THE CURRENT CONDITION OF THE ORCHIDACEAE POPULATIONS IN POLISH NATIONAL PARKS



Podobne dokumenty
W dniach czerwca 2007 roku odbędzie się Ogólnopolska Konferencja Storczykowa.

Orchidaceae in the Pieniny Mountains (Western Carpathians)

Tabela Nr Gospodarka wodna, a) dochody i wydatki, b) dotacje celowe, c) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych,

RAPOT Z MONITORINGU SKALNICY TORFOWISKOWEJ (SAXIFRAGA HIRCULUS) (KOD 1523) NA STANOWISKACH GÓRNEJ BIEBRZY

Edukacja przyrodnicza "Polskie parki narodowe"

Łysogóry dla natury. Świętokrzyski. wszystkie

RAPOT Z MONITORINGU LIPIENNIKA LOESELA (LIPARIS LOESELII) (KOD 1903) NA STANOWISKACH GÓRNEJ BIEBRZY

Formy nauczania lekcja zajęcia edukacyjne (zmiana roli nauczyciela z osoby przekazującej wiedzę w osobę wspomagającą uczenie się uczniów).

FORMY OCHRONY PRZYRODY

Wykorzystanie danych VGIS do monitorowania ruchu na terenach leśnych

STANOWISKA STORCZYKÓW W NADLEŚNICTWIE KALISKA ORCHID SITES IN KALISKA FOREST INSPECTORATE

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards

Występowanie roślin z rodziny storczykowatych Orchidaceae na terenie Nadleśnictwa Augustów

PL-DE data test case. Kamil Rybka. Helsinki, November 2017

ZARZĄDZANIE PARKAMI NARODOWYMI W POLSCE STAN OBECNY I KIERUNKI POŻĄDANYCH ZMIAN


z dnia 29 marca r.

NOWELLIA CURVIFOLIA (MARCHANTIOPHYTA) IN THE DOLINA ŻABNIKA NATURE RESERVE (SILESIA PROVINCE, POLAND) ADAM STEBEL, DOROTA SMOLIŃSKA

Interes ng orchid species in the Pleśnianka Stream basin, the Rożnów Foothills (the Western Carpathians)

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture 11. Spectral Embedding + Clustering

DACTYLORHIZA SAMBUCINA (L.) SOÓ (ORCHIDACEAE) A NEW SITE OUTSIDE THE CONTINUOUS RANGE IN POLAND. AGNIESZKA STEFANIAK 1 and MAŁGORZATA DĄBROWSKA 2

INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

DOI: / /32/37

Anna Nitkiewicz-Jankowska Park narodowy a rozwój turystyki w regionie. Ekonomiczne Problemy Usług nr 52,

Cracow University of Economics Poland

NFOSiGW. Sprawozdanie. z I Ogólnopolskiego Sympozjum Parków Narodowych

Instructions for student teams

Recent Developments in Poland: Higher Education Reform Qualifications Frameworks Environmental Studies

Country fact sheet. Noise in Europe overview of policy-related data. Poland

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SCENARIUSZ LEKCJI PRZYRODY DLA KLASY V

Baptist Church Records

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market

METODA OGÓLNEJ OCENY STANU ŚRODO- WISKA OBSZARÓW WIEJSKICH NA PODSTAWIE INFORMACJI Z BANKU DANYCH REGIONALNYCH GUS I OSZACOWAŃ PROGRAMU EMEP

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 16:20:11 Numer KRS:

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

Vice-mayor of Zakopane Wojciech Solik. Polish Ministry of the Environment Chief Specialist for. Tatras National Park (Slovakia) Director Pawel Majko

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

POLSKIE PARKI NARODOWE

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu


Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

Employment. Number of employees employed on a contract of employment by gender in Company

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 24 października 2011 r.

Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

SPIS TREŚCI / INDEX OGRÓD GARDEN WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE SKRZYNKI BOXES

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 24 października 2011 r.

