Przenośniki i dozowniki ciał sypkich. Transport w zakładach chemicznych możemy podzielić na: transport zewnętrzny transport wewnętrzny Na terenie zakładu w ramach transportu wewnętrznego rozróżniamy: dźwignice (przenoszenie ciał stałych ruchem przerywanym) przenośniki (przenoszenie ciał stałych ruchem ciągłym)
Przenośniki ze względu na sposób przenoszenia materiału dzielimy na: cięgnowe bezcięgnowe z czynnikiem pośredniczącym - pneumatyczne - hydrauliczne
Dźwignice Służą do podnoszenia lub przenoszenia ciał stałych. Pracują okresowo. Zaliczamy do nich: cięgniki (wyciągarki, wciągarki, wyciągi) wózki suwnice żurawie
Cięgniki za pomocą uchwytu (haka, chwytaka) przymocowanego do cięgna (liny, łańcucha) pozwalają przesuwać lub podnosić ładunek. Wózki spalinowe, elektryczne stosowane do przenoszenia ładunków w płaszczyźnie poziomej lub lekko pochylonej. Suwnice dźwigi złożone, dające możliwość transportu za pomocą chwytaka pozwalającego podnieść ładunek, oraz mostu i wózka, pozwalających przenosić ładunek w poziomie. Żurawie pozwalają na przenoszenie ładunku w pionie i wzdłuż łuku kołowego. Pozwalają obsłużyć przestrzeń objętą walcem.
Przenośniki cięgnowe Przenośniki Cięgno stanowi taśma, łańcuch lub lina. Materiał może być przenoszony bezpośrednio na cięgnie lub za pomocą elementu nośnego przymocowanego do cięgna. Dzielimy je na: taśmowe członowe zgarniakowe kubełkowe
Przenośnik taśmowy: Taśma tekstylno gumowa, stalowa lub z siatki drucianej, opięta na dwu bębnach (napinającym i napędowym) i podparta przez ruchome, obrotowe rolki. Transport może się odbywać w poziomie lub pod kątem. Prędkość 0,5 do 2 m/s.
Szerokości taśm dochodzą do kilku metrów, długości do 1000 m. Ich końce są wulkanizowane lub spinane klamrami metalowymi. Przenośnik charakteryzują: wydajność m s = Avρ n ϕ gdzie: A pole przekroju poprzecznego materiału na taśmie v prędkość przesuwu taśmy ρ n gęstość nasypowa materiału ϕ - współczynnik zależny od kąta pochylenia taśmy zapotrzebowanie mocy
Przenośniki członowe działają podobnie jak taśmowe, ale ich elementami nośnymi są elementy nośne: człony (płyty), korytka. Są one przymocowane do dwóch równoległych cięgien, lin lub łańcuchów. Wykorzystywane na krótkich odcinkach. Ciężkie. Przenośniki zgarniakowe przesuwają materiał w nieruchomym korycie (otwartym lub zamkniętym) za pomocą różnego kształtu zgarniaków przymocowanych do cięgna. Dzielimy je na: zgrzebłowe (zgrzebła w postaci krążków, prostokątów itp) łańcuchowe Przenoszą materiał w płaszczyźnie poziomej i pochylonej do 45. Dochodzą do 150 m długości. Prędkości przesuwu 0,4 do 0,5 m/s
Przenośniki kubełkowe stosowane są do transportu pionowego i okrężnego. Kubełki mogą być głębokie lub płytkie. Stosuje się prędkości od 0,25 do 3 m/s. Transportuje się materiały na wysokości do 50 m. Wydajność wynosi ok 400 m 3 /h.
Przenośniki bezcięgnowe. Dzielimy je na: ślimakowe (śrubowe) wibracyjne Przenośniki ślimakowe przesuwają materiał za pomocą obracającego się w korycie otwartym lub zamkniętym wału o powierzchni śrubowej. Stopień wypełnienia koryta to 0,1 0,5. Stosowane do przenoszenia materiału na niewielkie odległości. Przenoszą materiały sypkie, drobnoziarniste, ciastowate pozbawione właściwości ścierających i o dużym stopniu adhezji. Występują w wielu wykonaniach zależnych od rodzaju materiału. Prędkości wirowania dochodzą do 2000 obr/min.
Przenośniki wibracyjne stosowane są do przenoszenia materiałów od cząstek mikronowych do ziaren-kawałków. Zawierają koryto (rynnę) które pod wpływem drgań w które jest wprowadzane, przesuwa materiał. Rozróżniamy przenośniki: z napędem mechanicznym bezpośrednim (mechanizm korbowy lub mimośród) z napędem elektromagnetycznym z napędem hydraulicznym lub pneumatycznym Przenośniki pracują z częstotliwością 1-2 Hz podczas skoku rynny do 250 mm lub 3-20 Hz dla skoku poniżej 25 mm.
Przenośniki pneumatyczne. Stosowane są do transportu na znaczne odległości we wszystkich kierunkach w przestrzeni materiałów sypkich, lekkich, nie zbrylających się w rurociągach zamkniętych. Materiał porywa i przenosi strumień powietrza. Dzielimy je na: ssące (do ok. 100 m) tłoczące (do ok. 2 km) ssąco-tłoczące
Stosuje się też przepływ fluidalny. Zapewnia go strumień powietrza przepływającego przez porowate dno rynny nachylone w kierunku drogi transportu.
Przenośniki hydrauliczne Przenoszą ciała stałe w cieczy w postaci zawiesiny. Przenoszony materiał nie może być rozpuszczalny. Stosowany do przenoszenia dużych mas na duże odległości (węgiel, rudy żelaza, miedzi, kamień wapienny, fosforyty).
Literatura: J.Warych Aparatura chemiczna i procesowa Oficyna Wydawnicza Pol. Warsz. Warszawa 1996