na placu lub na stół podawczy rębaka. Drewno rozładowuje się za pomocą dźwigu wchodzącego w skład zestawu transportowego. Operator zestawu rozładowczego ma obowiązek przed uruchomieniem maszyny sprawdzić, czy w zasięgu jej działania nie ma osób postronnych. Operator nie może przekraczać dopuszczalnych obciążeń zaczepu chwytaka. Pracownik firmy pobierającej próbki z dostaw biomasy odbiera od kierowcy Dokument Przyjęcia Dostawy (DPD) i własnoręcznym podpisem poświadcza zgodność danych wpisanych do dokumentu z dostarczoną biomasą. Pracownik firmy pobierającej próbki wpisuje do DPD numer kolejny dostawy oraz nadany numer próbki. Oryginał dokumentu zatrzymuje pracownik firmy pobierającej próbki, a kopię otrzymuje kierowca.
Strona 15 / 27 Pracownik firmy pobierającej próbki nadaje dla dostawy kolejny numer, przyjmując następujące zasady: wszystkie dostawy tej samej grupy biomasy od jednego Dostawcy w jednym dniu są oznakowane jednym numerem, pierwszy nadany numer dnia n+1 jest kolejnym numerem po ostatnim nadanym numerze dnia n, w przypadku każdego Dostawcy numer dostawy z danego dnia powinien być jednakowy z numerem próbki przekazywanej do laboratorium. 7.4 PROCEDURA WAŻENIA PUSTEGO AUTA PO ROZŁADUNKU Po rozładunku dostawy kierowca podjeżdża do wagi nr 2. Pracownik ochrony otwiera szlaban wyjazdowy, umożliwiając kierowcy wjazd na wagę. Samochód wjeżdża z prędkością nie większą niż 5 km/h. W przypadku, gdy auto stanie częściowo na wadze i na drodze dojazdowej do wagi, czujniki optyczne zasygnalizują powyższy fakt i procedura ważenia zostanie wstrzymana automatycznie do czasu prawidłowego najazdu auta na wagę. Pali się czerwone światło, zabraniające opuszczania wagi. Kierowca opuszcza pojazd, czeka ok. 30 sek. na ustabilizowanie się wskazania wagi i przykłada kartę wagową do czytnika. W okienku pomiarowym pojawia się informacja: POMIAR 2 OK. NUMER REJESTRACYJNY POJAZDU. Zapala się zielone światło, które pozwala na opuszczenie wagi i potwierdza prawidłowość procesu ważenia ładunku. Drukarka na portierni drukuje dwa kwity wagowe. Kierowca po sprawdzeniu prawidłowości danych, które znajdują się na kwitach podpisuje je wraz z pracownikiem ochrony.. W przypadku przyjazdu innym samochodem niż przypisany do karty, kierowca powinien na obu egzemplarzach kwitu wagowego skreślić nieprawidłowy numer rejestracyjny, wpisać prawidłowy numer rejestracyjny i zaparafować zmianę. Jeden kwit zabiera kierowca, drugi zostaje na portierni. 7.5. KOMUNIKATY, KTÓRE MOGĄ SIĘ WYŚWIETLIĆ W TRAKCIE WAŻENIA List nieważny przekroczony czas zamówienia, lub jego ilość (pracownik ochrony powinien skontaktować się z osobą uprawnioną do programowania kart Specjalistą ds. Obrotu), Brak listu zaczytana karta nie ma przypisanych danych (pracownik ochrony powinien skontaktować się z osobą uprawnioną do programowania kart Specjalistą ds. Obrotu), Załaduj auto wartość pomiaru1 była równa wartości pomiaru 2 ( kierowca źle przeprowadził procedurę ważenia, pracownik ochrony powinien poinformować o tym Specjalistę ds. Obrotu). W przypadku, gdy kierowca niewłaściwie najedzie na wagę, użyje niewłaściwej karty lub nie będzie posiadał karty, pracownik ochrony powinien wstrzymać dostawę i powiadomić o fakcie Specjalistę ds. Obrotu w godz. 7.00-15.00, a w pozostałych godzinach DIR-a. Podejmują oni wtedy decyzję o dalszym postępowaniu z dostawą po skonsultowaniu problemu ze Specjalistą ds. Informatyki Przemysłowej. 