Klucz odpowiedzi Afryka Nr zadania 1. A. Sahara B. Wyżyna Abisyńska a. Nil b. Niger 1. Jezioro Wiktorii 2. Niasa I. Morze Czerwone II. Zatoka Gwinejska A. Góry Smocze B. Kotlina Czadu a. Kongo b. Nil 1. Tanganika 2. Jezioro Nasera I. Zatoka Adeńska II. Morze Śródziemne 2. Prąd Benguelski Prąd Mozambicki 1 p. 3. a) Od góry: P, P, F. b) Od góry: strefa klimatów równikowych, strefa klimatów podzwrotnikowych. a) Od góry: F, P, F. b) Od góry: strefa klimatów równikowych, strefa klimatów zwrotnikowych. 4. strefa śródziemnomorska: strefa klimatów podzwrotnikowych, makia strefa lasów równikowych: wilgotny las równikowy, czerwonożółte gleby ferralitowe 5. Od lewej: E C B A D. 6. np.: niska wartość PKB większości państw Afryki, bardzo niski poziom rozwoju społecznego większości państw Afryki 7. a) P b) F 8. Eksplozja demograficzna zjawisko gwałtownego wzrostu liczby ludności obserwowane w krótkim czasie. strefa pustyń i półpustyń: strefa klimatów zwrotnikowych, szaroziemy strefa sawann: sawanna, strefa klimatów równikowych Od lewej: C D A E B. kolonializm, zbyt szybki wzrost liczby ludności Kryterium punktowania nazwy obiektów geograficznych; razem 4 p. a) 1 p. za dwie odpowiedzi, 2 p. za trzy odpowiedzi b) nazwę strefy klimatycznej; 1 p. za każde dwa określenia; 1 p. za każde dwa kolejne etapy; odpowiedź; a) P b) P 1 p. za dwie odpowiedzi Przyrost naturalny 2 p. za, pełną różnica między liczbą definicję, urodzeń a liczbą zgonów 1 p. za niepełną definicję w ciągu roku na obszarze danego państwa lub regionu. 9. a B, b D, c A a C, b D, c A 1 p. za dwie prawidłowo przyczyny, 2 p. za trzy prawidłowo przyczyny 10. W PN = W U W Z W PN = 21,7 5,1 = 16,6 W PN = W U W Z W PN = 19,9 17,0 = 2,9 11. gaz ziemny, ropa naftowa m.in.: żyzne gleby, występowanie surowców mineralnych 1 p. za obliczenia, 1 p. za podanie j wartości współczynnika przyrostu naturalnego; odpowiedź;
12. a c 1 p. 13. wyeliminowanie powodzi, wybudowanie elektrowni wodnej o dużej mocy, powiększenie obszaru upraw konieczność sztucznego nawożenia, zatrzymywanie osadów rzecznych przez zaporę, kurczenie się obszaru delty rzeki oraz cofanie się linii brzegowej 1 p. za podkreślenie dwóch skutków, 2 p. za podkreślenie trzech skutków 14. c c 1 p. 15. a) przemysłu b) cieplnych c) czarnej a) najwyższym b) surowce mineralne i stal c) dyskryminowaniu 1 p. za podkreślenie informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji
Klucz odpowiedzi Ameryka Nr zadania 1. A. Nizina Amazonki A. Kordyliery B. Appalachy B. Nizina La Platy 1. Parana 1. Amazonka 2. Jezioro Górne 2. Huron I. Zatoka Meksykańska I. Morze Karaibskie II. Morze Baffina II. Zatoka Hudsona 2. Od góry: McKinley, 6194 m n.p.m., a. Od góry: Aconcagua, 6960 m n.p.m., d. 3. a) zachodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Peruwiański, Prąd Kalifornijski wschodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Zatokowy, Prąd Karaibski b) Prąd Peruwiański, Prąd Kalifornijski a) zachodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Kalifornijski, Prąd Peruwiański wschodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Brazylijski, Prąd Zatokowy b) Prąd Brazylijski, Prąd Zatokowy Kryterium punktowania nazwy obiektów geograficznych; razem 3 p. 1 p. za dwie odpowiedzi, 2 p. za trzy odpowiedzi a) prawidłowo wpisane nazwy prądów morskich; b) 1 p. za wpisanie nazw prądów morskich 4. a B, b A, c D a C, b A, c B 1 p. za dwa prawidłowo