Prawne warunki ochrony przyrody w Polsce

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

TELEDETEKCJA ŚRODOWISKA dawniej FOTOINTERPRETACJA W GEOGRAFII. Tom 51 (2014/2)

Nowe stanowiska gatunków z rodzaju Dactylorhiza Necker ex Nevski (Orchidaceae) na Pobrze u Kaszubskim

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

Extraclass. Football Men. Season 2009/10 - Autumn round

Jerzy Bolesław P a r u s e l. Występowanie niedźwiedzia brunatnego Ursus arctos L. w pasmach Babiej Góry, Jałowca i Policy w Beskidzie Wysokim

Wykaz linii kolejowych, które są wyposażone w urządzenia systemu ETCS

Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme

Konserwatorska i czynna ochrona przyrody Czym jest ochrona przyrody? dr Wiktor Kotowski Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska UW

Wykaz linii kolejowych, które są wyposażone w urzadzenia systemu ETCS

Zakład Botaniki i Mykologii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Akademicka 19, PL Lublin. dr Zofia Flisińska


Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report

Stan populacji wilka (Canis lupus) w Polsce

Lasy w planowaniu ochrony form ochrony przyrody. Warsztaty Udział społeczny w zarządzaniu cennymi przyrodniczo lasami Izabelin lutego 2015

Śladami Łosia. Który z Parków ma najmniejszy areał? a) Babiogórski b) Karkonoski c) Ojcowski d) Wielkopolski

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

An employer s statement on the posting of a worker to the territory of the Republic of Poland

Nowe dane o chrząszczach stonkowatych (Coleoptera: Chrysomelidae) odłowionych na obszarze Pienin

MONITORING LICZEBNOŚCI I ROZPRZESTRZENIENIE ŻUBRA W PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ POLSCE

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Występowanie storczykowatych (Orchidaceae) w otoczeniu południowego odcinka drogi Krośnica Niedzica w Pienińskim Parku Narodowym

LEARNING AGREEMENT FOR STUDIES

Opis Przedmiotu Zamówienia oraz kryteria oceny ofert. Części nr 10


deep learning for NLP (5 lectures)

FORMULARZ DLA OGŁOSZENIODAWCÓW. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Humanistyczny. dziedzina nauk humanistycznych - filozofia,

Few-fermion thermometry

Wind energy development opportunities in scope of the new regulations on locating wind turbines- case study of Mazowieckie Voivodship in Poland.

PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA

Effective Governance of Education at the Local Level

Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2)

Dolny Slask 1: , mapa turystycznosamochodowa: Plan Wroclawia (Polish Edition)

UMOWY WYPOŻYCZENIA KOMENTARZ

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Biologii i Ochrony Środowiska

GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING Kraków, Poland

Steciana MONITORING OF ORCHID POPULATION IN THE AREA OF PIERZCHNO, COUNTY OF ŚRODA WIELKOPOLSKA (WIELKOPOLSKA)

ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

MULTI-MODEL PROJECTION OF TEMPERATURE EXTREMES IN POLAND IN

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

ROZWÓJ TURYSTYKI W PARKACH NARODOWYCH W LATACH

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

Transkrypt:

