6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Study of socio psychological and biological risk factors, causing the introduction to the consumption of psychoactive substances and to encourage a healthy lifestyle for students from the border cities in Belarus, Poland, Lithuania, Ukraine Aleksander Shpakau Yanka Kupala Grodno State University(Belarus) Forum is co-financed by European Union from European Social Fund
Slide 2 Badania społeczno psychologicznych i biologicznych czynników ryzyka, powodujących rozpowszechnienie konsumpcji substancji psychoaktywnych oraz promowanie zdrowego trybu życia wśród studentów z przygranicznych miast Białorusi, Polski, Litwy, Ukrainy Aleksander Szpakow Uniwersytet Państwowy im. Janki Kupały w Grodnie
Slide 3 Wprowadzenie W ostatnich latach niektóre zachowania antyzdrowotne wykazują tendencje wzrostowe, a takie zjawiska jak alkoholizm, narkomania, lekomania, nikotynizm obejmują coraz szersze kręgi społeczne lub utrzymują się na jednakowo wysokim poziomie
Slide 4 Aktualność Autorzy badań są zaniepokojeni obecnością negatywnych wzorców zachowań wśród młodzieży. Studenci, którzy są w trakcie swojej pracy powinni służyć społeczeństwu jako promotorzy - liderzy zdrowia często dają negatywny przykład.
Slide 5 CEL PRACY Ocena ryzyka zachowań antyzdrowotnych (spożycie alkoholu, palenie papierosów i zażywanie narkotyków) w populacji studentów z 6 uczelni na Białorusi, na Litwie i w Polsce (Grodno, Kowno, Białystok).
Slide 6 MATERIAŁ I METODY
Slide 7 Badania przeprowadzono z wykorzystaniem anonimowego autorskiego kwestionariusza ankietowego PAV-10 na grupie studentów z różnych wydziałów Uniwersytetów w Grodnie, Białymstoku i Kownie.
Slide 8 Kwestionariusz został przetłumaczony na języki polski, litewski i rosyjski Częściowo wyniki uzyskano z wykorzystaniem platformy internetowej Moodle przez prowadzenie badania opartego na metodologii wirtualnych grup badawczych.
Slide 9 Badane grupy studentów (razem 2850 respondentów) Grupa I (Grodno) Grupa II (Białystok) Grupa III (Kowno) Chłopcy 379 161 251 Dziewczęta 1266 395 398 Razem 1645 556 649
Slide 10 Kwestionariusz ankiety PAV-10 Składał się z 42 pytań dotyczących między innymi: rodzaju napoi alkoholowych nawyku palenia najczęściej spożywanych narkotyków stosunku respondentów do konsumpcji substancji psychoaktywnych Do obliczeń zastosowano nieparametryczny test χ2 Pearsona
Slide 11 WYNIKI
Slide 12 Najbardziej rozpowszechnionymi substancjami psychoaktywnymi wśród badanych studentów był tytoń oraz napoje alkoholowe.
Slide 13 Zarówno w badanych grupach, jak i wśród rówieśników, nierzadkie było zjawisko używania narkotyków.
Slide 14 Rozpowszechnienie zażywania narkotyków (najmniej jednokrotnie) 628 respondentów - 22% 35 30 32,7 29,3 25 20 15 10 5 15,6 22 0 Grodno Bialystok Kowno Razem
Slide 15 Wyniki W uniwersytetach w Grodnie 15.6% respondentów (22.7% badanych studentów i 13.4% studentek) zgłosiły stosowanie narkotyków. 35 30 25 20 15 10 5 0 32,7 29,3 15,6 Grodno Bialystok Kowno zgłosiły stosowanie narkotyków
Slide 16 Wyniki Na Uczelniach w Białymstoku i 35 Kownie, kontakt z 30 25 narkotykami miała 20 15,6 większą liczba 15 respondentów, 10 5 odpowiednio (32.7% i 0 29.3%). 32,7 29,3 Grodno Bialystok Kowno zgłosiły stosowanie narkotyków
Slide 17 Istotne jest jednakże to, iż wszyscy przedstawiciele w trzech grupach potępiali używanie narkotyków wśród swoich rówieśników 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 82,7 67,4 76,3 11,8 5,6 18,2 14,4 11,1 12,6 Grodno Białystok Kowno Rezygnacja z używania narkotyków Rzadko Często
Slide 18 Wyniki Najbardziej "popularne" w grupach badanych były (od wszystkich respondentów): marihuana - 6,4%, Nasvay (4,0%), wdychanie inhalantów - 3,3%. Ecstasy - 2.6%
Slide 19 Preferencje dla marihuany wśród studentów zażywających narkotyki w trzech miastach 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 99 97 80 58,5 53,8 55 Grodno Białystok Kowno Chłopcy Dziewczęta
Slide 20 Preferencje dla Nasvay wśród studentów zażywających narkotyki w trzech miastach 60 50 40 45,1 41,5 51,8 57,3 30 20 Chłopcy Dziewczęta 10 0 1 1,5 Grodno Bialystok Kowno
Slide 21 Preferencje dla wziewnych inhalantów zażywających narkotyki w trzech miastach 40 38,7 35 30 25 28 24,6 20 15 18,6 Chłopcy Dziewczęta 10 5 3,6 6,7 0 Grodno Bialystok Kowno
Slide 22 Preferencje dla ecstasy zażywających narkotyki w trzech miastach 12 11,6 10 8 10 10 8,7 7 8 6 4 Chłopcy Dziewczęta 2 0 Grodno Bialystok Kowno
Slide 23 Okoliczności i miejsce pierwszego zużywania narkotyków 70 Na ulicy, wsrod przyjaciol na dyskotece U dylerow W domu 65 60,8 60 50 40 30 20 10 0 13,3 20 51,9 24,3 Grodno Bialystok Kowno Głównymi dostawcami narkotyków w Grodnie są dilerzy, w Białymstoku i Kownie - przyjaciele, koledzy i dilerzy.