opisy, 2 p. za trzy prawidłowo opisy 5. Eskimosi, Aleuci Indianie, Aleuci 1 p. za podkreślenie nazw 6. Od góry: F, P, F. Od góry: F, P, F. 1 p. za dwie odpowiedzi, 2 p. za trzy odpowiedzi 7. S M = I E S M = 494 000 584 000 = 90 000 S M = I E S M = 491 200 485 200 = 6000 1 p. za obliczenia, 1 p. za podanie j wartości salda migracji; 8. b c 1 p. 9. największa na świecie wartość PKB, bardzo dobrze rozwinięty 1 p. za podkreślenie bardzo dobrze rozwinięty przemysł przemysł wysokiej jednej j wysokiej technologii technologii, największa informacji, 2 p. za na świecie wartość PKB podkreślenie dwóch prawidłowych informacji 10. b a 1 p. 11. Fawele dzielnice nędzy w Brazylii. Technopolia obszar skupiający dużą liczbę zakładów przemysłu high-tech. 2 p. za, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję 12. region południowy: 2; a, c region środkowego zachodu: 1; d, f Wielki Obszar Przemysłowy: 2; b, e region nadpacyficzny: 1; d, f 1 p. za dwa numery, 1 p. za każde dwie litery; razem 3 p. 13. a, c, d a, d, e 1 p. za dwie odpowiedzi, 2 p. za trzy odpowiedzi
Klucz odpowiedzi Australia i obszary polarne Nr zadania 1. Wielka Rafa Koralowa A Półwysep Jork B Tasmania C Eyre F Darling G Góra Kościuszki D Góra Strzeleckiego E Wielka Pustynia Piaszczysta H 2. Kolejno: najmniejszym, Kolejno: niewielkimi, okresowe, zwrotnikowych, zachodnią, pustynie. Murray i Darling, słone. Kryterium punktowania prawidłowo litery; 1 p. za każde podkreślenie dwóch prawidłowych informacji; 3. a D, b A, c C a C, b A, c D 1 p. za dwa prawidłowo opisy, 2 p. za trzy prawidłowo opisy 4. Pak lodowy wieloletni pływający lód morski. Creeks rzeki epizodyczne w Australii. 2 p. za, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję 5. b c 1 p. 6. Od góry: F, P, F. Od góry: F, P, P. 1 p. za dwie odpowiedzi, 2 p. za trzy odpowiedzi 7. łąki i pastwiska, w miastach, Sydney wschodniej, wiele, hodowla zwierząt 1 p. za podkreślenie informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji 8. Wielki Basen Artezyjski Wielki Basen Artezyjski 1 p. 9. Polinezja, Melanezja Mikronezja, Nowa Zelandia odpowiedź; 10. a, b b, d odpowiedź; 11. Antarktyka: Półwysep Antarktyczny, Góry Transantarktyczne, Masyw Vinsona Arktyka: Archipelag Arktyczny, Grenlandia, Svalbard Antarktyka: Morze Weddella, Lodowiec Szelfowy Ronne, Góry Transantarktyczne Arktyka: Morze Wschodniosyberyjskie, Hornsund, Grenlandia prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych; razem 3 p. 12. b) 23 września b) 21 marca a) 1 p. za zakreślenie półkuli wschodniej b) 1 p. 13. b c 1 p. 14. B, D A, D odpowiedź; 15. np. wzrost średniej temperatury powietrza na Ziemi, nadmierna emisja halonów i freonów Klucz odpowiedzi np. wydobycie surowców mineralnych, wzrost średniej temperatury powietrza na Ziemi odpowiedź;
Azja Nr zadania 1. A. Morze Martwe A. Indus B. Nizina Chińska B. Wyżyna Tybetańska C. Himalaje C. Półwysep Arabski D. Eufrat D. Zatoka Perska 2. a) A b) C a) C b) B Kryterium punktowania nazwy obiektów geograficznych; razem 2 p. 1 p. za przyporządkowanie j litery; 3. Od góry: P, F, F. Od góry: F, P, P. 1 p. za dwie odpowiedzi, 2 p. za trzy odpowiedzi 4. a) Bajkał b) najgłębsze jezioro na kuli ziemskiej 5. kraina geograficzna: Nizina Mezopotamska rzeka: Eufrat, Tygrys a) Morze Kaspijskie b) największe jezioro świata kraina geograficzna: Nizina Chińska rzeka: Jangcy, Huang He 6. np. susze, klęski nieurodzaju np. powodzie, zmniejszenie