Strona 1 z 10 Ogólny opis procesu certyfikacji operatorów maszyn i urządzeń technicznych 20 czerwiec 2017 Polski Instytut Certyfikacji Wydanie nr 1 Kopiowanie lub wykorzystywanie treści zawartych w niniejszej publikacji bez zgody Polskiego Instytutu Certyfikacji jest zabronione.
Strona 2 z 10 Spis treści 1. Wymagania kwalifikacyjne... 3 2. Wykaz maszyn i urządzeń według typu urządzenia, w których prowadzona jest certyfikacja... 3 2.1. Maszyny do robót ziemnych i drogowych podzielone według typu... 3 2.2. Maszyny rolnicze podzielone według typu... 4 2.3. Maszyny do obsługi naziemnej lotnisk podzielone według typu... 4 2.4. Maszyny do prac leśnych i obróbki drewna podzielone według typu... 5 2.5. Maszyny górnicze podzielone według typu... 5 2.6. Maszyny, urządzenia i narzędzia podzielone według typu... 5 3. Zakres uzyskanych kwalifikacji operatora w Polskim Instytucie Certyfikacji... 6 3.1. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn budowlanych... 6 3.2. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn rolniczych... 6 3.3. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn do obsługi naziemnej lotnisk... 7 3.4. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn leśnych... 7 3.5. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn górniczych... 8 3.6. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn, urządzeń i narzędzi... 8 4. Opis procesu certyfikacji... 8 4.1. Egzamin teoretyczny... 8 4.2. Egzamin praktyczny... 9 4.3. Ocena egzaminu kwalifikacyjnego... 9 4.4. Egzaminy powtórkowe... 9 4.5. Certyfikacja... 10 5. Prawa wnioskującego... 10 6. Obowiązki osoby certyfikowanej... 10 7. Opłaty... 10
Strona 3 z 10 1. Wymagania kwalifikacyjne Kandydat musi spełniać minimalne wymagania w zakresie szkolenia, kryteriów kwalifikacji na szkolenia oraz posiadać zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na danym typie maszyny. Kandydat starający się o certyfikację musi przedstawić udokumentowane potwierdzenie ukończenia z wynikiem pozytywnym szkolenia (zarówno szkolenia teoretycznego, jak i praktycznego) w zakresie danej grupy maszyn i w podziale na typ urządzenia, w którym wnioskuje o certyfikację. Szkolenie musi być zorganizowane zgodnie z wytycznymi programu certyfikacji, w uznanym przez Jednostkę ośrodku egzaminacyjno-szkoleniowym. Z obowiązkowego szkolenia zwolnione są osoby, które w okresie do pięciu lat przed przystąpieniem do programu certyfikacji, uzyskały uprawnienia państwowe do obsługi maszyn i urządzeń, co do których wnioskują o certyfikację. 2. Wykaz maszyn i urządzeń według typu urządzenia, w których prowadzona jest certyfikacja 2.1. Maszyny do robót ziemnych i drogowych podzielone według typu Tabela nr 2.1: Podział maszyn do robót ziemnych według typu 1 Układarki poboczy 2 Skrapiarki do nawierzchni bitumicznych 3 Recyklery i remontery nawierzchni dróg 4 Maszyny do produkcji, sortowania i uszlachetniania kruszyw 5 Zagęszczarki i ubijaki wibracyjne 6 Koparki jednonaczyniowe 7 Koparkoładowarki 8 Koparki wielonaczyniowe 9 Koparki wielonaczyniowe łańcuchowe do rowów 10 Spycharki 11 Równiarki 12 Zgarniarki 13 Ładowarki jednonaczyniowe 14 Pogłębiarki pływające 15 Palownice 16 Kafary 17 Wiertnice do kotwi 18 Wiertnice do technologii bezwykopowych
