IRENA SENDLEROWA (1910-2008) Niezwykły człowiek Bohater naszych czasów
PRZESŁANIE IRENY SENDLEROWEJ Ludzi należy dzielić na dobrych i złych. Rasa, pochodzenie, religia, wykształcenie, majątek nie mają znaczenia. Tylko to, jakim się jest człowiekiem.
ROK IRENY SENDLEROWEJ 8 czerwca 2017 r. Sejm RP ustanowił rok 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej, oddając w ten sposób hołd Tej, która z największym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego człowieka. Z inicjatywą ustanowienia Roku Ireny Sendlerowej wystąpił Rzecznik Praw Dziecka z okazji przypadającej dziesiątej rocznicy jej śmierci.
UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 8 czerwca 2017 r. w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej Irena Sendlerowa, pseudonim okupacyjny Jolanta, to wybitna polska działaczka społeczna. Urodziła się 15 lutego 1910 roku w Warszawie, gdzie zmarła 12 maja 2008 roku. W czasie II wojny światowej jako kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom Żegota zorganizowała siatkę ludzi i instytucji, z którymi niosła pomoc dzieciom z getta. Przyczyniła się do ocalenia z Holokaustu około 2500 żydowskich dzieci. Z narażeniem życia, heroizmem, w największej konspiracji wyprowadzała dzieci z warszawskiego getta, a następnie znajdowała im schronienie w polskich rodzinach, klasztorach i domach opieki. W październiku 1943 roku Irena Sendlerowa została aresztowana, była przesłuchiwana i torturowana w siedzibie Gestapo przy alei Szucha i więziona przez 100 dni na Pawiaku. Nawet pod groźbą kary śmierci nie zdradziła swoich współpracowników ani nie ujawniła żadnych informacji. Prowadzony przez Irenę Sendlerową rejestr uratowanych dzieci pozwolił im na poznanie ich własnej tożsamości, a także odnalezienie bliskich po zakończeniu II wojny światowej. Irena Sendlerowa została uhonorowana w 1965 roku medalem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, w 2003 roku Orderem Orła Białego, w 2007 roku Orderem Uśmiechu. Od 1990 roku Honorowa Obywatelka państwa Izrael. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 10. rocznicę śmierci Ireny Sendlerowej oddaje hołd Tej, która z największym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego człowieka, i ogłasza rok 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej. MARSZAŁEK SEJMU / / Marek Kuchciński
BIOGRAFIA Irena Stanisława Sendlerowa urodziła się 15 lutego 1910 r. w Warszawie. Wczesne dzieciństwo jednak spędziła w podwarszawskim Otwocku. Jej ojciec Stanisław Krzyżanowski był tam lekarzem i założycielem pierwszego sanatorium przeciwgruźliczego. Po śmierci ojca w lutym 1917 r. Irena z matką przeniosły się do Warszawy. Janina i Stanisław Krzyżanowscy, rodzice Ireny Sendlerowej
Studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. W 1932 r. podjęła pracę w Sekcji Opieki nad Matką i Dzieckiem Obywatelskiego Komitetu Pomocy Społecznej w Warszawie. Od 1935 r. zajmowała się pomocą biednym mieszkańcom Annopola, kierowała referatem do walki z włóczęgostwem, żebractwem oraz szkoliła personel do pracy socjalnej.
W czasie okupacji była zatrudniona jako opiekunka społeczna w Referacie Opieki Otwartej w Wydziale Opieki i Zdrowia Zarządu Miejskiego. W październiku 1939 roku władze niemieckie zakazały udzielania jakiejkolwiek pomocy ludności żydowskiej. Udzielanie pomocy Żydom stało się jeszcze trudniejsze po utworzeniu w październiku 1940 roku getta i odizolowaniu go miesiąc później od reszty miasta.
WARSZAWSKIE GETTO Irena Sendlerowa została koordynatorką i najbardziej aktywną uczestniczką akcji objęcia żydowskich dzieci działaniami prowadzonymi przez Referat Opieki Zamkniętej nad Dziećmi i Młodzieżą Wydziału Opieki i Zdrowia, polegających na kierowaniu bezdomnych dzieci do zakładów opiekuńczych.
Akcja ratowania Żydów z warszawskiego getta uległa nasileniu latem 1942, po rozpoczęciu przez Niemców wywózek do obozu zagłady w Treblince. W listopadzie 1942 roku Irena Sendlerowa nawiązała kontakt z tworzoną Radą Pomocy Żydom Żegota. Jesienią 1943 roku została kierownikiem referatu dziecięcego.