plonów zbóż (np. ryżu) a) 1 p. za nazwę jeziora b) 1 p. za odpowiedź 1 p. za dwie prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych, 2 p. za trzy prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych odpowiedź; razem 2 p. 7. a, d a, b odpowiedź; 8. a b 1 p. 9. obszary o małej gęstości zaludnienia: Wyżyna Tybetańska, Kotlina Kaszgarska obszary o dużej gęstości zaludnienia: Nizina Chińska, Nizina Mandżurska 10. bogate złoża wielu surowców mineralnych, napływ inwestycji zagranicznych, coraz wyższa jakość produktów, niskie koszty pracy obszary o dużej gęstości zaludnienia: Nizina Chińska, Nizina Mandżurska obszary o małej gęstości zaludnienia: Kunlun, Kotlina Dżungarska pracowitość i zorganizowanie pracowników, duże inwestycje Stanów Zjednoczonych, duże nakłady finansowe na badania naukowe, wykwalifikowana kadra pracownicza 11. np. trzęsienia ziemi, tajfuny np. coraz wyższa jakość produktów, konkurencyjne ceny produktów prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych; odpowiedzi; odpowiedź; 12. a b 1 p. 13. Jokohama, Kioto Tokio, Osaka 1 p. za podkreślenie nazw miast 14. Marikultura hodowla ryb morskich, skorupiaków, mięczaków i wodorostów w wodach przybrzeżnych. Zielona rewolucja szybki wzrost plonów w latach 60. XX w., wynikający z zastosowania wydajniejszych odmian zbóż. 2 p. za, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję
15. np. W Indiach obok setek milionów biedaków żyje kilkadziesiąt tysięcy bogaczy. np. W Indiach zacofane rolnictwo kontrastuje z przemysłem wysokiej technologii. 16. Oman, Kuwejt Arabia Saudyjska, Izrael 1 p. za podkreślenie nazw państw 17. Kolejno: ropy naftowej, Arabii Saudyjskiej, OPEC. Kolejno: ropy naftowej, Dubaju, turystyki. 1 p. 1 p. za podkreślenie informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji
Klucz odpowiedzi Europa Nr zadania 1. A. Góry Skandynawskie A. Alpy B. Nizina Francuska B. Nizina a. Wołga Wschodnioeuropejska b. Dniepr a. Dunaj I. Morze Śródziemne b. Ren II. Zatoka Botnicka I. Morze Czarne II. Zatoka Biskajska 2. przylądek Roca: 3 ujście Bajdaraty: 4 przylądek Marroqui: 2 przylądek Nordkyn: 1 Kryterium punktowania nazwy obiektów geograficznych; razem 3 p. 1 p. za przyporządkowanie dwóch cyfr 3. Mont Blanc Wołga 1 p. 4. a, b a, c odpowiedź; 5. Francja, Niemcy Ukraina, Estonia 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych nazw państw 6. a) Norwegia b) Niemcy a) Wielka Brytania b) Francja 7. Kolejno: stare, szeroki, duży, wąska. Kolejno: stare, wąska, mały, szeroki. 8. np. spowolnienie rozwoju gospodarczego kontynentu, wzrost liczby osób korzystających ze świadczeń emerytalnych, wzrost wydatków na służbę zdrowia np. wysoki poziom opieki zdrowotnej, wysoki poziom świadomości zagrożeń zdrowia i życia, dobry stan środowiska przyrodniczego nazwę państwa; 1 p. za każde podkreślenie dwóch prawidłowych informacji; razem 2 p. odpowiedź; razem 3 p. 9. Od góry: P, F, P, F. Od góry: P, F, P, F. odpowiedzi; 10. Szwecja, Dania, Finlandia, Norwegia Islandia, Finlandia, Norwegia, Dania 11. np. Surowe warunki klimatyczne panujące na większości obszaru krajów skandynawskich mają wpływ m.in. na działalność rolniczą. Na przykład duże znaczenie ma uprawa roślin w szklarniach i hodowla reniferów na obszarze tundry. Położenie na półwyspach i wyspach spowodowało, że morze stało się podstawą gospodarki większości krajów skandynawskich. Na przykład nastąpił rozwój rybołówstwa, transportu morskiego i przemysłu stoczniowego. 1 p. za każde podkreślenie dwóch prawidłowych nazw państw; 2 p. za, pełną odpowiedź, 1 p. za niepełną odpowiedź 12. Od lewej: E B C A D. Od lewej: C D A E B. 1 p. za każde dwa kolejne piętra; 13. np. wysokie średnie miesięczne wartości temperatury powietrza w okresie letnim, niewielkie sumy opadów atmosferycznych np. wysokie średnie miesięczne wartości temperatury powietrza w okresie letnim, niewielkie odpowiedź; razem 2
