GMINA SIEDLCE 2009 Spis treści Wstęp. 3 Podstawowe pojęcia... 4 Fazy alkoholizmu. 7 UzaleŜnienie od alkoholu objawy.. 8 Test CAGE 10 WspółuzaleŜnienie objawy.. 11 Jak nie pomagać w piciu?. 12 Miejsca pomocy.. 15 Wykaz mityngów Anonimowych Alkoholików.. 20 Wykaz mityngów Al Anon 21 Bibliografia 22 2
Wstęp Niniejsza publikacja stworzona została w ramach projektu socjalnego w trakcie specjalizacji II stopnia w zawodzie pracownik socjalny. Informator jest opracowaniem dotyczącym problemu uzaleŝnień od alkoholu skierowanym do mieszkańców Gminy Siedlce. Przeznaczony jest dla osób i rodzin szukających pomocy w tym zakresie. Ma za zadanie dostarczenie podstawowej wiedzy na temat problemu oraz wskazanie miejsc, gdzie moŝna uzyskać pomoc i wsparcie. Wydany został ze środków budŝetu Gminy Siedlce w ramach działalności Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Siedlcach. Beata Trzcińska Specjalista pracy socjalnej w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Siedlcach Przewodnicząca GKRPA 3 PODSTAWOWE POJĘCIA UzaleŜnienie to silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zaŝywania jakiejś substancji. UzaleŜnienie od alkoholu, czyli alkoholizm, jest chroniczną, postępującą i potencjalnie śmiertelną chorobą, która zaczyna się i rozwija podstępnie, bez świadomości osoby zainteresowanej. Charakteryzuje się tym, Ŝe picie dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio większą wartość dla osoby. Polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych i moŝe doprowadzić do przedwczesnej śmierci. MoŜe jednak być powstrzymywana, jeŝeli osoba uzaleŝniona podejmie terapię. Alkohol etylowy (ETOH) - to bezbarwna substancja chemiczna o ostrym i piekącym zapachu, który dość szybko się utlenia i moŝe zapłonąć błękitnym ogniem. Substancja ta w bardzo krótkim czasie po zaŝyciu, moŝe zmienić stan psychiczny człowieka. 4
Napoje alkoholowe to napoje zawierające alkohol etylowy w róŝnym stęŝeniu. Zatem piwo, wino i wódka zawierają ten sam alkohol. 1 butelka/puszka piwa 0,5l o mocy 5% = ok.2 porcje standardowe 1 butelka wina 0,75l o mocy 12% = ok. 7,5 porcji standardowych 1 butelka wódki 0,5l o mocy 40% = ok.17 porcji standardowych 1 porcja standardowa to około 10 gram czystego alkoholu. WspółuzaleŜnienie to forma przystosowania się do nieprawidłowego układu relacji międzyludzkich, co umoŝliwia zachowanie dotychczasowego układu, a jednocześnie odbiera szanse na jego zmianę. Cechą charakteryzującą osobę współuzaleŝnioną jest przekonanie 5 o jej zdolności do wywierania znaczącego wpływu na drugiego człowieka, pomimo powtarzających się niepowodzeń i cierpień z tym związanych. Anonimowi Alkoholicy (AA) to wspólnota osób uzaleŝnionych od alkoholu, które dzielą się nawzajem swoim doświadczeniem, siłą i nadzieją, aby rozwiązać swój wspólny problem i innym pomagać w wyzdrowieniu z alkoholizmu. Obowiązek leczenia odwykowego jeŝeli osoba w związku z piciem alkoholu, powoduje rozkład Ŝycia rodzinnego, demoralizację małoletnich albo systematycznie zakłóca spokój lub porządek publiczny, moŝe zostać zobowiązana przez sąd do poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego. Lecznictwo odwykowe istniejący w słuŝbie zdrowia system placówek prowadzących leczenie osób uzaleŝnionych od alkoholu i członków ich rodzin. 6
FAZY ALKOHOLIZMU Wstępna (przedalkoholiczna, objawowa) picie w celu uzyskania ulgi i wzrost tolerancji na alkohol. Ostrzegawcza (zwiastunowa) pojawiają się luki pamięciowe (palimpsesty), coraz większa koncentracja na alkohol, picie po kryjomu, z chciwością (łapczywe), organizowanie okazji do wypicia, poczucie winy, unikanie rozmów na temat picia. Krytyczna (ostra, krzyŝowa) utrata kontroli nad piciem, objawy głodu alkoholowego, wyszukiwanie usprawiedliwień dla picia, obwinianie otoczenia i reagowanie agresją na uwagi, narzucanie sobie okresów abstynencji, próby zmiany wzorca picia, powtarzające