Arch. Biol. Sci., Belgrade, 65 (3), 1079-1086, 2013 DOI:10.2298/ABS1303079S THE CURRENT CONDITION OF THE ORCHIDACEAE POPULATIONS IN POLISH NATIONAL PARKS AGNIESZKA STEFANIAK 1, SYLWIA ZIEMKIEWICZ 1, MAŁGORZATA KARCZEWSKA 2, ALICJA KLEJPS 1 and ANNA JAKUBSKA-BUSSE 3 1 Department of Geobotany and Plant Ecology, Faculty of Biology and Environmental Protection, University of Lodz, Banacha St. 12/16, PL -90-237 Lodz, Poland 2 Białowieża National Park, Park Pałacowy 11, 17-230 Białowieża 3 Department of Biodiversity and Plant Cover Protection, Faculty of Biological Sciences, University of Wrocław, Kanonia 6/8, PL-50-328 Wrocław, Poland Abstract - The priority task of national parks is to protect valuable species, including Orchidaceae. This article presents data on the occurrence of Orchidaceae taxa in Polish national parks, and is an attempt to evaluate their number within the orchid family included in this type of protected area. Key words: National park, Orchidaceae, occurrence, species protection, Poland, Epipactis, Dactylorhiza INTRODUCTION Within the territory of Poland there are 23 national parks which cover about 1% of the total area of the country. They often contain unique mosaics of habitats with high species diversity on areas of not less than 1000 ha. Pursuant to the provisions of the Act, the area covered by this type of protection should not only be characterized by social, cultural and educational values, but most of all by the natural beauty, landscape and scientific ones (Act of 16 April 2004). Protection conducted in the parks was established on the basis of a special conservation plan which should favor the preserving of valuable items, especially rare species of plants and animals under the legal protection of the species (Department of Forestry and Nature Conservation, 2010, Grzegorczyk, 2007, Act of 16 April 2004). The orchid family (Orchidaceae) is one of the largest and most diverse botanical families (Arditti, 1967, Brzosko et al. 2008). Both the number and status of the taxonomic species within the family are a contentious issue and still controversial, mainly because of the wide range of taxa phenotypic plasticity and difficulties with defining the boundaries between species (Faltyn, Jakubska-Busse, 2008, Jakubska-Busse, Gola, 2010, Jakubska-Busse et al., 2012). It is estimated that in the world today there are from 20 to 35 thousand species of orchids (Arditti, 1967, Butler, 2000, Baumman et al., 2010, Delforge, 2006). Representatives of this family can be found in almost all continents, from the Arctic to the Antarctic, in all kinds of habitats, including meadows and bogs, deserts and semi-deserts, mountainous areas, and even underground (Arditti, 1967, Szlachetko, Skakuj, 1996, Szlachetko, 2001, Jakubska et al., 2005, Nicole et al., 2005, Jakubska, 2006, Baumman et al., 2010, Stefaniak et al., 2011). Despite the large number of described species and extreme specializa- 1079

1080 AGNIESZKA STEFANIAK ET AL. tion, orchids are dying out. The main threats to this group, regardless of the area of distribution, are the loss of habitat, predatory exploitation and trafficking (Bernacki et al., 2008). Abiotic environmental pollution, land-use changes and urbanization also affect the decrease in the number of natural populations (Nowicka-Falkowska, Falkowski, 2005). Thanks to their in situ protection, national parks are also a refuge for the protection of gene species including the orchid (Silska, Praczyk, 2009). Regardless of the form of protection carried out in national parks, all species belonging to the Orchidaceae family in Poland are under strict protection (Regulation of 05.01.2012), seventeen of them are entered into the Polish Red Book of Plants (Zarzycki et al., 2001), and two of them (Cypripedium calceolus and Liparis loeselii) are covered by the protection program of the European ecological network, Natura 2000. The high degree of risk of extinction is also confirmed by including orchids into the group of plants with special needs according to Zarzycki (1992). Keeping orchid populations in national parks offers a large field for research (for example on demographic trends) to research units, and provides specific facilities for maintaining the genetic diversity of Polish flora, including the use of in vitro techniques to reintroduce taxa. The aim of this study was to determine the current list of orchid species in the national parks in Poland, including the determination of the level of their uniqueness. MATERIALS AND METHODS Data used for analysis was obtained directly from the materials received from the management of national parks, from the official websites and oral information from both the researchers and individuals. The graph and description in the text includes only species of orchid confirmed by the study. Extinct species and unconfirmed ones were placed in tables and are highlighted. Expanded abbreviations of national parks are under Tables 1 and 2. RESULTS Orchids in national parks in Poland Within the area of national forests in Poland, there were recorded 49 species of orchids belonging to 24 genera, one hybrid (Dactylorhiza braunii (Halacsy) Figure 1. First The number of species of the family Orchidaceae found in the Polish national parks Explanation: 1 Woliński NP, 2 Słowiński NP, 3 Wigierski NP, 4 Biebrzański NP, 5 Narwiański NP, 6 Białowieski NP, 7 NP Bory Tucholskie, 8 Drawieński NP, 9 Wielkopolski NP, 10 Kampinoski NP, 11 Poleski NP, 12 Roztoczański NP, 13 Świętokrzyski NP, 14 Bieszczadzki NP, 15 Magurski NP, 16 Pieniński NP, 17 Tatrzański NP, 18 Gorczański NP, 19 Babiogórski NP, 20 Ojcowski NP, 21 NP Gór Stołowych, 22 Karkonoski NP, 23 NP Ujście Warty * (NP) National Park