Strona 4 z 10 19 Zespoły maszyn do produkcji mieszanek mineralno-asfaltowych 20 Maszyny do rozkładania mieszanek mineralno-asfaltowych 21 Repavery i remixery 22 Remontery nawierzchni dróg 23 Frezarki do nawierzchni dróg samojezdne 24 Przecinarki do nawierzchni dróg o napędzie spalinowym 25 Zespoły maszyn do produkcji mieszanek betonowych 26 Maszyny do rozkładania mieszanek betonowych 27 Maszyny do stabilizacji gruntów 28 Walce drogowe 29 Wielozadaniowe nośniki sprzętu 2.2. Maszyny rolnicze podzielone według typu Tabela nr 2.2: Podział maszyn rolniczych według typu 1 Maszyny do rekultywacji gruntu 2 Maszyny siewne siewniki 3 Maszyny opryskowe 4 Kombajny do roślin okopowych 5 Kombajny zbożowe 6 Kombajny do zbioru roślin sadowniczych i warzyw 7 Prasy zwijające i rolujące 8 Przezucarka do kompostu 2.3. Maszyny do obsługi naziemnej lotnisk podzielone według typu Tabela nr 2.3: Podział maszyn do obsługi naziemnej lotnisk według typu 1 Oczyszczarka lotniskowa 2 Odladzacz samolotu 3 Rękaw lotniczy 4 Urządzenia do odśnieżania 5 Samochody transportowe do kontenerów 6 Pomosty transportowe 7 Wózki transportowe 8 Drabinki transportowe
Strona 5 z 10 2.4. Maszyny do prac leśnych i obróbki drewna podzielone według typu Tabela nr 2.4: Podział maszyn leśnych według typu 1 Rębaki i rozdrabniacze 2 Forwarder 3 Kombajn zrębowy harvester 4 Ciągniki leśne i skiddery 5 Mulczery i frezarki do pni 2.5. Maszyny górnicze podzielone według typu Tabela nr 2.5: Podział maszyn górniczych według typu 1 Zwałowarki, 2 Ładowarki wielonaczyniowe 3 Przenośnik zgrzebłowy 4 Ciągniki manewrowe 5 Kolejki podwieszane 6 Kolejki spągowe 7 Kombajn ścianowy 8 Kombajn chodnikowy 9 Wóz wiertniczy 10 Wóz kotwiący 2.6. Maszyny, urządzenia i narzędzia podzielone według typu Tabela nr 2.6: Podział maszyn, urządzeń i narzędzi według typu 1 Kompaktory 2 Wozidła technologiczne 3 Zamiatarki drogowe 4 Samojezdne platformy transportowe 5 Ścinarki poboczy 6 Rozdrabniarki gałęzi 7 Przenośniki taśmowe 8 Kosiarki samojezdne 9 Kosy spalinowe 10 Motopompy 11 Torkietnice i agregaty tynkarskie
Strona 6 z 10 12 Malowarki znaków na jezdni 13 Odsnieżarki mechaniczne 14 Lokomotywki wąskotorowe 15 Wielozadaniowe zasilacze hydrauliczne 16 Elektrownie polowe 17 Sprężarki przewoźne 18 Wibroprasy / prasy 19 Przecinarki plazmowe cnc 20 Ratraki 21 Obrabiarki cnc 22 Pilarki mechaniczne 23 Suwnice 24 Żurawie 25 Podesty ruchome 26 Wózki jezdniowe podnośnikowe 27 Wozy asenizacyjne 28 Pistolety do wstrzeliwania kołków 29 Hakowy 30 Wyciągi linowe, wspinaczkowe i asekuracyjne 31 Narzędzie ręczne o napędzie spalinowym, elektrycznym, hydraulicznym i pneumatycznym 3. Zakres uzyskanych kwalifikacji operatora w Polskim Instytucie Certyfikacji 3.1. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn budowlanych maszyny z grupy maszyn budowlanych, w tym: kompetencje w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn, znajomość pracy z dokumentacją techniczną maszyny, wystarczającą praktyczną wiedzę i praktyczne umiejętności obsługi maszyn, ogólną znajomość technologii pracy i budowy maszyny, znajomość dokonywania przeglądu technicznego maszyn, wprowadzania szczególnych zaleceń naprawczych i/lub konserwacyjnych dla maszyny, planowania pracy i samodzielnego kierowania zadaniami związanymi z organizacją pracy. 3.2. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn rolniczych maszyny z grupy maszyn rolniczych, w tym: kompetencje w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn,