się stany wyrzutów sumienia, powaŝne zaniedbywanie pracy, bliskich, przyjaciół, wyraźne zawęŝenie zainteresowań, koncentracja Ŝycia wokół picia, gromadzenie zapasów alkoholu, stałe uzupełnianie stęŝenia alkoholu (m.in. picie poranne). Przewlekła okresy wielodniowego picia (ciągi), osłabienie zasad moralnych, uszkodzenie myślenia i zdolności oceny, picie alkoholi niekonsumpcyjnych, spadek tolerancji na alkohol, wyraźne drŝenia, lęki, napady 7 drgawkowe, psychozy alkoholowe, cięŝkie i przewlekłe choroby somatyczne, ZGON. UZALEśNIENIE OD ALKOHOLU OBJAWY 1. silna potrzeba ( głód ) lub poczucie przymusu picia alkoholu 2. subiektywne przekonanie o mniejszej moŝliwości kontrolowania zachowań związanych z piciem alkoholu (tj. trudności w powstrzymywaniu się od picia, kontrolowaniu długości picia i ilości wypijanego alkoholu) 3. obecność fizjologicznych objawów zespołu odstawienia występujących przy próbach przerwania lub ograniczenia picia albo przyjmowanie substancji o podobnym działaniu w celu złagodzenia lub uniknięcia objawów abstynencyjnych 4. występowanie zjawiska tolerancji (konieczność przyjmowania coraz większych dawek alkoholu w celu 8
osiągnięcia efektu uzyskiwanego poprzednio za pomocą dawek mniejszych) 5. postępujące zaniedbywanie innych przyjemności lub zainteresowań na rzecz zdobywania alkoholu, picia oraz odwracania następstw picia alkoholu 6. picie alkoholu pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, psychicznych i społecznych) O uzaleŝnieniu od alkoholu mówimy wówczas, gdy w okresie ostatniego roku stwierdzono obecność co najmniej trzech objawów z powyŝszej listy. 9 TEST CAGE 1. Czy zdarzały się w Twoim Ŝyciu takie okresy, kiedy odczuwałeś konieczność ograniczenia swojego picia? 2. Czy zdarzało się, Ŝe róŝne osoby z Twojego otoczenia denerwowały Cię uwagami na temat Twojego picia? 3. Czy zdarzało się, Ŝe odczuwałeś wyrzuty sumienia lub wstyd z powodu swojego picia? 4. Czy zdarzało Ci się, Ŝe rano po przebudzeniu pierwszą rzeczą było wypicie alkoholu dla uspokojenia lub postawienia się na nogi? Udzielenie co najmniej dwóch twierdzących odpowiedzi na powyŝsze pytania wskazuje na znaczne prawdopodobieństwo istnienia uzaleŝnienia od alkoholu. SZUKAJ POMOCY 10
WSPÓŁUZALEśNIENIE OBJAWY Poddanie się rytmowi picia alkoholika (w tym uporczywa koncentracja myśli, uczuć i postępowania wokół jego picia), Przejmowanie za niego odpowiedzialności, Obsesyjne kontrolowanie go, Pomaganie i nadmierne opiekowanie się nim (w tym ochranianie go przed konsekwencjami picia i zachowań), Wysoka tolerancja na róŝnego rodzaju patologiczne zachowania alkoholika, z jednoczesnym występowaniem poczucia winy i poczucia małej wartości oraz zaniedbywaniem samego siebie, Częste zaprzeczanie faktom (zwłaszcza temu, Ŝe partner jest uzaleŝniony), Huśtawka emocjonalna (rozpacz i utrata nadziei, rozczarowania i złudzenia, naiwna wiara w przyrzeczenia poprawy i poczucie skrzywdzenia). Długotrwałe pozostawanie w związku z osobą mającą problem alkoholowy moŝe doprowadzić do wystąpienia zespołu objawów współuzaleŝnienia. Dotyczy to zarówno 11 partnera, jak i dzieci, które Ŝyją z poczuciem zagroŝenia, nieufności, czy teŝ nadmiernej odpowiedzialności. Członkowie rodziny albo rozpaczliwie próbują powstrzymać jego picie albo rezygnują z nadziei na lepsze jutro. Bardzo trudno jest wyrwać się z takiego stanu, ale jest to moŝliwe, nawet wtedy, gdy on będzie pił dalej. Osoby współuzaleŝnione są często nieświadomymi pomocnikami w piciu i w duŝym stopniu przyczyniają się do odwlekania decyzji o jego zaprzestaniu i szukaniu pomocy. JAK NIE POMAGAĆ W PICIU? Nie ma sensu robienie wyrzutów, głoszenie kazań i wykładów oraz wdawanie się w kłótnie, szczególnie wtedy, gdy jest pod wpływem alkoholu. Nie naleŝy przyjmować obietnic, o których wiadomo, Ŝe nie będą moŝliwe w tym momencie do spełnienia. Dając okłamywać się i udając, Ŝe się wierzy, moŝna doprowadzić alkoholika do przekonania, Ŝe potrafi przechytrzyć. UŜywanie szantaŝu niczego nie zmienia, jedynie zwiększa poczucie winy. 12