Orchids in Polish National Parks 1081 Table 1. Orchid species found in the northern Polish national parks Explanation: B. Białowieski NP (Karczewska 2011), Bi. Biebrzański NP, BT NP Bory Tucholskie, D. Drawieński NP, K. Kampinoski NP, N. Narwiański NP, S. Słowiński NP, Wi. Wigierski NP, Wo. Woliński NP, Wie. Wielkopolski NP, UW NP Ujście Warty Species confirmed Species have become extinct or acknowledged in recent years Species National Park B. Bi. BT D. K. N. S. Wi. Wie. Wo. UW. Cephalanthera damasonium (Mill.) Druce Cephalanthera rubra (L.) Rich. Coeloglossum virde (L.) Hartman Corallorhiza trifida Chatelain Cypripedium calceolus L. Dactylorhiza baltica (Klinge) Nevski Dactylorhiza braunii (Halacsy) Borsos & Soó Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó Dactylorhiza incarnata (L.) Soó Dactylorhiza incarnata ssp.ochroleuca (Wustnei) O. Schwartz Dactylorhiza incarnta (L.) Soó var. macrophylla Dactylorhiza maculata (L.) Soó Dactylorhiza majalis (Rchb.) P. F. Hunt & Summerh. Dactylorhiza russowi (Klinge) Holub Dactylorhiza ruthei (R. Ruthe et M. Schulze in R. Ruthe) Soó Dactylorhiza sambucina (L.) Soó Dactylorhiza traunsteinerii (Saut.) Soó Epipactis atrorubens (Hoffm.) Besser Epipactis helleborine (L.) Crantz Epipactis palustris (L.) Crantz Epipactis purpurata Sm. Epipogium aphyllum Sw. Goodyera repens (L.) R. Br. Gymnadenia conopsea (L.) R. Br.

1082 AGNIESZKA STEFANIAK ET AL. Table 1. Continued Species National Park B. Bi. BT D. K. N. S. Wi. Wie. Wo. UW. Herminium monorchis (L.) R. Br. Liparis loeselii (L.) Rich. Listera ovata (L.) R. Br. Malaxis monophyllos (L.) Sw. Neotianthe cucullata (L.) Schltr. Neottia nidus-avis (L.) Rich. Orchis coriophora L. Orchis mascula L. Orchis militaris L. Orchis morio L. Orchis palustris Jacq. Platanthera biforia (L.) Rich. Platanthera chlorantha (Custer) Rchb. Traunstainera globosa (L.) Rchb. Borsos & Soó), 3 subspecies (Dactylorhiza incarnata ssp. ochroleuca (Wustnei) O. Schwartz, Gymnadenia conopsea (L.) R. Br. ssp. conopsea, Gymnadenia conopsea ssp. densiflora) and 1 variant (Dactylorhiza incarnata (L.) Soó var. macrophylla). Most species were recorded within the genera Dactylorhiza Neck. ex Nevski (13), Orchis Tourn. ex L. (7) and Epipactis Zinn (6). The largest number of species is listed in the Tatrzański National Park and Pieniński National Forest (28), and the smallest number is recorded in Tucholski National Forest and Narewski National Park (4 species) (Fig. 1). The most common species in national forests are Dactylorhiza majalis (Rchb.) P. F. Hunt & Summerh (21 NP), Epipactis helleborine (L.) Crantz (21), Listera ovata (L.) R. Br. (21), Platanthera bifolia (L.) Rich. (20), Epipactis palustris (L.) Crantz (19), and Dactylorhiza maculata (L.) Soó (17). Ten species of orchid were found only once in the analyzed national forests: (Chamorchis alpina (L.) Rich. TNP, Dactylorhiza baltica (Klinge) Nevski WiNP, Dactylorhiza incarnta (L.) Soó var. macrophylla WiNP, Dactylorhiza psychrophila (Schltr.) Aver. KaNP, Dactylorhiza ruthei (R. Ruthe et M. Schulze in R. Ruthe) Soó WiNP, Herminium monorchis (L.) R. Br.WiNP, Leucorchis albida (L.) A. et D. Löve BaNP, Epipactis microphylla (Ehrh.) Sw. PiNP, Neotianthe cucullata (L.) Schltr. WiNP, and Spiranthes spiralis (L.) Chevall. ONP) (Table 1, 2). As many as 26 species are considered extinct or at least they have not been recorded recently, two of which could not be confirmed three times in a row, such as Epipogium aphyllum Sw. in Karkonoski National Park, Roztoczański National Forest and

