Projekt z dnia 3 grudnia 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIASTA I GMINY WLEŃ z dnia... 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii dla Miasta i Gminy Wleń na lata 2016-2017 Na podstawie art.18 ust 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r., poz. 1515) w związku z art. 10 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r. poz. 124 ze zmianami) Rada Miasta i Gminy Wleń uchwala co następuje : 1. Uchwala się Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2016-2017 dla Miasta i Gminy Wleń, stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Wleń. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem 01 stycznia 2016 r. i podlega opublikowaniu w sposób zwyczajowo przyjęty. Sporządził Jadwiga Bukowska Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr... Rady Miasta I Gminy Wleń z dnia... 2015 r. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii dla Miasta i Gminy Wleń na lata 2016-2017 Rozdział 1. WSTĘP Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii został opracowany w oparciu o ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2012 r., poz.124 z późn. zmianami), która stanowi, iż zadania w zakresie przeciwdziałania narkomanii realizują organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego w zakresie określonym w ustawie. Zgodnie z art. 10 ust.1 ustawy, przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych gminy i obejmuje: zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem, udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej, prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych, wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii, pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Narkomania oznacza nadużywanie środków psychoaktywnych narkotyków. Są to substancje naturalne lub syntetyczne, które wprowadzone w określonej dawce do organizmu ludzkiego, oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy, powodując między innymi zmiany świadomości, nastroju. Narkomania od lat stanowi problem o zasięgu globalnym. Niesie za sobą poważne ryzyko dla zdrowia publicznego, szczególnie w kontekście chorób zakaźnych (HIV, żółtaczka, choroby weneryczne, gruźlica). Narkomania powstaje na podłożu przeobrażeń zachodzących we współczesnym cywilizowanym świecie i staje się poważnym problemem społecznym. Narkomania wiąże się z problemami społecznymi takimi jak : ubóstwo, bezrobocie, prostytucja, przemoc, przestępczość, bezdomność oraz inne uzależnienia (hazard, alkoholizm). Narkomania jest obecnie jednym z najpoważniejszych problemów społecznych w Polsce. Nastąpił wzrost podaży i popytu na narkotyki. Podaż rosła wraz z rozwojem międzynarodowej wymiany handlowej, rosnącym ruchem turystycznym, otwarciem granic i rozwojem przestępczości zorganizowanej. W ostatnich latach wśród młodego pokolenia nadal obserwuje się konsumpcję różnych środków psychoaktywnych. Zjawisko to dokumentują zarówno badania europejskie jak i prowadzone w Polsce. Obserwuje się łatwiejszy dostęp ośrodków psychoaktywnych (rozwój sieci dealerskiej), większą różnorodność i atrakcyjność asortymentu, w tym dopalaczy, pojawiają się różnorodne przykłady i sposoby stosowania, dostarczane przede wszystkim w środkach masowego przekazu, ale także w bezpośrednim przekazie społecznym. Obecnie narkotyki stały się elementem kultury młodzieżowej, szczególnie dzieci i młodzież sięgają po narkotyki ze zwykłej ciekawości, dla szpanu lub by zaistnieć w grupie. Dopalacze to narkotyki wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia. Najczęściej po substancje psychoaktywne sięgają młode osoby. Niekiedy nieświadome zagrożenia, jakie dopalacze niosą dla zdrowia i psychiki. Dopalacze podobnie jak narkotyki mają działanie psychoaktywne, czyli mają wywoływać w organizmie określone stany odurzenia, pobudzenia, euforii, halucynacje. Dopalacze mogą być pochodzenia naturalnego, a