Wypowiadanie gróźb, których nie moŝna spełnić, pozwala sądzić, Ŝe nie traktuje się powaŝnie swoich słów. Nie warto sprawdzać, ile alkoholik pije, bo i tak nie ma szans, aby wiedzieć o wszystkim. Szukanie schowanego alkoholu zmusza do ciągłego wymyślania nowych kryjówek. Chowanie i wylewanie alkoholu skłania do bardziej desperackich prób zdobycia go, a przecieŝ wiadomo, Ŝe w końcu znajdzie się sposób, Ŝeby się napić. Wspólne picie nie spowoduje, Ŝe alkoholik wypije mniej, jedynie odwlecze się moment szukania pomocy. Nie naleŝy robić za alkoholika niczego, co mógłby zrobić sam. Usuwanie problemów i chronienie go przed konsekwencjami jego zachowań, przekreślają szansę na zmianę postępowania. NaleŜy pamiętać, Ŝe alkoholizm jest chorobą przewlekłą i aby pomóc w wyzdrowieniu, trzeba zaakceptować ten fakt i nie wstydzić się. Nie naleŝy traktować alkoholizmu tak, jakby był hańbą dla rodziny, gdyŝ jest to choroba, a powrót do zdrowia jest moŝliwy. 13 Nie naleŝy oczekiwać natychmiastowego wyleczenia, bowiem okres leczenia i rekonwalescencji w chorobie przewlekłej jest długi, a nawroty moŝliwe. Bardzo potrzebne alkoholikowi jest okazywanie miłości, wsparcia i zrozumienia podczas podejmowanych prób zaprzestania picia i utrzymywania się w trzeźwości. Pamiętaj, masz prawo do Ŝycia w spokoju i poczuciu bezpieczeństwa i takie samo prawo mają twoje dzieci. Szukaj pomocy specjaliści pomogą ci ocenić rozmiary problemu i pomogą wybrać właściwe rozwiązania. MoŜesz nauczyć się lepiej dbać o siebie i swoją rodzinę. 14
MIEJSCA POMOCY 1. Poradnia Leczenia UzaleŜnień od Alkoholu, Siedlce, ul. Czerwonego KrzyŜa 41, tel. 25-641-08-67. Poradnia czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 7 30 20 00. Rejestracja telefoniczna lub osobista codziennie od 8 00 do 14 00. Program Poradni adresowany jest do osób uzaleŝnionych i współuzaleŝnionych. Pacjent powinien posiadać co najmniej 24-godzinną abstynencję, dowód osobisty i legitymację ubezpieczeniową. Przyjmowane są takŝe osoby nie ubezpieczone. 2. Powrót z U. Siedlecki Oddział Mazowieckiego Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci UzaleŜnionych. Poradnia Profilaktyczno-Rehabilitacyjna dla Osób UzaleŜnionych i WspółuzaleŜnionych, Siedlce, ul. Kilińskiego 40, tel. 25-633-31-81. www.powrotzu.neostrada.pl Poradnia czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 8 00 20 00. Do rejestracji wymagany jest dowód 15 osobisty i aktualne ubezpieczenie zdrowotne. Pacjenci nie ubezpieczeni przyjmowani są bezpłatnie. Poradnia świadczy pomoc osobom uzaleŝnionym i członkom ich rodzin (bez względu na wiek) w zakresie: poradnictwa, psychoterapii indywidualnej i grupowej, grup wsparcia, grup edukacyjnych i motywujących. Placówka wystawia skierowania do oddziałów detoksykacyjnych 3. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Siedlcach działająca przy Urzędzie Gminy Siedlce, ul. Asłanowicza 10 www.gminasiedlce.pl Komisja powoływana jest przez Wójta Gminy Siedlce. W jej skład wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: policjant, pracownik socjalny, psycholog, pedagog-psychoprofilaktyk, dyrektor zespołu oświatowego. Komisja podejmuje między innymi czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzaleŝnionej od alkoholu powodującej rozkład Ŝycia rodzinnego, demoralizację małoletnich, systematycznie 16