Strona 7 z 10 znajomość pracy z dokumentacją techniczną maszyny, wystarczającą praktyczną wiedzę i praktyczne umiejętności obsługi maszyn, ogólną znajomość technologii pracy i budowy maszyny, znajomość dokonywania przeglądu technicznego maszyn, wprowadzania szczególnych zaleceń naprawczych i/lub konserwacyjnych dla maszyny, planowania pracy i samodzielnego kierowania zadaniami związanymi z organizacją pracy, podstawową wiedzę na temat upraw rolnych, podstawowa wiedzę z zakresu zagrożeń chemicznych występujących w rolnictwie. 3.3. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn do obsługi naziemnej lotnisk maszyny z grupy maszyn lotniczych w tym: kompetencje w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn, znajomość pracy z dokumentacją techniczną maszyny, wystarczającą praktyczną wiedzę i praktyczne umiejętności obsługi maszyn, ogólną znajomość technologii pracy i budowy maszyny, znajomość dokonywania przeglądu technicznego maszyn, wprowadzania szczególnych zaleceń naprawczych i/lub konserwacyjnych dla maszyny, planowania pracy i samodzielnego kierowania zadaniami związanymi z organizacją pracy, podstawową wiedzę na temat ruchu na płycie lotniska, podstawowa wiedzę z zakresu zagrożeń chemicznych występujących w lotnictwie, podstawowa wiedzę z zakresu zagrożeń terrorystycznych. 3.4. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn do prac leśnych i obróbki drewna maszyny z grupy maszyn do prac leśnych i obróbki drewna, w tym: kompetencje w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn, znajomość pracy z dokumentacją techniczną maszyny, wystarczającą praktyczną wiedzę i praktyczne umiejętności obsługi maszyn, ogólną znajomość technologii pracy i budowy maszyny, znajomość dokonywania przeglądu technicznego maszyn, wprowadzania szczególnych zaleceń naprawczych i/lub konserwacyjnych dla maszyny, planowania pracy i samodzielnego kierowania zadaniami związanymi z organizacją pracy.
Strona 8 z 10 3.5. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn górniczych maszyny z grupy maszyn górniczych, w tym: kompetencje w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn, znajomość pracy z dokumentacją techniczną maszyny, wystarczającą praktyczną wiedzę i praktyczne umiejętności obsługi maszyn, ogólną znajomość technologii pracy i budowy maszyny, znajomość dokonywania przeglądu technicznego maszyn, wprowadzania szczególnych zaleceń naprawczych i/lub konserwacyjnych dla maszyny, planowania pracy i samodzielnego kierowania zadaniami związanymi z organizacją pracy, podstawową wiedzę na temat ruchu zakładu górniczego, znajomość zagrożeń występujących podczas prac górniczych. 3.6. Uzyskane kwalifikacje operatora maszyn, urządzeń i narzędzi maszyny z grupy maszyn, urządzeń i narzędzi, a w tym: kompetencje w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn, znajomość pracy z dokumentacją techniczną maszyny, wystarczającą praktyczną wiedzę i praktyczne umiejętności obsługi maszyn, ogólną znajomość technologii pracy i budowy maszyny, znajomość dokonywania przeglądu technicznego maszyn, wprowadzania szczególnych zaleceń naprawczych i/lub konserwacyjnych dla maszyny, planowania pracy i samodzielnego kierowania zadaniami związanymi z organizacją pracy. 4. Opis procesu certyfikacji 4.1. Egzamin teoretyczny Egzamin teoretyczny dotyczy wiedzy ogólnej i zasad BHP, budowy, bezpiecznej eksploatacji maszyn, norm i specjalistycznych zakresów opisanych dla poszczególnych grup maszyn odpowiednio w pkt 3. Podczas egzaminu teoretycznego kandydat rozwiązuje test jednokrotnego wyboru, to znaczy do każdego z pytań dokonuje wyboru jednej właściwej odpowiedzi z trzech możliwych. Liczba pytań, na które musi odpowiedzieć kandydat w zależności od grupy maszyn zawarta jest w Tabeli nr 4.1. Czas przeznaczony na odpowiedź na jedno pytanie wynosi 2 minuty.