7.6 WARUNKI ODMOWY PRZYJĘCIA DOSTAWY Odbiorca ma prawo odmówić przyjęcia ładunku nie spełniającego wymogów określonych w umowie oraz zażądać usunięcia ze składu biomasy ładunku nie spełniającego tych wymogów w przypadku wykrycia odstępstwa już po rozładunku np. niezgodności biomasy deklarowanej z dostarczoną lub występowania w ładunku zanieczyszczeń. Biomasa taka traktowana jest jako niedostarczona. W przypadku stwierdzenia w biomasie przedmiotów mogących zakłócić pracę instalacji, pracownik przyjmujący dostawę zatrzymuje ruchomą podłogę w dole zasypowym. W obecności pracownika przyjmującego dostawę i na jego polecenie kierowca jest zobowiązany do zabrania wskazanych przez obsługę przedmiotów znajdujących się w biomasie. W celu sprawdzenia jakości biomasy, pracownik przyjmujący dostawę może zażądać rozładunku biomasy na plac składowy. W przypadku stwierdzenia dostarczenia biomasy niespełniającej wymagań określonych w umowie, biomasa zostanie załadowana na samochód na koszt Dostawcy i odesłana, a dostarczony ładunek biomasy traktuje się jako nieprzyjęty. Pracownik przyjmujący dostawę powinien zapisać wszystkie uwagi dotyczące ładunku w odpowiedniej rubryce Dokumentu Przyjęcia Dostawy z adnotacją: dostawa nieprzyjęta. Dostawa biomasy może być nieprzyjęta także w przypadku: dostarczenia biomasy w sortymencie innym niż w harmonogramie dobowym, dostarczenia biomasy w ilości większej niż w harmonogramie dobowym, dostarczenia biomasy o jakości niezgodnej z danymi zawartymi w umowie, dostarczenia biomasy niezgodnej z deklarowaną w DPD, dostarczenia biomasy środkiem transportu innym niż dopuszczalny.
Strona 16 / 27 8. Postępowanie podczas dostaw biomasy transportem kolejowym. Odbiorca umożliwia zainteresowanym Dostawcom realizację dostaw biomasy transportem kolejowym, po uprzednim uzgodnieniu szczegółów technicznych i uzyskaniu zgody odpowiednich służb Odbiorcy. Wagony podstawiane są na bocznicę kolejową przy placu składowym węgla. Rozładunek wagonów odbywa się sprzętem Dostawcy, na jego koszt i odpowiedzialność. Nadzór ze strony Odbiorcy pełnią: Specjalista ds. Utrzymania odpowiedzialny za eksploatację bocznicy kolejowej w zakresie ruchu wagonów z biomasą, Kierownik Wydziału Biomasa Eksploatacja w zakresie czynności przeładunkowych biomasy z wagonów na samochody, Specjalista ds. Zarządzania Majątkiem w zakresie ruchu samochodów z biomasą na trasie od bocznicy do placu biomasowego. Samochody przewożące biomasę do miejsca rozładunku, powinny poruszać się po wyznaczonych trasach. Czynności związane z podstawianiem wagonów na bocznicę kolejową, przeładunkiem biomasy z wagonów do samochodów i przejazdem samochodów na trasie bocznica kolejowa - plac biomasowy nie wchodzą w zakres niniejszej instrukcji. W zakresie ważenia dostaw i rozładunku obowiązują zasady opisane w pkt 4-7. Po zakończeniu rozładunku wagonów kolejowych Dostawca powinien posprzątać z rozsypanej biomasy bocznicę oraz drogę dojazdową z bocznicy do miejsca rozładunku. 