Orchids in Polish National Parks 1083 Table 2. Orchids (Orchidaceae) found in the southern Polish national parks Explanation: Ba. Babiogórski NP, Bie. Bieszczadzki Np, G. Gorczański NP, GS NP Gór Stołowych (Gołąb et al. 1996, Smoczyk, Jakubksa 2004, Świerkosz, Podlaska 2002, Świerkosz et al. 2008), Ka. Karkonoski NP (Rakowski 2009), M. Magurski NP, O. Ojcowski NP, Pi. Pieniński NP, P. Poleski NP, R. Roztoczański NP(Fijałkowski 2007, 2011), Ś. Świętokrzyski NP (Bróż et al. 1990, Świercz 2006), T. Tatrzański NP Species confirmed Species have become extinct or acknowledged in recent years Species Cephalanthera damasonium (Mill.) Druce Cephalanthera longifolia (L.) Fritsch Cephalanthera rubra (L.) Rich. Chamorchis alpina (L.) Rich. Coeloglossum virde (L.) Hartman Corallorhiza trifida Chatelain Cypripedium calceolus L. Dactylorhiza braunii (Halacsy) Borsos & Soó Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó Dactylorhiza incarnata (L.) Soó Dactylorhiza incarnata ssp. ochroleuca (Wustnei) O. Schwartz Dactylorhiza maculata (L.) Soó Dactylorhiza majalis (Rchb.) P. F. Hunt & Summerh Dactylorhiza psychrophila (Schltr.) Aver. Dactylorhiza sambucina (L.) Soó Epipactis atrorubens (Hoffm.) Besser Epipactis helleborine (L.) Crantz Epipactis leptochila (Godfery) Godfery Epipactis microphylla (Ehrh.) Sw. Epipactis palustris (L.) Crantz Epipactis purpurata Sm. Epipogium aphyllum Sw. Goodyera repens (L.) R. Br. Gymnadenia conopsea (L.) R.Br. Gymnadenia conposea (L.) R. Br. ssp. conopsea Gymnadenia conposea ssp.densiflora (Wahlenb.) Camus Gymnadenia odoratissima (L.) Rich. Leucorchis albida (L.) A. et D. Löve National Park Ba. Bie. G. GS. Ka. M. O. Pi. P. R. Ś. T.