Slide 24 Czynniki ryzyka W opinii studentów trzech grup przyczynami narkotyzacji społeczeństwa są: ucieczka od problemów życiowych zaspokojenie ciekawości obniżenie moralności i etyki
Slide 25 Transgraniczne charakterystyczne różnice Grupa studentów z Białegostoku znacząco wyróżnia się od swoich rówieśników z Kowna i Grodna, co potwierdza wysoki poziom rozpowszechnienia zażywania narkotyków i ścisły związek tego zjawiska ze spożywaniem alkoholu i paleniem wśród rówieśników.
Slide 26 Ilość respondentów o wysokim ryzyku uzależnienia od narkotyków (na podstawie statystycznie wyliczonych czynników ryzyka zachowań dewiacyjnych) 70 Wysoki stopien ryzyka 60 65,8 narkotyzacji 50 40 30 20 10 0 40 52,5 Grodno Bialystok Kowno Studentów z Białegostoku w 66% przypadkach można przypisać do modelu ryzyka z wysokim stopniem ewentualnego uzależnienia od narkotyków.
Slide 27 Wnioski Niepokojącym zjawiskiem jest stwierdzenie dużego odsetka zachowań ryzykownych w populacji studentów.
Slide 28 Wnioski W grupie studentów z Białegostoku (II), w porównaniu ze studentami z innych miast, dominowały przykłady zachowań antyzdrowotnych, dotyczące głównie częstszej konsumpcji środków psychoaktywnych (32.7%, dla porównania 15.6% w Grodnie i 29.3% w Kownie).
Slide 29 Wnioski Pod względem częstotliwości spożywania czołowe miejsca wśród substancji psychoaktywnych zajmują: marihuana, Nasvay, Inhalanty, Ecstasy.
Slide 30 Wnioski Głównymi dostawcami narkotyków wśród studentów w Grodnie są dilerzy, w Białymstoku i Kownie - przyjaciele, koledzy i dilerzy. Poziom dostępności do środków psychoaktywnych jest 2-2,5 razy wyższy w Białymstoku i Kownie niż w Grodnie.
Slide 31 Wnioski Okazuje się, iż w przypadku części studentów, wiedza zdobyta w procesie edukacji nie zawsze sprzyjała rozwojowi ich aktywnej postawy prozdrowotnej.
Slide 32 Wnioski Studentów z Białegostoku w 66% przypadkach, można przypisać do modelu ryzyka z wysokim stopniem ewentualnego uzależnienia od narkotyków. Wśród studentów z Kowna i Grodna takich osób jest odpowiednio: 52% i 40%.
Slide 33 Wnioski Uzyskane wyniki wskazują, iż celowe jest podejmowanie działań prewencyjnych w celu wczesnego wykrycia młodzieży podatnej na stosowanie substancji odurzających oraz do opracowania stosownych programów profilaktycznych
Slide 34 Propozycja współpracy W dalszej perspektywie zapraszamy do przeniesienia wspólnych działań ukierunkowanych na wzmocnienie systemu wartości zdrowia oraz kształtowanie przekonań normatywnych i umiejętności psychospołecznych, chroniących przed używaniem tych substancji, na młodzież akademicką z całej Ściany Wschodniej zaczynając od propozycji wspólnych badań i działań dla Kalinigrada, Brześcia, Białej Podlaski, Lublina, Tarnopola.
Slide 35 Dziękuję za uwagę!
6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Study of socio psychological and biological risk factors, causing the introduction to the consumption of psychoactive substances and to encourage a healthy lifestyle for students from the border cities in Belarus, Poland, Lithuania, Ukraine Aleksander Shpakau Yanka Kupala Grodno State University(Belarus) Forum is co-financed by European Union from European Social Fund