9. Zasady ustalania harmonogramów tygodniowych dostaw Harmonogram tygodniowy dostaw wykonywany jest przez Specjalistę ds. Obrotu. Dyrektor ds. Wytwarzania lub osoba przez niego upoważniona przekazuje do Specjalisty ds. Obrotu informację o ilości zamawianej biomasy na kolejny tydzień, z podziałem na rodzaje biomasy, najpóźniej do godz. 13.00 w środę, w tygodniu poprzedzającym. Harmonogramy dostaw biomasy ustalane są na podstawie otrzymanego z Pionu Wytwarzania ENEA Wytwarzanie Segment Ciepło zamówienia oraz miesięcznego harmonogramu dostaw zapisanego w umowach z Dostawcami. Każdorazowo harmonogram dostaw na kolejny tydzień zatwierdza Dyrektor Departamentu Paliw Strategicznych i Transportu Enea Trading Sp. z o.o. lub osoba przez niego wyznaczona. Harmonogramy dostaw na następny tydzień wysyłane są poszczególnym Dostawcom: w środę do godz. 14.00 dla dostaw transportem kolejowym, w piątek do godz. 14.00 dla dostaw transportem samochodowym. Zbiorczy harmonogram tygodniowy wysyłany jest mailem przez Specjalistę ds. Obrotu do: Pionu Dyrektora ds. Wytwarzania, firmy pobierającej próbki, firmy ochrony, Dyżurnego Inżyniera Ruchu. Dostawcy powinni zgłaszać do Specjalisty ds. Obrotu propozycję dostaw na każdy kolejny tydzień najpóźniej do godz. 12.00 w czwartek, a w przypadku dostaw transportem kolejowym do godz. 12.00 we wtorek, w tygodniu poprzedzającym dany tydzień dostaw. Specjalista ds. Obrotu na bieżąco konsultuje się z Dostawcami oraz Pionem Wytwarzania i w miarę potrzeb koryguje wysokość dostaw. 10. Zasady poboru i przygotowania próbek Z każdego ładunku biomasy dostarczonej do instalacji będą pobierane próbki. Sposób poboru, przechowywania, znakowania i zabezpieczania próbek określa procedura stosowana przez firmę pomiarowo-kontrolną pobierającą próbki, przyjęta przez Odbiorcę wraz z normami PN-EN 14778:2011 Biopaliwa stałe Pobieranie próbek oraz PN-EN 14780:2011 Biopaliwa stałe Przygotowanie próbek. Przy pobieraniu próbek może być obecny przedstawiciel Dostawcy, np. kierowca lub inna zgłoszona wcześniej do Odbiorcy osoba, wyznaczona przez Dostawcę. Nieobecność przedstawiciela Dostawcy pozostaje bez wpływu na procedurę związaną z poborem próbek przez pracownika wykonującego usługę i ustalenie wartości opałowej przez laboratorium biomasowe Odbiorcy. Z każdego ładunku w trakcie rozładunku pojazdu są pobierane próbki, w ilości zależnej od sumy wszystkich dostaw zrealizowanych jednego dnia przez danego Dostawcę. Każda partia biomasy, z której będzie pobierana próbka, podlega wstępnej analizie przed pobraniem. Ocena partii obejmuje: określenie stopnia jednorodności materiału pod kątem jego uziarnienia i rodzaju, sprawdzenie zgodności deklarowanego rodzaju biomasy w Dokumencie Przyjęcia Dostawy z rodzajem faktycznie dostarczonym, sprawdzenie wizualne, czy dany materiał nie zawiera elementów niepożądanych jak np.: ziemia, piasek, kamienie, kawałki metalu, plastik, bryły lodu, śniegu oraz czy nie został zanieczyszczony chemicznie (np. zmieniony zapach, barwa biomasy) i odnotowanie tego stanu na Dokumencie Przyjęcia Dostawy i w zeszycie pracownika pobierającego próbkę.
Strona 17 / 27 Próbki z dostaw biomasy typu zrębka i biomasa sypka, pobierane są w trakcie rozładunku za pomocą łopatki do szczelnego foliowego worka. W przypadku, gdy w dostawie zostaną zauważone zanieczyszczenia możliwe do usunięcia, rozładunku można dokonać dopiero po ich usunięciu, przy czym zanieczyszczenia powinny zostać załadowane ponownie na samochód i wywiezione z terenu placu biomasowego. Wszystkie czynności związane z pobieraniem próbek należy wykonywać z zachowaniem ogólnych zasad BHP oraz szczegółowych zasad i przepisów obowiązujących u Odbiorcy. W szczególności zabrania się wchodzenia na murek oddzielający podłogi od stanowiska rozładowczego, na murki między dnami rozładowczymi oraz na zasypaną biomasę. Należy bezwzględnie wymagać, aby kierowcy przed rozładunkiem unieruchomili tylne drzwi kontenera. Duże