1084 AGNIESZKA STEFANIAK ET AL. Table 2. Continued Species Lisreta ovata (L.) R. Br. Listera cordata (L.) R. Br. Malaxis monophyllos (L.) Sw. Neottia nidus-avis (L.) Rich. Ophrys muscifera L. Orchis coriophora L. Orchis mascula L. Orchis militaris L. Orchis morio L. Orchis pallens L. Orchis palustris Jacq. Orchis ustulata L. Planthera biforia (L.) Rich. Platanthera chlorantha (Custer) Rchb. Pseudorchis albida (L.) Á. Löve & D. Löve Spiranthes spiralis (L.) Chevall. Traunstainera globosa (L.) Rchb. National Park Ba. Bie. G. GS. Ka. M. O. Pi. P. R. Ś. T. Białowieski National Park Roztoczański National Park, and Orchis palustris Jacq. in the Bieszczadzki National Park, Karkonoski National Park and Biebrzański National Park. Most species of orchids were found in parks located in the southern part of the country, the number of species ranging from 11 to 28. In the northern part, the Polish number of species ranged from 4 to 22. These numbers is a result of the geographical and climatic diversity of the habitats, but they also involve a high level of anthropopression. DISCUSSION The most common types of orchids in the areas of national forests are Dactylorhiza and Epipactis, due to their wide ecological amplitude and geographical range (Dickson, 1990, Świercz, 2006, Stefaniak et al., 2011). National parks located on the mountainous areas are home to rare species such as Spiranthes spiralis or Pseudorchis albida. The very few records of species such as Herminium monorchis or Epipogium aphyllum may be linked to a specific biology of the species and the loss of their potential habitat (Sokolowski, 1988). Especially valuable is the orchid flora of Biebrzański National Park, where we have populations of six species that were not listed in the other national forests, including Dactylorhiza incarnata ssp ochroleuca or Orchis coriophora (Werpachowski, 2005). The worst, in terms of long-term records of existence, is the current state of Karkonoski National Park, whose territory has failed to confirm the presence of as many as 13 species. Probably the loss of