są wśród nich preparaty ziołowe, zawierające głównie związki halucynogenne (np. te oparte na wyciągach z muchomora czerwonego lub plamistego, szałwii wieszczej, powoju hawajskiego, kratoma) jak również pochodzenia syntetycznego, mające działanie podobne do tego jakie wykazują znane narkotyki. Działają podobnie jak amfetamina, marihuana i haszysz. Wszystkie te dopalacze stanowią zagrożenie życia. Właściwie nie ma narządu, którego nie mogą uszkodzić. Często spożywane są wraz z alkoholem, lekami, czy innymi narkotykami, co znacznie zwiększa ryzyko poważnych interakcji i zatrucia organizmu. 1. Narkotyki w ocenie gimnazjalistów Strona 1
W celu poznania opinii młodzieży gimnazjalnej z Zespołu Szkół im. Św. Jadwigi Śląskiej we Wleniu dotyczącej narkotyków (marihuana, grzyby halucynogenne, leki uspokajające i nasenne, substancje wziewne, extazy, amfetamina) zostały przeprowadzone w miesiącach luty-marzec 2015 r. badania ankietowe przez p. Aleksandra Matusiaka - certyfikowanego instruktora terapii uzależnień z Poradni Profilaktyki i Terapii Uzależnień Monar w Jeleniej Górze. W badaniu wzięło udział 93 uczniów gimnazjum. Przeprowadzone badania ankietowe wykazały: 1) Marihuana a) 88% badanych nie miało kontaktu z tym narkotykiem b) 1% badanych podaje, że miało jeden raz kontakt z marihuaną c) 5% badanych podaje, że kilka razy paliło marihuanę d) 5% badanych podaje, że wiele razy paliło marihuanę 2) Grzyby halucynogenne a) 98% uczniów nie miało kontaktu z tym narkotykiem b) 1% badanych miało jeden raz kontakt z grzybami halucynogennymi c) 0% badanych podaje, że miało kilka razy kontakt z grzybami halucynogennymi d) 1% badanych podaje, że miało wiele razy kontakt z grzybami halucynogennymi 3) Leki uspokajające i nasenne a) 89% badanych nie odurzało się lekarstwami b) 5% badanych jeden raz odurzało się lekami c) 2% badanych odurzało się lekami kilkukrotnie d) 3% badanych odurzało się lekami wielokrotnie 4) Substancje wziewne a) 2 osoby z 93 ankietowanych podały, że jeden raz odurzały się substancjami wziewnymi b) 0 osób z 93 ankietowanych nie odurzało się klejami kilkukrotnie c) 2 osoby z 93 ankietowanych podało, że wiele razy odurzało się substancjami wziewnymi 5) Extazy a) 1 osoba odurzała się tym narkotykiem 1 raz b) 0 osób odurzało się kilka razy tym narkotykiem c) 1 osoba odurzała się tym narkotykiem wiele razy 6) Amfetamina a) 2 osoby z 93 badanych odurzały się amfetaminą 1 raz b) 2 osoby z 93 badanych odurzały się amfetaminą kilka razy c) 1 osoba z 93 badanych odurzała się amfetaminą wiele razy Wyniki z przeprowadzonych badań ankietowych wykazały, że : 84% ankietowanych uczniów twierdzi, że nie proponowano im użycia środków narkotycznych 6% twierdzi, że proponowano im zażycie narkotyku dawniej niż przed rokiem 8% twierdzi, że proponowano im zażycie narkotyku w ostatnim roku 2% twierdzi, że proponowano im zażycie narkotyku w ostatnim miesiącu 6% ankietowanych przyznaje się do brania narkotyków, w tym 2 osoby do systematycznego odurzania się 1% wąchało narkotyki (wziewne i amfetaminę) 9% paliło narkotyki (marihuanę) 1% jadło narkotyki (grzyby, amfetamina, extazy) Według ankietowanych uczniów narkotyki najłatwiej jest zdobyć na dyskotekach i prywatkach (54% twierdzi), a także na ulicy (49%). Badania wskazują, że wiedza o narkotykach współczesnej młodzieży jest dość rozległa, uczniowie bez problemów podają nazwy różnych substancji - jednak nie Strona 2