kawałki drewna (kłody), z których pobierane są próbki, wybiera się losowo. Wybrane kawałki drewna (kłody) muszą być rozmieszczone równomiernie na skrzyni ładunkowej. Jeżeli jest możliwość, kłody z których zostaną pobrane próbki pierwotne, powinno oznaczać się (zaznaczenie farbą) przed rozładunkiem. W czasie rozładunku operator dźwigu znajdującego się na samochodzie powinien położyć ładunek chwytaka, w którym znajduje się kłoda wybrana do pobrania próbki na nawierzchni betonowej placu w bezpiecznej odległości od składowanych kłód. W wybranych kłodach wywierca się otwory ostrym wiertłem na przelot, minimum w odległości 300 mm od końców kłody. Wióry powstałe przy wierceniu zbiera się do pojemnika. Przed wierceniem należy oczyścić powierzchnię wiercenia z zanieczyszczeń, przy czym nie usuwa się kory przed wierceniem otworów. Wszystkie próbki pierwotne pobrane z dostaw biomasy z jednego dnia (od jednego Dostawcy) są umieszczane są w jednym pojemniku. Wszystkie próbki pierwotne należy dokładnie wymieszać ze sobą i następnie pomniejszyć w celu uzyskania dwóch lub więcej próbek reprezentatywnych. Pomniejszanie odbywa się za pomocą urządzenia mechanicznego do pomniejszania lub ręcznie (pomniejszanie ręczne wykonuje się metodami: spłaszczonej pryzmy lub mieszania i dzielenia biomasy metoda stożka i kwartowania). Pomniejszanie próbek przeprowadza się do momentu uzyskania wymaganej masy potrzebnej na przygotowanie próbek reprezentatywnych, która zależy od granulacji biomasy. Przyjmuję się, że próbka reprezentatywna do zbadania podstawowych parametrów biomasy w dostawie powinna mieć wagę nie mniejszą niż 4 kg. Pomniejszanie próbki przeprowadza się do momentu otrzymania masy potrzebnej do przygotowania dwóch próbek reprezentatywnych: próbki do określenia zawartości wilgoci i wartości opałowej, próbki rozjemczej. Pierwsza próbka z dostaw biomasy będzie badana przez laboratorium biomasowe Odbiorcy lub przez niezależne laboratorium zewnętrzne w przypadkach gdy laboratorium Odbiorcy nie będzie w stanie wykonywać analiz (np.: w przypadku awarii urządzeń do wykonywania analiz). Pracownik przygotowujący próbki wsypuje każdą próbkę laboratoryjną do worka foliowego, szczelnie zamyka, nie pozostawiając wolnej przestrzeni powietrza wewnątrz. Zamknięty worek z materiałem wkłada do drugiego worka (przezroczystego), pomiędzy worki wsuwa zawieszkę z opisem zgodnym z dyspozycją i także szczelnie zamyka. Na tak zabezpieczoną próbkę laboratoryjną zakłada plombę i druga zawieszkę z opisem (w przypadku stosowania przezroczystych worków foliowych nie wymaga się stosowania drugiej zawieszki na zewnątrz). Dopuszcza się stosowanie innych pojemników do pakowania próbek laboratoryjnych, które są szczelnie zamykane oraz pozwalają na zaczepienie plombą. Pracownik przygotowujący próbkę reprezentatywną umieszcza na zawieszce przy próbce następujące informacje: Numer zamówienia:... Towar/ilość (ton):... Numer próbki/waga próbki... Miejsce i data pobrania próbki... Sposób pobrania próbki... Narzędzie pobrania próbki Podpis inspektora/próbobiorcy... Wyniki badań analitycznych poszczególnych dostaw biomasy udostępniane są Dostawcom najpóźniej w terminie 3 dni od ich dostarczenia do Specjalisty ds. Rozliczeń. Dostawca ma prawo zgłoszenia reklamacji żądania zbadania próbki rozjemczej, w terminie 3 dni roboczych po udostępnieniu przez Odbiorcę wyników badań określających wartość opałową lub wilgotność dostarczonego paliwa.