Orchids in Polish National Parks 1085 orchids is associated with the strong level of anthropopression of the foothill zone, where these species were reported. It is undisputed that the national parks are real refuges for orchid populations in Poland and their permanent monitoring and protection ensures the maintenance of their resources in the country. Acknowledgments - The authors would like to thank the following for sharing information with the employees of the National Parks: Prof. Pawłowi Czarnocie and Dr inż. Kazimierzowi Chwistkowi of Gorczańskiego PN, M.Sc. Iwonie Wróbel and Krzysztofowi Karwowskiemu of Pienińskiego NP, M.Sc. inż. Bogusławowi Radlińskiemu of Roztoczańskiego NP, Dr Lidii Przewoźnik of Karkonoskiego NP, Dr Tomaszowi Skrzydłowskiemu of Tatrzańskiego NP, M.Sc. inż. Łukaszowi Cieślikowi of NP Ujście Warty, Dr inż. Małgorzacie Górnej of Wielkopolskiego NP, M.Sc. Maciejowi Romańskiemu of Wigierskiego NP, M.Sc. Annie Kębłowskiej of Kampinoskiego NP, Dr inż. Ireneuszowi Lewickiemu of Wolińskiego NP, M.Sc. inż Magdalenie Kochanowskiej of NP Bory Tucholskie and the Management of Świętokrzyski NP. REFERENCES Arditti, J. (1967). Factors affecting the germination of orchid seeds. The Botan. Rew. 1 (33), 1-97. Baumann, H., Künkele S. and R. Lorenz (2010). Storczyki Europy i obszarów sąsiednich. Multico, Warszawa, 1-327. Bernacki, L., Wróbel, I., Stawowczyk, K., Beczała, T., Błońska, A., Kozak, M. and M. Nobis (2008). Dactylorhiza sambucina (L.) Soo. In: Czerwona Księga Karpat Polskich. Rośliny Naczyniowe (Eds. Mirek, Z., and H. Piękoś-Mirkowa), 456-459. Kraków. Bróż, E., and R. Kapuściński (1990). Chronione i zagrożone gatunki roślin naczyniowych Świętokrzyskiego Parku Narodowego oraz projektowanego Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich. R. Święt. T. XVII: 107-133. Brzosko E., Wróblewskiej A. and I. Tałałaj (2008). Problemy badawcze i perspektywy ochrony storczykowatych w Polsce. Osowiec Twierdza. Buttler, K. P. (2000). Leksykon przyrodniczy Storczyki. Świat Książki, Warszawa. Delforge, P. (2006). Orchids of Europe, Nord Africa and the Middle East. AC Black Publishers, London, 1-639. Dickson, J. H. (1990). Epipactis helleborine in gardens and other urban habitats: an example for apophytism. SPB Academic Publishing. Urb. Ecol. 245-249. Faltyn, A. and A. Jakubska-Busse (2008). Is this a new species, hybrid or maybe phenotypic plasticity results? The role and significance of phenotypic plasticity of flowers in taxonomy of Dactylorhiza majalis (Rchb.) P. F. Hunt & Summerh. (Orchidaceae). Acta Bot. Sil. 3, 151-160. Fijałkowski, D. (2007). Szata roślinna Poleskiego Parku Narodowego. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin. Fijałkowski, D. (2011). Flora roślin naczyniowych Roztoczańskiego Parku Narodowego. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin. Gołąb, Z., and S. Szafer (1996). Wstępne badania florystyczne wybranych obiektów przyrodniczych na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych. Mat. Symp. Nauk. Środowisko Przyrodnicze Parku Narodowego Gór Stołowych. Szczeliniec 31-40. Grzegorczyk, M. (2007). Integralna ochrona przyrody, Kraków, 1 528. Jakubska, A. (2006). A new locality of Epipactis schmalhausenii Richt. in the Kaczawskie Mountains (the Western Sudety Mts., SW Poland). Čas. Slez. Muz. Opava (A), 55, 241-243. Jakubska, A., Kadej, M., Prządo, D. and M. Steininger (2005). Pollination ecology of Epipactis helleborine (L) Crantz (Orchidaceae, Neottieae) in south-western Poland. Acta Bot. Sil. 2, 131-144. Jakubska-Busse, A., and E. Gola (2010). Morphological variability of Helleborines. I. Diagnostic significance of morphological features in Epipactis helleborine (L.) Crantz, Epipactis atrorubens (Hoffm.) Besser and their hybrid, Epipactis schmalhausenii Richt. (Orchidaceae, Neottieae). Acta Soc. Bot. Pol. 79 (3), 207-213. Jakubska-Busse, A., Proćków, J., Górniak, M., and E. Gola (2012). Is Epipactis pseudopurpurata distinct from E. purpurata (Orchidaceae)? Evidence from morphology, anatomy, DNA and pollination biology. Bot. Jour. of the Lin. Soc. 17, 243-256. Karczewska, M. (2011). Storczykowate (Orchidaceae) Białowieskiego Parku Narodowego stan zachowania i sposoby ochrony, In: Storczykowate w Polsce: biologia i ochrona (Eds. E. Brzosko, A.Wróblewska, and E. Jermakowicz), 95-98.Alter Studio, Białystok. Nicole, F., Brzosko, E. and I. Till-Bottraud (2005). Population viability analysis of Cypripedium calceolus in a protected area: longevity, stability and persistence. Jour. of Ecol., 93, 716-726.