jest wystarczająco szczegółowa i dokładna. Młodzież chętnie przyjmuje do wiadomości i aprobuje te opinie, które podważają szkodliwość niektórych substancji (np. popularnej marihuany) traktując zakazy dotyczące ich używania jako jeszcze jeden wyraz nieuzasadnionych ograniczeń narzucanych im przez dorosłych. Wiedza na temat różnych substancji psychoaktywnych przekazywana młodzieży i jej opiekunom (rodzicom, wychowawcom, nauczycielom) nie może być zatem ogólnikowa, powinna nie tylko odzwierciedlać stan aktualnej wiedzy naukowej dotyczącej różnych substancji, doraźnych i odległych skutków ich zażywania, a także pokazywać sposób, działania różnych substancji w każdym obszarze (biologicznym, psychicznym i społecznym) funkcjonowania człowieka, a szczególnie młodego, rozwijającego się organizmu. Nasilenie działań profilaktycznych powinno być szczególnie ukierunkowane na rozwijanie u młodzieży postaw asertywnych, wzmacnianie konstrukcji emocjonalno-psychicznej uczniów oraz ukazywanie ciekawych i zdrowych form spędzania wolnego czasu i rozwijania własnych zainteresowań. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii umożliwia realizację działań profilaktycznych, jak i zaradczych na szczeblu gminnym. Ustawodawca wskazał zadania jakie maja być realizowane, formę prawną w postaci gminnego programu przeciwdziałania narkomanii, jak i środki na realizację tych zadań. 2. PRZECIWDZIAŁANIE NARKOMANII: 1) Działalność wychowawcza, edukacyjna, informacyjna i zapobiegawcza. 2) Leczenie, rehabilitacja i reintegracja osób uzależnionych. 3) Ograniczenie szkód zdrowotnych i społecznych. 4) Nadzór nad substancjami, których używanie może doprowadzić do narkomanii. 5) Podnoszenie kwalifikacji osób zajmujących się profilaktyką. 3. CELE PROGRAMU : 1) Podniesienie poziomu wiedzy dzieci, młodzieży, społeczności lokalnej na temat zagrożeń wynikających z używania substancji psychoaktywnych, 2) Zwiększenie dostępności do alternatywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży (świetlica środowiskowa, świetlice wiejskie, zajęcia pozalekcyjne), 3) Zwiększenie dostępności do programów profilaktycznych i warsztatów w szkołach, 4) Zwiększenie ilości szkoleń i warsztatów dla nauczycieli, pedagogów i rodziców na temat szkodliwości zagrożeń związanych z przyjmowaniem środków psychoaktywnych przez młodzież oraz sposobów postępowania w stosunku do osób uzależnionych. Rozdział 2. ZADANIA PROGRAMU I SPOSÓB ICH REALIZACJI W ramach Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii planowane jest podjęcie na terenie gminy Wleń działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie przeciwdziałania narkomanii w szczególności poprzez realizację następujących zadań : 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem: 1) Zapewnienie pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od narkotyków prowadzonych przez specjalistów: Gabinet Psychologiczny we Wleniu, Poradnia Leczenia Uzależnień w Lwówku Śląskim, Poradnia Profilaktyki i Terapii Uzależnień Monar w Jeleniej Górze, 2) Zakup literatury i materiałów edukacyjnych: ulotki, broszury, plakaty, kasety, prasa, książki edukacyjne, w celu rozprowadzenia ich wśród uczniów, nauczycieli, rodziców, w Gabinecie Psychologicznym, MOPS, 3) Kontynuacja działalności Punktu Konsultacyjnego, 4) Informowanie o placówkach prowadzących działalność profilaktyczną, leczniczą i rehabilitacyjną, współpraca z organizacjami służącymi rozwiązywaniem problemów narkomanii. 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej: 1) Zapewnienie pomocy psychologicznej, terapeutycznej i prawnej dla rodzin osób uzależnionych od narkotyków w Punkcie Konsultacyjnym, w gabinecie Psychologicznym we Wleniu. Strona 3
3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych 1) Finansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy z dziećmi i młodzieżą gimnazjalną z rodzin, w których występuje problem narkomanii (nauczyciele, pedagog szkolny, pracownicy świetlic), 2) Wspieranie edukacji rodziców w zakresie profilaktyki narkomanii oraz dopalaczy, 3) Organizowanie na terenie szkoły i placówek oświatowo-wychowawczych programów profilaktycznych i warsztatów dla dzieci i młodzieży (kontynuacja warsztatów Żyj zdrowo i bezpiecznie A. Matusiak), 4) Przeprowadzenie badań ankietowych wśród młodzieży szkolnej i diagnozy problemów narkomanii i zażywania narkotyków, 5) Organizowanie wśród dzieci i młodzieży, w tym z grup podwyższonego ryzyka alternatywnych form spędzania wolnego czasu (zajęcia sportowe, rekreacyjne, kulturalne, koła zainteresowań, w tym dożywianie dzieci biorących udział w tych zajęciach), 6) Udział w ogólnopolskich i lokalnych kampaniach i akcjach profilaktycznych, 7) Organizowanie konkursów dla dzieci i młodzieży szkolnej na temat profilaktyki narkotykowej (zakup nagród i upominków), 8) Organizowanie wypoczynku dla dzieci z grup ryzyka (półkolonie, kolonie obozy terapeutyczne). 4. Wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii. 1) Współpraca samorządu lokalnego z instytucjami i organizacjami pozarządowymi w realizacji Programu przeciwdziałania narkomanii, 2) Współpraca z Policją w zakresie organizowania akcji profilaktycznych skierowanych do uczniów, młodzieży i dorosłych mieszkańców gminy w zakresie narkomanii (skutki używania narkotyków), 3) Organizowanie i finansowanie szkoleń różnych grup zawodowych w zakresie przeciwdziałania narkomanii, 4) Wspieranie stowarzyszeń i instytucji promujących abstynencję i zdrowy styl życia. 5. Pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętych ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej. 6. Zasoby lokalne : W gminie Wleń działają następujące ośrodki: 1) Punkt Konsultacyjny udzielający pomocy i wsparcia dla rodzin (dorosłych i dzieci) w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii, przemocy w rodzinie, ochrony prawnej rodziny. Punkt przyjmuje pacjentów raz w tygodniu (wtorek) w godz. 16.00 18.00 w siedzibie MGOPS przy ul. Ogrodowej 8 oraz pod nr telefonu 75/7136583 w godz. pracy MGOPS. 2) Gabinet Psychologiczny dla osób uzależnionych i członków ich rodzin. Gabinet prowadzi psycholog, certyfikowany specjalista terapii uzależnień mgr Jolanta Kałudzińska-Góra. Gabinet czynny jest raz w tygodniu (piątek) w godz. 13.30-16.30 w siedzibie MGOPS przy ul. Ogrodowej 8. 3) Gmina Wleń współpracuje z Poradnią Odwykową w Lwówku Śląskim. Podstawą działalności tej placówki jest umowa na świadczenie usług zdrowotnych z NFZ. W Poradni Odwykowej przyjmują: psycholog, terapeuci oraz lekarz. Wprawdzie największą grupę stanowią osoby uzależnione od alkoholu, jednak pewną część pacjentów stanowią osoby z podwójnym rozpoznaniem ( alkohol, narkotyki). Do poradni nie wymaga się skierowania. 4) W gminie w ramach alternatywnych form spędzania czasu wolnego działają: Strona 4
a) Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki we Wleniu który prowadzi działalność kulturalną, środowiskową i informacyjną skierowaną do mieszkańców miasta i gminy Wleń. Oferta OKSiT skierowana jest zarówno do dzieci i młodzieży, jak i dorosłych mieszkańców. Prowadzone są zajęcia plastyczne, sportowe, teatralne, muzyczne oraz taneczne. W Ośrodku znajduje się także biblioteka gminna, b) Civitas Chrystiana obejmuje opieką dzieci młodsze i osoby dorosłe, c) Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży obejmujące swoją działalnością młodzież szkół średnich. Organizują wyjazdy, spotkania oraz zajmują się wolontariatem w zakresie pomocy osobom starszym, d) Kluby Sportowe: Pogoń Wleń, Czarni Strzyżowiec, WKS Pilchowice, UKS Bobrzanie. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii jest adresowany do uczniów SP i gimnazjum, młodzieży z terenu miasta i gminy Wleń, a także do jej mieszkańców. Program będzie realizowany przez Gminną Komisję rozwiązywania problemów alkoholowych przy współpracy pedagoga szkolnego, nauczycieli i wychowawców świetlic szkolnych i wiejskich działających na terenie gminy oraz Policję. Źródłem finansowania są środki finansowe budżetu gminy pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Program został opracowany przez Komisję w składzie: Bukowska Jadwiga Pełnomocnik Burmistrza, Dziatłowicz Danuta Pedagog Zesp. Szkół we Wleniu, Karbowiak Krystyna Przewodnicząca Komisji RPA, Pawluk Jarosław- Dzielnicowy Rewiru. Strona 5