Strona 9 z 10 Tabela nr 4.1: Liczba pytań - egzamin ogólny i specjalistyczny Grupy Liczba pytań o / s 1 Maszyny do robót ziemnych i drogowych 12/8 2 Maszyny rolnicze 12/8 3 Maszyny do obsługi naziemnej lotnisk 24/12 4 Maszyny do prac leśnych i obróbki drewna 12/8 5 Maszyny górnicze 12/8 6 Maszyny, urządzenie i narzędzia 12/8 o ogólne / s specjalistyczne 4.2. Egzamin praktyczny Egzamin praktyczny obejmuje: sprawdzenie umiejętności związanymi z bezpieczna obsługą maszyn i urządzeń, przeprowadzenie zalecanych obsług technicznych, wykonanie zadań egzaminacyjnych wyznaczonych przez egzaminatora, obejmujących pełne cykle pracy maszyn i urządzeń. Czas egzaminu zależy od rodzaju zadań egzaminacyjnych, dopuszczalny czas realizacji zadań egzaminacyjnych wynosi 30 min. 4.3. Ocena egzaminu kwalifikacyjnego Wynik pozytywny w zakresie części teoretycznej uzyskuje osoba, która wskazała minimum 65% poprawnych odpowiedzi w teście ogólnym oraz minimum 50% poprawnych odpowiedzi w teście specjalistycznym. Wynik pozytywny w zakresie części praktycznej uzyskuje osoba, która wykonała w sposób bezpieczny, zgodny instrukcją i dokumentacją techniczno-ruchową maszyny lub urządzenia zlecone zadania praktyczne. 4.4. Egzaminy powtórkowe Wytyczne dla egzaminów poprawkowych: Kandydat, który nie zaliczył egzaminu z powodu nieetycznego zachowania, składa wniosek o przystąpienie do egzaminu ponownie, Kandydat, który nie uzyskał pozytywnej oceny egzaminu kwalifikacyjnego, może powtarzać egzamin kwalifikacyjny pod warunkiem, że egzamin poprawkowy odbędzie się, co najmniej po upływie jednego tygodnia i nie później niż 2 lata od pierwszego egzaminu, Kandydat, który uzyskał negatywną ocenę z egzaminów kwalifikacyjnych składa wniosek o przystąpienie do egzaminu ponownie.
Strona 10 z 10 4.5. Certyfikacja Kandydat, który uzyska pozytywny wynik egzaminu kwalifikacyjnego otrzymuje certyfikat wydany przez Jednostkę, potwierdzający jego kompetencje i kwalifikacje w określonym na Wniosku o certyfikację zakresie. 5. Prawa wnioskującego Kandydaci, niezależnie czy są zatrudnieni, prowadzą własną działalność lub są bezrobotni, muszą: przedstawić udokumentowane potwierdzenie ukończenia z pozytywnym wynikiem kursu szkoleniowego, w uznanym przez Jednostkę ośrodku egzaminacyjno-szkoleniowym, przedstawić zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na danym typie maszyny, przestrzegać Zasad etyki opublikowanych przez Jednostkę, jeżeli wymagają tego inne przepisy prawne, posiadać stosowne uprawnienia. 6. Obowiązki osoby certyfikowanej Osoba certyfikowana musi: przestrzegać Zasad etyki opublikowanych przez Jednostkę, przejść okresowe badania medycyny pracy powiadomić Jednostkę i pracodawcę, jeżeli warunki ważności certyfikacji nie są spełnione. 7. Opłaty Opłaty za certyfikację w Jednostce, zostały określone na podstawie Cennika opłat za czynności certyfikacyjne, dostępnego na stronie internetowej www.polincert.pl.