Strona 18 / 27 Próbka rozjemcza jest przechowywana w standardowym opakowaniu przez okres 14 dni od dnia pobrania. Próbka rozjemcza może być poddana analizie kontrolnej w przypadku zgłoszenia reklamacji przez Dostawcę. 11. Zasady wykonywania analiz laboratoryjnych A. INFORMACJE WSTĘPNE Specjalista ds. Rozliczeń informuje codziennie laboratorium biomasowe o zakresie wykonywanych analiz dla poszczególnych dostaw, biorąc pod uwagę harmonogram tygodniowy dostaw. Specjalista ds. Rozliczeń podaje pracownikowi laboratorium biomasowego odpowiednie numery nadane próbkom przez pracownika firmy pobierającej próbki z dostaw biomasy. Wyniki pomiaru wilgoci dostarczonej biomasy są podstawą do określenia wartości opałowej biomasy w stanie roboczym i ustalenia ceny za dostarczoną biomasę. Odbiorca zastrzega sobie prawo do dokonywania pomiaru wilgotności ładunku biomasy przy pomocy przyrządu przenośnego z odczytem natychmiastowym w sytuacji, gdy oględziny dostarczonego ładunku dają podstawę do przypuszczenia, że wilgotność biomasy jest wyższa od dopuszczalnej. Wskazanie przyrządu przenośnego może być podstawą do odmowy przyjęcia ładunku. Dokonanie pomiaru przyrządem przenośnym będzie wykonywane niezależnie od pomiaru dokonywanego zgodnie ze standardową procedurą. Jeżeli wynik pomiaru dokonanego przyrządem przenośnym wykaże, że wilgotność biomasy w danej dostawie jest wyższa niż dopuszczalna, Odbiorca ma prawo do odmowy przyjęcia ładunku. Wartość opałową wyznacza się poprzez wyznaczenie ciepła spalania biomasy w stanie analitycznym i pomiar wilgotności próbki reprezentatywnej. Przed przystąpieniem do przygotowania próbki pracownik laboratorium sprawdza, czy stan opakowania i sposób zamknięcia dostarczonej próbki biomasy zapewnia szczelność i identyczność dostarczanych próbek. Ewentualne uwagi są zamieszczane przy podawaniu wyniku, w przypadku uszkodzenia opakowania pracownik laboratorium informuje o powyższym Specjalistę ds. Obrotu. B. SPOSÓB OZNACZANIA PARAMETRÓW ENERGETYCZNYCH BIOMASY Laboratorium biomasowe Odbiorcy posiada akredytację PCA oraz jest członkiem Ogólnokrajowej Sieci Laboratoriów Nadzorowanych LABIOMEN. Celem działalności sieci LABIOMEN jest utrzymywanie wysokiej biegłości laboratoriów w zakresie oceny właściwości energetycznych paliw stałych, szczególnie biomasy i paliw z udziałem biomasy oraz zapewnienie jednolitego systemu badań. Do oznaczeń parametrów jakościowych biomasy stosuje się niżej wymienione procedury techniczne Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu: Q/LP/04/A:2011 Biomasa do celów energetycznych. Przygotowanie próbek do badań. Q/LP/05/A:2011 Biomasa do celów energetycznych. Oznaczanie zawartości wilgoci. Q/LP/06/A:2011 Biomasa do celów energetycznych. Oznaczanie zawartości popiołu. Q/LP/08/A:2011 Biomasa do celów energetycznych. Oznaczanie zawartości siarki całkowitej automatycznymi analizatorami z detekcją w podczerwieni. Q/LP/27/A:2011 Biomasa do celów energetycznych. Oznaczanie zawartości wilgoci, części lotnych oraz popiołu analizatorem automatycznym. Q/LP/12/A:2011 Biomasa do celów energetycznych. Oznaczanie ciepła spalania i obliczanie wartości opałowej. PB-03:20142015 Biomasa do celów energetycznych. Oznaczanie zawartości węgla całkowitego. Metoda wysokotemperaturowego spalania z detekcją IR. Zakres Akredytacji Laboratorium Badawczego Nr AB 1120 obejmuje metody analityczne stosowane do oznaczania parametrów jakościowych próbek biomasy. C. USTALANIE ILOŚCI DOSTARCZONEJ BIOMASY Biomasa dostarczana do instalacji będzie każdorazowo ważona za pomocą wagi samochodowej należącej do Odbiorcy. Ważenie samochodu załadowanego i pustego wykonuje kierowca, nadzoruje go pracownik ochrony. Wskazania wagi są podane na kwitach wagowych dla każdego ładunku. W przypadku uzasadnionych wątpliwości co do wskazań wagi Dostawca może zażądać od Odbiorcy jej sprawdzenia przez niezależny podmiot wyznaczony wspólnie przez Dostawcę i Odbiorcę. Dostawca pokryje koszty zażądanego przez niego sprawdzenia wagi w przypadku, gdy nie zostanie stwierdzony błąd jej wskazań większy od określonego w odrębnych przepisach dla danej klasy dokładności ani inne wady powodujące jej nieprawidłowe działanie. W pozostałych przypadkach koszty sprawdzenia wagi pokryje Odbiorca.