Irena Sendlerowa pracując w Żegocie odpowiadała za: umieszczanie oddzielonych od rodziców lub osieroconych żydowskich dzieci w klasztorach, przytułkach, zakładach opiekuńczych i wychowawczych oraz polskich rodzinach, dostarczanie dzieciom fałszywych metryk urodzenia, a także świadczenie na ich rzecz stałej pomocy finansowej, materialnej i lekarskiej Dom ks. Boduena w Warszawie, w którym udzielono schronienia ok. 200 żydowskim dzieciom przede wszystkim Irena Sendlerowa narażając swoje życie, wyprowadzała dzieci poza granice getta.
Bardzo małe dzieci, nawet niemowlęta były usypiane luminalem i wywożone w workach, pudłach, drewnianych skrzynkach, w karetce sanitarnej. Nieco starsze dzieci, też uśpione i dobrze schowane, przemycano pierwszym Nieistniejąca zajezdnia tramwajowa Muranów przy ul. Sierakowskiej 8/Żoliborskiej 3/5 wykorzystywana do przerzucania żydowskich dzieci na stronę aryjską rannym tramwajem, którym kierował zawsze ten sam, zaufany motorniczy.
Dzieci kilkuletnie, opuszczały getto przez gmach sądów na Lesznie lub kościół, który też miał dwa wejścia i wyjścia. Dzieci dużo starsze i młodzież mogły opuścić getto tylko z tak zwanymi brygadami pracy. Wczesnym świtem wmieszane w tłum ludzi dorosłych, wychodziły z nimi do pracy fizycznej po Ulica Leszno przy skrzyżowaniu z ul. Żelazną, jedno z wejść do warszawskiego getta wykorzystywanych przez Irenę Sendlerową aryjskiej stronie. Za murem łącznicy przejmowali nad nimi dalszą opiekę.
Wszystkie dzieci, bez względu na wiek, trafiały najpierw do jednej z dziesięciu tzw. domowych placówek pogotowia opiekuńczego. Tu przechodziły kilkudniowy lub kilkutygodniowy okres aklimatyzacji w nowych warunkach. W tym czasie przygotowywano dla nich fałszywe dokumenty tożsamości. Wraz z nową metryką i czystym ubraniem dostawały szansę na dalsze życie.
Irena Sendlerowa zorganizowała też na dużą skalę akcję poszukiwania dzieci żydowskich, które same bądź z pomocą innych osób wydostały się getta i błąkały po ulicach, a nawet przedmieściach Warszawy. Dzieci te najczęściej były po traumatycznych przeżyciach. Bywało, że na ich oczach zginęli Dzieci żydowskie najprawdopodobniej po tzw. stronie aryjskiej (bez znaku rozpoznawczego - Gwiazdy Dawida). Szukający żywności lub schronienia poza murami... najbliżsi. Tygodniami, a nawet miesiącami pomieszkiwały w piwnicach, schowkach, ziemiankach.
Za swoją działalność Irena Sendlerowa trafiła na Pawiak została aresztowana przez Gestapo 21 października 1943 roku. Była przesłuchiwana i torturowana. Została uwolniona 13 listopada 1943 roku, dzięki wpłaconej łapówce przez organizację Żegota. W latach 1939-1944 Pawiak był największym niemieckim więzieniem politycznym na terytorium okupowanej Polski
W 1944 roku Irena Sendlerowa wzięła udział w Powstania Warszawskiego. Prowadziła punkt medyczny, a potem szpital powstańczy. Ostatnim miejscem wojennej służby medycznej Ireny Sendlerowej był szpital na Okęciu. Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne
W wyzwolonej Warszawie Irena Sendlerowa włączyła się w wielką akcję pomocy dzieciom osieroconym przez wojnę, okaleczonym, zagubionym. Powoływała instytucje i placówki opiekuńczowychowawcze. Próbowała reaktywować zawód pracownika społecznego i kształcić kadry dla tego zawodu.