zakłócającą spokój lub porządek publiczny obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. W Urzędzie Gminy Siedlce działa Punkt Konsultacyjny udzielający bezpłatnej pomocy psychospołecznej i prawnej dla osób dotkniętych chorobą alkoholową i ich rodzin. DyŜur pełni psycholog i prawnik. Zapisy w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej od poniedziałku do piątku w godz.8 00 16 00 pod nr telefonu 25-633-09-64. 4. Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich Styl Ŝycia, Siedlce, ul. Młynarska 19/5, tel./faks 25-644-57-06 w godz. 17 00 20 00. www.stowarzyszenie-stylzycia.pl Stowarzyszenie prowadzi grupy motywujące do leczenia oraz grupy samopomocowe dla osób uzaleŝnionych i współuzaleŝnionych. DyŜur pełni psycholog. Działa Punkt Konsultacyjny dla osób z problemem alkoholowym oraz telefon zaufania (25-644-57-06) w godzinach 17 00 20 00. Organizowane są warsztaty terapeutyczne. 17 5. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Siedlcach, ul. Asłanowicza 10, tel. 25-633-09-64, tel./faks 25-633-17-90 www.gops.gminasiedlce.pl Ośrodek czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 8 00 16 00. Zadaniem Ośrodka jest umoŝliwienie osobom i rodzinom przezwycięŝanie trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i moŝliwości. Odbywa się to między innymi poprzez: 1) Przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń z zakresu pomocy społecznej. 2) Wspieranie i pomoc w uzyskaniu poradnictwa dotyczącego moŝliwości rozwiązywania problemów. 3) Udzielanie pomocy w formie posiłków, schronienia i niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym. 4) Pracę socjalną - mającą na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. 18
Świadczenia z pomocy społecznej udzielane są na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego, bądź innej osoby za jej zgodą. Pomoc społeczna moŝe być udzielana równieŝ z urzędu. 6. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Siedlce, ul. Piłsudskiego 40, tel./faks 25-644-81-72 www.pcprsiedlce.pl Centrum realizuje poradnictwo psychologiczne dla mieszkańców Powiatu Siedleckiego. Szczegółowe informacje udzielane są telefonicznie lub osobiście w siedzibie jednostki od poniedziałku do piątku w godzinach 8 00 16 00. 7. Stowarzyszenie Pomocy Społecznej, Rehabilitacji i Resocjalizacji im. Hansa Christiana Kofoeda, Instytut SłuŜby Społecznej, ul. Podmiejska 3, tel./faks 25-643-51-07, tel. 25-644-04-00, ul. Świętojańska 4, tel. 25-632-41-90 www.kofoed.cpg.pl 19 Stowarzyszenie prowadzi poradnię uzaleŝnień, przy ul. Podmiejskiej 3. Zapisy osobiście lub telefonicznie (tel. 25-643-51-07). Osoby zainteresowane przyjmowane są na konsultacje indywidualne z psychologiem. WYKAZ MITYNGÓW ANONIMOWYCH ALKOHOLIKÓW Poniedziałek 17 00 ul. Brzeska 37 (sala budynku przy parafii Św. Ducha) - grupa Metamorfoza Wtorek 18 00 ul. Sokołowska 124 (parafia Św. Józefa) - grupa Tartak Środa 17 00 ul. Monte Cassino (sala nad kancelarią przy parafii BoŜego Ciała) - grupa Otwarte Drzwi Czwartek 18 00 ul. Brzeska 37(sala budynku przy parafii Św. Ducha) grupa Szarotka Piątek 17 00 Cz. KrzyŜa 41 (Poradnia Leczenia UzaleŜnień) - grupa Pierwszy Krok Sobota 10 00 Młynarska 19/5 (Klub Abstynenta) grupa Świt 20
Sobota 18 00 - ul. Sokołowska 124 (parafia Św. Józefa) grupa Łyk - End Niedziela 17 00 - ul. Sokołowska 124 (parafia Św. Józefa) grupa Ankra Celem wszystkich mityngów AA, jak stwierdza Preambuła, jest "dzielenie się nawzajem swoim doświadczeniem, siłą i nadzieją, aby rozwiązać swój problem i pomagać innym w wyzdrowieniu z alkoholizmu". Wśród uczestników AA znajdują się ludzie w bardzo róŝnym wieku, o róŝnym statusie społecznym, ekonomicznym i kulturowym. WYKAZ MITYNGÓW AL ANON ( DLA OSÓB WSPÓŁUZALEśNIONYCH ) Poniedziałek 17 00 - ul. Monte Cassino (sala nad kancelarią przy parafii BoŜego Ciała)- grupa Nadzieja Środa 17 00 ul. Młynarska 19/5 (Klub Abstynenta) grupa Jutrzenka 21 BIBLIOGRAFIA Do opracowania niniejszej broszury wykorzystano między innymi : Woronowicz B.T.: Alkoholizm jest chorobą, PARPA, Warszawa 1998 Woronowicz B.T.: Na zdrowie!, Media Rodzina & Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, Poznań 2008 Mellibruda J.: Tajemnice ETOH, PARPA, Warszawa 1993 www.parpa.pl www.anonimowi-alkoholicy.org.pl www.al-anon.org.pl www.powrotzu.neostrada.pl 22
23