w okresie letnim 14. walory kulturowe: liczne imprezy kulturalne, liczne zabytki architektoniczne infrastruktura turystyczna: bogata baza noclegowa, rozbudowana sieć komunikacyjna 15. np. wysoki poziom kultury rolnej, korzystna struktura wielkościowa gospodarstw rolnych, sprzyjająca polityka rolna państwa 16. Rolnictwo towarowe rolnictwo, w którym gospodarstwa rolne są nastawione głównie na produkcję towarów na sprzedaż, a nie na własne potrzeby. sumy opadów atmosferycznych w okresie letnim walory przyrodnicze: urozmaicona rzeźba terenu, duże usłonecznienie walory kulturowe: liczne imprezy kulturalne, liczne zabytki architektoniczne np. korzystne ukształtowanie powierzchni, sprzyjające warunki klimatyczne, występowanie żyznych gleb Plon ilość płodów rolnych zebrana z jednostki powierzchni, wyrażona w decytonach na hektar (dt/ha). p. 1 p. za każde dwa prawidłowo walory turystyczne; odpowiedź; razem 3 p. 2 p. za, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję
Klucz odpowiedzi Sąsiedzi Polski Nr Kryterium zadania punktowania 1. prawidłowo wpisane litery; 2. Białoruś Mińsk Litwa Wilno Rosja Moskwa 3. a) Niemcy b) Ukraina Słowacja Bratysława Niemcy Berlin Ukraina Kijów a) Słowacja b) Litwa 1 p. za dwa połączenia nazw państw z nazwami stolic 2 p. za trzy połączenia nazw państw z nazwami stolic odpowiedź; 4. a, c b, d odpowiedź; razem 2 p. 5. Od lewej: C B A Od lewej: B A C 1 p. 6. brak bezpośredniego dostępu do morza, położenie w zasięgu klimatu umiarkowanego ciepłego ukształtowanie powierzchni terenu, rodzaj i zasobność złóż surowców mineralnych 7. np. struktura zatrudnienia w obu np. struktura narodowościowa obu 1 p. państwach jest bardzo podobna państw jest różna 8. d a 1 p. 9. Białoruś: Mińsk, Dzierżyńska Góra Ukraina: Howerla, Kijów Litwa: Wilno, Niemen Ukraina: Krym, Wyżyna Podolska odpowiedź; prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych; 10. Od góry: P, F, F, F. Od góry: P, F, F, P. odpowiedzi; razem 2 p. 11. a) zmalała b) Ukraina c) ujemną 12. np. zubożenie znacznej części ludności, słaba kondycja finansowa wielu rodzin 13. europejska część Rosji: Wołga, duże zaludnienie azjatycka część Rosji: większa część a) ujemną b) ujemna c) wzrosła np. pogorszenie poziomu opieki medycznej, wzrost zachowań antyzdrowotnych europejska część Rosji: Nizina Wschodnioeuropejska, koncentracja działalności przemysłowej 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji odpowiedź; razem 2 p. 1 p. za każde dwa prawidłowo
powierzchni kraju, Wyżyna Środkowosyberyjska 14. a) np. Liczba ludności Rosji między 1989 a 2009 rokiem zmniejszyła się. b) depopulacja azjatycka część Rosji: Nizina Zachodniosyberyjska, niewielkie zaludnienie a) Od lewej: Rosja, Niemcy. b) W strukturze eksportu Rosji dominują surowce mineralne i paliwa, a w strukturze eksportu Niemiec produkty przemysłu przetwórczego 15. b a 1 p. określenia; razem 2 p. a) 1 p. za odpowiedź b) 1 p. za odpowiedź