1086 AGNIESZKA STEFANIAK ET AL. Nowicka-Falkowska, K and M. Falkowski (2005). Storczyki żywe klejnoty polskiej przyrody, Siedlce, 1-18. Rakowski, G (2009). Parki narodowe w Polsce. Dział Wydawnictw Instytutu Ochrony Środowiska, Warszawa, 1-512. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej roślin z dnia 5.01. 2012. Silska, G. and M. Praczyk (2009). Current legal regulations and protection methods for genetic plant resources illustrated on species of flax genus (Linum L.). Herb Polonica 55 (3), 319-327. Smoczyk, M. and A. Jakubska (2004). Rozmieszczenie storczykowatych Orchidaceae w polskiej części Gór Orlickich i Pogórza Orlickiego. Przyr. Sud. 7, 41-54. Sokołowski, A. W. (1988). Midokwiat krzyżowy Herminium monorchis w Puszczy Augustowskiej. Chr. Przy. Ojcz. 44(5), 70-74. Stefaniak, A., Adamowski, W., Święczkowska, E. and A. Jakubska- Busse (2011). Zmiany liczebności i zagęszczenia populacji Epipactis helleborine (L.) Crantz (Orchidaceae) na siedlisku antropogenicznym w północno-wschodniej Polsce. Acta Bot. Sil. 7, 189-196. Świercz, A (2006). Przegląd stanowisk wybranych gatunków z rodziny Orchidaceae w sąsiedztwie cementowni regionu świętokrzyskiego. Regionalne Studia Ekologiczno-krajobrazowe. Problemy Ekologii Krajobrazu 16, 433-440. Świerkosz, K. and M. Podlaska (2002). Goodyera repens L. w Masywie Piekielnej Góry koło Polanicy (Sudety Środkowej). Przyroda Sudetów Zachodnich 5, 13-16. Świerkosz, K., Smoczyk M. and Z. Gołąb (2008). Flora naczyniowa Gór Stołowych, In: Przyroda Parku Narodowego Gór Stołowych. Kudowa Zdrój: PNGS Park Narodowy Gór Stołowych (Eds. A. Witkowski, B. Pokryszko and W. Ciężkowski), 174-181. Szlachetko, D (2001). Storczyki, Warszawa, 1-168. Szlachetko, D and M. Skakuj (1996). Storczyki Polski, Poznań, 1 248. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz. 880). Werpachowski, C. (2005). Świat roślin naczyniowych Kotliny Biebrzy i Biebrzańskiego Parku Narodowego, In: Przyroda Biebrzańskiego Parku Narodowego (Eds. Dyrcz A., and C. Werchowski), 87-106. Monografia BPN, Osowiec-Twierdza. Zarzycki, K (1992). Zagrożenia i ochrona rodzimej flory polskiej. Materiały 49 Zjazdu PTB, Kielce, Streszczenia referatów i plakatów. 9-10. Zarzycki, K. and R. Kaźmierczakowa (2001). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków. Departament Ochrony Przyrody 2010. Parki Narodowe w Polsce. Działalność organizacyjna i finansowanie w 2009 r. Warszawa Babiogórski NP http://www.bgpn.pl/walory-przyrodnicze/przyroda-ozywiona/rosliny (data wejścia 09.09.2012) Bieszczadzki NP http://www.bdpn.pl/index.php?option=com_c ontent&task=blogcategory&id=51&itemid=137 (data wejścia 09.09.2012) Magurski NP http://www.magurskipn.pl/index. php?d=artykul&kat=3&art=697 (data wejścia 09.09.2012) Ojcowski NP http://www.ojcowskiparknarodowy.pl/main/swiat_roslin.html (data wejścia 09.09.2012) Karkonoski NP http://kpnmab.pl/pl/pages/item/id/87 (data wejścia 09.09.2012) Poleski NP http://www.poleskipn.pl/index.php?option=com_c ontent&task=category&sectionid=14&id=34&itemid=39 (data wejścia 09.09.2012) Białowieski NP http://www.bpn.com.pl/index.php?option=com_ content&task=view&id=25&itemid=46 (data wejścia 09.09.2012) Bebrzański NP http://www.biebrza.org.pl/index.php?strona=49 (data wejścia 09.09.2012) Drawieński NP http://www.dpn.pl/rosliny-zielne (data wejścia 09.09.2012) Wolińsk NP http://www.wolinpn.pl/index. php?page=28&artykul=33 (data wejścia 09.09.2012) Wigierski NP http://www.wigry.win.pl/glowne/rosliny.htm (data wejścia 09.09.2012) Słowiński NP http://www.slowinskipn.pl/pl/przyroda (data wejścia 09.09.2012) http://www.npn.pl/rosliny (data wejścia 09.09.2012)