Trudne czasy stalinizmu, a potem PRL zatarły pamięć o wojennych bohaterach, którzy nie walczyli na frontach, ale ratowali dzieci skazane na załadę. Irena Sendlerowa zmarła 12 maja 2008 roku Grób Ireny Sendlerowej na warszawskim cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Jej niezwykłe życie i dzieło budzi dzisiaj w całym świecie zainteresowanie literatów, dziennikarzy, artystów i samych dzieci. Dzieci Ireny Sendlerowej - scenariusz filmu powstał na podstawie książki Matka dzieci Holocaustu. Historia Ireny Sendlerowej
LISTA IRENY SENDLEROWEJ Irena Sendlerowa prowadziła zaszyfrowaną kartotekę dzieci oraz dorosłych objętych pomocą Żegoty. Krótko przed wybuchem powstania warszawskiego zakopała zaszyfrowaną kartotekę Żegoty zwaną listą Sendlerowej w dwóch butelkach w ogrodzie domu Segment Spółdzielni Mieszkaniowej Ognisko przy ul. Lekarskiej 9, w którym w okresie okupacji znajdowało się pogotowie opiekuńcze dla żydowskich dzieci. Piotrowskiej przy ul. Lekarskiej 9. W jego ogrodzie w 1944 ukryto zaszyfrowaną kartotekę referatu dziecięcego Żegoty
W wyniku działań Żegoty i współpracujących z nią organizacji, Irena Sendlerowa podjęta próbę uratowania ok. 2500 żydowskich dzieci. Lista żydowskich dzieci objętych ewidencją Żegoty prowadzona przez Irenę Sendlerową zachowała się Dzieci uratowane przez Irenę Sendlerową. Zdjęcie z 1943 r. niemalże w pełnej wersji.
W 1945 roku lista Ireny Sendlerowej została wykopana i po przepisaniu przekazana Adolfowi Bermanowi. To pozwoliło Centralnemu Komitetowi Żydów Polskich na połączenie dzieci z ocalałymi z Holocaustu z rodzicami, ich krewnymi lub umieszczenie ich w ośrodkach prowadzonych przez Komitet. Stamtąd wiele z nich wyjechało Irena Sendlerowa z ocalałymi później do Palestyny i Izraela.
WSPOMNIENIA IRENY SENDLEROWEJ Ze wszystkich moich najbardziej dramatycznych przeżyć wojennych, jak tortury na Pawiaku, w gestapo na alei Szucha, umierająca młodzież w szpitalu powstańczym, w którym byłam pielęgniarką, nie zrobiły na mnie takiego wrażenia, jak widok tego pochodu Janusz Korczak zginął z 200 dziećmi w komorze gazowej, do końca trzymały go za ręce. Kadr z Filmu Andrzeja Wajdy Korczak Korczaka, z dziećmi idącymi spokojnie na spotkanie śmierci.
Do dziś śni mi się mieszkanie w getcie. Mówię rodzicom: - Umieszczę wasze dziecko u dobrej, polskiej rodziny albo w zakładzie opiekuńczym. Matka i babka rzucają się na dziecko, obsypują je pocałunkami. Płacz, spazmy. Ojciec pyta: - Jaka jest gwarancja, że dziecko przeżyje wojnę? Żadna odpowiadam. Nie wiem nawet, czy wyjdę z nim teraz żywa z getta.
Żałuję tylko jednej rzeczy mogłam zrobić więcej. To uczucie żalu będzie mi towarzyszyć aż do momentu śmierci
Każde uratowane przy moim udziale dziecko żydowskie jest usprawiedliwieniem mojego istnienia na tej ziemi, nie tytułem do chwały
WYRÓŻNIENIA IRENY SENDLEROWEJ Order Uśmiechu (2007) Order Orła Białego (2003) Order Ecce Homo (2002) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2001) Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Order Orła Białego - najstarsze i najwyższe odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej Polskiej nadawane za znamienite zasługi cywilne i wojskowe Polski (1996)
Order Uśmiechu to najpiękniejsza rzecz jaka mnie w życiu spotkała, obok tego listu, od Ojca Świętego Jana Pawła II mówiła Irena Sendlerowa. Odznaczenie to zostało jej przyznane przez dzieci 11 kwietnia 2007 roku. Order Uśmiechu międzynarodowe odznaczenie nadawane za działania przynoszące dzieciom radość
W 1965 roku Irena Sendlerowa otrzymała Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne, nadawane nie-żydom, przyznawane przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem w Jerozolimie.
Przykład bohaterskiej działalności Ireny Sendlerowej uczy, że ludzie nie mogą pozostać bierni i milczeć, mając świadomość, że gdzieś obok nich drugiemu człowiekowi dzieje się krzywda.
PREZENTACJĘ PRZYGOTOWAŁA HANNA DOKURNO I KLASA OSB